Η ελληνική αστική τάξη και ο δυτικοευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός, από την αρχή της ελληνικής «κρίσης χρέους» καλλιέργησαν μια μυθολογική ερμηνεία της, σύμφωνα με την οποία η κρίση είχε εγχώρια αίτια και οφειλόταν στο ότι «ο ελληνικός λαός ζούσε πάνω από τις πραγματικές του δυνάμεις». Όμως η κρίση του ελληνικού καπιταλισμού ήταν απλώς η πιο ακραία έκφραση της κρίσης του διεθνούς καπιταλισμού του 2008-2009.
Η κρίση και τα Μνημόνια
Η μεγάλη αυξητική τάση του ελληνικού κρατικού χρέους, δεν ήταν μια ελληνική ιδιαιτερότητα. Ολόκληρος ο δυτικός καπιταλισμός στηριζόταν (και στηρίζεται σήμερα ακόμα περισσότερο) στον δανεισμό για να αποφύγει τεχνητά την ύφεση.
Από το διαρκώς αυξανόμενο κρατικό χρέος της Ελλάδας την περίοδο πριν από την κρίση, δεν ωφελήθηκε ουσιαστικά ο ελληνικός λαός. Το «κοινωνικό κράτος» στην Ελλάδα ήταν πάντοτε εξαιρετικά αδύναμο, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τις παροχές στους ανέργους, καθώς μόνο ένα 10% από αυτούς δικαιούταν κάποιο επίδομα, ενώ το 70% των συνταξιούχων λάμβανε την κατώτερη σύνταξη. Ο αριθμός των κρατικών υπάλληλων πριν την κρίση ήταν κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ ακόμα και τα πιο προνομιούχα στρώματα εργαζομένων στο κράτος, ήταν πολύ μικρές μειοψηφίες, κύρια συγκεντρωμένοι σε ορισμένα υπουργεία.
Αντίθετα, την ίδια περίοδο, αυτοί που καταλήστευαν τα κρατικά ταμεία ενθαρρύνοντας τον δανεισμό, ήταν οι μεγάλες ελληνικές και ξένες εταιρείες με τις διάφορες κερδοφόρες συμβάσεις που υπέγραφαν με το κράτος, οι τοκογλύφοι δανειστές του κράτους, δηλαδή ελληνικές και ξένες ιδιωτικές τράπεζες και μια «δράκα» διεφθαρμένων υπουργών και υψηλόβαθμων κρατικών στελεχών.
Επιπρόσθετα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 2010 η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού που έφερε γρήγορα την Ελλάδα στο φάσμα της χρεοκοπίας και στα Μνημόνια, ήταν καρπός της κερδοσκοπίας του διεθνούς τραπεζικού κεφαλαίου, αλλά και ταυτόχρονα, η έκφραση της γενικευμένης δυσπιστίας απέναντι στις προοπτικές του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου καπιταλισμού αμέσως μετά τη μεγάλη ύφεση του 2008.
Τα λεγόμενα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδας περιλάμβαναν δάνεια που κατευθύνθηκαν σχεδόν αποκλειστικά σε τράπεζες, κράτη και καπιταλιστικούς θεσμούς για λήξεις ομολόγων και στις ελληνικές τράπεζες για ανακεφαλαιοποίηση. Χαρακτηριστικά, από τα 219 δισ. ευρώ που είχε λάβει η Ελλάδα πριν από την υπογραφή του 3ου Μνημονίου, μόνο τα 7,6 δισ. μπήκαν στα κρατικά ταμεία, την ώρα που με τα Μνημόνια το μέσο εργατικό εισόδημα μειώθηκε κατά 40%. Ο σκοπός των λεγόμενων προγραμμάτων διάσωσης της Ελλάδας ήταν να αποφευχθεί ένα ντόμινο καταρρεύσεων των ευρωπαϊκών τραπεζών και του ευρώ, να πληρώσουν για την κρίση οι Έλληνες εργαζόμενοι και να δημιουργηθεί ένα μοντέλο για τη συντριβή των μισθών του συνόλου της ευρωπαϊκής εργατικής τάξης.
