H Παραγουάη γίνεται το επίκεντρο μιας λαϊκής «έκρηξης». Η αστυνομική καταστολή μαζικών διαμαρτυριών κατά της κακοδιαχείρισης της κρίσης COVID-19 άφησε πίσω της έναν νεκρό και 18 τραυματίες την Παρασκευή 5 Μαρτίου. Φοβούμενος τις μάζες στους δρόμους, ο Πρόεδρος Μάριο Άμπντο εξώθησε σε παραίτηση μερικές δεκάδες υπουργούς και προσέφερε «διάλογο». Οι μάζες παρέμειναν στους δρόμους, φωνάζοντας συνθήματα, όπως «πρέπει να φύγουν όλοι» (“que se vayan todos”).
Η νοτιοαμερικανική αυτή χώρα είχε αρχικά λάβει σκληρά μέτρα, με τα οποία και κατάφερε να διατηρήσει υπό έλεγχο την πανδημία. Μέχρι που, τον Ιούλιο του 2020, η κυβέρνηση του Κολοράντο (σ.τ.ε: το κυβερνών κόμμα της Παραγουάης) του Μάριο Άμπντο, υπό την πίεση των μεγάλων επιχειρήσεων, αποφάσισε να άρει τα μέτρα αυτά, με αποτέλεσμα την σταθερή αύξηση των κρουσμάτων. Με την πανδημία εντελώς εκτός ελέγχου στη γειτονική Βραζιλία, το Σύστημα Υγείας στην Παραγουάη ξεμένει από κάθε είδους προμήθειες και κλίνες ΜΕΘ.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συγγενείς των ασθενών έπρεπε να αγοράσουν δικές τους προμήθειες σε εξωφρενικές τιμές από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτές περιλαμβάνουν ακόμη και βασικά προϊόντα, όπως για παράδειγμα ηρεμιστικά για εκείνους που πρέπει να διασωληνωθούν. Οι οικογένειες ξοδεύουν 300$ την ημέρα για προμήθειες και φάρμακα. Πολλοί απ’ αυτούς αναγκάστηκαν να πουλήσουν είδη ενέχυρων, για να μπορέσουν να πληρώσουν τους ιατρικούς λογαριασμούς, ύψους έως και 9.000$.
Η διαφθορά και η κερδοσκοπία στην ανάθεση συμβάσεων στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας έχουν επιδεινώσει την κρίση. Στις επιχειρήσεις που συνδέονται με το κυβερνών κόμμα του Κολοράντο ανατέθηκαν συμβάσεις, στις υποχρεώσεις των οποίων δεν ανταποκρίθηκαν ποτέ.
Τις τελευταίες τρεις εβδομάδες, η πανδημία του κορωνοϊού έφτασε στο αποκορύφωμά της, με περισσότερους από 300 ασθενείς να χρειάζονται περίθαλψη σε κλίνες ΜΕΘ. Το σύστημα Υγείας έχει καταρρεύσει. Η κυβέρνηση επίσης τα έκανε «μούσκεμα» με τις αγορές εμβολίων, κάτι στο οποίο συνέβαλε και η μονοπώληση των διαθέσιμων δόσεων από τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Μέχρι την Παρασκευή, η χώρα είχε λάβει μόνο 4.000 δόσεις του ρωσικού εμβολίου Sputnik, αριθμός που αναλογεί σε 0,01 δόση ανά 1.000 άτομα.
Την περασμένη εβδομάδα, έγιναν διαδηλώσεις γιατρών και εργαζομένων στον τομέα της Υγείας που οδήγησαν σε μια σειρά παραιτήσεων στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής του Εθνικού Ινστιτούτου Αναπνευστικών Ασθενειών.
Εκτός από τον θυμό για τη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση, υπάρχει επίσης πίεση από τους ιδιώτες ιδιοκτήτες του συστήματος μεταφορών, οι οποίοι απειλούν να αυξήσουν τις τιμές των εισιτηρίων παρά τη μαζική εναντίωση σε κάτι τέτοιο.
