Μέρος 1ο | Μέρος 2ο
ΚΑΝΕΝΑΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ;
Κάθε προλετάριος έχει πάρει μέρος σε απεργίες, έχει δοκιμάσει τους «συμβιβασμούς» με τους μισητούς καταπιεστές και εκμεταλλευτές, όταν οι εργάτες ήταν υποχρεωμένοι να ξαναπιάσουν δουλειά ή χωρίς να έχουν πετύχει τίποτε, ή συμφωνώντας με μια μερική ικανοποίηση των διεκδικήσεών τους. Ο κάθε προλετάριος, χάρη στις συνθήκες της μαζικής πάλης και της βαθιάς όξυνσης των ταξικών αντιθέσεων μέσα στις όποιες ζει, παρατηρεί τη διαφορά ανάμεσα στο συμβιβασμό που επιβάλλεται από τις αντικειμενικές συνθήκες (το απεργιακό ταμείο είναι φτωχό, οι απεργοί δεν παίρνουν βοήθεια απ’ έξω, έχουν πεινάσει και βασανιστεί ως εκεί που δεν παίρνει) – που δεν μειώνει καθόλου την επαναστατική αφοσίωση και τη θέληση για παραπέρα αγώνα των εργατών που έκλεισαν έναν τέτοιο συμβιβασμό – και από το άλλο μέρος, το συμβιβασμό των προδοτών που φορτώνουν στις αντικειμενικές συνθήκες το φιλοτομαρισμό τους (και οι απεργοσπάστες κλείνουν «συμβιβασμούς»!), τη δειλία τους, την επιθυμία τους να εξυπηρετήσουν τους καπιταλιστές, την υποχωρητικότητά τους απέναντι στους εκφοβισμούς, κάποτε απέναντι στις νουθεσίες, κάποτε απέναντι στις ελεημοσύνες και κάποτε απέναντι στις κολακείες των καπιταλιστών (τέτοιους συμβιβασμούς προδοτών βλέπουμε πάρα πολλούς στην ιστορία του αγγλικού εργατικού κινήματος από την πλευρά των αρχηγών των αγγλικών τρέιντ-γιούνιον, όμως σχεδόν όλοι οι εργάτες έχουν δει σε όλες τις χώρες ανάλογα φαινόμενα με τη μια ή την άλλη μορφή).
«…Να αποκρούσουμε κατηγορηματικότατα κάθε συμβιβασμό με άλλα κόμματα… κάθε πολιτική ελιγμών και συνεννοήσεων» – γράφουν οι Γερμανοί αριστεροί. Είναι εκπληκτικό, πως οι αριστεροί αυτοί, που έχουν τέτιες αντιλήψεις, δεν καταδικάζουν κατηγορηματικά τον μπολσεβικισμό! Γιατί δεν είναι δυνατό οι Γερμανοί αριστεροί να μην ξέρουν πως όλη η ιστορία του μπολσεβικισμού και πριν και μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση είναι γεμάτη από περιπτώσεις ελιγμών, συμφωνιών, συμβιβασμών με άλλα κόμματα, χωρίς να εξαιρούνται και τα αστικά κόμματα!
Οι Ρώσοι επαναστάτες σοσιαλδημοκράτες πριν την πτώση του τσαρισμού χρησιμοποίησαν επανειλημμένα τις υπηρεσίες των αστών φιλελευθέρων, δηλ. έκλεισαν μαζί τους ένα σωρό πρακτικούς συμβιβασμούς, και το 1901-1902, πριν ακόμη εμφανιστεί ο μπολσεβικισμός, η παλιά Σύνταξη της «Ίσκρα» (Πλεχάνοφ, Άξελροντ, Ζασούλιτς, Μάρτοφ, Ποτρέσοφ κι εγώ) έκλεισε (αλήθεια όχι για πολύ καιρό) μια επίσημη πολιτική συμμαχία με τον Στρούβε, πολιτικό αρχηγό του αστικού φιλελευθερισμού, ταυτόχρονα όμως ήξερε να διεξάγει ακατάπαυστα τον πιο αμείλικτο ιδεολογικό και πολιτικό αγώνα ενάντια στον αστικό φιλελευθερισμό και ενάντια στις παραμικρότερες εκδηλώσεις της επιρροής του μέσα στο εργατικό κίνημα.