Η Ελλάδα των Μνημονίων τις παραμονές του 2015 παρουσίαζε την εικόνα μιας χώρας κατεστραμμένης από πόλεμο. Το ΑΕΠ της το 2008 ήταν 236,6 δισ. ευρώ και στα τέλη του 2014 είχε μειωθεί σε 177,6 δισ., είχε μειωθεί δηλαδή κατά 60 δισ., πάνω από 25%! Η ανεργία από 12% το 2009 έφθασε το 2013 στο 27% και πάνω από 300.000 νέοι επιστήμονες και ειδικευμένοι μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Το 60% των Ελλήνων, 6,3 εκ. άνθρωποι, ζούσαν κάτω ή στο όριο της φτώχειας.
Οι μαζικοί αγώνες και η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ
Αντιμέτωπη με αυτόν τον εφιάλτη, η εργατική τάξη επικεφαλής των φτωχών μικροαστικών στρωμάτων της πόλης και της υπαίθρου, προσπάθησε από το 2010 να απαντήσει με μεγάλους ταξικούς αγώνες. Καρπός αυτής της απάντησης ήταν 35 ημέρες γενικής απεργίας, ένα μαζικό κίνημα στις πλατείες που διήρκησε 2 μήνες και δεκάδες σκληρές απεργιακές μάχες κατά χώρους. Η ελληνική κοινωνία μπήκε έτσι σε μια προεπαναστατική περίοδο.
Οι εργατικές μάζες έβγαλαν ριζοσπαστικά πολιτικά συμπεράσματα, με αποτέλεσμα η εκλογική επιρροή του διεφθαρμένου μνημονιακού ΠΑΣΟΚ να καταρρεύσει και ένα κόμμα που προερχόταν από το κομμουνιστικό κίνημα, ο ΣΥΡΙΖΑ, να σπρωχτεί γρήγορα από το πολιτικό περιθώριο στην εξουσία τον Γενάρη του 2015.
Μετά την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, οι εργατικές μάζες και η νεολαία δεν έδωσαν στην συγκυβέρνησή του με τους αστούς δημαγωγούς ΑΝΕΛ, μια «λευκή επιταγή». Συνεχίζοντας στο δρόμο του μαζικού αντιμνημονιακού κινήματος που έφερε τη νίκη του Γενάρη, με μαζικές διαδηλώσεις πίεσαν την κυβέρνηση να πραγματοποιήσει τις υποσχέσεις της με βασικό σύνθημα «Ούτε βήμα Πίσω». Το αποκορύφωμα του μαζικού αντιμνημονιακού κινήματος ήρθε στις μέρες του δημοψηφίσματος του Ιουλίου, με τις μαζικές συγκεντρώσεις και τη μεγαλειώδη επικράτηση του «Όχι» στο δημοψήφισμα, παρά τους εκβιασμούς της τρόικας στο λαό με τις κλειστές τράπεζες.
Όμως η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, αντί να στηριχθεί σε αυτό το μαζικό κίνημα, για να συντρίψει τη «στριμωγμένη» ελληνική άρχουσα τάξη και να εφαρμόσει το αντιμνημονιακό πρόγραμμα για τον οποίο την εξέλεξε ο λαός στην κυβέρνηση, μαζί με κάθε άλλο αναγκαίο συμπληρωματικό μέτρο όπως η κρατικοποίηση των τραπεζών και όλων των μεγάλων εταιριών που θα σαμποτάριζαν την εφαρμογή του, επέλεξε να υποταχθεί και να υπογράψει ένα ακόμα, 3ο, Μνημόνιο άγριας λιτότητας.
Η πολιτική αιτία της προδοσίας
Παρότι η στάση του Τσίπρα και της ηγετικής του ομάδας ήταν ο ορισμός της πολιτικής ανεντιμότητας απέναντι στους ανθρώπους του μόχθου, η αιτία για τη συνθηκολόγησή του δεν ήταν ηθική, αλλά πολιτική. Πριν χρεοκοπήσει ηθικά η ομάδα Τσίπρα, είχε χρεοκοπήσει πολιτικά. Το μεγάλος μέγεθος της ηθικής της χρεοκοπίας ήταν πρωτίστως το αποτέλεσμα της πολιτικής της χρεοκοπίας.