Μαζικές διαδηλώσεις
Αυτός ο συνδυασμός συνθηκών είχε σαν αποτέλεσμα μια μαζική διαδήλωση την Παρασκευή 5 Μάρτη στην πρωτεύουσα Ασουνσιόν. Πριν από τη διαδήλωση, ο Πρόεδρος Άμπντο ζήτησε από τον Ματσολένι, τον υπουργό Υγείας, να παραιτηθεί, κίνηση η οποία δεν ήταν αρκετή για να κατευναστεί η λαϊκή οργή.
Η διαδήλωση οργανώθηκε αυθόρμητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το σύνθημα «Είμαι υπέρ ενός παραγουάνικου Μάρτη 2021». Πρόκειται για μια αναφορά στο γεγονός ότι πολλά σημαντικά πολιτικά γεγονότα στην ιστορία της χώρας, τα οποία οδήγησαν στη συγκέντρωση των μαζών στους δρόμους, έλαβαν χώρα τον Μάρτη: η επανάσταση του Μάρτη του 1947, η εξέγερση του Μάρτη του 1999 και το κίνημα του Μάρτη 2017 κατά της απόπειρας του τότε Προέδρου Οράσιο Καρτές να αλλάξει το Σύνταγμα, ώστε να έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει κι άλλη θητεία.
Παρότι αυτά τα ιστορικά γεγονότα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και πολιτικό περιεχόμενο, η ιδέα που τα συνδέει όλα όλα είναι οι μάζες που βγαίνουν στους δρόμους για να επιβάλουν κάποια αλλαγή. Αυτό ήθελαν οι άνθρωποι, όταν βγήκαν στους δρόμους μαζικά την 5η του Μάρτη σε μια άνευ προηγουμένου εκδήλωση οργής εναντίον της κυβέρνησης. Πολλοί έφεραν τη σημαία της χώρας, και μεγάλες ομάδες νέων φορούσαν την εμφάνιση της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου.
Στη συνέχεια, η κυβέρνηση εξαπέλυσε τις ειδικές κατασταλτικές αστυνομικές δυνάμεις ενάντια στο ειρηνικό πλήθος, το οποίο περιελάμβανε νέους και ηλικιωμένους, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, με αποτέλεσμα να προκληθούν συγκρούσεις και ταραχές. Η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες. Οι διαδηλωτές αντεπιτέθηκαν, και για λίγο είχαν τον έλεγχο στους δρόμους, με την αστυνομία να αναγκάζεται να υποχωρήσει. Μέχρι το τέλος της νύχτας ένα άτομο είχε σκοτωθεί και 18 τραυματίστηκαν. Σε κάποιο σημείο, ένα τμήμα της αστυνομίας ξέμεινε από εξοπλισμό και σήκωσε λευκή σημαία, ανήμπορη να αμυνθεί στην αντεπίθεση των διαδηλωτών.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο υπουργός Εσωτερικών Αρνάλντο Γιούσιο έσπευσε να κατηγορήσει τους «Βενεζουελάνους αγκιτάτορες» για τη βία, όπως είχε κάνει προηγουμένως ο Μορένο στον Ισημερινό και ο Πινιέρα στη Χιλή, όταν βρέθηκαν αντιμέτωποι σε μαζικές διαμαρτυρίες και εξεγέρσεις. Η αλήθεια είναι ότι η βία προκλήθηκε από τις ενέργειες της αστυνομίας, η οποία επιτέθηκε εναντίον του ειρηνικού πλήθους. Έχοντας την αίσθηση ότι η κατάσταση ξέφευγε από τον έλεγχο, το Σάββατο 6 Μάρτη, ο Πρόεδρος Άμπντο ζήτησε «ηρεμία» και πρότεινε την παραίτηση από άλλους τρεις υπουργούς. Τίποτα απ’ αυτά δεν σταμάτησε τις διαδηλώσεις στους δρόμους. Χιλιάδες βγήκαν ξανά στους δρόμους της Ασουνσιόν, αυτή τη φορά με το σύνθημα «que se vayan todos, que no quede ni uno solo» («να φύγουν όλοι, να μη μείνει κανείς»).
