ΚΚΕ: Η ΛΥΣΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΣ ΚΙ ΟΧΙ Ο ΣΤΑΛΙΝΙΣΜΟΣ
Ωστόσο, δυστυχώς η ηγεσία του ΚΚΕ στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου δεν επιχειρεί να ανοίξει τη συζήτηση για την οριστική «αποπομπή» της λογικής των «σταδίων» από το πρόγραμμα του κόμματος. Αντίθετα μάλιστα, ο τρόπος με τον οποίο ανοίγει μια άλλη αναγκαία συζήτηση, εκείνη για τα αίτια της πτώσης της ΕΣΣΔ και των άλλων παραμορφωμένων εργατικών κρατών της Ανατολικής Ευρώπης, δυστυχώς υπονομεύει την πρόοδο που συντελέστηκε τα τελευταία χρόνια στη συνειδητοποίηση των κύριων πολιτικών καθηκόντων της εποχής μας.
Φυσικά θα ασχοληθούμε αναλυτικά με αυτό το ζήτημα μόλις δημοσιοποιηθεί το σχετικό κείμενο και πάρει την τελική του μορφή. Ωστόσο η αρθογραφία της ηγεσίας στο «Ρ» μας προϊδεάζει σαφώς για το περιεχόμενό του. Παραθέτουμε εδώ ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από ένα άρθρο του Στέφανου Λουκά στον «Κυρ.Ρ» στις 7/9, που απαντά σε άρθρο του «Βήματος» σχετικά με το περιεχόμενο της προσυνεδριακής συζήτησης : «Γιατί εστιάζουν τη χυδαία πολεμική τους στον Στάλιν και τη σταλινολογία και με την ίδια ταχτική την επίθεση στο ΚΚΕ; Η σφοδρή επίθεση στον Στάλιν είναι επίθεση στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, με δεδομένη τη λενινιστική υποθήκη ότι «κανένας δεν μπορεί να μας ανατρέψει εκτός από τα δικά μας λάθη», σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο της απειλής που αποτελεί η δράση αντισοσιαλιστικών δυνάμεων που δρουν μέσα στις γραμμές του σοσιαλισμού ενάντια στο σοσιαλισμό. Αυτές δεν εξαλείφονται αυτόματα μετά την απαλλοτρίωση των καπιταλιστών. Ο σοσιαλισμός οικοδομείται σε οξύτατη διαπάλη με τον ιμπεριαλισμό, ο οποίος διαθέτει ακόμη σημαντικές δυνάμεις και ο οποίος δεν παραιτείται από την επιδίωξη παλινόρθωσης του καπιταλισμού. Και στο εσωτερικό της χώρας που οικοδομεί τη νέα κοινωνία, η αστική τάξη, που χάνει την εξουσία, γίνεται πολλαπλάσια πιο επικίνδυνη απ’ ό,τι πριν, αφού επιδιώκει να την επανακατακτήσει. Έχει δε μαζί της, ως ισχυρούς συμμάχους, τους καπιταλιστές όλου του κόσμου. Ταυτόχρονα, ο Λένιν επαναλάμβανε ότι η ύπαρξη μικρής εμπορευματικής παραγωγής αποτελεί κίνδυνο (αν γίνουν λάθη στη σοσιαλιστική οικοδόμηση) να γίνει μεγάλη.».
Μαρξιστική εξήγηση κι όχι απολογητική του σταλινισμού
Για να προλάβουμε τυχόν κακόβουλους παραλληλισμούς, εννοείται ότι η δική μας κομμουνιστική σκοπιά κριτικής στον Στάλιν και τον Σταλινισμό δεν έχει τίποτα το κοινό με την αστική σκοπιά του Βήματος. Ας επισημάνουμε λοιπόν κάποια σοβαρά λάθη που περιέχονται σε αυτές τις γραμμές.
Λάθος πρώτο : Δεν είναι δυνατόν σύντροφοι της ηγεσίας να ταυτίζετε τον Στάλιν με την υπόθεση του σοσιαλισμού. Είναι απαράδεκτο στο μέσον της προσυνεδριακής συζήτησης για ένα κείμενο που θα συζητήσουν όχι μόνο τα μέλη, αλλά και οι φίλοι του κόμματος να ισχυρίζεστε ότι όποιος δεν συμφωνεί με τον σταλινισμό, είναι ενάντια και στο κόμμα και στον σοσιαλισμό. Είναι σα να λέτε στους χιλιάδες κομμουνιστές που στηρίζουν το ΚΚΕ αλλά στέκονται κριτικά στον Σταλινισμό, να μη συζητήσουν μαζί σας. Ούτε λίγο – ούτε πολύ, σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή κι ο συγγραφέας των παρακάτω γραμμών είναι ένας εχθρός του σοσιαλισμού: «Ο Στάλιν είναι πολύ απότομος και το ελάττωμα αυτό, που είναι εντελώς ανεκτό στις προσωπικές σχέσεις κομμουνιστών αναμεταξύ τους, δεν είναι ανεκτό για εκείνον που κατέχει τη θέση του Γενικού Γραμματέα. Γι’ αυτό, προτείνω στους συντρόφους να βρουν ένα μέσο να βάλουν στη θέση του κάποιον άλλο, ο οποίος συγκριτικά με τον Στάλιν να έχει τούτο το χαρακτηριστικό, να είναι πιο υπομονετικός, πιο ανοιχτόκαρδος και πιο ευγενικός απέναντι στους συντρόφους και να είναι λιγότερο δύστροπος.». Αυτά έγραφε ο Λένιν πριν το θάνατό του προτείνοντας την αντικατάσταση του Στάλιν στην ΚΕ στην περίφημη «Διαθήκη». Μήπως και ο Λένιν σύντροφοι ήταν εχθρός του σοσιαλισμού;