Η θεμελιώδης ιδεολογικοπολιτική αντίληψη της ομάδας Τσίπρα διαψεύστηκε από την ίδια τη ζωή. Η αντίληψη αυτή είναι ο ρεφορμισμός. Είναι η ιδέα ότι μπορεί να ανατραπεί η λιτότητα σε συναίνεση με την άρχουσα τάξη, πάνω στο έδαφος του καπιταλισμού, χωρίς επαναστατικές αλλαγές στην οικονομία, την κοινωνία και την εξουσία. Αυτή η ιδέα αποδείχθηκε ψεύτικη και ουτοπική.
Η Κομμουνιστική Τάση του ΣΥΡΙΖΑ (σημερινή Επαναστατική Κομμουνιστική Οργάνωση) και συνολικά η Διεθνής Μαρξιστική Τάση (σημερινή Επαναστατική Κομμουνιστική Διεθνής) εξηγούσαν υπομονετικά πριν συμβούν τα γεγονότα, ότι η λιτότητα και τα Μνημόνια δεν είναι απλώς κάποιες ιδεολογικές επιλογές της άρχουσας τάξης. Είναι ο ίδιος ο σύγχρονος τρόπος ύπαρξης του καπιταλισμού. Η λιτότητα είναι το παγκόσμιο πολιτικό πρόγραμμα του καπιταλισμού σε συνθήκες κρίσης και γενικευμένης γιγάντωσης των χρεών. Κατάργηση της λιτότητας δεν μπορεί να γίνει χωρίς σύγκρουση με τον καπιταλισμό.
Αυτό το αξίωμα ισχύει «100 φορές περισσότερο» για «αδύναμους καπιταλιστικούς κρίκους» όπως η Ελλάδα, αλλά και ολόκληρος ο Νότος της Ευρωζώνης. Αρκεί να σκεφτεί κανείς στοιχειωδώς ρεαλιστικά και λογικά: για να αυξηθούν πάνω στο έδαφος του καπιταλισμού οι μισθοί, οι συντάξεις, να δημιουργηθεί ξανά το «κοινωνικό κράτος», να χτιστούν σχολεία, σχολές, νοσοκομεία και να ανοίξουν σχεδιασμένα νέες θέσεις εργασίας θα πρέπει να πληρώσουν μεγάλους φόρους αυτοί που κατέχουν το κεφάλαιο και τον πλούτο, οι τραπεζίτες και οι μεγάλοι καπιταλιστές. Όμως δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να δεχθούν να θυσιάσουν τα συμφέροντα και τα προνόμιά τους για έναν τέτοιο κοινωφελή σκοπό. Ούτε ένα ανάλογο παράδειγμα στην Ιστορία δεν υπήρξε και ούτε πρόκειται να υπάρξει ποτέ.
Από την κατανόηση αυτής της πραγματικότητας και όχι από κάποιο «δογματισμό» ή «μαξιμαλισμό» πηγάζει η υπεράσπιση ενός αντικαπιταλιστικού – σοσιαλιστικού προγράμματος από τους κομμουνιστές. Το πρόγραμμα του επαναστατικού κομμουνισμού είναι αληθινό, ενώ το πρόγραμμα του ρεφορμισμού αποδείχθηκε επανειλημμένα ουτοπικό. Γι’ αυτό έχει μέσα του το σπέρμα της προδοσίας και της ήττας.
Ο ρεφορμισμός των ηγετών και ο ρεφορμισμός των εργαζόμενων
Φυσικά τίποτα δεν εμποδίζει μια ρεφορμιστική ηγεσία να φερθεί έντιμα, να αποδεχτεί ανοικτά και τίμια τα λάθη της. Και σε αυτό το σημείο, είναι ανάγκη να διαχωρίσουμε τον αγνό, υγιή ρεφορμισμό των μαζών που είναι φυσικό να αναζητούν τον ευκολότερο και ειρηνικότερο δυνατό δρόμο προς την πρόοδο, από τον ιδιοτελή ρεφορμισμό των καριεριστών ηγετών.