Οι διαδηλώσεις το Σάββατο αντιμετώπισαν και πάλι καταστολή και συλλήψεις. Τίποτα όμως δεν αποθάρρυνε τους διαδηλωτές, οι οποίοι βγήκαν ξανά στους δρόμους σε μεγάλο αριθμό την Κυριακή το απόγευμα. Η πίεση προς την κυβέρνηση συνεχίζεται. Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης από το Φιλελεύθερο Κόμμα ξεκίνησαν μια διαδικασία μομφής, αλλά δεν έχουν ακόμη λάβει τον απαραίτητο αριθμό ψήφων για να προχωρήσουν. Υπάρχουν επίσης διαιρέσεις και διαξιφισμοί στο κυβερνών κόμμα Κολοράντο, με τη φράξια του πρώην προέδρου Καρτές να κινείται εναντίον του Άμπντο.
Το κόμμα του Κολοράντο κυβέρνησε τη χώρα τα τελευταία 80 χρόνια (συμπεριλαμβανομένων 35 υπό τη δικτατορία του Στρέσνερ), με ένα μόνο σύντομο διάλειμμα, όταν στην εξουσία ήταν ο αριστερός Λούγο, ο οποίος στη συνέχεια απομακρύνθηκε μέσω μομφής. Αυτό είναι το βασικό κόμμα της άρχουσας τάξης και ο σημερινός πρόεδρος Άμπντο έχει στενούς δεσμούς με τη δικτατορία του Στρέσνερ, καθώς ο πατέρας του ήταν προσωπικός γραμματέας του δικτάτορα. Ωστόσο, το Φιλελεύθερο Κόμμα είναι επίσης αστικό κόμμα και η αντικατάσταση του ενός κόμματος από το άλλο δεν θα οδηγούσε σε ουσιαστική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εργατικών και των αγροτικών μαζών στην Παραγουάη.
Μείνετε στους δρόμους! Ρίξτε την κυβέρνηση!
Οι διαδηλώσεις αυτές έχουν τον χαρακτήρα μιας ακατέργαστης έκρηξης οργής εναντίον όλων εκείνων που είναι στην εξουσία και της εγκληματικής τους διαφθοράς, η οποία οδήγησε άμεσα στο θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αλλά το κίνημα δεν έχει ξεκάθαρη ιδέα με τι θέλει να αντικαταστήσει τους κατέχοντες την εξουσία. Η ιδέα μιας πολιτικής δίκης θεωρείται από πολλούς ως ένας γρήγορος τρόπος για να απαλλαγούν από τον Άμπντο. Ωστόσο, εάν απομακρυνθεί, θα αντικαθιστόταν από τον Αντιπρόεδρο, κάτι που δεν θα άλλαζε τίποτα.
Άλλοι, όπως το αριστερό Μέτωπο Γκουασού (Frente Guasú), απαιτούν την παραίτηση του Προέδρου και του Αντιπροέδρου και νέες εκλογές. Έκαναν επίσης έκκληση σε όλες τις «δημοκρατικές και πατριωτικές δυνάμεις» για «μόνιμη κινητοποίηση» σε ολόκληρη τη χώρα και να αναπτυχθούν «χώροι συζήτησης». Είναι σαφές ότι το αίτημα για παραίτηση της κυβέρνησης και νέες εκλογές («σε εύθετο χρόνο») αντιπροσωπεύει ένα πιο ξεκάθαρο «σπάσιμο» από το υπάρχον καθεστώς και θα δυσκόλευε τις φατρίες του Κολοράντο να επωφεληθούν από την κρίση.
Ωστόσο, το Μέτωπο Γκουασού μετέπειτα κάλεσε «όλες τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές δυνάμεις της χώρας» να «συμφωνήσουν σε ένα οικονομικό σχέδιο ανάκαμψης». Ποιες είναι αυτές οι οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις; Γιατί γίνεται κάλεσμα σε «όλες τις δυνάμεις»; Αυτές περιλαμβάνουν και το κυβερνών κόμμα, το οποίο ευθύνεται για την παρούσα κατάσταση; Στην πράξη, καλούν τους εργάτες και τους αγρότες να ενώσουν τα χέρια τους με τους καπιταλιστές στο όνομα της «οικονομικής ανάκαμψης». Το πρόβλημα είναι ότι η οικονομική κρίση, στην οποία βυθίζεται η Παραγουάη, είναι το αποτέλεσμα του καπιταλιστικού συστήματος. Οι καπιταλιστές θέλουν να κάνουν τους εργάτες και τους αγρότες να πληρώσουν για την κρίση, όπως έχουν ήδη κάνει.
