Η οργή διαδέχεται τη θλίψη στην Τουρκία, καθώς εκατομμύρια επιζώντες έχουν αφεθεί να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους μετά το σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου που χτύπησε τη χώρα και τη γειτονική Συρία.
Ο επίσημος απολογισμός των νεκρών έχει φτάσει το ασύλληπτο νούμερο των 46.000, και όμως ακόμη και αυτό είναι πιθανό να αποτελεί υποεκτίμηση. Ο Οσμάν Μπιλγκίν, ο οποίος ορίστηκε να συντονίσει την επιχείρηση αντιμετώπισης των συνεπειών του σεισμού, έχει επιβεβαιώσει ότι οι πραγματικοί αριθμοί είναι πολύ υψηλότεροι από τις επίσημες εκτιμήσεις: «Είναι τρεις με τέσσερις ή ακόμα και πέντε φορές χειρότερα».
Ορισμένες πόλεις έχουν στραφεί σε μαζικές ταφές νεκρών, καθώς δεν υπάρχει πλέον χώρος στα νεκροταφεία. Στις πόλεις βρίσκονται διάσπαρτες σειρές φρεσκοσκαμμένων τάφων, αλλά τα πτώματα συνεχίζουν να καταφθάνουν.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους δεν σκοτώθηκαν αμέσως από τον σεισμό, αλλά πέθαναν επειδή έμειναν παγιδευμένοι κάτω από ερείπια για μέρες. Η πραγματική αιτία της καταστροφής είναι η αδιανόητη και εγκληματική διαφθορά, αδιαφορία, και αδράνεια, του κυβερνώντος AKP. Η εγκάρδια σχέση του με κατασκευαστικές εταιρείες έκανε αυτήν την τραγωδία αναπόφευκτη. Ο μεγάλος αριθμός ημερών που χρειάστηκε για την αποστολή οποιασδήποτε βοήθειας στη ζώνη του σεισμού, για να διασωθούν όσοι ήταν παγιδευμένοι και εκτεθειμένοι στο κρύο χωρίς τα αναγκαία για την επιβίωση, πολλαπλασίασε περαιτέρω τον αριθμό των νεκρών.
Τις ημέρες που ακολούθησαν το σεισμό, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πλημμύρισαν από τραγικά βίντεο με μητέρες και πατέρες που ζητούσαν βοήθεια για να μετακινήσουν κομμάτια τσιμέντου κάτω από τα οποία βρίσκονταν πλακωμένα τα παιδιά τους. Μια μητέρα στην Αντιόχεια, της οποίας οι δύο γιοι ήταν παγιδευμένοι κάτω από τα ερείπια για δύο ημέρες, έλεγε: «Έχω παρακαλέσει ξανά και ξανά μόνο για ένα γερανό για να σηκώσει το τσιμέντο. Ο χρόνος τελειώνει. Ένα γερανό, για όνομα του Θεού». Ένας γερανός έφτασε την επόμενη μέρα, αλλά ήταν πολύ αργά. Και οι δύο γιοι της είχαν πεθάνει.
Ενας πατέρας που θρήνουσε, οποίος άκουγε το γιο του κάτω από τα ερείπια για μέρες αλλά δεν έλαβε καμία βοήθεια μέχρι την πέμπτη μέρα, φώναζε: «Δεν σκότωσε ο σεισμός το γιο μου, το κράτος τον σκότωσε». Αυτές είναι οι κραυγές χιλιάδων γονιών σε όλη τη ζώνη που χτυπήθηκε από τους σεισμούς.
Μεγαλώνοντας ακόμα περισσότερο τη φρίκη που βίωναν οι μάζες, μόλις δύο εβδομάδες μετά τον σεισμό η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα τερματίσει τις επιχειρήσεις αναζήτησης και διάσωσης προκειμένου να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση, ενώ ακόμα μέλη οικογενειών ανέφεραν ότι άκουγαν ήχους κάτω από τα ερείπια των κτιρίων που κατέρρευσαν. Χιλιάδες άνθρωποι παρέμεναν θαμμένοι ζωντανοί. Παρά τους χιλιάδες μετασεισμούς που σημειώνονταν, αξιωματούχοι του AKP έχουν πει στους επιζώντες χωρίς σκηνές ότι είναι ασφαλές να επιστρέψουν σε σπίτια με ζημιές, κάτι που μέχρι στιγμής έχει οδηγήσει σε άλλους εννέα θανάτους από την κατάρρευση τέτοιων κτιρίων που είχαν υποστεί ζημιές.