Οι μπολσεβίκοι συνέχιζαν πάντα την ίδια αυτή πολιτική. Από το 1905 υποστήριζαν συστηματικά τη συμμαχία της εργατικής τάξης με την αγροτιά ενάντια στη φιλελεύθερη αστική τάξη και τον τσαρισμό, χωρίς ταυτόχρονα να παραιτούνται ποτέ από την υποστήριξη της αστικής τάξης ενάντια στον τσαρισμό (λογουχάρη στο δεύτερο στάδιο των εκλογών ή στις επαναληπτικές εκλογές) και χωρίς να σταματήσουν τον πιο ανειρήνευτο ιδεολογικό και πολιτικό αγώνα ενάντια στο αστικο-επαναστατικό αγροτικό Κόμμα των «σοσιαλιστών-επαναστατών» («Κ.Ε.»: ή αλλιώς «Εσέρων»), ξεσκεπάζοντας τους σαν μικροαστούς δημοκράτες, που υποκριτικά κατάτασσαν τον εαυτό τους στους σοσιαλιστές.
Το 1907 οι μπολσεβίκοι έκαναν για ένα μικρό χρονικό διάστημα έναν επίσημο πολιτικό συνασπισμό με τους «σοσιαλεπαναστάτες» στις εκλογές της Δούμας. Στην περίοδο 1903-1912 για κάμποσα χρόνια ανήκαμε τυπικά μαζί με τους μενσεβίκους στο ενιαίο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, ποτέ όμως δεν σταματήσαμε τον πολιτικό και ιδεολογικό αγώνα ενάντια στους μενσεβίκους, σαν φορείς της αστικής επιρροής μέσα στο προλεταριάτο και οπορτουνιστές. Στο διάστημα του πολέμου συνάψαμε ένα είδος συμβιβασμού με τους «καουτσκιστές», με τους αριστερούς μενσεβίκους (Μάρτοφ) και με ένα μέρος των «σοσιαλιστών-επαναστατών» (Τσερνόφ, Νατανσόν), παρακαθίσαμε μαζί τους στο Τσίμμερβαλντ και στο Κιεντάλ και βγάλαμε κοινές διακηρύξεις, δεν σταματήσαμε όμως και δεν αδυνατίσαμε ποτέ τον ιδεολογικό-πολιτικό αγώνα ενάντια στους «καουτσκιστές», στον Μάρτοφ και στον Τσερνόφ.
Τη στιγμή ακριβώς της Οχτωβριανής Επανάστασης πραγματοποιήσαμε έναν όχι επίσημο, μα πολύ σπουδαίο (και πολύ πετυχημένο) πολιτικό συνασπισμό με τη μικροαστική αγροτιά, δεχτήκαμε στο ακέραιο, χωρίς καμιά αλλαγή, το αγροτικό πρόγραμμα των Εσέρων,δηλ. κλείσαμε έναν αναμφισβήτητο συμβιβασμό για να αποδείξουμε στους αγρότες πως δεν θέλουμε καθόλου να τους επιβληθούμε, αλλά να συνεννοηθούμε μαζί τους. Ταυτόχρονα προτείναμε (και πραγματοποιήσαμε γρήγορα) έναν επίσημο πολιτικό συνασπισμό, με συμμετοχή στην κυβέρνηση, στους «αριστερούς Εσέρους», που διέλυσαν το συνασπισμό αυτό ύστερα από την υπογραφή της ειρήνης του Μπρεστ και κατόπιν έφτασαν ως την ένοπλη εξέγερση εναντίον μας τον Ιούλη του 1918 και αργότερα ως τον ένοπλο αγώνα εναντίον μας.
Ο «ΑΡΙΣΤΕΡΟΣ» ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ
Στην Αγγλία δεν υπάρχει ακόμη κομμουνιστικό κόμμα, υπάρχει όμως ανάμεσα στους εργάτες ένα σφριγηλό, πλατύ, γοργά αναπτυσσόμενο, ισχυρό κομμουνιστικό κίνημα, που μας δίνει το δικαίωμα να τρέφουμε τις καλύτερες ελπίδες. Υπάρχουν αρκετά πολιτικά κόμματα και οργανώσεις («Βρετανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα», «Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα», «Σοσιαλιστική Ένωση της Νότιας Ουαλίας», «Εργατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία»), που θέλουν να δημιουργήσουν κομμουνιστικό κόμμα και διεξάγουν ήδη διαπραγματεύσεις μεταξύ τους γι’ αυτό το πράγμα.