Το κρίσιμο σημείο τώρα είναι ότι ο λαός πρέπει να παραμείνει ενεργός στους δρόμους, με ξεκάθαρη απαίτηση για την απομάκρυνση της κυβέρνησης. Οι μαζικές συνελεύσεις πρέπει να οργανώνονται σε κάθε γειτονιά, χώρο εργασίας και μεταξύ των νέων, προκειμένου να δοθεί στο κίνημα ένας πιο οργανωμένος και συντονισμένος χαρακτήρας. Εδώ μιλάμε όχι απλά για ένα κίνημα διαμαρτυρίας, αλλά για ένα κίνημα που την 5η του Μάρτη απέκτησε εξεγερσιακά χαρακτηριστικά.
Οι σοσιαλιστικές οργανώσεις πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στο κίνημα, όπως ήδη κάνουν, αλλά με ένα ξεκάθαρο και ανεξάρτητο πρόγραμμα, βασισμένο στα συμφέροντα των εργατών και των αγροτών. Δυστυχώς, στις εκλογές του 2018, το P-MAS (Partido del Movimiento al Socialismo – Κόμμα του Κινήματος για τον Σοσιαλισμό) συμμετείχε σε μια ευρεία συμμαχία με τους Φιλελεύθερους. Αντί για ταξική συμφιλίωση και εθνική ενότητα, θα πρέπει να προβάλουν ένα πρόγραμμα ταξικής πάλης. Για τη χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας, πρέπει να απαλλοτριωθούν οι καπιταλιστικές οικογένειες, που συνδέονται με το κόμμα Κολοράντο και το Φιλελεύθερο Κόμμα. Κάτω η κυβέρνηση, καμιά εμπιστοσύνη στους Φιλελεύθερους, οι εργάτες και οι αγρότες πρέπει να κυβερνήσουν! Αυτές πρέπει να είναι οι λέξεις-κλειδιά των σοσιαλιστών αυτή τη στιγμή.
Η κοινωνική έκρηξη στην Παραγουάη είναι η συνέχεια της σειράς εξεγέρσεων στη Λατινική Αμερική, που ξεκίνησε το 2019. Είδαμε τον κόκκινο Οκτώβρη στον Ισημερινό το 2019, την εξέγερση στη Χιλή τον Οκτώβρη-Δεκέμβρη του ίδιου έτους και την πανεθνική απεργία στην Κολομβία. Αυτή η διαδικασία διακόπηκε προσωρινά από την πανδημία, αλλά επανήλθε με την εξέγερση στην Κολομβία ενάντια στην αστυνομική βία τον Σεπτέμβρη του 2020, τις διαδηλώσεις στο Περού τον Νοέμβρη του 2020, που έριξαν δύο κυβερνήσεις, και το κάψιμο του Κοινοβουλίου στη Γουατεμάλα τον ίδιο μήνα. Η Αϊτή βρίσκεται σε συνεχή κατάσταση μαζικών κινητοποιήσεων εδώ και σχεδόν δύο χρόνια ενάντια στην εγκληματική και απονομιμοποιημένη κυβέρνηση του Μοΐζ.
Ολόκληρη η ήπειρος είναι ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί. Το 2020 αντιμετώπισε τη βαθύτερη καπιταλιστική κρίση στην ιστορία με 7,7% συρρίκνωση του ΑΕΠ σε ολόκληρη την περιοχή. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τις δουλειές τους και πάνω από 22 εκατομμύρια έχουν πέσει κάτω από το όριο της φτώχειας. Η κατάσταση μας προϊδεάζει για περισσότερες «εκρήξεις». Αυτό που απαιτείται είναι μια επαναστατική ηγεσία ικανή να φέρει την εργατική τάξη στην εξουσία, επικεφαλής όλων των καταπιεσμένων τμημάτων της κοινωνίας.
Χόρχε Μαρτίν
Μετάφραση: Βέρα Μανωλάκου
Επιμέλεια: Νίκος Σέντης
Πηγή: https://www.marxist.com/social-explosion-paraguay-government-mishandling-pandemic.htm