Λάθος δεύτερο: Η Λενινιστική «υποθήκη» που δεν αναφέρεται από που είναι παρμένη (μπορεί ίσως να βρεθεί στη γωνιά κάποιου λόγου του Λένιν) συγχύζει τους αναγνώστες, γιατί πρωτίστως ο Λένιν τόνιζε η μεγαλύτερη απειλή για την ΕΣΣΔ είναι σε τελική ανάλυση η απομόνωση της επανάστασης. Σε αντίθεση με την αντι-λενινιστική θεωρία του Στάλιν για την οικοδόμηση του «σοσιαλισμού σε μια χώρα», η νίκη της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης ήταν κατά τον Λένιν ο μόνος δρόμος για να στερεωθεί το εργατικό κράτος και να οικοδομηθεί ο σοσιαλισμός στην ΕΣΣΔ: «Δεν επιδέχεται καμία αμφιβολία ότι η τελική νίκη της επανάστασής μας, αν πρόκειται να μείνει μόνη της, αν πρόκειται να μην υπάρξουν επαναστατικά κινήματα σ’ άλλες χώρες, είναι χωρίς ελπίδα … Η σωτηρία μας απ’ όλες αυτές τις δυσκολίες, επαναλαμβάνω, είναι μια πανευρωπαϊκή επανάσταση.» . (Ρώσικη έκδοση των απάντων Λένιν, τομ. 27, σελ. 95. Παρατίθεται στο βιβλίο «Λένιν και Τρότσκι: Τι πραγματικά υποστήριζαν» των ΄Άλαν Γουντς και Τεντ Γκραντ –εκδόσεις «Μαρξιστική Φωνή»). Γιατί μπορεί, όπως αναφέρεται, ο ιμπεριαλισμός «να έχει ισχυρούς συμμάχους τους καπιταλιστές όλου του κόσμου», αλλά το προλεταριάτο έχει ισχυρότερους : τα αδέλφια του στις ιμπεριαλιστικές χώρες.
Λάθος τρίτο: Είναι καθαρή σοφιστεία η άποψη ότι η αστική τάξη όταν χάνει την εξουσία γίνεται «πιο επικίνδυνη». Τότε η κατάληψη της εξουσίας από το προλεταριάτο χάνει το νόημά της, αφού πρέπει να πάρει την εξουσία ακριβώς για να αποδυναμώσει την αστική τάξη. Προφανώς εδώ επιχειρείται να εφευρεθεί ένα πολιτικό άλλοθι για την τερατώδη σταλινική καταπίεση. Αλλά η καταπίεση του Στάλιν δεν στράφηκε ενάντια στην αστική τάξη, μα ενάντια στο σύνολο της παλιάς μπολσεβίκικης ηγεσίας και ενάντια σε χιλιάδες προλετάριους κομμουνιστές που πάλεψαν για την αποκατάσταση της εργατικής δημοκρατίας και των πολιτικών αρχών του Λένιν.
Λάθος τέταρτο: Η ύπαρξη «μικρής εμπορευματικής παραγωγής» αποτελούσε μεγάλο κίνδυνο μόνο στο βαθμό που η σοσιαλιστική επανάσταση θα έμενε απομονωμένη σε μια χώρα με χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Παρ’ όλα αυτά, η μικρή ιδιοκτησία κατέστη εντελώς ασήμαντη στην ΕΣΣΔ μετά από τα μεγάλα επιτεύγματα της κρατικής σχεδιασμένης οικονομίας που εγκαθίδρυσε ο «Οχτώβρης». Δεν ήταν η μικρή εμπορευματική παραγωγή η κοινωνική πηγή της πτώσης της ΕΣΣΔ όπως υπονοείται εδώ, αλλά το στρώμα που γεννήθηκε από την καθυστέρηση της Ρωσίας και την απομόνωση της επανάστασης, το οποίο επί Στάλιν συγκέντρωσε τεράστια υλικά προνόμια (πολυτελείς κατοικίες, ειδικά μαγαζιά, μισθούς δεκάδες φορές μεγαλύτερους από αυτούς των εργατών κ.α) και ανεξέλεγκτη εξουσία, καταργώντας τη δημοκρατία των σοβιέτ, δηλαδή Η ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ.
Το εργατικό κίνημα έχει ανάγκη από μια ειλικρινή προσπάθεια μαρξιστικής εξήγησης της πτώσης της ΕΣΣΔ κι όχι από μια απολογητική του Σταλινισμού. Τα εφόδια για αυτή την εξήγηση έχουν ήδη δοθεί από τον Λένιν και τον Τρότσκι. Συνεπώς, τα μέλη και οι υποστηρικτές του κόμματος πρέπει να μελετήσουν το «Κράτος κι επανάσταση» του Λένιν, τα κείμενα του για τον κίνδυνο της γραφειοκρατίας όπως το «Καλύτερα λιγότερα, αλλά καλύτερα», το λόγο του στο 11ο συνέδριο του ΚΚΣΕ, την αποσιωπημένη αλληλογραφία της τελευταίας περιόδου της ζωής του (κυκλοφορεί από την «Μαρξιστική Φωνή»). Κάθε κομμουνιστής πρέπει επίσης απαραίτητα να διαβάσει το πιο εμπεριστατωμένο έργο που έχει γραφτεί από μαρξιστική σκοπιά για την σταλινική ΕΣΣΔ, την «Προδομένη επανάσταση» του Λέον Τρότσκι, καθώς και τα υπόλοιπα κείμενά του για τον ρόλο που διαδραμάτισε η σοβιετική γραφειοκρατία, εντός και εκτός της ΕΣΣΔ.
ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΦΩΝΗ – ΤΕΥΧΟΣ 36– www.marxismos.com
