Πώς το μαθητικό κίνημα ταρακούνησε την ελληνική κοινωνία
Τα πάντοτε επίκαιρα θέματα της παιδείας έρχονται σήμερα έντονα στο προσκήνιο και είναι μια καλή αφορμή να θυμηθούμε τα γεγονότα των περιόδων 1990-91 και 1998-99.
1990-1991: Όπως και σήμερα έτσι και τότε, η κυβέρνηση της ΝΔ προσπαθούσε να περάσει μέτρα που προέβλεπαν οικονομικές περικοπές, προωθούσαν την ιδιωτικοποίηση, τον έλεγχο στη ζωή των μαθητών ( με το περίφημο «point system» διαγωγής), καθώς και τον εθνικό και θρησκευτικό συντηρητισμό.
Την αρχή έκαναν σχολεία της Κέρκυρας και η συνέχεια ήταν εκπληκτική: Σταδιακά βρέθηκαν να τελούν υπό κατάληψη το 85%-90% των Λυκείων και Γυμνασίων της χώρας! Στους χώρους αυτούς γίνονταν συζητήσεις και συνελεύσεις αλλά και πλήθος πολιτιστικών και πολιτικών δραστηριοτήτων. Παράλληλα χιλιάδες μαθητές διαδήλωναν κάθε εβδομάδα στο κέντρο της Αθήνας και σε άλλες πόλεις.
Έτσι σιγά – σιγά το κίνημα που έχει δημιουργηθεί αποκτά ένα πιο πολιτικό χαρακτήρα βρίσκοντας απήχηση σε καθηγητές, φοιτητές, γονείς και εργάτες.
Η κυβέρνηση αφού είδε ότι το κίνημα παρέμενε ανυποχώρητο παρά τις προσπάθειες της, έριξε τη μάσκα της δημοκρατίας και κατέφυγε στην τρομοκρατία. Ακροδεξιές ομάδες και μέλη της ΟΝΝΕΔ τρομοκρατούν τους καταληψίες. Σε μία τέτοια προσπάθεια (στο 3ο Λύκειο Πάτρας) ο δημοτικός σύμβουλος της ΝΔ Γιάννης Καλαμπόκας χτυπά με λοστό στο κεφάλι και δολοφονεί τον καθηγητή Νίκο Τεμπονέρα, ο οποίος περιφρουρούσε μαζί με άλλους καθηγητές και γονείς την κατάληψη.
Την κατάσταση αυτή ήρθε να συμπληρώσει η αστυνομική βία και οι συλλήψεις και δίκες αγωνιστών μαθητών. Στις 10-1-19911 4 άτομα δολοφονήθηκαν από δακρυγόνα που προκάλεσαν πυρκαγιά στο κατάστημα «Κ. Μαρούσης» στην οδό Πανεπιστημίου.
Τελικά η κυβέρνηση κάτω από το βάρος των κινητοποιήσεων και την απήχηση που είχαν στην κοινωνία υποχώρησε. Οι μαθητές βγήκαν νικητές.
1998-99: H Η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ (πρωθυπουργός : K.Σημίτης ,υπουργός παιδείας :Γ. Αρσένης) είναι αυτή που προσπαθεί αυτή τη φορά να αποτελειώσει την χωλαίνουσα ελληνική παιδεία. Με μια σειρά μέτρων που ονομάστηκαν «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση» (νόμοι 2525 και 2640) εγκαθιδρύει πανελλήνιες εξετάσεις σε όλα τα διδασκόμενα μαθήματα στη Β και Γ Λυκείου. Έτσι πετσοκόβεται ο ελεύθερος χρόνος των μαθητών (στοιχείο απαραίτητο για τους εφήβους), αλλά και οι οικογένειες καταστρέφονται οικονομικά, στέλνοντας τα παιδιά τους σε φροντιστήρια για ένα σωρό (14 εξεταζόμενα) μαθήματα.
Η απάντηση από τους μαθητές είναι πάνω από χίλια κατειλημμένα σχολεία και πορείες σε περισσότερες από 40 πόλεις σε όλη την Ελλάδα. Η κυβέρνηση περνά μια κρίση που όμως ευελπιστεί να περάσει μετά τα Χριστούγεννα. Όμως το ακριβώς αντίθετο συνέβη! Το κίνημα φούντωσε ακόμη περισσότερο και τότε δημιουργούνται τα διάφορα συντονιστικά πόλεων, με κυρίαρχο το ΣΑΣΑ (Αθήνα). Η κυβέρνηση επιστρατεύει για μια ακόμη φορά τα ΜΜΕ που μιλούν για «αίσχη» μέσα στις καταλήψεις, αλλά επίσης και τους «αγανακτισμένους» γονείς και πολίτες που τρομοκρατούν τους μαθητές.
Οι μαθητές δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν πολύ καλά αυτό το εις βάρος τους κλίμα και βρέθηκαν χωρίς κοινωνική υποστήριξη. Όμως κερδίσθηκαν πολλά. Η κυβέρνηση μετρίασε τις μεταρρυθμίσεις και άλλαξε τον υπουργό παιδείας, μετά από λίγους μήνες βέβαια για να δείξει ότι «δεν μάσησε». Ακόμα σημαντικό κέρδος ήταν η πολιτικοποίηση εκείνης της γενιάς που συμμετείχε λίγα χρόνια αργότερα στο αντιπολεμικό κίνημα.
Υπήρξε όμως και ο νόμος που ψηφίστηκε για την ποινικοποίηση των καταλήψεων κι έτσι πολλοί μαθητές από διάφορες πόλεις δικάζονται ακόμα. Ο νόμος αυτός όμως κρίνεται «παράνομος» από τους μαθητές που κάθε τόσο καταλαμβάνουν τα σχολεία τους άλλοτε μαζικά και άλλοτε μεμονωμένα, αγνοώντας απειλές για εισαγγελείς και αστυνομία.
Δύο νικηφόρα μαθητικά κινήματα που πάσχουν σε ένα πράγμα : την οργάνωση και τον συντονισμό. Εκεί είναι που πρέπει να πέσει το βάρος και η προσοχή μας, ώστε αγώνες σαν αυτούς να έχουν διάρκεια, αντοχή και ετοιμότητα χάρη σε ένα υγιές αμεσοδημοκρατικό συντονιστικό όργανο, μια Πανελλαδική Ένωση Μαθητών που θα είναι όργανο των ίδιων μαθητών και θα μπορεί να συντονίζει αποτελεσματικά τους αγώνες με τους φοιτητές και τους εργαζόμενους.
Πάτροκλος Ψάλτης – Χολαργός
