Ενίσχυση της «ζήτησης» ή αμφισβήτηση των αστικών σχέσεων παραγωγής;
Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να τονίσουμε ότι τα μέτρα που προτείνονται στο σημείο 5 για τους μισθούς και τις συντάξεις (Άμεση εξίσωση των κατώτερων αποδοχών με τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ-15, κατώτερες αποδοχές και με προοπτική τα 1.300 € τον μήνα, άμεση καταβολή μηνιαίων διορθωτικών αυξήσεων μισθού 300 ευρώ το 2009 και εφεξής, καθιέρωση γνήσιας ΑΤΑ για μισθούς – ημερομίσθια – συντάξεις, κατώτερη σύνταξη ίση τουλάχιστον με 20 ημερομίσθια της ΕΓΣΣΕ για την κύρια σύνταξη και 5 για την επικουρική και επάνοδος της κύριας σύνταξης στο 80% των συντάξιμων αποδοχών, επίδομα ανεργίας ίσο με το 80% των αποδοχών και επιδότηση για όλο το διάστημα της ανεργίας, καθορισμός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος στο ύψος του 80% των κατώτερων αποδοχών της ΕΓΣΣΕ, διαμόρφωση εργατικού τιμάριθμου που θα αποτυπώνει τις πραγματικές αυξήσεις στα βασικά είδη κατανάλωσης της εργατικής οικογένειας), καθώς και εκείνα στα σημεία 8, 9, 10 και 11 για τις Εργασιακές σχέσεις, την Κοινωνική ασφάλιση, την Υγεία – Πρόνοια και την Παιδεία που στοχεύουν σε μια άνοδο του βιοτικού επιπέδου των εργαζόμενων είναι αναγκαία και σωστά και θα τα υποστηρίξει σίγουρα όλο το εργατικό κίνημα. Ωστόσο οι σοσιαλιστές πρέπει να βλέπουν τη λειτουργία της αστικής οικονομίας από τη σκοπιά της δικής τους θεμελιώδους ανάλυσης, της ανάλυσης του επιστημονικού σοσιαλισμού.
Για τους πραγματικούς σοσιαλιστές το ζήτημα «κλειδί» στην υπόθεση της χειραφέτησης των εργαζόμενων δεν μπορεί να βρίσκεται στη «ζήτηση», δηλαδή στην σφαίρα της διανομής των προϊόντων της παραγωγής. Ο Μαρξ έδωσε μια εύστοχη περιγραφή για αυτού του είδους τις απόψεις και τους εμπνευστές τους «..Ο χυδαίος σοσιαλισμός κληρονόμησε από τους αστούς οικονομολόγους την αντίληψη να θεωρεί και να χειρίζεται τη διανομή ανεξάρτητα από τον τρόπο παραγωγής και έτσι να παρουσιάζει το σοσιαλισμό σαν να περιστρέφεται γύρω από τη διανομή…» (Καρλ Μαρξ : «Κριτική του προγράμματος της Γκότα» σελ. 25 –εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»).
Ο συλλογισμός της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι μια αύξηση του επιπέδου των μισθών, θα οδηγήσει σε μια αύξηση της ζήτησης των εμπορευμάτων. Τότε οι επιχειρήσεις με τη σειρά τους θα αυξήσουν την παραγωγή, πράγμα που θα οδηγήσει στην πρόσληψη νέων εργατών και σε νέες επενδύσεις. Αυτά θα φέρουν με τη σειρά τους τη γενική άνοδο όλης της οικονομίας.
