Ένα νέο βιβλίο εκδόθηκε, από τις εκδόσεις Futura. Πρόκειται για ένα βιβλίο που κάποιοι είχαμε πρωτογνωρίσει με τον αγγλικό του τίτλο “Our own people”. Μαζί με την περιπέτεια των ανθρώπων που μας παρουσιάζει η συγγραφέας και μάλιστα αρκετά γλαφυρά, είναι και η μετάφραση του, που είχε την δική της ιστορία. Το βιβλίο ξεκίνησε να μεταφράζει η Έλλη Δυοβουνιώτη, σύντροφος του Μιχάλη Ράπτη – Πάμπλο, και συνέχισε η Λιάννα Γεωργακοπούλου.
Η Λιάννα Γεωργακοπούλου μας παρέχει μία προσεγμένη μετάφραση που δεν διακόπτει καθόλου την ροή της ανάγνωσης, μας βοηθά να διαβάσουμε, την εξιστόρηση μιας παρέας 6 φίλων. Γραμμένη με πολύ όμορφο τρόπο, από την Ελίζαμπεθ Πορέτσκι, χήρα του «Λούντβιχ» του Ιγνάσιου Πορέτσκι (Ράις).
Μια τραγική ιστορία ένθερμων επαναστατών
Πρόκειται για την εξιστόρηση μιας γενιάς ανθρώπων που στρατεύθηκε στο κομμουνιστικό κίνημα σε μία εποχή που το κίνημα αυτό διέγραφε μια μαγική και ηρωική πορεία. Δηλαδή τα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και της Οκτωβριανής Επανάστασης. Οι συνθήκες που έφερε στις πληβειακές μάζες ο «Μεγάλος Πόλεμος» καθώς και η ελπίδα της νίκης της επανάστασης σε μία χώρα όπως η Ρωσία, οδηγεί πολλούς νέους φτωχούς σε μια ριζοσπαστικοποίηση. Ένα από τα πιο ανήσυχα, ζωντανά και πρωτοπόρα τμήματα αυτής της γενιάς στρατεύεται στη νέα υπόθεση. Η υπεράσπιση της επανάστασης, περνά μέσα από την υπεράσπιση του Επαναστατικού Κόμματος και της Κομμουνιστικής Διεθνούς που μετά το σπάσιμο από την σοσιαλπατριωτική και ρεφορμιστικοποιημένη πλέον Β Διεθνή, προβάλλει το πρόταγμα του διεθνισμού και της παγκόσμιας επανάστασης. Όμως η Ιστορία δεν σκοπεύει να υποταχθεί στις επιθυμίες των επαναστατών. Και τα χρόνια της επαναστατικής ελπίδας απομακρύνονται. Μαζί με την υποχώρηση του επαναστατικού κύματος που έφερε ο Οκτώβρης, ακολούθησε μία ύφεση του κινήματος. Οι δυνάμεις της αστικής αντεπανάστασης στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό χώρο κερδίζουν διαρκώς έδαφος. Η υποχώρηση της επανάστασης σε ευρωπαϊκή κλίμακα, συνδυάζεται με την αύξηση της δύναμης της γραφειοκρατίας μέσα στο πρώτο Εργατικό Κράτος καθώς και στους πολιτικούς εκφραστές του. Την ίδια περίοδο είναι που καταστέλλεται η Αριστερή Αντιπολίτευση εντός της ΕΣΣΔ, που ξεκινά από την περιστολή των ελεύθερων πολιτικών συζητήσεων μέσα στο κόμμα, συνεχίζει με την απομάκρυνση του Τρότσκι από την Σοβιετική Ένωση, κλιμακώνεται με την εκκαθάριση των Δικών της Μόσχας του ΄36, και κορυφώνεται με την εξόντωση της σειράς των παλιών μπολσεβίκων, τις δολοφονίες μιας πλειάδας πολιτικών στελεχών που ακολουθούσαν τον Τρότσκι, σε όλο τον κόσμο.
Σε αυτό το βιβλίο θα παρακολουθήσουμε την ζωή κάποιων υπαρκτών προσώπων. Την ζωή και δράση του Ιγνάσιου Πορέτσκι (Ράις) και των φίλων του. Ο Ιγνάσιο Ράις είναι ένας σοβιετικός πράκτορας που αποστατεί από τον σταλινισμό και προσχωρεί στην Τέταρτη Διεθνή, κάτι που κάνει και με έγγραφη επιστολή, την οποία διαβάζουμε από την αρχή του βιβλίου. Στις επόμενες σελίδες πιάνουμε από την αρχή την ιστορία του Ιγνάσιο Πορέτσκι, γνωστό σαν Λούντβιχ, και των 6 φίλων του.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να δώσουμε τον λόγο στον Μιχάλη Ράπτη – Πάμπλο, ο οποίος υπήρξε γραμματέας της Τετάρτης Διεθνούς. Παραθέτουμε σχετική αναφορά του Πάμπλο στον Ιγνάσιο Ράις, καθώς και το βιβλίο «Οι δικοί μας» από την αυτοβιογραφία του.
«[…] μου μίλησε, εκτός των άλλων, για τη δολοφονία, στις 4 Σεπτεμβρίου 1937 κοντά στην Λωζάννη, του Ιγνάς Ράις του πολωνού επαναστάτη που από το 1919 είχε αφιερώσει την ζωή του στις πιο δύσκολες αποστολές των μυστικών υπηρεσιών της Σοβιετικής Ένωσης στο εξωτερικό. Τη μυθιστορηματική ζωή του ίδιου και μιας ομάδας συντρόφων του από τα νεανικά του χρόνια στην Πολωνία την περιέγραψε δραματικά πολλά χρόνια αργότερα η γυναίκα του Έλσα στο συνταρακτικό βιβλίο της Οι δικοί μας. Την Έλσα την γνωρίσαμε μεταπολεμικά στο Παρίσι, όπου και πέθανε πρόσφατα.
