Τα αποτελέσματα των εθνικών εκλογών της 21ης Μάη αποτελούν μια ευρεία και καθαρή νίκη για το παραδοσιακό κόμμα της ελληνικής άρχουσας τάξης, τη ΝΔ, και μια συντριπτική ήττα για το κόμμα που πλειοψηφικά στηρίζει την τελευταία δεκαετία η εργατική τάξη, τον ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι απόλυτα φυσιολογικό μετά από αυτό το αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί ένα κλίμα απογοήτευσης σε μεγάλα τμήματα των εργαζόμενων και της Αριστεράς. Ωστόσο, καταρχάς θα πρέπει να τονίσουμε ότι σε τελική ανάλυση, οι εκλογές αποτελούν πάντοτε μια φωτογραφία της κοινωνικής συνείδησης σε μια δεδομένη στιγμή. Επιπλέον, μια σειρά στοιχεία των αποτελεσμάτων, συμπεριλαμβανομένης ασφαλώς της αξιοσημείωτης ανόδου του ΚΚΕ με επίκεντρο τις περιφέρειες με εργατικό πληθυσμό, δείχνουν ότι ο ακραίος πεσιμισμός που εμφανίζεται σε ορισμένα τμήματα της Αριστεράς δεν έχει αντικειμενική δικαιολόγηση.
Η Δεξιά ως σύνολο δεν αύξησε ουσιαστικά τις δυνάμεις της
Ο ακραίος πεσιμισμός που επικρατεί σε ορισμένα τμήματα της Αριστεράς δεν έχει αντικειμενική βάση, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι το άθροισμα των ποσοστών των δεξιών και ακροδεξιών κομμάτων και σχηματισμών δεν αυξήθηκε ουσιαστικά.
Έτσι, εάν από τον γενικό συσχετισμό δύναμης μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, αφαιρέσουμε τα έτσι κι αλλιώς ισχνά ποσοστά των ευκαιριακών, δεξιόστροφων κυρίως ή και «αριστερόστροφων» αντιεμβολιαστικών εκλογικών σχημάτων (Ενώνω με 0,63%, Κίνημα 21 με 0,59%, Ελεύθεροι Ξανά με 0,35% και την Πνοή Δημοκρατίας 0,47%), αλλά και τους πολυσυλλεκτικούς (και ελαφρά αριστερόστροφους σε ψηφοφόρους) Οικολόγους Πράσινους (0,60%), και βέβαια το νέο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, του οποίου η εκλογική βάση (όπως έδειξε το exit poll) συγκροτείται τόσο από κεντρώους-κεντροδεξιούς όσο και από κεντροαριστερούς-αριστερούς ψηφοφόρους, τα γνωστά και ξεκάθαρα τοποθετημένα στη Δεξιά και την Άκρα Δεξιά κόμματα αθροίζουν ποσοστό 49,45% (ΝΔ 40,79%, Ελληνική Λύση 4,45%, Νίκη 2,92%, Εθνική Δημιουργία 0,81%, ΕΑΝ 0,26%, Ελλήνων Συνέλευση 0,22%). Στις εθνικές εκλογές του 2019, το αντίστοιχο άθροισμά Δεξιάς – Ακροδεξιάς ήταν ελάχιστα μικρότερο από το σημερινό, με ποσοστό 47,22% (ΝΔ 39,85%, Ελληνική Λύση 3,7%, Χρυσή Αυγή 2,93% Δημιουργία Ξανά 0,74%).
Στο σύνολο του εκλογικού σώματος δε, το ποσοστό Δεξιάς-Ακροδεξιάς είναι μόλις το 27,34%. Επιπλέον, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι αθροιστικές επιδόσεις Δεξιάς-Ακροδεξιάς σε εκλογικές περιφέρειες με εργατικό πληθυσμό όπως ο Β’2 Δυτικός τομέας Αθήνας και η Β’ Πειραιά είναι αισθητά χαμηλότερες από το αθροιστικό εθνικό τους ποσοστό, μειωμένες κατά 4 τουλάχιστον ποσοστιαίες μονάδες περίπου.
Αυτά τα στοιχεία των αποτελεσμάτων μας δείχνουν ξεκάθαρα ότι σε αντίθεση με τις θριαμβολογίες της άρχουσας τάξης και τις υπερβολές των πεσιμιστών μέσα στην Αριστερά, το αστικό πολιτικό στρατόπεδο Δεξιάς και Ακροδεξιάς δεν διαθέτει σήμερα ένα αυξανόμενο ρεύμα υποστήριξης μέσα στην ελληνική κοινωνία, ενώ στους κόλπους της εργατικής τάξης συνεχίζει να είναι ξεκάθαρα μειοψηφικό.