Φαίνεται πως ένα από τα κυριότερα εμπόδια για την άμεση δημιουργία ενιαίου Κομμουνιστικού Κόμματος είναι οι διαφωνίες πάνω στο ζήτημα της συμμετοχής στο κοινοβούλιο και της προσχώρησης του νέου Κομμουνιστικού Κόμματος στο παλιό, συνδικαλιστικό, αποτελούμενο κυρίως από τρέιντ-γιούνιον, οπορτουνιστικό και σοσιαλσοβινιστικό «Εργατικό Κόμμα».
Οι παρακάτω συλλογισμοί ανήκουν στην «αριστερή» κομμουνίστρια, σ. Σίλβια Πάνκχερστ: «…Ο σ. Ίνκπιν (γραμματέας του Βρετανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος) αποκαλεί το Εργατικό Κόμμα “κυριότερη οργάνωση του κινήματος της εργατικής τάξης”. Ένας άλλος σύντροφος από το Βρετανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα στη συνδιάσκεψη της III Διεθνούς διατύπωσε την άποψη του Βρετανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος ακόμη πιο ανάγλυφα. Ο σύντροφος αυτός είπε: “Θεωρούμε το Εργατικό κόμμα σαν την οργανωμένη εργατική τάξη”. Δεν συμμεριζόμαστε την άποψη αυτή για το Εργατικό Κόμμα. Το Εργατικό Κόμμα έχει ένα πολύ μεγάλο αριθμό μελών, αν και τα μέλη του αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό αδρανή και απαθή. Είναι εργάτες και εργάτριες που μπήκαν στα τρέιντ-γιούνιον, γιατί οι σύντροφοι τους του εργοστασίου είναι τρέιντ-γιουνιονιστές και γιατί θέλουν να παίρνουν βοηθήματα.
Εμείς όμως αναγνωρίζουμε πως η μεγάλη αριθμητική δύναμη του Εργατικού Κόμματος οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι είναι δημιούργημα μιας ιδεολογικής σχολής, που τα σύνορά της δεν τα έχει ακόμη ξεπεράσει η πλειοψηφία της βρετανικής εργατικής τάξης, αν και μεγάλες αλλαγές ετοιμάζονται στα μυαλά του λάου που θα αλλάξει γρήγορα αυτή την κατάσταση... Το Βρετανικό Εργατικό Κόμμα, όπως και οι σοσιαλπατριωτικές οργανώσεις των άλλων χωρών, στην πορεία της φυσιολογικής εξέλιξης της κοινωνίας, θα έλθει αναπόφευκτα στην εξουσία. Δουλειά των κομμουνιστών είναι να οργανώνουν τις δυνάμεις που θα ανατρέψουν τους σοσιαλπατριώτες και εμείς στη χώρα μας δεν πρέπει ούτε να καθυστερούμε τη δουλειά αυτή, ούτε να ταλαντευόμαστε. Δεν πρέπει να σκορπούμε την ενεργητικότητά μας, αυξάνοντας τη δύναμη του Εργατικού Κόμματος· η άνοδός του στην εξουσία είναι αναπόφευκτη. Πρέπει να συγκεντρώσουμε τις δυνάμεις μας για να δημιουργήσουμε κομμουνιστικό κίνημα που θα νικήσει το Εργατικό Κόμμα. Το Εργατικό Κόμμα σε λίγο θα σχηματίσει κυβέρνηση· η επαναστατική αντιπολίτευση πρέπει να είναι έτοιμη για να επιτεθεί εναντίον της…».
