Η καπιταλιστική μάστιγα της ανεργίας και οι αναγκαίες διεκδικήσεις
Ο υπουργός Εργασίας ανακοίνωσε ότι μέσα στους πρώτους 3 μήνες του έτους, ο αριθμός των ανέργων πιθανότατα θα ανέλθει στο 1 εκατομμύριο. Είναι βέβαιο, ότι λόγω της ύφεσης του ελληνικού καπιταλισμού, η ανεργία όλο και πιο πολύ θα αυξάνεται. Έτσι η επίλυση του προβλήματος της ανεργίας μεταβάλλεται σε κομβικό ζήτημα για την εργατική τάξη και την επιβίωσή της.
Η ανεργία σε περιόδους κρίσης όπως η σημερινή, παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αποτελεί ένα δομικό στοιχείο του καπιταλισμού και είναι μόνιμα παρούσα στις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες. Πηγάζει από την αναρχία του διέπει την παράγωγη, που είναι απότοκο της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παράγωγης. Με άλλα λόγια, από το γεγονός ότι λόγω της φύσης του συστήματος, το κριτήριο για τις προσλήψεις και για τις απολύσεις δεν είναι η ευημερία της πλειοψηφίας του εργαζόμενου λάου και η αξιοπρεπής διαβίωση του, αλλά μοναχά το κέρδος. Έτσι κατά την διάρκεια της άνθισης της προηγούμενης περιόδου, η «επίσημη» ανεργία διατηρούταν σε πολύ υψηλά επίπεδα (10-11.5%). Τώρα δε, που η πίτα του κέρδους μειώνεται, η πιο αποτελεσματική λύση για τους καπιταλιστές είναι οι μαζικές απολύσεις.
Το εργατικό κίνημα δε μπορεί να ανεχτεί παθητικά τη διόγκωση ανεργίας. Το δικαίωμα στην εργασία είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα και ταυτίζεται με το δικαίωμα στην επιβίωση της ίδιας της τάξης που παράγει τον πλούτο της κοινωνίας. Οι μαζικές οργανώσεις της εργατικής τάξης, πολιτικές και συνδικαλιστικές, πρέπει να κάνουν ζήτημα «αιχμής» την ανεργία. Τα συνδικάτα πρέπει να σιγουρέψουν ότι οι άνεργοι και οι εργαζόμενοι είναι στενά συνδεδεμένοι με την αλληλεγγύη της αμοιβαίας ευθύνης. Είναι γι’ αυτό το σκοπό αναγκαίο να διεκδικηθεί το μοίρασμα της υπάρχουσας δουλειάς σε όλους, χωρίς μείωση των μισθών. Μόνο αυτό το μέτρο μπορεί να προστατεύσει άμεσα τους εργάτες από τη φυσική και ηθική εξόντωση.
Συνεπώς, διεκδικήσεις όπως η πρόσληψη 500.000 εργαζομένων στο Δημόσιο, που προτείνεται από το εκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει απαραίτητα να συνδεθούν με την διεκδίκηση για την άμεση και γενικευμένη εφαρμογή του «35ωρου – 5ήμερου – 7ωρου», στο πλαίσιο μιας κινητής κλίμακας ωρών εργασίας αναπροσαρμοζόμενης στη βάση της διασφάλισης του δικαιώματος σε μια αξιοπρεπή εργασία για όλους. Οι καπιταλιστές φυσικά θα πουν, ότι δεν είναι εφικτά αυτά τα μέτρα. Αλλά η αλήθεια είναι ότι το μόνο εμπόδιο για την υιοθέτηση τους είναι ο ίδιος ο παρασιτικός ρόλος των καπιταλιστών. Τα αφεντικά θα παραπονεθούν ότι θα μειωθούν τα κέρδη τους και δεν θα έχουν κίνητρα να επενδύσουν. Αλλά τι κίνητρο έχει η πλειοψηφία των ανθρώπων σε ένα σύστημα βασισμένο στο ιδιωτικό κέρδος; Αν τα ζωτικά συμφέροντα της πλειοψηφίας είναι ασυμβίβαστα με το παρόν σύστημα, τότε ας στείλουμε στο διάολο αυτό το σύστημα! Έτσι παλεύοντας να υπερασπίσουν τους εαυτούς τους από την ανεργία, οι εργαζόμενοι θα συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για μια ριζική αλλαγή στην κοινωνία, για τον σοσιαλιστικό σχεδιασμό της οικονομίας.
