Η τελευταία συνεδρίαση της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής (ΚΠΕ) του ΣΥΝ αποτέλεσε έναν αξιοσημείωτο σταθμό στην εξέλιξη της κρίσης που ξέσπασε στο κόμμα και στο ΣΥΡΙΖΑ μετά την ήττα στις Ευρωεκλογές.
Η ΚΠΕ συνεδρίασε στη σκιά της διάσπασης που δημιουργήθηκε μέσα στις γραμμές της αριστεράς του κόμματος, ανάμεσα στους συγκρουόμενους πόλους του Α. Τσίπρα και του Α. Αλαβάνου. Η σύγκρουση αυτή έχει ήδη απογοητεύσει τα αριστερά μέλη και τους υποστηριχτές του ΣΥΝ, καθώς δεν διεξάγεται στη βάση ξεκάθαρων πολιτικών θέσεων. Στο επίκεντρό της δεν έχουν τεθεί ζητήματα της πολιτικής του κόμματος, αλλά θολά υπονοούμενα για «κακούς χειρισμούς», «διαθέσεις παραμερισμού» και ειρωνικές, προσωπικές «βολές». Το χαμηλό επίπεδο αυτής της αντιπαράθεσης δεν βοηθάει τα μέλη και τους υποστηριχτές του ΣΥΝ να βρουν τα αληθινά αίτια της ήττας και να δρομολογήσουν μια καινούρια, ανοδική πορεία για το κόμμα.
Ένα άλλο στοιχείο που για ολόκληρο το διάστημα πριν από την συνεδρίαση της ΚΠΕ καθόρισε το εσωκομματικό κλίμα, ήταν η ανοιχτή κήρυξη πολέμου από την «ανανεωτική» πτέρυγα ενάντια σε ότι συμβολίζει την αριστερή στροφή του ΣΥΝ την τελευταία 5ετία και ιδιαίτερα ενάντια στο ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτό τον πόλεμο, οι αυτοαποκαλούμενοι «αριστεροί ευρωπαϊστές», μιλώντας ανοιχτά τη γλώσσα της διάσπασης, χρησιμοποίησαν όλα τους τα όπλα, από τον φιλικό σε αυτούς αστικό τύπο μέχρι και το όποιο κύρος των παλιότερων ηγετών της «ανανεωτικής» Αριστεράς όπως ο Λ. Κύρκος και ο Ν. Κωνσταντόπουλος.
Ήδη πριν από τη συνεδρίαση της ΚΠΕ, είχε διαφανεί η τάση της κυρίαρχης ηγετικής ομάδας υπό τον πρόεδρο Α. Τσίπρα, να αναδιπλωθεί προς τα δεξιά κάτω από την εκβιαστική πίεση των «ανανεωτικών», επιδιώκοντας με κάθε τρόπο την πολιτική συναίνεση μαζί τους. Μια σειρά ενεργειών και τοποθετήσεων του προέδρου του ΣΥΝ μετά τις Ευρωεκλογές φανέρωσαν αυτή την τάση. Ο Α. Τσίπρας έθεσε ζήτημα επαναπροσδιορισμού των σχέσεων ΣΥΝ και ΣΥΡΙΖΑ, τονίζοντας τον ηγεμονικό ρόλο του ΣΥΝ για να κατευνάσει την επιθετικότητα των «ανανεωτικών». Σταμάτησε τις εκκλήσεις για κοινή δράση προς το ΚΚΕ και εστίασε την πολιτική συμμαχιών του κόμματος στην επιδίωξη συνεργασίας με τους «Οικολόγους Πράσινους». Άσκησε έντονες πιέσεις για να επιτευχθεί μια τεχνητή πολιτική συμφωνία πάνω σε ενιαία κείμενα, ανάμεσα στην δεξιά και την αριστερά του κόμματος, για τα κρίσιμα ζητήματα της εκτίμησης των αποτελεσμάτων και των πολιτικών καθηκόντων. Και τέλος, έδειξε για πρώτη φορά την βούλησή του να υψωθεί πάνω από της τάσεις, προωθώντας ανοιχτά την δική του πολιτική ηγεμονία, με το περίβλημα της «σύνθεσης».