Αν ένας μέσος, απλός, ρεφορμιστής εργάτης ήταν στη θέση του Αλέξη Τσίπρα θα έβγαζε ριζοσπαστικά συμπεράσματα από τις ασφυκτικές πιέσεις της τρόικας και της ελληνικής ολιγαρχίας, και σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον δεν θα δεχόταν με δική του απόφαση να κόβονται μισθοί και συντάξεις, και να σπρωχτούν οι άνθρωποι της τάξης του πιο βαθιά στην εξαθλίωση. Όμως ένας καριερίστας ρεφορμιστής ηγέτης, με πολύ εύκολο τρόπο, από πολέμιος της λιτότητας μπορεί να γίνει υπέρμαχός της, όπως ένας επιβάτης περνάει απλά από το ένα βαγόνι τρένου στο άλλο. Και ο Αλέξης Τσίπρας αποδείχτηκε στην πράξη ότι είναι ένας τέτοιος καριερίστας ρεφορμιστής ηγέτης.
Υπήρχε εναλλακτική πολιτική λύση;
Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέχθηκε στην κυβέρνηση τον Γενάρη του 2015 είχε ένα πολύ ευνοϊκό έδαφος για να καταργήσει τη λιτότητα και τα Μνημόνια. Όμως εξαιτίας των ρεφορμιστικών αντιλήψεων της ηγεσίας επέλεξε σάπια στηρίγματα. Επέλεξε σε εγχώριο επίπεδο να στηριχθεί στον καπιταλισμό και σ’ ένα δημαγωγικό (δήθεν αντιμνημονιακό) κόμμα της άρχουσας τάξης όπως οι ΑΝΕΛ, και σε διεθνές, στους δήθεν προοδευτικούς αστούς ηγέτες τύπου Ομπάμα, Ολάντ και Ρέντσι, δηλαδή στον αμερικανικό, τον γαλλικό και τον ιταλικό ιμπεριαλισμό. Καρπός αυτής της επιλογής ήταν η αναβολή της εφαρμογής του προγράμματος της Θεσσαλονίκης και τελική της συνέπεια η ανοικτή προδοσία.
Αντίθετα για να καταργήσει στ’ αλήθεια τη λιτότητα και τα Μνημόνια, ο ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να στηριχθεί στη δύναμη της εργατικής τάξης και της νεολαίας στην Ελλάδα και διεθνώς. Από τις πρώτες μέρες της διακυβέρνησής του έως και τον Ιούλιο, συγκέντρωσε μια πρωτοφανή λαϊκή υποστήριξη στην Ελλάδα και διεθνώς. Αυτό διαμόρφωσε τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για να καταργηθούν τα Μνημόνια και να διαγραφεί ένα χρέος, που η ίδια η ελληνική Βουλή κήρυξε επίσημα τον Μάιο παράνομο και ληστρικό.
Ασφαλώς, τα οικονομικά και πολιτικά αντίποινα που θα ακολουθούσαν από την τρόικα θα ήταν η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και αναπόφευκτα και από την ΕΕ. Πώς θα μπορούσε να απαντήσει ρεαλιστικά και αποτελεσματικά σε αυτά τα αντίποινα η κυβέρνηση; Στο διεθνές πεδίο, έχοντας ήδη αποκτήσει το αναγκαίο κύρος ως ένα διεθνές πλέον σημείο αναφοράς για τους εργαζόμενους και τη νεολαία, ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να σπάσει την απόπειρα του διεθνούς κεφαλαίου για απομόνωση καλώντας σε πανευρωπαϊκές ημέρες κινητοποιήσεων αλληλεγγύης στην Ελλάδα, με κοινές διαδηλώσεις και απεργιακή δράση, αλλά και σε κοινές πανευρωπαϊκές συνδιασκέψεις για το συντονισμό της πάλης ενάντια στη λιτότητα.
Εκατομμύρια Ευρωπαίοι εργαζόμενοι θα ανταποκρίνονταν σε αυτά τα καλέσματα με ενθουσιασμό και ένα πανευρωπαϊκό πολιτικό κίνημα – χείμαρρος θα μπορούσε να γεννηθεί. Οι μεγάλες δυνατότητες για ένα τέτοιο κίνημα φάνηκαν σε μια μικρογραφία μόνο στις δεκάδες αυθόρμητες εκδηλώσεις αλληλεγγύης σε όλη την Ευρώπη εκείνη την περίοδο και με την ραγδαία αύξηση της επιρροής του αδελφού στον ΣΥΡΙΖΑ, PODEMOS στην Ισπανία.
