Όπως εξηγήσαμε από την πρώτη στιγμή, το σχέδιο δεν σώζει, αλλά βυθίζει ακόμα πιο βαθειά την Ελλάδα στην κρίση. Με το ληστρικό του επιτόκιο και τις περικοπές που επιβάλει στην αγοραστική δύναμη των εργαζόμενων μαζών, οξύνει τη ύφεση και ανεβάζει το δημόσιο χρέος.
Το «σχέδιο διάσωσης» επιβλήθηκε στην Ελλάδα για να σωθεί το ευρώ από τις επιπτώσεις μιας ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας της χώρας και να διασφαλιστούν τα συμφέροντα των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών. Η σκληρή στάση της Γερμανίας σχετικά με τους όρους δανειοδότησης και την εφαρμογή τους, πήγαζε από την ανάγκη να αποτρέψει τις βλέψεις των άλλων υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης για μια εύκολη προσφυγή σε ένα αντίστοιχο «σχέδιο διάσωσης», χωρίς πρώτα να εξαντληθούν όλα τα περιθώρια δραστικών περικοπών και άγριας λιτότητας.
Τι είναι όμως στην ουσία του το «σχέδιο διάσωσης»; Είναι ένα καλοστημένο ληστρικό εγχείρημα προς όφελος των μεγάλων τραπεζών, ντόπιων και ξένων και των ισχυρότερων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Γερμανίας. Μέσα από αυτό, τα ελληνικά ομόλογα που κατέχουν οι τράπεζες και λήγουν αυτή την περίοδο, αποπληρώνονται σε ένα μεγάλο τους μέρος από δάνεια από τα Ευρωπαϊκά κράτη, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα ανταλλάσσει εκκρεμή χρέη που είναι ευκολότερο να διευθετηθούν («αναδιαρθρωθούν») με συμφέροντες όρους, με χρέος που είναι πιο δύσκολο να αναδιαρθρωθεί με συμφέροντες όρους.
Διότι, όπως πρόσφατα σημείωσαν οι «Financial Times», πριν από το «σχέδιο διάσωσης» το 90% του ελληνικού χρέους ενέπιπτε στην ελληνική νομοθεσία και έτσι οι όροι μιας ενδεχόμενης αναδιάρθρωσης θα μπορούσαν να περάσουν απλά από το ελληνικό κοινοβούλιο, υποχρεώνοντας όλους τους πιστωτές της χώρας να τους αποδεχθούν. Αντίθετα όμως, τα δάνεια από την ΕΕ, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ δεν μπορούν να αναδιαρθρωθούν εύκολα, γιατί η καπιταλιστική Ελλάδα θα συνεχίσει να χρειάζεται χρηματοδότηση από αυτές τις πηγές. Όπως γλαφυρά σημειώνει το δημοσίευμα των «Financial Times» «..είναι σαν οι Έλληνες να δανείζονται από έναν τοκογλύφο της Μαφίας για να αποπληρώσουν ένα δάνειο από τη γιαγιά τους…».
Η φετινή χρονιά από οικονομική άποψη ήταν για την Ελλάδα η χειρότερη από τη λήξη του Εμφυλίου πολέμου.
Στον κρίσιμο τομέα των επενδύσεων βλέπουμε μια δραματική «βουτιά» που ξεκίνησε από πέρσι (-11,4%) και που η κυβέρνηση στο σχέδιο του προϋπολογισμού υπολογίζει ότι θα είναι τουλάχιστον τριετούς διάρκειας (-17,4% φέτος και -7,5% το 2011). Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, η συνολική συρρίκνωση της βιομηχανικής παραγωγής για φέτος κινείται στο 8%. Ο βαθμός αξιοποίησης της παραγωγικής ικανότητας στη βιομηχανία κινείται μόλις στο 68,6%. Το πάζλ της ύφεσης συμπληρώνει η κάθετη πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 4,1% φέτος και κατά 4,3% το 2011, σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο του προϋπολογισμού.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών το έλλειμμα του 2010 εκτιμάται στο 9,4% του ΑΕΠ από 8,1% που προέβλεπε το Μνημόνιο. Η απόκλιση αυτή θα σημάνει για το 2011 τη σκληρότερη λιτότητα στην ιστορία της χώρας, καθώς τα μέτρα που θα ληφθούν, είτε ως περικοπές κονδυλίων, είτε ως πρόσθετα φορολογικά έσοδα θα είναι συνολικού ύψους 14,33 δισ. ευρώ, με στόχο το έλλειμμα να φθάσει στο 7,4% του ΑΕΠ το 2011.
Το δημόσιο χρέος του 2010 εκτιμάται από το υπουργείο Οικονομικών ότι θα ανέλθει στα 343,2 δις ευρώ ή 148,0% του ΑΕΠ, έναντι 298,52 δις ευρώ και 127,0% του ΑΕΠ το 2009. Το χρέος του έτους 2011 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στο 152,6% του ΑΕΠ. Κατά τη νέα χρονιά, οι δαπάνες μόνο για τόκους θα φτάσουν τα 15,9 δισ. ευρώ και για χρεολύσια (αποπληρωμές χρέους) τα 28 δισ. ευρώ! Τα ποσά αυτά ισοδυναμούν σχεδόν με το άθροισμα των κρατικών δαπανών για την Παιδεία και την Υγεία μιας πενταετίας κι αυτή η σύγκριση μας δείχνει το μέγεθος της κοινωνικής καταστροφής που συντελείται στο βωμό της υπεράσπισης του σάπιου και παρασιτικού καπιταλιστικού συστήματος.