Οι αριστεροί κομμουνιστές θεωρούν αναπόφευκτο το πέρασμα της εξουσίας στο Εργατικό Κόμμα και ομολογούν πως τώρα έχει με το μέρος του την πλειοψηφία των εργατών. Από δω βγάζουν το περίεργο εκείνο συμπέρασμα που η σ. Σίλβια Πάνκχερστ το διατυπώνει έτσι: «Το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν πρέπει να κλείνει συμβιβασμούς… Πρέπει να διατηρήσει τη θεωρία του καθαρή, την ανεξαρτησία του από το ρεφορμισμό άσπιλη. Η αποστολή του είναι να τραβά μπροστά, χωρίς να σταματά και χωρίς να ξεφεύγει από το δρόμο του, να τραβά ολόισια προς την κομμουνιστική επανάσταση».
Απεναντίας, από το γεγονός ότι η πλειοψηφία των εργατών στην Αγγλία ακολουθεί ακόμη τους Άγγλους Κερένσκι («Κ.Ε.»: δεξιός «σοσιαλιστής», επικεφαλής της αστικής Προσωρινής Κυβέρνησης που ανέτρεψε η Οκτωβριανή Επανάσταση) ή τους Σάιντεμαν («Κ.Ε.»: δεξιός Γερμανός Σοσιαλδημοκράτης ηγέτης, αντεπαναστάτης Καγκελάριος το 1919), από το ότι δεν έχει ακόμη πείρα από την κυβέρνηση αυτών των ανθρώπων, πείρα που χρειάστηκε και στη Ρωσία και στη Γερμανία για να περάσουν μαζικά οι εργάτες στον κομμουνισμό, απ’ αυτό βγαίνει αναμφισβήτητα πως οι Άγγλοι κομμουνιστές πρέπει να πάρουν μέρος στον κοινοβουλευτικό αγώνα, πρέπει μέσα από το κοινοβούλιο να βοηθήσουν την εργατική μάζα να δει στην πράξη τα αποτελέσματα της κυβέρνησης των Χέντερσον και Σνόουντεν («Κ.Ε.»: ηγέτες του βρετανικού Εργατικού Κόμματος), πρέπει να βοηθήσουν τους Χέντερσον και Σνόουντεν να νικήσουν τους ενωμένους Λόιντ Τζορτζ («Κ.Ε.»: ιστορικός ηγέτης του βρετανικού αστικού Φιλελεύθερου Κόμματος) και Τσόρτσιλ («Κ.Ε.»: ιστορικός ηγέτης των Βρετανών Συντηρητικών). Κάθε διαφορετική ενέργεια σημαίνει δυσκόλεμα της υπόθεσης της επανάστασης, γιατί χωρίς μια αλλαγή στις αντιλήψεις της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης η επανάσταση είναι ανέφικτη και η αλλαγή αυτή δημιουργείται από την πολιτική πείρα των μαζών και ποτέ με την προπαγάνδα και μόνο.
«Εμπρός χωρίς συμβιβασμούς, χωρίς να ξεφεύγουμε από το δρόμο» – όταν αυτό το λέει μια ολοφάνερα αδύνατη μειοψηφία εργατών, που ξέρει (η πάντως πρέπει να ξέρει) πως σε περίπτωση νίκης του Χέντερσον και του Σνόουντεν ενάντια στον Λόιντ Τζορτζκαι τον Τσόρτσιλ η πλειοψηφία μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα θα απογοητευτεί από τους αρχηγούς της και θα περάσει στην υποστήριξη του κομμουνισμού (ή πάντως στην ουδετερότητα και κατά το μεγαλύτερο μέρος στην ευμενή ουδετερότητα απέναντι στους κομμουνιστές) –αυτό το σύνθημα είναι ολοφάνερα λαθεμένο. Είναι το ίδιο σαν να ρίχνονταν στη μάχη 10.000 στρατιώτες ενάντια σε 50.000 αντιπάλους, ενώ θα έπρεπε να «σταματήσουν», «να αλλάξουν δρόμο», ακόμη και να κλείσουν «συμβιβασμό», μόνο και μόνο για να περιμένουν να φτάσουν οι ενισχύσεις από 100.000 που δεν μπορούν να μπουν αμέσως στη μάχη. Αυτό είναι διανοουμενίστικη παιδαριωδία και όχι σοβαρή τακτική της επαναστατικής τάξης.