Καταλήψεις εργοστασίων
Η πρόσφατη κατάληψη του εργοστασίου της βιομηχανίας υποδημάτων «Εlite» από τους 250 απλήρωτους εργάτες, επανέφερε στο προσκήνιο το ζήτημα των καταλήψεων εργοστασίων. Η μόνη απάντηση στα κλεισίματα και στις απολύσεις σε εργοστάσια και σε άλλες μεγάλες επιχειρήσεις πρέπει να είναι η κατάληψή τους από τους εργαζόμενους. Οι καταλήψεις πρέπει αναγκαστικά να οδηγήσουν σε εργατικό έλεγχο. Με τα μέσα του εργατικού ελέγχου, οι εργάτες θ’ αποκτήσουν ικανότητες λογιστικής διοίκησης και συνολικής διαχείρισης της επιχείρησης, που θα τους επιτρέψουν αργότερα να διοικούν το σύνολο της οικονομίας.
Πάνω σε αυτό το ζήτημα, είναι χρήσιμη η εμπειρία των πιο προχωρημένων εργατικών αγώνων στα πρόσφατα χρόνια, ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική, στη Βραζιλία («CIPLA/Interfibras», «Flasko» και άλλα εργοστάσια), την Αργεντινή («Brukman», «Zanon» και πολλά άλλα) και τη Βενεζουέλα, όπου η γιγάντια πετρελαϊκή εταιρία PDVSA ξανατέθηκε σε λειτουργία κάτω από την διοίκηση των εργατών για μήνες, κατά τη διάρκεια του «λοκ-άουτ» των αφεντικών το 2002-2003 και όπου επίσης, ένα κύμα καταλήψεων εργοστασίων αναπτύχθηκε γύρω απ’ την βιομηχανία «Inveval» το 2005 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις και σε πολλές άλλες, οι εργάτες έχουν επιτυχημένα προσπαθήσει για να σωθούν από την ανεργία να δουλέψουν τα εργοστάσια κάτω απ’ το δικό τους έλεγχο και διαχείριση. Αλλά μια κατάληψη εργοστασίου θέτει το ερώτημα της ιδιοκτησίας: ποιος είναι ο «κύριος του σπιτιού»; Έτσι ο πιο ενδεδειγμένος δρόμος, είναι η κατάληψη ενός εργοστασίου που απολύει ή κλείνει, να συνοδεύεται από το αίτημα για εθνικοποίηση κάτω από εργατικό έλεγχο και διαχείριση, σαν ένα βήμα στο αγώνα για τη μόνη οριστική λύση που θα εξαλείψει μια για πάντα την ανεργία : μια σοσιαλιστικά σχεδιασμένη οικονομία, βασισμένη στην εθνικοποίηση των τραπεζών και των μεγάλων βιομηχανιών κάτω από δημοκρατικό εργατικό έλεγχο και διαχείριση. Μόνο έτσι θα γκρεμιστεί το εμπόδιο που φράζει τον δρόμο για την αξιοπρέπεια σε δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους και θα μετατραπεί η ανεργία σε ένα ιστορικό φαινόμενο μιας άλλης εποχής.
Μπροστά στην ραγδαία αύξηση της ανεργίας, πρέπει λοιπόν η Αριστερά και το εργατικό κίνημα να προβάλουν τις ακόλουθες διεκδικήσεις:
- Λιγότερη δουλειά – μοίρασμα της διαθέσιμης δουλειάς σε όλους! Άμεση θεσμοθέτηση του «35ώρου – 5ημέρου – 7ώρου» χωρίς μείωση μισθών, για να ανοίξουν εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, με προοπτική για μια περαιτέρω μείωση της εργάσιμης βδομάδας, ανάλογα με τον αριθμό των ανέργων.
- Αύξηση του επιδόματος ανεργίας στο 80% του βασικού μισθού και παροχή του καθ’ όλη τη διάρκεια της ανεργίας. Πλήρη ιατροφαρμακευτική κάλυψη για τους ανέργους.
- Μαζικές προσλήψεις ανέργων στο πλαίσιο ενός κρατικού προγράμματος δημοσίων έργων και αναβάθμισης των κοινωνικών υπηρεσιών (ανέγερση εργατικών κατοικιών, σχολείων, νοσοκομείων, επέκταση και αναβάθμιση οδικών δικτύων κ.λ.π), χρηματοδοτούμενο μέσα από την κοινωνικοποίηση της Εκκλησιαστικής περιουσίας, τη δραστική περικοπή των αμυντικών δαπανών, τη βαριά φορολογία στα κέρδη και τις μεγάλες περιουσίες.
- Απαγόρευση των απολύσεων. Κάθε μεγάλη επιχείρηση που κλείνει ή απολύει να καταλαμβάνεται και να απαιτείται η εθνικοποίησή της με εργατικό έλεγχο και διαχείριση.
Αγώνας για την αντικατάσταση του καπιταλισμού από μια δημοκρατικά σχεδιασμένη σοσιαλιστική οικονομία, όπου η ανεργία θα εξαλειφθεί οριστικά.