Ένα τέτοιο πανευρωπαϊκό κίνημα θα έβαζε αμέσως την τρόικα και εντός αυτής και την καπιταλιστική Γερμανία, σε θέση άμυνας. Θα έκανε τα αντίποινα στην Ελλάδα μια εξαιρετικά αντιδημοφιλή πολιτική επιλογή για κάθε ευρωπαϊκή κυβέρνηση. Συνολικά, θα άλλαζε τον συσχετισμό δύναμης υπέρ του αγώνα της εργατικής τάξης και ενάντια στη λιτότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη και θα έδινε τεράστια ώθηση στα αριστερά και κομμουνιστικά κόμματα προς την εξουσία. Η εκλογή μιας ακόμα αριστερής κυβέρνησης στην Ευρώπη θα ήταν ένα ζήτημα χρόνου, σπάζοντας την απομόνωση της Ελλάδας από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και βάζοντας τις βάσεις για την οικοδόμηση μιας αληθινά ενωμένης και αλληλέγγυας Ευρώπης, μιας ενωμένης σοσιαλιστικής Ευρώπης.
Στο εσωτερικό πεδίο, η πιο αποτελεσματική απάντηση στα αντίποινα, θα έπρεπε να είναι η εφαρμογή ενός προγράμματος που θα αφόπλιζε την άρχουσα τάξη και την τρόικα. Είναι δεδομένο ότι η αποβολή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και την ΕΕ θα δημιουργούσε ελλείψεις σε βασικά αγαθά και υψηλό πληθωρισμό. Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα, η οικονομία θα έπρεπε να τεθεί σε καθεστώς κεντρικού σχεδιασμού για να προστατευθεί ο λαός από την πείνα και τη φτώχεια.
Δεν μπορείς όμως να σχεδιάσεις μια οικονομία όταν δεν την ελέγχεις. Έτσι οι τράπεζες, τα μονοπώλια στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες και η μεγάλη ιδιοκτησία γης θα έπρεπε να περάσουν στα χέρια του κράτους. Και το ίδιο το κράτος μαζί με αυτούς τους στρατηγικούς τομείς της οικονομίας, θα έπρεπε να περάσει στο δημοκρατικό έλεγχο των μαζικών εργατικών και λαϊκών οργανώσεων.
Μόνο αυτά τα αντικαπιταλιστικά – σοσιαλιστικά μέτρα θα μπορούσαν να διασφαλίσουν ότι θα βρεθούν οι πόροι για να αντιμετωπιστεί η φτώχεια και να γίνουν οι αναγκαίες επενδύσεις, ώστε να ανοίξουν θέσεις εργασίας για τους ανέργους. Το βλέμμα του δημοκρατικού ελέγχου της οργανωμένης εργατικής τάξης στο κράτος και τις επιχειρήσεις μέσα από μια πανελλαδική επιτροπή εργατικού ελέγχου, δικτυωμένη σε κατά χώρους εκλεγμένες επιτροπές, θα μπορούσε να γίνει το αναγκαίο στήριγμα της κυβέρνησης και να πατάξει τη διαφθορά και τα σκάνδαλα, να εξαλείψει τις σπατάλες και να επαναπροσδιορίσει, στη βάση των πραγματικών δυνατοτήτων της σχεδιασμένης οικονομίας, με έναν δίκαιο τρόπο το ύψος των μισθών, των συντάξεων και των επιδομάτων.
Μέχρι να δημιουργηθεί η δυνατότητα για τις απαραίτητες αμοιβαία επωφελείς διακρατικές οικονομικές συμφωνίες, το συνάλλαγμα για τις αναγκαίες εισαγωγές αγαθών, ενέργειας και πρώτων υλών, τουλάχιστον για το πρώτο δύσκολο διάστημα αρκετών μηνών, θα μπορούσε να βρεθεί μέσα από τη μετατροπή των τραπεζικών καταθέσεων σε εθνικό νόμισμα και από την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων και των καταθέσεων που έχουν στο εξωτερικό οι μονοπωλιακές εταιρείες και οι τράπεζες της Ελλάδας.