Όχι απλά σεισμός, αλλά αιματοκύλισμα
Εκατομμύρια άνθρωποι που ρίχτηκαν σε έναν ζωντανό εφιάλτη, καταλαβαίνουν ότι αυτό δεν ήταν απλά ένας σεισμός, αλλά ένα αιματοκύλισμα για το οποίο άνοιξε το δρόμο το καθεστώς Ερντογάν.
Αυτός ο σεισμός δεν εμφανίστηκε από το πουθενά. Καθώς βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ηπείρους, στην Τουρκία διασταυρώνονται πολλά τεκτονικά ρήγματα. Οι γεωλόγοι και άλλοι ειδικοί προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια ότι επρόκειτο να σημειωθεί σεισμός στην περιοχή. Οι μηχανικοί και οι αρχιτέκτονες προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια ενάντια στην οικοδόμηση πάνω στα ρήγματα.
Αλλά το κυβερνών AKP αγνόησε όλες τις προειδοποιήσεις και απέρριψε όλες τις προτάσεις που υπέβαλαν οι ειδικοί. Η μη εφαρμογή κατάλληλων κανόνων δόμησης και η μη αποτροπή της οικοδόμησης κατά μήκος του ρήγματος είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις κερδοσκοπικές δραστηριότητες στις οποίες επιδίδονταν οι σύμμαχοι του Ερντογάν.
Την περίοδο που το AKP ανήλθε στην εξουσία, η Τουρκία έμπαινε σε μια τεράστια οικονομική άνθιση, βασιζόμενη κυρίως στις κατασκευές. Αυτός ο τομέας υπήρξε βασικός πυλώνας της υποστήριξης προς το AKP. Όλα αυτά τα χρόνια, ο Ερντογάν έχει συγκρουστεί επανειλημμένα με ειδικούς που προειδοποιούσαν για τους κινδύνους των κατασκευαστικών έργων του κόμματός του, και έχει φτάσει ακόμη και στο σημείο να φυλακίζει πολεοδόμους που αντιτίθονταν σε αυτά.
Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του AKP, το καθεστώς Ερντογάν πέρασε 11 «αμνηστίες» ζωνών: νόμους που, έναντι αμοιβής, νομιμοποιούσαν κτίρια που ήταν χτισμένα σε μη ασφαλείς περιοχές και κατασκευάστηκαν κατά παράβαση των οικοδομικών κανονισμών – συμπεριλαμβανομένων των μέτρων αντισεισμικής ασφάλειας. Κάτω από αυτό το νομιμοποιημένο σύστημα δωροδοκίας, τα επικίνδυνα κτίρια θα μπορούσαν ακόμη και να χαρακτηριστούν «αντισεισμικά».
Τα συνεχή μέτρα μείωσης του κόστους από τον κατασκευαστικό τομέα οδήγησαν αύξησαν κατά πολύ τον αριθμό των νεκρών. Όταν έγινε ο πρώτος σεισμός, μερικά κτίρια έσπασαν από κάτω και έπεσαν στο πλάι, ενώ άλλα υπέστησαν μια κλασική κατάρρευση. Αλλά η πλειοψηφία των καταρρεύσεων κτιρίων ανήκαν στην κατηγορία που ονομάζεται «κατάρρευση τηγανίτας», όπου ολόκληρο το κτίριο καταρρέει προς τα κάτω, «στοιβάζοντας» τον έναν όροφο πάνω στο άλλο.
Αυτού του είδους οι καταρρεύσεις προκαλούνται συχνά από τη χρήση υλικών κακής ποιότητας και, ως εκ τούτου, είναι πιο πιθανές εκεί όπου οι εργολάβοι έχουν κάνει τσιγγουνιές για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη. Αυτή είναι η χειρότερη μορφή κατάρρευσης, καθώς αφήνει μόνο λίγα κενά χώρου όπου οι άνθρωποι μπορούν να επιβιώσουν ανάμεσα στα ερείπια, εξ ου και ο αστρονομικός αριθμός των θανάτων.