Στις 17 Ιουλίου 1937 ο Ράις, ανώτερος πια αξιωματούχος στις μυστικές σοβιετικές υπηρεσίες, πολλές φορές παρασημοφορεμένος, που παρακολουθεί με αυξανόμενη οδύνη και αγανάκτηση την εξόντωση των “παλιών μπολσεβίκων” στη Ρωσία αλλά και στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στην Ισπανία, στέλνει πίσω στον Στάλιν το παράσημο του της “Κόκκινης Σημαίας”, τυλιγμένο μέσα στο χαρτί που τον όριζε αντιπρόσωπο στο παράνομο Συνέδριο του Πολωνικού Κόμματος το 1919. Ταυτόχρονα, με την περίφημη ιστορική του επιστολή στην Κεντρική Επιτροπή του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος έλεγε μεταξύ άλλων:
¨Για να μην υποκύψει η ΕΣΣΔ και το Διεθνές Κίνημα στα χτυπήματα της αντεπανάστασης και του φασισμού, η εργατική τάξη πρέπει να θέσει τέρμα στην βασιλεία του Στάλιν και του σταλινισμού. Αυτό το μίγμα από τον χειρότερο οπορτουνισμό, στερημένο από κάθε αρχή, μαζί με το ψέμα και το αίμα, κινδυνεύει να δηλητηριάσει τον κόσμο ως τις τελευταίες δυνάμεις της εργατικής τάξης.
Έξι βδομάδες αργότερα, ο Ρέις πλήρωνε με την ζωή του το απίστευτο θάρρος του να προκαλέσει έτσι ανοιχτά τον μνησίκακο, αδυσώπητο, αποτρόπαιο Στάλιν».
Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο), Η πολιτική μου αυτοβιογραφία, εκδόσεις Ίκαρος σελ. 56-57
Η σημερινή αξία ενός τέτοιου βιβλίου
Τον τελευταίο καιρό υπάρχει μια εκδοτική δραστηριότητα γύρω από την ιστορία του τροτσκιστικού κινήματος. Βιβλία που αφορούν την ιστορία ή ακόμα και την δράση μεμονωμένων προσωπικοτήτων του τροτσκιστικού κινήματος, ακόμα και πολιτικά μυθιστορήματα που σχετίζονται με την καταγραφή εκείνης της πολιτικής περιόδου. Το καθένα από τα οποία αξίζει την δική του παρουσίαση.
Αυτή η εκδοτική δραστηριότητα δεν μπορεί παρά να είναι ελπιδοφόρα. Σε μία εποχή ιδεολογικής σύγχυσης και οπισθοχώρησης, όπου έχουν εκλείψει σε μεγάλα τμήματα της ευρωπαϊκής αριστεράς ακόμα και οι αναφορές σε ένα στρατηγικό στόχο υπέρβασης του καπιταλισμού, είναι σημαντική η γνωστική έστω επαφή με επαναστάτες, που αφιέρωσαν την ζωή τους στην επανάσταση. Η συζήτηση στην Λατινική Αμερική για τον “σοσιαλισμό του 21ου αιώνα”, στις Η.Π.Α. η πρωτόγνωρη με μαζικούς όρους συζήτηση πάνω στον “δημοκρατικό σοσιαλισμό”, ανοίγουν ξανά την συζήτηση σε θέματα στρατηγικής. Παρά το ότι πρόκειται για στρατηγικές που περισσότερο βάζουν το θέμα της μεταρρύθμισης του καπιταλισμού, παρά της ανατροπής και υπέρβασης του, η συζήτηση για την στρατηγική που οφείλουν να χαράξουν οι επαναστάτες σοσιαλιστές ανοίγει.
Και σε μία τέτοια συζήτηση κάθε θεωρητικός εξοπλισμός, και κάθε διεύρυνση των ιστορικών γνώσεων μόνο θετικά αποτελέσματα έχει. Έχουμε πολλά να διδαχθούμε από τους παλιούς επαναστάτες. Από επαναστάτες εκείνης της γενιάς που έβγαλε και τον Ιγνάσιο Ράις. Επαναστάτες των οποίων ο αποτροπιασμός τους για τον σταλινισμό δεν τους έστειλε στα αστικά σαλόνια της απέναντι μεριάς, όπως άλλους πρώην κομμουνιστές, που θέλανε να ξεφορτωθούν τις αμαρτίες της νιότης τους. Αλλά τους οδήγησε να υπερασπιστούν την αλήθεια τους απέναντι στον σταλινικό εκφυλισμό, στράφηκαν στον εξοπλισμό με τα πλούσια θεωρητικά εργαλεία του κινήματος της Τετάρτης Διεθνούς, και αναμφίβολα με πανίσχυρη την θέληση τους να αποκαθάρουν το όραμα του κομμουνισμού στο οποίο πίστεψαν, ακόμα και αν αυτό σήμαινε το τέλος της ζωής τους.
Πολλά μπράβο στις εκδόσεις futura για την τολμηρή κίνηση να εκδώσουν αυτό το βιβλίο.
Εύχομαι να είναι καλοτάξιδο!
Elizabeth Poretski, Οι δικοί μας, εκδόσεις futura
Χάρης Κωστούλας