Για να δούμε αν όλα αυτά ισχύουν, πρέπει να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να τονίσουμε ότι οι καπιταλιστές δεν παράγουν προϊόντα αφηρημένα «για να τα πουλάνε», αλλά για να βγάλουν κέρδος. Είναι σωστό ότι η ζήτηση των εργαζόμενων τα τελευταία χρόνια συνεχώς μειώνεται. Ποιος όμως είναι υπεύθυνος για την υποκατανάλωση των μαζών; Μα φυσικά η ίδια η αστική τάξη. Η άποψη της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ ότι αρκεί να τονώσουμε τη ζήτηση για να αναπτυχθεί πάλι η οικονομία, πάσχει από ένα σοβαρό σφάλμα. Αντιμετωπίζει την μείωση της ζήτησης σαν αιτία της κρίσης, ενώ στην ουσία δεν είναι παρά αποτέλεσμα του ίδιου του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, της παραγωγής με σκοπό το κέρδος. Αν το πρόβλημα της κρίσης ήταν απλά η πτώση της ζήτησης οι αστοί θα το είχαν λύσει από μόνοι τους, δεν θα είχαν ανάγκη τους σοσιαλιστές να τους το λύσουν. Αντίθετα κάθε εργαζόμενος ξέρει και βλέπει, ότι ήταν ακριβώς η αδυναμία της αστικής τάξης να αναπτύξει πια τις παραγωγικές δυνάμεις και η επίθεση της κυβέρνησης και των εργοδοτών στο βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων για να αυξηθούν τα κέρδη τους, οι αιτίες που οδήγησαν στην σημερινή υποκατανάλωση των μαζών.
Κάθε προσπάθεια για την «αντιμετώπιση της κρίσης» απλά με την τόνωση της ζήτησης, που θα αφήνει ουσιαστικά άθικτη την παραγωγή στα χέρια των καπιταλιστών, θα οδηγήσει αντίθετα στο βάθεμα της κρίσης. Γιατί η πολιτική αυτή θα έχει σαν αποτέλεσμα οι βιομήχανοι είτε να αυξήσουν τις τιμές τους για να ξαναπάρουν πίσω όσα έχασαν από τις αυξήσεις και τη φορολογία των κερδών τους, οπότε ο πληθωρισμός θα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και θα υπονομεύσει όλη την οικονομία, είτε αν δεν μπορέσουν να αυξήσουν τις τιμές τους και να εξασφαλίσουν τα κέρδη τους, θα απαντήσουν στα μέτρα αυτά με πλήρη επενδυτική αποχή και μαζικό κλείσιμο των εργοστασίων, πράγμα που θα οδηγήσει σε χειρότερη κρίση και ανεργία.
Για να αντιμετωπίσουν οι σοσιαλιστές την κρίση που γεννά ο καπιταλισμός, πρέπει να στρέψουν το ενδιαφέρον τους στην παραγωγή και πιο συγκεκριμένα τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, δηλαδή τις σχέσεις ιδιοκτησίας. Όμως το να θίγεται αυτό το ζήτημα είναι μάλλον πολύ «ακραίο» για τους συντρόφους μας ρεφορμιστές, που έχουν μάθει να στέκουν ευλαβικά μπροστά στο απαραβίαστο και μάλλον «γενικά παραδεκτό» για αυτούς, δικαίωμα των καπιταλιστών στην ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής.
Είναι ανάγκη να τονίσουμε ότι το ζήτημα της αμφισβήτησης της ατομικής ιδιοκτησίας στην παραγωγή θα τεθεί αποφασιστικά στο ιστορικό προσκήνιο, όχι από κάποιο πολιτικό ρεύμα αλλά από την ίδια την πάλη των εργατών για να υπερασπίσουν τη ζωή τους από την κρίση του συστήματος. Οι χιλιάδες απολύσεις και τα κλεισίματα των επιχειρήσεων θέτουν αντικειμενικά στους εργάτες το καθήκον για απεργίες με κατάληψη των εργοστασίων και των άλλων επιχειρήσεων. Η αναγκαία από τα πράγματα απεργία με κατάληψη των χώρων δουλειάς αντικειμενικά θέτει σε αμφισβήτηση την καπιταλιστική ιδιοκτησία.
Η ίδια η αποσύνθεση του καπιταλιστικού συστήματος κάνει αδύνατη την αποκατάσταση της παραγωγής πάνω στις παλιές βάσεις. Η βελτίωση της κατάστασης των εργατών αποδεικνύεται ότι μπορεί να γίνει εφικτή μόνο όταν το προλεταριάτο πάρει στα χέρια του την παραγωγή.