Και παρόλα αυτά, υπήρχαν κτίρια τα οποία ήταν εντελώς άθικτα και στέκονταν ακριβώς δίπλα σε άλλα που καταστράφηκαν. Ένα βίντεο που έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει ένα κατάστημα ειδών κουζίνας στο Καχραμάνμαρας, στο οποίο ακόμη και τα πιάτα και τα μαχαιροπίρουνα της βιτρίνας έμειναν ακούνητα. Η γυάλινη βιτρίνα, καθώς και το πολυώροφο κτίριο από πάνω της, φαίνονται στο βίντεο εντελώς άθικτα. Ωστόσο, στην ίδια γειτονιά, εκατοντάδες κτίρια είχαν ισοπεδωθεί.
Εν ολίγοις, οι νεκροί δολοφονήθηκαν για να ικανοποιηθεί η ακόρεστη απληστία της καπιταλιστικής τάξης και του κερδοσκοπικού της συστήματος.
Επιχείρηση διάσωσης στο χάος
Οι πρώτες 48 ώρες ήταν κρίσιμες για τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, αλλά το κράτος απέτυχε παταγωδώς να επέμβει και να σώσει ζωές. Η πλειονότητα της σεισμόπληκτης ζώνης, συμπεριλαμβανομένων των πιο σκληρά χτυπημένων περιοχών, δεν έλαβε καμία βοήθεια μέχρι την τρίτη ημέρα. Ορισμένες περιοχές δεν έλαβαν καμία βοήθεια μέχρι την επόμενη εβδομάδα. Γιατί συνέβη αυτό;
Η Τουρκική Προεδρία Διαχείρισης Καταστροφών και Έκτακτης Ανάγκης (AFAD, η κρατική υπηρεσία για τις καταστροφές) είχε συντάξει μια έκθεση εντός 45 λεπτών από τον σεισμό, και πραγματοποιήθηκε έκτακτη σύσκεψη με όλα τα αρμόδια τμήματα ανταπόκρισης. Μέσα σε λίγες ώρες, οι ομάδες διάσωσης και ανακούφισης ήταν έτοιμες να ξεκινήσουν.
Αλλά μετά περνούσαν οι ώρες και οι μέρες, περιμένοντας να δοθούν οι εντολές. Οι διεθνείς ομάδες διάσωσης που έφτασαν στη χώρα παρέμειναν στα αεροδρόμια, αναμένοντας το τελικό σήμα για εκκίνηση. Όλες οι οργανώσεις πολιτών, οι ΜΚΟ, οι εθελοντές, συμπεριλαμβανομένου του Τουρκικού Ερυθρού Σταυρού και της Εθνικής Ένωσης Αναζήτησης και Διάσωσης (AKUT) εμποδίστηκαν να επέμβουν στη ζώνη του σεισμού μέχρι να εγκριθούν από την AFAD και το Υπουργείο Εσωτερικών. Η AFAD έπρεπε να είναι η μόνη υπηρεσία που θα στέλνει ανθρώπους στη σεισμόπληκτη ζώνη.
Ωστόσο, η AFAD βυθίστηκε στο χάος. Θύματα και επιζώντες αναγκάστηκαν να περιμένουν, με μοιραία αποτελέσματα – τα θύματα μιας παράλυσης που απορρέει άμεσα από την κρίση του καθεστώτος.
Η μόνη οργάνωση με τους απαραίτητους πόρους και την οργάνωση για να κόψει ίσως αυτόν τον Γόρδιο δεσμό και να ξεκινήσει μια γρήγορη, αποτελεσματική επιχείρηση διάσωσης ήταν οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (TSK). Ο Ερντογάν, ωστόσο, αρνήθηκε να στείλει τον στρατό. Η στάση του αντανακλά τον μόνιμο φόβο του ότι ο στρατός μπορεί να κινηθεί εναντίον του. Επιπλέον, δεν ήθελε ο στρατός να του «κλέψει τα φώτα της δημοσιότητας». Με άλλα λόγια, ανησυχούσε ότι ο στρατός θα ήταν στην πραγματικότητα αρκετά αποτελεσματικός στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων αναζήτησης και διάσωσης και στο να σώσει ζωές!