Το χρέος που σήμερα έχει η χώρα δεν μπορεί να αποπληρωθεί, παρά το «σχέδιο διάσωσης» και παρά τη διακηρυγμένη πρόθεση για επιμήκυνση της αποπληρωμής του δανείου της «τρόικας» στα 11 χρόνια (μέχρι το 2024).
Η επιμήκυνση της αποπληρωμής των δανείων, στην οποία σήμερα φαίνεται να δίνουν τη συγκατάθεσή τους οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, δεν πρόκειται να δώσει καμία λύση στο πρόβλημα του ελληνικού δημόσιου χρέους, αντίθετα, θα το κάνει οξύτερο. Επιμήκυνση πρακτικά σημαίνει πληρωμή περισσότερων χρημάτων στους δανειστές, μέσα από την αύξηση των επιτοκίων και για περισσότερο χρόνο. Αν υιοθετηθούν οι όροι επιμήκυνσης που συζητούνται (6 % επιτόκιο περίπου), τότε ενώ για τα 110 δις που θα πάρει η Ελλάδα από την «τρόικα» θα έπρεπε να επιστρέψει 130, με την επιμήκυνση θα πρέπει να επιστρέψει 200! Η επιμήκυνση θα σημάνει την παράταση της άγριας λιτότητας, με αποτέλεσμα μια κατάσταση μόνιμης ύφεσης στην ελληνική οικονομία που θα τροφοδοτεί διαρκώς το δημόσιο χρέος.
Ακόμα όμως και αν όλα εξελιχθούν σύμφωνα με το «σχέδιο διάσωσης», το πρόβλημα του χρέους αναμένεται να αρχίζει να κορυφώνεται το 2013, καθώς τότε λήγουν ομόλογα ύψους 34,1 δισ. ευρώ και δάνεια ύψους 6,2 δισ. από την «τρόικα» (σύνολο 40,3 δισ. ευρώ), αλλά η προβλεπόμενη βοήθεια από το «σχέδιο διάσωσης» αυτή τη χρονιά, θα είναι μόλις 8 δισ. ευρώ.
Την επόμενη διετία η κατάσταση θα είναι ακόμα πιο αδιέξοδη. Το 2014 θα λήξουν ομόλογα ύψους 40,6 δισ. ευρώ, αλλά και δάνεια της «τρόικας» ύψους 28,6 δισ. ευρώ, ενώ πλέον θα έχει σταματήσει η παροχή οικονομικής βοήθειας από το «σχέδιο διάσωσης». Το 2015 θα λήξουν ομόλογα αξίας 36,8 δισ. ευρώ και δάνεια από την «τρόικα» ύψους 38,9 δισ. ευρώ, ανεβάζοντας τις δανειακές υποχρεώσεις συνολικά σε επίπεδα πάνω από 75 δισ. ευρώ, χωρίς και πάλι να υπάρχει «σχέδιο διάσωσης».
Έτσι λοιπόν, τη διετία 2014-2015 που πλέον θα έχει τελειώσει η εισροή χρημάτων από το «σχέδιο διάσωσης» και η χώρα υποτίθεται ότι θα μπορεί να δανειστεί από τις «αγορές», μόνο για χρεολύσια χρειάζεται να δαπανηθούν περίπου 145 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 77,5 δισ. ευρώ, αποτελούν λήξεις παλαιών ομολόγων και τα 67,5 δισ. ευρώ λήξεις από τα δάνεια του «σχεδίου διάσωσης». Ακόμα και αν μειωθούν στο 50% οι υποχρεώσεις έναντι της «τρόικα» αυτή την περίοδο εξαιτίας μια πιθανής επιμήκυνσης της αποπληρωμής των δανείων της «τρόικα», με δεδομένο ότι το σύνολο των κρατικών εσόδων το 2009 – μια χρονιά που δεν είχε ακόμα μπει η χώρα σε βαθειά ύφεση – ήταν 56,9 δις ευρώ, καταλαβαίνουμε καλά ότι το χρέος είναι αδύνατο να εξυπηρετηθεί.
Καθοριστικό στοιχείο στις εξελίξεις θα είναι η συνέχιση της αδυναμίας της χώρας να δανειστεί από τις «αγορές», λόγω του τεράστιου επιτοκίου δανεισμού του ελληνικού κράτους. Σύμφωνα με το Μνημόνιο θα έπρεπε η χώρα να έχει ήδη δει το επιτόκιο δανεισμού της (βλέπε «spread», δηλαδή διαφορά του επιτοκίου των ελληνικών δεκαετών ομολόγων σε σχέση με τα αντίστοιχα γερμανικά) να μειώνεται σαν αποτέλεσμα του «σχεδίου διάσωσης». Όμως αυτό που βλέπουμε τους τελευταίους μήνες, είναι ακριβώς το αντίθετο, καθώς τα «spread» των ελληνικών ομολόγων κυμαίνονται σταθερά κοντά στις 900 μονάδες βάσεις.
Το Μνημόνιο προέβλεπε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να ξεκινήσει από το 2012 να δανείζεται από τις «αγορές». Όμως ο καθένας μπορεί να καταλάβει κατά πόσο είναι εφικτό να συμβεί αυτό σχεδόν μόλις σε ένα χρόνο από τώρα, καθώς το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται. Ποιος θα είναι τόσο τρελός να δανείσει μια χώρα που όχι μόνο δε «σώθηκε», αλλά βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας, μια χώρα της οποίας το δημόσιο χρέος από το 115% του ΑΕΠ που ήταν στην αρχή της «διάσωσης», έφθασε πάνω από στο 150% στο τέλος της;
Συνεχίζεται…
Επιστροφή στη σελίδα <Ελληνικές προοπτικές 2011 >