Αυτή η τάση για δεξιά αναδίπλωση αποτυπώθηκε ξεκάθαρα στις τελικές αποφάσεις της ΚΠΕ. Με αυτήν συμπορεύτηκε και ο Α. Αλαβάνος, συμφωνώντας στην ομιλία του με την βασική πολιτική γραμμή του προέδρου του ΣΥΝ και διαψεύδοντας όσους τον αντιμετωπίζουν σαν τον εγγυητή μιας αριστερής πορείας.
Το άλλοθι της δεξιάς στροφής της κοινωνίας
Στο κείμενο που πλειοψήφησε με τίτλο «ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΩΝ» υποστηρίζεται ότι «το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν πολύ κατώτερο από τις προβλέψεις και τους στόχους μας και συνιστά μια ήττα των προσδοκιών μας. Η προσωρινή αυτή υποχώρηση δεν σημαίνει βέβαια ότι θα σκύψουμε το κεφάλι, ούτε ότι θα αρνηθούμε τον εαυτό μας.» Εδώ, μέσα σε λίγες γραμμές γίνεται σαφές ότι η ηγεσία του ΣΥΝ δεν σκοπεύει να αλλάξει πολιτική. Πιστεύει ότι το αποτέλεσμα ήταν «ήττα των προσδοκιών» της, αλλά όχι ήττα της πολιτικής της. Η διαβεβαίωση ότι δεν προτίθεται «να αρνηθεί τον εαυτό της», μας προϊδεάζει για την διάθεση να υπερασπιστεί πεισματικά τα λάθη της.
Το κείμενο επιχειρεί έμμεσα να υποβαθμίσει την σημασία της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ, επικαλούμενο την γενικότερη ήττα της Αριστεράς στην Ευρώπη. Έτσι επισημαίνεται με έμφαση ότι «στις χώρες της ΕΕ, με εξαίρεση την Πορτογαλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Κύπρο, στο σύνολό τους τα κόμματα της Αριστεράς είχαν σοβαρές απώλειες». Και αμέσως μετά, γίνεται η επίκληση του γνωστού άλλοθι της «δεξιάς στροφή της κοινωνίας», καθώς σημειώνεται ότι η υψηλή αποχή «κρύβει τόσο την απογοήτευση του κόσμου από το πολιτικό σύστημα και την έλλειψη διεξόδων από τις υπάρχουσες πολιτικές δυνάμεις, όσο και την ενίσχυση του ιδιωτικού έναντι του συλλογικού, πράγμα που συνιστά συντηρητική μετατόπιση». Και στο πλαίσιο αυτής της μεθόδου «εξήγησης», η ηγεσία δεν παραλείπει να τονίσει σαν «ιδιαίτερα ανησυχητική» την «ενίσχυση της ξενοφοβικής ακροδεξιάς του ΛΑΟΣ».
Όπως έχουμε αναλυτικά εξηγήσει σε προηγούμενα άρθρα μας, η κύρια τάση που ανέδειξαν οι Ευρωεκλογές ήταν η αποδοκιμασία της κυβέρνησης. Ακόμα και αυτή η άνοδος του ΛΑΟΣ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν μια ισχυρή τάση του εκλογικού σώματος, καθώς σε τελική ανάλυση ο ακροδεξιός ένοικος της «πολυκατοικίας» των αστικών κομμάτων, απέσπασε μόλις το 1/14 των ψήφων που απώλεσε η ΝΔ. Η σκοπιά της αποχής, σύμφωνα με μια σειρά δημοσιευμένων ερευνών γνώμης δεν ήταν συντηρητική. Αν η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ είχε μια συνεπή αριστερή πολιτική, θα μπορούσε να έχει εκφράσει ένα μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων που στράφηκαν στην αποχή, καθώς η στάση τους συνιστούσε αποδοκιμασία της κυρίαρχης, αστικής πολιτικής και όχι της πολιτικής γενικά. Όμως παρά την αδιαμφισβήτητη αποκάλυψη του χαρακτήρα της αποχής, η ηγεσία του ΣΥΝ συνεχίζει να εμφανίζει τους ψηφοφόρους που απείχαν σαν συντηρητικούς. Με αυτό τον τρόπο, θέλει να καλύψει την φανερή αποτυχία της δικής της πολιτικής να πείσει τους εργαζόμενους. Το μοναδικό αποτέλεσμα αυτής της στάσης είναι να αυξάνεται η σύγχυση και η απογοήτευση στις τάξεις των μελών και των υποστηριχτών του ΣΥΝ.
