Το χρέος του «Τρίτου Κόσμου»: τα δεσμά του ιμπεριαλισμού
Το καυτό ζήτημα των χρεών του «Τρίτου Κόσμου» αποτελεί ένα πρόβλημα που είναι σύμφυτο με τη λειτουργία της καπιταλιστικής οικονομίας στο ιμπεριαλιστικό στάδιο της. Το σύστημα αυτό έχει βυθίσει το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας στην υπανάπτυξη και την αθλιότητα, αφού 2.8 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν με λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα, ενώ εκατομμύρια πεθαίνουν κάθε χρόνο από την πείνα αλλά και από αρρώστιες όπως η ελονοσία, η διάρροια και η ιλαρά, που οφείλονται στην έλλειψη καθαρού νερού, στοιχειωδών έργων υποδομής (π.χ. αποχετευτικών συστημάτων) και βασικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Το AIDS μαστίζει ολόκληρους πληθυσμούς λόγω της απουσίας μέσων προφύλαξης και ενημέρωσης, ενώ οι περισσότερες ασθένειες που παρουσιάζονται είναι απολύτως ιάσιμες από τη σύγχρονη ιατρική. Συνεπώς η αιτία αυτής της παθογένειας είναι η οικονομική εξαθλίωση και η γενικότερη καθυστέρηση και εξάρτηση των χωρών αυτών.
Ουσιαστικά το χρέος των χωρών του Τρίτου Κόσμου ξεκινάει μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε λόγω της αποικιακής επανάστασης οι ιμπεριαλιστικές χώρες κατανόησαν πως τα συμφέροντά τους ικανοποιούνταν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό μέσω της οικονομικής εξάρτησης παρά με τη συντήρηση κατοχικών στρατευμάτων στις χώρες αυτές. Οι ντόπιες άρχουσες τάξεις ήταν πολύ αδύναμες για να μπορέσουν να δώσουν ανάπτυξη στις καθυστερημένες οικονομίες τους σε ένα περιβάλλον λυσσαλέου διεθνούς ανταγωνισμού. Ο υψηλότοκος δανεισμός που ακολούθησε, καθόλου δε συνέβαλε στην ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά εξαντλήθηκε σε πολεμικό εξοπλισμό και στον πλουτισμό διαφόρων διεφθαρμένων στοιχείων της εκάστοτε ντόπιας αστικής τάξης.
Ο υπερτοκισμός οδήγησε στο φαινόμενο όλες σχεδόν οι χώρες να έχουν πληρώσει πολλαπλά τα αρχικά τους δάνεια, αλλά ακόμα να υπολείπονται κατά πολύ της τελικής αποπληρωμής των τόκων. Στην κατάσταση αυτή οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί όπως το ΔΝΤ, το μόνο που έχουν να προτείνουν είναι η επιβολή διαφόρων πολιτικών «δομικής αναδιάρθρωσης» της οικονομίας, στην ουσία κάνοντας περικοπές στις όποιες κοινωνικές δαπάνες του κράτους.
Τα χρέη των χωρών του Τρίτου Κόσμου αποτελούν ένα ελάχιστο ποσοστό του παγκόσμιου χρέους, ενώ ο μεγαλύτερος οφειλέτης των τραπεζών είναι το ίδιο το αμερικανικό κράτος. Θα έλεγε λοιπόν κανείς πως εάν αυτό το μικρό ποσοστό του παγκόσμιου χρέους διαγραφόταν, τότε θα μπορούσε ίσως να λυθεί το θεμελιώδες πρόβλημα των χωρών αυτών.
Όμως η ίδια η ύπαρξη του ιμπεριαλισμού ως πολιτικοοικονομικής λειτουργίας είναι ακλόνητα δεμένη με τη δουλική οικονομική εξάρτηση των πιο υπανάπτυκτων χωρών στο άρμα του. Μόνο μια σχεδιασμένη και ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη, μια παγκόσμια σοσιαλιστική οικονομία, θα μπορούσε να απαλλάξει τις χώρες του τρίτου κόσμου από αυτά τα δεσμά και να απελευθερώσει συνολικά την ανθρωπότητα από τον εξευτελισμό και την αθλιότητα.
Κείμενο βασισμένο σε σχετικό αναλυτικότερο κείμενο του Γάλλου Μαρξιστή Greg Oxley
Άγγελος Ηρακλείδης
