Το παρόν βιβλίο, σε σύγκριση με άλλα που πραγματεύονται το ίδιο θέμα, δεν στηρίζεται στην ιδέα ότι οι επαναστάσεις ανήκουν στο παρελθόν.
Αντιθέτως, η παρούσα κατάσταση παγκοσμίως προσφέρει πιο πολλές αποδείξεις για την πεποίθηση ότι ο προοδευτικός ρόλος του καπιταλισμού έχει εντελώς εξαντληθεί. Οι υλικές συνθήκες για τον σοσιαλισμό έχουν ωριμάσει από καιρό σε παγκόσμια κλίμακα. Η δυνατότητα για τη δημιουργία ενός κόσμου πλήρους αφθονίας υπάρχει.
Σε όλη την ανθρώπινη ιστορία θα ήταν δύσκολο να βρούμε ένα άλλο παράδειγμα ανάπτυξης τόσο μεγάλης και τόσο γοργής, όσο αυτής του Μπολσεβίκικου Κόμματος το 1917 όταν από τα 8.000 μέλη έφτασε στα 250.000 μέλη μέσα σε 9 μήνες. Κι όμως, αυτό το κατόρθωμα δεν ήταν ένα πυροτέχνημα. Ήταν το αποτέλεσμα δεκαετιών υπομονετικής δουλειάς, αρχίζοντας με μικρούς κύκλους και περνώντας μέσα από περιόδους στις οποίες οι εντυπωσιακές νίκες ακολουθούνταν από πικρές ήττες και απογοητεύσεις.
Η ζωή κάθε ανθρώπου γνωρίζει παρόμοιες στιγμές. Το σύνολο αυτών των εμπειριών είναι η ίδια η ζωή και ο τρόπος με τον οποίο κάποιος ξεπερνά τα προβλήματα και αφομοιώνει τα μαθήματα των διαφόρων καταστάσεων του επιτρέπει να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με το κόμμα.
Οι άνθρωποι, επίσης παίρνουν πολύτιμα μαθήματα από την πείρα των άλλων. Πόσο δύσκολη θα ήταν η ζωή εάν επιμέναμε να αγνοούμε τη συσσωρευμένη γνώση των γύρω μας! Με τον ίδιο τρόπο, είναι απαραίτητο να μελετάμε τη συλλογική πείρα της εργατικής τάξης σε διάφορες χώρες και έτσι να αποφεύγουμε λάθη που έχουν γίνει.
Όπως είπε κάποτε ο Τζωρτζ Σανταγιάνα, «όποιος δεν μαθαίνει από την Ιστορία, είναι καταδικασμένος να την επαναλάβει».
Η παρούσα εργασία είναι γραμμένη από έναν μαρξιστή που έχει αφιερώσει το σύνολο της ενήλικης ζωής του στον αγώνα για τις ιδέες των Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν και Τρότσκι. Το να δηλώνω με αυτόν τον τρόπο το είδος του ενδιαφέροντός μου δεν το θεωρώ σαν μειονέκτημα, αλλά το αντίθετο. Δεν θεωρώ την ιστορία του μπολσεβικισμού σαν ένα απλώς ενδιαφέρον θεωρητικό θέμα, αλλά ως κάτι ζωντανό και σχετικό με το σήμερα.
Η γνωριμία μου με την ιστορία του μπολσεβικισμού δεν περιορίζεται στη γνώση μέσω των βιβλίων. Σαράντα χρόνια ενεργής συμμετοχής στο μαρξιστικό κίνημα παρέχουν σε κάποιον πολλές γνώσεις, οι οποίες δεν είναι διαθέσιμες σ’ ένα συγγραφέα του οποίου το ενδιαφέρον είναι απλώς ακαδημαϊκό.