Θα μιλήσω πιο συγκεκριμένα. Οι Άγγλοι κομμουνιστές πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να συνενώσουν και τα τέσσερα κόμματα (όλα είναι πολύ αδύνατα, μερικά μάλιστα πάρα πολύ αδύνατα) και τις ομάδες τους σε ένα Κομμουνιστικό Κόμμα με βάση τις αρχές της Κομμουνιστικής Διεθνούς και την υποχρεωτική συμμετοχή στο κοινοβούλιο. Το Κομμουνιστικό Κόμμα προτείνει στους Χέντερσον και τους Σνόουντεν «συμβιβασμό», εκλογική συμφωνία: ας τραβήξουμε μαζί ενάντια στη συμμαχία του Λόιντ Τζορτζ και των Συντηρητικών, ας μοιράσουμε τις βουλευτικές έδρες ανάλογα με τον αριθμό των ψήφων που θα δόσουν οι εργάτες στο Εργατικό Κόμμα ή στους κομμουνιστές, ας διατηρούμε την απόλυτη ελευθερία ζύμωσης, προπαγάνδας, πολιτικής δράσης. Χωρίς αυτό τον τελευταίο όρο, δεν μπορούμε βέβαια να κάνουμε συνασπισμό, γιατί αυτό θα είναι προδοσία. Οι άγγλοι κομμουνιστές πρέπει να επιμένουν στην εξασφάλιση απόλυτης ελευθερίας για το ξεσκέπασμα των Χέντερσον και των Σνόουντεν, όπως ακριβώς επέμεναν (επί δεκαπέντε χρόνια, από το 1903 ως το 1917) οι Ρώσοι μπολσεβίκοι απέναντι στους Ρώσους Χέντερσον και Σνόουντεν, δηλ. στους μενσεβίκους.
Αν οι Χέντερσον και οι Σνόουντεν δεχτούν το συνασπισμό μ’ αυτούς τους όρους, τότε κερδίζουμε, γιατί το σπουδαίο για μας δεν είναι καθόλου ο αριθμός των βουλευτικών εδρών, εμείς δεν κυνηγάμε καθόλου αυτό το πράγμα, στο σημείο αυτό θα είμαστε υποχωρητικοί (ενώ οι Χέντερσον και ιδιαίτερα οι καινούργιοι φίλοι τους – ή τα καινούργια αφεντικά τους – οι φιλελεύθεροι που πέρασαν στο Ανεξάρτητο Εργατικό Κόμμα, κυνηγάνε περισσότερο αυτό το πράγμα). Κερδίζουμε, γιατί θα μεταφέρουμε τη ζύμωση μας στις μάζες τη στιγμή που ο ίδιος ο Λόιντ Τζορτζ «άνοιξε την όρεξη» σ’ αυτές και θα βοηθήσουμε όχι μόνο το Εργατικό Κόμμα να σχηματίσει πιο γρήγορα την κυβέρνηση του, αλλά και τις μάζες να καταλάβουν πιο γρήγορα όλη την κομμουνιστική μας προπαγάνδα, που θα τη διεξάγουμε ενάντια στους Χέντερσον, χωρίς να την περικόψουμε καθόλου, χωρίς να αποσιωπούμε τίποτε.
Αν οι Χέντερσον και οι Σνόουντεν αποκρούσουν το συνασπισμό μαζί μας μ’ αυτούς τους όρους, κερδίζουμε ακόμη περισσότερο. Γιατί θα δείξουμε αμέσως στις μάζες (σημειώστε πως ακόμη και μέσα στο καθαρά μενσεβίκικο, στο τελείως οπορτουνιστικό Ανεξάρτητο Εργατικό Κόμμα η μάζα είναι υπέρ των Σοβιέτ), ότι οι Χέντερσον προτιμούν τις στενές σχέσεις τους με τους καπιταλιστές από τη συνένωση όλων των εργατών. Κερδίζουμε αμέσως μπροστά στη μάζα, που ιδιαίτερα ύστερα από τις λαμπρές και πολύ σωστές, πολύ ωφέλιμες (για τον κομμουνισμό) εξηγήσεις του Λόιντ Τζορτζ, θα δει με συμπάθεια τη συνένωση όλων των εργατών ενάντια στη συμμαχία του Λόιντ Τζορτζ με τους συντηρητικούς. Κερδίζουμε αμέσως, γιατί δείχνουμε στις μάζες ότι οι Χέντερσον και οι Σνόουντεν φοβούνται να νικήσουν τον Λόιντ Τζορτζ, φοβούνται να πάρουν την εξουσία μόνοι τους, προσπαθούν να εξασφαλίσουν στα κρυφά την υποστήριξη του Λόιντ Τζορτζ που απλώνει ανοιχτά το χέρι στους Συντηρητικούς ενάντια στο Εργατικό Κόμμα.