Γιατί νίκησε η ΝΔ
Η ΝΔ έλαβε ποσοστό 40,79%, σχεδόν 2,4 εκατ. ψήφους και 146 έδρες στη Βουλή, από 39,8%, 2,25 εκατ. ψήφους και 158 έδρες που είχε λάβει το 2019. Η αύξηση των δυνάμεων της ΝΔ κατά σχεδόν 1% δεν φανερώνει μια ουσιαστική ανοδική τάση της εκλογικής επιρροής του παραδοσιακού κόμματος του κεφαλαίου. Στηρίζεται κατά βάση σε μια ισχυρή τάση επανασυσπείρωσης στη ΝΔ μικροαστικών στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας.
Η βασική αιτία για τη νίκη της ΝΔ είναι υλική. Είναι οι αυταπάτες ευημερίας που δημιούργησε στα μικροαστικά στρώματα η τελευταία διετία ανάκαμψης του ΑΕΠ στη χώρα, καθώς και η συγκράτηση της τάσης για εξαθλίωση από την ακρίβεια των πιο ευάλωτων από αυτά τα στρώματα, μέσω της προσωρινής και γενικής σε όλη την ΕΕ δυνατότητας για δημοσιονομική χαλάρωση και παροχή εφάπαξ κρατικών επιδομάτων στο ίδιο διάστημα.
Tα στοιχεία του exit poll επιβεβαιώνουν αυτή την τάση. Το 2019 η ΝΔ είχε λάβει ποσοστό 38,4% στους ελεύθερους επαγγελματίες, ενώ στις 21 Μάη έλαβε στις τάξεις τους το εντυπωσιακό 51,9%! Η ίδια τάση εμφανίζεται και στους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, όπου η ΝΔ έλαβε ένα εξίσου εντυπωσιακό 47,5%.
Αντίθετα, τα στοιχεία του exit poll και τα ίδια τα αποτελέσματα, δείχνουν ότι στις πιο μαζικές και τις πιο κρίσιμες για την πορεία της ελληνικής κοινωνίας κατηγορίες ψηφοφόρων, τους εργαζόμενους και τους νέους, η ΝΔ έλαβε ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το εθνικό της ποσοστό. Έτσι, τους μισθωτούς η ΝΔ το 2019 κατέγραφε ποσοστό 38% και τώρα έλαβε μόλις 27,8%, είχε δηλαδή μια πτώση 11 μονάδων! Γι’ αυτό, στις εκλογικές περιφέρειες με αυξημένο εργατικό πληθυσμό όπως ο Β’2 Δυτικός τομέας Αθήνας και η Β’ Πειραιά, η ΝΔ εμφάνισε αρκετά μειωμένη δύναμη σε σχέση με το εθνικό της ποσοστό, με 34,46% και 37,46% αντίστοιχα, διασώζοντας τα ποσοστά της κυρίως με μια άνοδο της μικροαστικής ψήφου. Επίσης, στους 400 περίπου χιλιάδες ψηφοφόρους 18-24 ετών, η ΝΔ πήρε πολύ κάτω από το εθνικό της ποσοστό, δηλαδή 31,5%.
Προς διάψευση των εντός Αριστεράς μοιρολογούντων για τα αποτελέσματα της 21ης Μάη, η κύρια και κρίσιμη δεξαμενή νέων ψηφοφόρων για τη ΝΔ, εκείνη που την έκανε να σημειώσει μια οριακή άνοδο, δεν ήταν εργαζόμενοι ψηφοφόροι προερχόμενοι από την Αριστερά, αλλά συντηρητικοί, ηλικιωμένοι φιλοκεντροδεξιοί ψηφοφόροι, προερχόμενοι από το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, οι οποίοι αισθάνονται τη ΝΔ ως φυσικό πολιτικό τους χώρο. Σύμφωνα με το exit poll αυτοί οι ψηφοφόροι ήταν πάνω από 60 χιλιάδες.