Ο τουρκικός στρατός, ο οποίος ήταν πάντα υπό τον έλεγχο της κυρίαρχης, κοσμικής, κεμαλικής πτέρυγας της τουρκικής αστικής τάξης, βρισκόταν εδώ και καιρό σε προστριβές με την κυβέρνηση του ΑΚΡ του Ερντογάν και τη νεότερη πτέρυγα της τουρκικής καπιταλιστικής τάξης που εκπροσωπεί. Ο Ερντογάν έχει προσπαθήσει να εκκαθαρίσει τον στρατό όλα αυτά τα χρόνια, αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να τον χαλιναγωγήσει πλήρως. Προκειμένου να περιοριστεί περαιτέρω η ισχύς του στρατού, το 2009 ιδρύθηκε η ίδια η AFAD με αποκλειστική ευθύνη την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Η AFAD με τη σειρά της βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Εσωτερικών και λογοδοτεί απευθείας στον Ερντογάν. Το 2010, λίγο μετά τη δημιουργία της AFAD, ο Ερντογάν προχώρησε στην ακύρωση ενός πρωτοκόλλου που επιτρέπει στον στρατό να ανταποκρίνεται σε καταστροφές χωρίς να έχει δεχθεί σχετική οδηγία.
Τον Ιανουάριο, ο Ερντογάν διόρισε έναν θεολόγο που ήταν προηγουμένως Διευθυντής Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας, χωρίς καμία εμπειρία εκπαίδευσης στην αντιμετώπιση καταστροφών, να ηγηθεί της AFAD. Αυτός ήταν άλλος ένας παράγοντας που συνέβαλε στο χάος το οποίο κατέλαβε την υπηρεσία, παραλύοντας το έργο της διάσωσης και παρεμποδίζοντας τον συντονισμό της αποστολής βοήθειας στα θύματα. Ο Ερντογάν έχει δημιουργήσει μια υπηρεσία καταστροφών ακατάλληλη να εκπληρώσει τους σκοπούς τους και την έχει γεμίσει με άτομα των οποίων το μόνο προσόν είναι ότι του είναι πιστοί. Η απόλυτη ανικανότητα του καθεστώτος Ερντογάν, σε τελική ανάλυση, είναι προϊόν της κρίσης του καπιταλισμού και της κρίσης του καθεστώτος.
Με την πάροδο των χρόνων, καθώς ο τουρκικός καπιταλισμός έχει περιέλθει σε κρίση και η διακυβέρνηση του Ερντογάν έρχεται αντιμέτωπη με αυξημένες πιέσεις, πρέπει να ασκεί πιο σφιχτό έλεγχο για να εξασφαλίσει πολιτική σταθερότητα. Ο Ερντογάν αποστράγγιξε όλους τους θεσμούς από κάθε ανεξαρτησία και τους γέμισε με πιστούς σε εκείνον. Έχει μπλοκάρει και περιορίσει τις δραστηριότητες των πολιτικών και ανθρωπιστικών οργανώσεων και έχει κλείσει εκατοντάδες οργανώσεις πολιτών που δεν υποστηρίζουν το καθεστώς του. Καθώς η κρίση βαθαίνει, επεκτείνει την παρέμβασή του σε όλο και χαμηλότερα κυβερνητικά επίπεδα. Αυτό σημαίνει πλήρη παράλυση και στη συγκεκριμένη περίπτωση οδήγησε στο θάνατο δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Οι δύο διαδοχικοί σεισμοί, που χτύπησαν με διαφορά εννέα ωρών, έπληξαν μια περιοχή που εκτείνεται σε 430 χιλιόμετρα από τη μεσογειακή επαρχία των Αδάνων στα δυτικά έως την κουρδική επαρχία Ντιγιαρμπακίρ στα ανατολικά, και σε 300 χιλιόμετρα από την επαρχία Μαλάτεια στα βόρεια έως την επαρχία Χατάι στα νότια. Κατέστρεψε ή προξένησε σοβαρές ζημιές σε τουλάχιστον 214.000 κτίρια, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 608.000 διαμερισμάτων, επηρεάζοντας σχεδόν 15 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στην περιοχή.