Για τα πολιτικά αίτια της ήττας
Το αποκορύφωμα της προσπάθειας της ηγεσίας να υπερασπίσει την πολιτική της την ώρα που αυτή αποδοκιμάζεται μαζικά, είναι η απόπειρα που γίνεται στο κείμενο να προσδιοριστούν τα συγκεκριμένα πολιτικά αίτια της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ. Σαν «καίρια αδυναμία» σημειώνεται το γεγονός ότι «η απεύθυνσή μας στην κοινωνία δεν καταγράφεται διαχρονικά και σταθερά, με σαφές το στίγμα μιας σύγχρονης ριζοσπαστικής Ανανεωτικής και κινηματικής Αριστεράς.». Η επίκληση αυτής της υποτιθέμενης καίριας αδυναμίας έχει τον χαρακτήρα ενός χρησμού και στην πραγματικότητα, δεν αποτελεί παρά μια ακόμα υπεκφυγή για να μην χρεωθεί η εκλογική αποτυχία στην ίδια την πολιτική της ηγεσίας.
Στη συνέχεια, το κείμενο επιχειρεί να γίνει λίγο πιο συγκεκριμένο : «Οι προτάσεις μας για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, δεν εκπέμπονται με σαφήνεια, επιμονή και αναγνωσιμότητα», «δεν καταφέραμε σε συνθήκες κοινωνικής άπνοιας, να εκφράσουμε πολιτικά όσους κι όσες «πληρώνουν» την κρίση, δεν είχαμε τις δυνάμεις, τη δικτύωση για να οργανώσουμε τις κοινωνικές αντιστάσεις και μ’ αυτό τον τρόπο να ενθαρρύνουμε την κοινωνική αντιπολίτευση στη νεοφιλελεύθερη συναίνεση.». Αυτές οι γραμμές είναι ξεκάθαρο ότι επιχειρούν να αποδώσουν την ήττα σε «επικοινωνιακά» και «τεχνικά» αίτια και όχι σε πολιτικά. Τα προβλήματα εμφανίζεται να είναι ο τρόπος προβολής των θέσεων του κόμματος και αφηρημένα, η έλλειψη «δυνάμεων» και «δικτύωσης» ώστε αυτές να υποστηριχθούν καλύτερα, αλλά όχι οι ίδιες οι θέσεις.
Ειδικότερα, το σοσιαλδημοκρατικό πολιτικό πρόγραμμα του ΣΥΝ τίθεται εντελώς στο απυρόβλητο. Αυτό το πρόγραμμα που σε ριζοσπαστισμό υπολείπεται κατά πολύ ακόμα και από τα πολυδιαφημισμένα «15 σημεία πάλης» του ΣΥΡΙΖΑ, βαφτίζεται «βασικό πλεονέκτημα». Έτσι τονίζεται αυτάρεσκα : «Μετατρέψαμε βασικά πλεονεκτήματά μας, σε μειονεκτήματα, όπως στην περίπτωση του Προγράμματος του Κόμματος, όπου αποπροσανατολίσαμε τη συζήτηση συνδυάζοντάς την με τις σχέσεις μας με το ΠΑΣΟΚ (!), ή τη δημοκρατική καταστατική διαδικασία για την επιλογή των υποψηφίων ευρωβουλευτών.» Όμως μια ηγεσία που θεωρεί πλεονέκτημα του κόμματος ένα πρόγραμμα στο οποίο, μεταξύ άλλων, προτείνονται θέσεις όπως «η διαμόρφωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου για την ανάπτυξη της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας, με σεβασμό στο περιβάλλον και την αξιοπρέπεια των εργαζομένων.» (Πρόγραμμα ΣΥΝ σελ 190, βλέπε www.syn.gr), η επιλογή διοικήσεων στον Δημόσιο τομέα στη βάση «συγκεκριμένων επιχειρηματικών σχεδίων και στόχων» και «ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού μάνατζμεντ,» (σελ 193), αντικειμενικά δεν διαθέτει μια πολιτική που μπορεί να αλλάξει ριζικά την μοίρα της εργατικής τάξης.