Η γενική εκλογική επίδοση της ΝΔ, από μια ιστορική σκοπιά, δεν δικαιολογεί θριαμβολογίες. Βρίσκεται πιο κοντά, όχι στα ιστορικά υψηλά της επίπεδα αλλά σε ορισμένα από τα πιο χαμηλά εκλογικά ποσοστά του κόμματος κατά τη μεταπολίτευση. Έτσι, ενδεικτικά σε αριθμό ψήφων βρίσκεται κοντά στον αριθμό ψήφων (περίπου 2,3 εκατ.) που είχε λάβει η ΝΔ του Κώστα Καραμανλή στην μεγάλη ήττα της από το ΠΑΣΟΚ του Γ. Παπανδρέου το 2009. Αυτό που κατάφερε πρακτικά η ΝΔ του Κυρ. Μητσοτάκη στις 21 Μάη είναι να αποσπάσει λίγο μεγαλύτερο αριθμό ψήφων από εκείνο που είχε λάβει το ηττημένο στρατόπεδο του ΝΑΙ στο προδομένο δημοψήφισμα του 2015 (2,245 εκατ. ψήφους). Και πάνω από όλα, δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε ότι το ποσοστό της ΝΔ στις εκλογές της 21ης Μάη, μέσα στο γενικό σύνολο του εκλογικού σώματος της χώρας (9,985 εκατομμύρια) αποτελεί στην πραγματικότητα μόλις το 24,11%!
Τα αίτια της συντριβής του ΣΥΡΙΖΑ
Αναμφίβολα, το κυρίαρχο φαινόμενο που ανέδειξαν τα αποτελέσματα της 21ης Μάη ήταν η εκλογική συντριβή που υπέστη ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε ποσοστό 20,07%, περίπου 1,184 εκατ. ψήφους και 71 έδρες, ενώ το 2019 είχε λάβει ποσοστό 31,53%, 1.781 εκατ. ψήφους και 86 έδρες. Η βασική αιτία γι’ αυτή τη συντριβή δεν είναι άλλη από τη συσσωρευμένη δυσαρέσκεια των εργαζόμενων για τις κύριες φιλοσυστημικές-δεξιές πολιτικές επιλογές της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ τα προηγούμενα χρόνια, οι οποίες έχουν διαμορφώσει σ’ αυτούς ένα ισχυρό αίσθημα έλλειψης εμπιστοσύνης απέναντι στις διακηρύξεις, τις θέσεις και τις προθέσεις αυτής της ηγεσίας.
Ασφαλώς, όπως δείχνουν τα στοιχεία για τις μετακινήσεις ψηφοφόρων στο exit poll σε σύγκριση με το 2019, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχασε ψήφους μόνο προς τ’ αριστερά, αλλά και προς τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Ωστόσο, η αριθμητική διαφορά των αλληλομετακινούμενων ψηφοφόρων μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ είναι μόλις σχεδόν 48 χιλιάδες ψηφοφόροι υπέρ της ΝΔ (162 περίπου χιλιάδες έφυγαν προς τη ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε 114,80 χιλιάδες από τη ΝΔ), δηλαδή αντιστοιχούν μόλις στο 0,81% του συνόλου των έγκυρα ψηφισάντων στις εκλογές. Με άλλα λόγια δεν είχαμε ένα ισχυρό ρεύμα «καθαρών» απωλειών από τον ΣΥΡΙΖΑ προς τη ΝΔ, όπως διατείνονται οι πεσιμιστές. Μεταξύ ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ΣΥΡΙΖΑ η αντίστοιχη διαφορά υπέρ του πρώτου είναι 136 χιλιάδες (και εδώ 162 περίπου χιλιάδες έφυγαν προς το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε πίσω μόνο 26 χιλιάδες), δηλαδή αντιπροσωπεύει το 2,31% του συνόλου των έγκυρα ψηφισάντων στις εκλογές.
Αντίθετα – παρότι αυτή τη στιγμή που γράφεται το κείμενο δεν έχουν ακόμα δημοσιευθεί τα πλήρη σχετικά στοιχεία για τις συνολικές μετακινήσεις από το exit poll – με δεδομένο ότι η συνολική απώλεια του ΣΥΡΙΖΑ ήταν 600 χιλιάδες ψήφοι, και με δεδομένο επίσης, ότι σύμφωνα με το exit poll ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε και 52 χιλιάδες ψήφους προς την Ελληνική Λύση (δηλαδή μόνο 0,85% των συνολικών έγκυρα ψηφισάντων στις εκλογές), φαίνεται ότι η κύρια πολιτική τάση «καθαρών» απωλειών του ΣΥΡΙΖΑ (δηλαδή υπολογιζόμενων και όσων ψήφων έλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ από κάθε κόμμα δεξιότερα ή αριστερότερά του), δεν ήταν προς τα δεξιά του αλλά προς πιο αριστερά-αντισυστημικά μικρότερα κόμματα.