Στο μεταξύ, το πέρασμα του δημοκρατικού ελέγχου του στρατού και της αστυνομίας στις μαζικές λαϊκές οργανώσεις και η λειτουργία συνελεύσεων και επιτροπών φαντάρων στις μονάδες θα μπορούσε να καταστείλει στη γέννησή του κάθε πιθανό πραξικόπημα. Στις σημερινές συνθήκες των σύγχρονων μεθόδων επικοινωνίας ένα τέτοιο επαναστατικό παράδειγμα στην Ελλάδα, δεν θα μπορούσε να μείνει απομονωμένο για καιρό. Ξεκινώντας από τον ευρωπαϊκό Νότο, το επαναστατικό παράδειγμα της σοσιαλιστικής Ελλάδας, πολύ σύντομα θα γινόταν πόλος έλξης για την εργατική τάξη και την Αριστερά σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και τον κόσμο. Αργά ή γρήγορα, αναπόφευκτα οι εργαζόμενοι της Ευρώπης που αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα και κοινή επίθεση από το κεφάλαιο θα έμπαιναν στον επαναστατικό δρόμο.
Η συνεπής μάχη της Κομμουνιστικής Τάσης και η ολέθρια στάση της ηγεσίας της Αριστερής Πλατφόρμας
Αυτή τη μόνη εναλλακτική λύση και προοπτική λοιπόν, μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ δυστυχώς υποστήριζε μόνο η Κομμουνιστική Τάση. Αλλά η Κομμουνιστική Τάση ήταν μια νεαρή και μικρή τάση που ιδρύθηκε επίσημα ως αναγνωρισμένη τάση το 2013, λαμβάνοντας στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ μόλις το 0,75% των ψήφων των συνέδρων. Εκείνη που θα μπορούσε να διεξάγει έναν αποτελεσματικό αγώνα για αυτές τις ιδέες μέσα στο κόμμα ήταν η πανίσχυρη Αριστερή Πλατφόρμα, που έλεγχε το 30% της εκλεγμένης ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ.
Δυστυχώς όμως, η ηγεσία της Αριστερής Πλατφόρμας έκανε όλα τα λάθη που θα μπορούσε να κάνει για να χαρίσει το κόμμα στην προδοτική ηγετική ομάδα Τσίπρα. Μπήκε στην κυβέρνηση με τους αστούς ΑΝΕΛ, συναίνεσε στην αναβολή της εφαρμογής του προεκλογικού προγράμματος στον βωμό της «σκληρής διαπραγμάτευσης» με την τρόικα και πάνω από όλα, αρνήθηκε να διεξάγει την αναγκαία εσωκομματική μάχη για να προλάβει την ανοικτή προδοσία. Και όταν το τρίτο Μνημόνιο τελικά υπογράφτηκε, ουσιαστικά προχώρησε σ’ ένα «βελούδινο» διαζύγιο με την ομάδα Τσίπρα, «καταφέρνοντας» να της χαρίσει ένα κόμμα η Κεντρική Επιτροπή του οποίου είχε από τις αρχές Ιουλίου ταχθεί ενάντια στην υπογραφή νέου Μνημονίου.
Αν η ηγεσία της Πλατφόρμας είχε ανταποκριθεί θετικά στις εκκλήσεις της Κομμουνιστικής Τάσης, με τις οποίες συμφωνούσαν άλλωστε οι καλύτεροι αγωνιστές της αριστερής πτέρυγας και καθώς διαφαινόταν ο προδοτικός κατήφορος της ομάδας Τσίπρα, είχε φροντίσει να προετοιμάσει μια μάχη εναντίον της σε ένα έκτακτο συνέδριο πριν ψηφιστεί το 3ο Μνημόνιο, τότε θα μπορούσε να έχει αποτρέψει την προδοσία και να διατηρήσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως ένα βιώσιμο όπλο στον αγώνα ενάντια στη λιτότητα και τον καπιταλισμό.
Σίγουρα η Ιστορία δεν γράφεται με «αν». Τέτοια «αν» όμως, αν γίνει δυνατό να συνειδητοποιηθούν από την πρωτοπορία της εργατικής τάξης και της νεολαίας, είναι δυνατό να γράψουν τη μελλοντική Ιστορία, χωρίς οδυνηρές προδοσίες και ήττες όπως αυτή του καλοκαιριού του 2015. Αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός του παρόντος αφιερώματος και της έκδοσης του νέου μας βιβλίου με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων από εκείνο το καλοκαίρι.
Σταμάτης Καραγιαννόπουλος