Στην περίπτωση αυτή λοιπόν που οι Χέντερσον και Σνόουντεν θα αρνούνταν να κάνουν συνασπισμό με τους κομμουνιστές, οι κομμουνιστές θα κέρδιζαν αμέσως την συμπάθεια των μαζών, και αν χάναμε μερικές κοινοβουλευτικές έδρες το πράγμα δεν θα είχε καμιά σημασία για μας. Θα βάζαμε δικές μας υποψηφιότητες μόνο σε ελάχιστο αριθμό απόλυτα σίγουρων περιφερειών, δηλ. εκεί όπου η υποβολή δικών μας υποψηφιοτήτων δεν θα είχε σαν αποτέλεσμα να βγει ένας φιλελεύθερος αντί του εργατικού (μέλους του Εργατικού Κόμματος). Θα κάναμε εκλογική ζύμωση, μοιράζοντας προκηρύξεις υπέρ του κομμουνισμού και καλώντας σε όλες τις περιφέρειες, όπου δεν υπάρχει δικός μας υποψήφιος, να ψηφίσουν τον εργατικό ενάντια στον αστό. Κάνουν λάθος οι Άγγλοι αριστεροί αν βλέπουν σ’ αυτό προδοσία του κομμουνισμού η παραίτηση από τον αγώνα ενάντια στους σοσιαλπροδότες. Απεναντίας, απ’ αυτό θα κέρδιζε αναμφισβήτητα η υπόθεση της κομμουνιστικής επανάστασης.
Αν παρουσιαστώ σαν κομμουνιστής και δηλώσω πως καλώ να ψηφίσουν τον Χέντερσον ενάντια στον Λόιντ Τζορτζ, ασφαλώς θα με ακούσουν. Και θα μπορέσω να εξηγήσω, σε κατανοητή γλώσσα, όχι μόνο γιατί τα Σοβιέτ είναι καλύτερα από το κοινοβούλιο και η δικτατορία του προλεταριάτου καλύτερη από τη δικτατορία του Τσόρτσιλ (που σκεπάζεται με την ταμπέλα της αστικής «δημοκρατίας»), αλλά και ότι θα ήθελα να στηρίξω τον Χέντερσον με την ψήφο μου, ακριβώς όπως το σκοινί στηρίζει τον κρεμασμένο· ότι όσο οι Χέντερσον πλησιάζουν στο σχηματισμό δικής τους κυβέρνησης, τόσο θα αποδείχνεται πως έχω δίκιο, τόσο θα τραβιούνται οι μάζες με το μέρος μου και θα επιταχύνεται ο πολιτικός θάνατος των Χέντερσον και των Σνόουντεν, ακριβώς όπως έγινε με τους ομοϊδεάτες τους στη Ρωσία και στη Γερμανία.
Και αν μου φέρουν την αντίρρηση: αυτή η τακτική είναι πολύ «πονηρή» και περίπλοκη, δεν θα την καταλάβουν οι μάζες, θα σκορπίσει, θα κομματιάσει τις δυνάμεις μας, θα μας εμποδίσει να τις συγκεντρώσουμε υπέρ της σοβιετικής επανάστασης κ.τ.λ., τότε θα απαντήσω στους «αριστερούς» που φέρνουν αυτές τις αντιρρήσεις: Μη φορτώνετε το δογματισμό σας στις μάζες!