Ενδεικτικά, προς το ΚΚΕ ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε 74,84 χιλιάδες ψήφους, δηλαδή ποσοστό 1,26% του συνόλου των έγκυρα ψηφισάντων και προς το ΜέΡΑ25 έχασε 58,78 χιλιάδες ψήφους, δηλαδή σχεδόν το 1% των έγκυρα ψηφισάντων. Αν προσθέσουμε και τις εμφανείς απώλειες προς τα υπόλοιπα μικρότερα αριστερότερα-αντισυστημικά σχήματα (Πλεύση, Συμμαχία Ανατροπής, ΑΝΤΑΡΣΥΑ κ.ά.) που αύξησαν τις δυνάμεις τους, το πιθανότερο και λογικότερο ενδεχόμενο είναι το άθροισμα των καθαρών απωλειών του ΣΥΡΙΖΑ προς τα δεξιά να υπολείπεται εκείνου των καθαρών απωλειών του προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Επιπλέον, με δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μεγάλο κόμμα που υπέστη τις πιο σοβαρές εκλογικές απώλειες στις 21 Μάη, λογικά πρέπει να έχει και τη μερίδα του λέοντος στην κομματική καταγωγή των 50.000 πρόσθετων άκυρων και λευκών ψηφοδελτίων που έπεσαν στην κάλπη σε σύγκριση με το 2019. Συνεπώς, το αφήγημα των πεσιμιστών περί αποφασιστικής δεξιάς στροφής των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ αποδυναμώνεται ακόμα περισσότερο.
Οι απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ προήλθαν σε σημαντικό βαθμό από την εργατική τάξη. Αυτό φαίνεται πιο χαρακτηριστικά στις εκλογικές περιφέρειες με εργατικό πληθυσμό όπως ο Β’2 Δυτικός τομέας Αθήνας και η Β’ Πειραιά, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ «γκρεμίστηκε» από το 38,6% στο 22,71% και από το 38,22% στο 20,75% αντίστοιχα. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν γλαφυρά την παταγώδη αποτυχία της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ να πείσει τους εργαζόμενους ότι διαθέτει το κατάλληλο πρόγραμμα για την ενίσχυση των εισοδημάτων και των δικαιωμάτων τους, αλλά και την αυξημένη δυσπιστία των εργαζόμενων έναντι μιας ηγεσίας που στο πρόσφατο παρελθόν τους έχει εξαπατήσει και έχει διαψεύσει οδυνηρά τις προσδοκίες τους.
Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με το exit poll, ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη μεγάλες απώλειες και στα μικροαστικά στρώματα των πόλεων και της υπαίθρου, πέφτοντας από το 22,6% στο 18,7% στους ελεύθερους επαγγελματίες και στο 13% (κάτω και από το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ) στους αγρότες και τους κτηνοτρόφους. Είναι ξεκάθαρο εδώ, ότι έχουμε την πλήρη κατάρρευση της ηγετικής στρατηγικής του «μεσαίου χώρου» και της στόχευσης στη «μεσαία τάξη», στο όνομα της οποίας, 8 χρόνια τώρα, έχουν αμβλυνθεί τα βασικά αριστερά-ριζοσπαστικά στοιχεία της πολιτικής του κόμματος και έχουν ανοίξει οι πόρτες του διάπλατα, όχι μόνο για καριερίστες του παλιού ΠΑΣΟΚ του Σημίτη και της ΔΗΜΑΡ του Κουβέλη, αλλά ακόμα και για στελέχη της ΝΔ του Καραμανλή όπως ο παλιός κυβερνητικός του εκπρόσωπος, Αντώναρος. Η «στροφή στο μεσαίο χώρο» όχι μόνο απομάκρυνε εργαζόμενους αριστερούς ψηφοφόρους, αλλά και δεν αποδείχθηκε ικανή να συγκρατήσει δεκάδες χιλιάδες μικροαστούς, οι οποίοι βρήκαν πιο αυθεντικούς εκφραστές των αυταπατών τους για το σύστημα δεξιότερα του ΣΥΡΙΖΑ, στη ΝΔ και κυρίως στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.