Πολλές από τις καταστάσεις που αντιμετώπισαν οι πρωτοπόροι του ρωσικού μαρξισμού είναι πολύ γνωστές σε μένα από προσωπική εμπειρία. Όχι μόνο από τον αγώνα για τις ιδέες του μαρξισμού στο κίνημα της βρετανικής εργατικής τάξης, αλλά και από την εμπειρία του επαναστατικού κινήματος στη Γαλλία το 1968, την Πορτογαλία το 1975, την Ισπανία κατά τα τελευταία χρόνια της δικτατορίας του Φράνκο και από το παράνομο κίνημα εναντίον της δικτατορίας του Πινοσέτ στη Χιλή. Όλα αυτά μου έδωσαν άφθονες ευκαιρίες για να παρακολουθήσω από πρώτο χέρι ακριβώς το είδος των καταστάσεων που αντιμετώπιζαν οι μπολσεβίκοι στον μεγάλο αγώνα τους εναντίον του τσαρικού καθεστώτος.
Επιπλέον, είχα προσωπική εμπειρία για πολλά χρόνια από τη δουλειά των επαναστατών στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, στη Λατινική Αμερική και την Ασία, ιδιαίτερα στο Πακιστάν, το οποίο παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά μιας ημι-φεουδαρχικής κοινωνίας εντυπωσιακά όμοιας με την τσαρική Ρωσία. Επιπλέον, πριν από τριάντα χρόνια ως φοιτητής στην ΕΣΣΔ, συγκέντρωσα πολύ υλικό που χρησιμοποίησα για να γράψω αυτό το βιβλίο. Μπόρεσα να συναντηθώ και να μιλήσω με ανθρώπους που είχαν συμμετάσχει στο κόμμα των μπολσεβίκων, συμπεριλαμβανο μένων δύο ηλικιωμένων κυριών που είχαν εργαστεί ως γραμματείς του Λένιν στο Κρεμλίνο, μετά την επανάσταση.
Τέλος, οφείλω πολλά στον Τεντ Γκραντ, το σύντροφο, φίλο και δάσκαλό μου για τα τελευταία σαράντα χρόνια. Θεωρώ τον Τεντ, όχι μόνο τον μεγαλύτερο εν ζωή υπερασπιστή του Μαρξισμού (ΣτΕ: Ο σ. Τεντ Γκραντ πέθανε το 2006), αλλά και τον άνθρωπο που προσωποποιεί τη σύνδεση με τις μεγάλες επαναστατικές παραδόσεις του παρελθόντος: την Αριστερή Αντιπολίτευση και το ίδιο το μπολσεβίκικο κόμμα. Χάρις στο έργο του κατά τα τελευταία εξήντα χρόνια, οι ιδέες του Λένιν και του Τρότσκι – των θεωρητικών και πρακτικών ηγετών του Οκτώβρη – έχουν διατηρηθεί στη ζωή και αναπτυχθεί.
Η ιστορία του μπολσεβικισμού παραμένει το κλασικό μοντέλο της θεωρίας και της πρακτικής του μαρξισμού στην προσπάθειά του να κερδίσει τις μάζες. Είναι απαραίτητο να πάμε πίσω στον Λένιν, αλλά και στις ιδέες του ανθρώπου που, μαζί με τον Λένιν, στάθηκε στο τιμόνι της Οκτωβριανής Επανάστασης και εγγυήθηκε την επιτυχία της: του Λέον Τρότσκι.
Ο μπολσεβικισμός δεν είναι παρά η συνειδητή έκφραση των υποσυνείδητων ή ημισυνειδητών αποπειρών του προλεταριάτου να αλλάξει τις θεμελιώδεις συνθήκες της ύπαρξής του. Καμιά δύναμη πάνω στη γη δεν μπορεί να αποτρέψει την αναπόφευκτη κινητοποίηση των Ρώσων εργατών. Σε κάποιο χρονικό διάστημα, μέσα από την εμπειρία, η νέα γενιά θα ξαναβρεί το δρόμο της επιστροφής προς τον μπολσεβικισμό. Οι παραδόσεις είναι ακόμα εκεί και η επανάσταση θα βρει τον τρόπο.
Άλαν Γουντς
Λονδίνο, Ιούνιος 1997