Δεν μπορώ να σταθώ εδώ στη δεύτερη διαφωνία ανάμεσα στους Άγγλους κομμουνιστές, αν δηλαδή θα πρέπει να προσχωρήσουν στο Εργατικό Κόμμα η ή όχι. Έχω πάρα πολύ λίγα στοιχεία σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα, που είναι ιδιαίτερα περίπλοκο λόγω της εξαιρετικής πρωτοτυπίας του Βρετανικού «Εργατικού Κόμματος», το όποιο, από την ίδια τη συγκρότησή του, δεν μοιάζει καθόλου με τα συνηθισμένα πολιτικά κόμματα της ηπειρωτικής Ευρώπης. Είναι πάντως αναμφισβήτητο, πρώτο, ότι και στο ζήτημα αυτό θα πέσει αναπόφευκτα σε λάθος όποιος σκεφτεί να συναγάγει την τακτική του επαναστατικού προλεταριάτου από αρχές σαν και τούτη δω: «το Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να διατηρεί τη θεωρία του καθαρή και την ανεξαρτησία του από το ρεφορμισμό άσπιλη· ο προορισμός του είναι να τραβά μπροστά, χωρίς να σταματά και χωρίς να ξεφεύγει από το δρόμο του, να τραβά ολόισια προς την κομμουνιστική επανάσταση».
ΜΕΡΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η προλεταριακή πρωτοπορία έχει κατακτηθεί ιδεολογικά. Αυτό είναι το κυριότερο. Χωρίς αυτό δεν μπορούμε να κάνουμε ούτε το πρώτο βήμα προς τη νίκη. Απ’ αυτό όμως ως τη νίκη υπάρχει ακόμη αρκετή απόσταση. Με μόνη την πρωτοπορία δεν μπορούμε να νικήσουμε. Θα ήταν όχι απλώς ανοησία, αλλά και έγκλημα να ρίξουμε μόνη την πρωτοπορία στην αποφασιστική μάχη, προτού όλη η τάξη, προτού οι πλατιές μάζες να έχουν πάρει θέση η ανοιχτής υποστήριξης της πρωτοπορίας, ή τουλάχιστον ευμενούς ουδετερότητας απέναντί της και να έχουν δείξει ότι είναι εντελώς ανίκανες να υποστηρίξουν τον αντίπαλο της. Και για να φτάσει πραγματικά όλη η τάξη, για να φτάσουν πραγματικά οι πλατιές μάζες των εργαζομένων και καταπιεζομένων από το κεφάλαιο στο σημείο να πάρουν μια τέτια θέση, δεν αρκεί μόνο η προπαγάνδα, μόνο η ζύμωση. Για να γίνει αυτό χρειάζεται η πολιτική πείρα των ίδιων των μαζών.
Το άμεσο καθήκον της συνειδητής πρωτοπορίας του διεθνούς εργατικού κινήματος, δηλ. των κομμουνιστικών κομμάτων, ομάδων και ρευμάτων είναι να ξέρουν να οδηγήσουν τις πλατιές μάζες (που τώρα ακόμη στις περισσότερες περιπτώσεις είναι κοιμισμένες, απαθείς, ρουτινιασμένες, αδρανείς, αξύπνητες) σ’ αυτή την καινούργια θέση τους ή μάλλον να ξέρουν να καθοδηγούν όχι μόνο το Κόμμα τους, μα και τις μάζες αυτές στο διάστημα που ζυγώνουν, που περνούν στην καινούργια θέση. Αν το πρώτο ιστορικό καθήκον (να τραβήξουμε τη συνειδητή πρωτοπορία του προλεταριάτου με το μέρος της Σοβιετικής εξουσίας και της δικτατορίας της εργατικής τάξης) δεν ήταν δυνατό να πραγματοποιηθεί χωρίς την πλήρη ιδεολογική και πολιτική νίκη ενάντια στον οπορτουνισμό και στο σοσιαλσοβινισμό, το δεύτερο καθήκον, που τώρα γίνεται άμεσο και συνίσταται στην ικανότητα να οδηγήσουμε τις μάζες σε μια καινούργια θέση που μπορεί να εξασφαλίσει τη νίκη της πρωτοπορίας στην επανάσταση, αυτό το άμεσο καθήκον δεν είναι δυνατό να το εκπληρώσουμε χωρίς να εξαλείψουμε τον αριστερό δογματισμό, χωρίς να ξεπεράσουμε ολοκληρωτικά τα λάθη του, χωρίς να απαλλαγούμε απ’ αυτά.
Σταμάτης Καραγιαννόπουλος
Μέρος 1ο | Μέρος 2ο