Η μόνη κατηγορία ψηφοφόρων στην οποία ο ΣΥΡΙΖΑ εμφάνισε καλύτερο ποσοστό σε σχέση με το εθνικό του αποτέλεσμα ήταν οι νέοι από 17 έως 24 ετών, με ποσοστό 28,8%. Αυτό το ποσοστό δείχνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να ελπίζει ότι μπορεί να διατηρήσει τη μαζική του επιρροή στην εργατική τάξη και τη νεολαία τα επόμενα χρόνια, με μία βασική όμως, πολιτική προϋπόθεση: να ανταποκριθεί στην αυξημένη αντισυστημική και αντιδεξιά τάση που κυριαρχεί στις τάξεις αυτών των νέων σήμερα, όπως αυτή εκφράστηκε χαρακτηριστικά πολύ πρόσφατα, στο μαζικό κίνημα των Τεμπών, με μια αποφασιστική στροφή στ’ αριστερά, η οποία θα συνοδεύεται από μια ανοικτή αυτοκριτική για την ολέθρια δεξιά στροφή των προηγούμενων 8 χρόνων. Η ίδια προϋπόθεση είναι και η μόνη που μπορεί να οδηγήσει στον επαναπατρισμό της πλειονότητας των εργαζόμενων ψηφοφόρων που εγκατέλειψαν τον ΣΥΡΙΖΑ στις 21 Μάη. Σε κάθε διαφορετικό ενδεχόμενο διατήρησης της σημερινής ηγετικής πολιτικής, ο ΣΥΡΙΖΑ στο εξής θα βρίσκεται διαρκώς αντιμέτωπος με την προοπτική μιας νέας εκλογικής συρρίκνωσης στα πρότυπα του μνημονιακού ΠΑΣΟΚ.
Τα αίτια της εκλογικής ανόδου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ του πρώην διαδοχικά σημιτικού και βενιζελικού, Νίκου Ανδρουλάκη, έλαβε ποσοστό 11,46%, σχεδόν 675 χιλιάδες ψήφους και 41 έδρες, έναντι ποσοστού 8,10%, σχεδόν 457 χιλιάδων ψήφων και 22 εδρών το 2019. Αυτή η εκλογική άνοδος έγινε δεκτή με ηχηρή θριαμβολογία από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και από την άρχουσα τάξη, που από κοινού εμφανίζουν το κόμμα ως «ανερχόμενη δύναμη», έτοιμη να κερδίσει πίσω την εκλογική επιρροή που έχασε κατά την προηγούμενη δεκαετία από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Με δεδομένο ότι το ζήτημα-κλειδί για αυτήν την εξέλιξη τα προηγούμενα χρόνια ήταν η κατάρρευση της επιρροής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ στην εργατική τάξη και τη νεολαία, τα στοιχεία από τα αποτελέσματα της 21ης Μάη δεν δείχνουν ότι υπάρχει σήμερα η αναγκαία εκείνη ισχυρή τάση που θα είναι ικανή να επιφέρει την αντιστροφή του παρόντος συσχετισμού με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ διατηρεί μια αδύναμη ακόμα επιρροή στην εργατική τάξη και τους νέους, αρκετά μικρότερη ποσοστιαία από το εθνικό του ποσοστό.
Έτσι, στις εκλογικές περιφέρειες με εργατικό πληθυσμό όπως ο Β’2 Δυτικός τομέας Αθήνας και η Β’ Πειραιά, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ όχι μόνο βρίσκεται πίσω από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά βλέπει και την πλάτη του ΚΚΕ, με ποσοστά μόλις 8,80% και 7,41% αντίστοιχα! Γενικότερα, ο «κορμός» των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι μικροαστικά στρώματα της πόλης και του χωριού και τα υψηλότερα ποσοστά του είναι σε πόλεις της επαρχίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλες τις περιφέρειες των 4 από τις 5 μεγαλύτερες πόλεις της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Πειραιάς), το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, όχι μόνο έλαβε ποσοστό χαμηλότερο από το εθνικό του ποσοστό, αλλά στις 5 από τις 6 αυτές περιφέρειες έλαβε και μονοψήφιο ποσοστό! Όσο για την επιρροή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ στις ηλικίες 18-24, αυτή είναι επίσης χαμηλότερη από το εκλογικό του ποσοστό. Βρίσκεται στο 10,5%, αντανακλώντας όχι μια ορμητική άνοδο έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μάλλον ένα προβληματικό μέλλον.
Το ζήτημα-κλειδί για την εκλογική άνοδο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ όπως έδειξε το exit poll ήταν το γεγονός ότι κατάφερε να υπερ-αναπληρώσει τις μεγάλες εκλογικές απώλειες που είχε προς τη ΝΔ με πολλαπλάσιες εισροές από τον ΣΥΡΙΖΑ, συνολικά 162 περίπου χιλιάδων ψηφοφόρων. Ωστόσο, παρά τον προχωρημένο αστικό εκφυλισμό του σημερινού ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, είναι λάθος να κατατάξει κανείς αυτούς του ψηφοφόρους αλλά και πολλούς από τους υπόλοιπους που ψηφίζουν σήμερα το κόμμα στο αστικό πολιτικό στρατόπεδο. Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο του exit poll έδειξε ότι το 37,2% του συνόλου των ψηφοφόρων οι οποίοι δηλώνουν αριστεροί ή κεντροαριστεροί ψήφισαν ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ! Αυτό το στοιχείο αντανακλά τις πολύ βαθιές ρίζες που είχε το παλιό, αριστερό ΠΑΣΟΚ στην ελληνική κοινωνία και στη συνείδηση των εργατικών μαζών.
Αυτή η τάση των αυτοπροσδιοριζόμενων ως αριστερών-κεντροαριστερών ψηφοφόρων να ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ενισχύθηκε από την προεκλογική εκστρατεία της ηγεσίας του, την οποία κάποιος θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει πολύ αριστερόστροφη για τα δεδομένα του κόμματος. Όχι μόνο ήταν αρκετά επιθετική απέναντι στην κυβέρνηση της ΝΔ με αιχμή τις υποκλοπές, αλλά συμπεριλάμβανε και ορισμένες φιλεργατικές-φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις όπως η ανέγερση 150 χιλιάδων κατοικιών για τα νέα ζευγάρια, το «ξεπάγωμα» των τριετιών για τους εργαζόμενους, η κατάργηση των διατάξεων του τελευταίου νόμου της ΝΔ για ωράρια και απολύσεις, αυξήσεις στους μισθούς των δημόσιων υπαλλήλων, μείωση ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής και προσωπικής φροντίδας, προστασία του δημόσιου χαρακτήρα του ΕΣΥ, κάλυψη όλων των κενών στην Υγεία με μόνιμες προσλήψεις, επαναφορά του ΕΚΑΣ για 350.000 χαμηλοσυνταξιούχους και κατασκευή νέων φοιτητικών εστιών.
Όλα αυτά όμως, ασφαλώς δεν αρκούν για να εξασφαλίσουν την επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στο επίκεντρο της υποστήριξης των πλατιών εργατικών μαζών. Είναι χαρακτηριστικό από μια ιστορική σκοπιά, το στοιχείο ότι το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ του Νίκου Ανδρουλάκη υπολείπεται κατά περίπου 70 χιλιάδες ψήφους ακόμα και από τον αριθμό ψήφων που είχε συγκεντρώσει το ΠΑΣΟΚ του Βαγγέλη Βενιζέλου στην εκλογική συντριβή του από τον ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούνιο του 2012. Η ανοδική του τροχιά είναι ακόμα πολύ αδύναμη και η εκλογική του βάση εξαιρετικά γερασμένη. Μια ενδεχόμενη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς τ’ αριστερά το επόμενο διάστημα ως αποτέλεσμα της συντριβής που υπέστη στις 21 Μάη, θα τείνει να ξαναφέρει τους νέους αριστερούς-κεντροαριστερούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ πίσω στον ισχυρότερο αντιδεξιό πόλο, τον ΣΥΡΙΖΑ.
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ – www.marxismos.com
Τέλος 1ου μέρους
Διαβάστε αύριο στο 2ο μέρος: H ελπιδοφόρα άνοδος του ΚΚΕ. Η αποτυχία του ΜέΡΑ25 και οι επιδόσεις της Πλεύσης Ελευθερίας και των άλλων σχημάτων της Αριστεράς. Η Άκρα Δεξιά και οι ψήφοι του Κασιδιάρη. Η άνοδος της συμμετοχής και η νεολαία των Τεμπών. Οι πολιτικές προοπτικές και τα καθήκοντα της Αριστεράς στις επαναληπτικές εκλογές.