Το προσωπικό της AFAD (το οποίο οι χαμηλότερες εκτιμήσεις υπολογίζουν σε μόλις 6.000) δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί σε μια τόσο μεγάλη περιοχή. Ωστόσο, η AFAD έλεγε στους 200.000 εθελοντές της να μείνουν στο σπίτι, με το να τους απαγορεύει να εισέλθουν στη σεισμόπληκτη ζώνη χωρίς οδηγίες. Οι επιζώντες, εγκαταλελειμμένοι στη μοίρα τους, προσπαθούσαν να ξεθάψουν με γυμνά χέρια τους αγαπημένους τους παγιδευμένους κάτω από τα ερείπια, ενώ τα 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι που έμειναν άστεγοι παρέμεναν για μέρες χωρίς νερό, φαγητό ή σκηνές σε καιρικές συνθήκες παγωνιάς.
Ρατσισμός και επιχειρήσεις διάσωσης
Σε πολλές περιοχές, η ανικανότητα του καθεστώτος έχει επιδεινωθεί από τη σωβινιστική μισαλλοδοξία του. Ο αντικουρδικός ρατσισμός είναι ενσωματωμένος στα θεμέλια του τουρκικού καπιταλισμού. Ακόμη και εν μέσω αυτής της τρομερής ανθρώπινης τραγωδίας, η ρατσίστρια τουρκική άρχουσα τάξη παραμένει αμετακίνητη από την σκληρότητα και την μνησικακία που επιφυλάσσει στους Κούρδους και τους Άραβες.
Δύο από τις πιο σκληρά χτυπημένες επαρχίες, η Χατάι, όπου η πλειονότητα του πληθυσμού είναι αραβικής καταγωγής, και η Αντιγιαμάν, η οποία είναι μια κουρδική επαρχία, όχι μόνο εγκαταλείφθηκαν από την κυβέρνηση, αλλά αυτή εμπόδισε σκόπιμα να φτάσει βοήθεια. Ένας εθελοντής είπε στην Independent Turkey:
«Ακούσαμε ότι η πόλη Σαμαντάγκ, της επαρχίας Χατάι, χρειαζόταν βοήθεια, ακόμα δεν είχαν λάβει κανενός είδους βοήθεια, κανείς δεν ήταν εκεί. Πήγαμε στην τοπική AFAD για συντονισμό, αλλά μας είπαν “Γιατί θέλετε να πάτε εκεί; Δεν υπάρχουν καν δρόμοι, είναι τρομοκρατική ζώνη. Η ζωή σας θα κινδυνεύσει.” Προσπαθούσαν ξεκάθαρα να μας αποτρέψουν από το να πάμε εκεί».
Ένας εθελοντής αναζήτησης και διάσωσης είπε στο Time Magazine ότι όταν έσπευσε στο τοπικό παράρτημα της AFAD την πρώτη ημέρα του σεισμού, η οργάνωση του είπε να περιμένει στο σπίτι του. Την επόμενη μέρα επέστρεψε για να τους «πρήξει» να στείλουν αυτόν και άλλους εθελοντές στο Ισκεντερούν (σ.: Αλεξανδρέττα) της επαρχίας Χατάι, αλλά εκείνοι αρνήθηκαν. Οι εθελοντές δεν τους άκουσαν και κατάφεραν να φτάσουν στο Σαμαντάγκ της Χατάι με έναν ντόπιο, όπου και ζήτησαν από τους κατοίκους της πόλης εργαλεία για να ξεκινήσουν τις επιχειρήσεις διάσωσης.
Οι επιζώντες στην κατά πλειοψηφία κουρδική επαρχία Αντιμαγιάν πήγαν στο γραφείο του κυβερνήτη του AKP Μαχμούτ Τσουχαντάρ για να απαιτήσουν βοήθεια, και όταν έφτασαν εκεί ο Τσουχαντάρ χαμογελούσε καθώς οι επιζώντες φώναζαν. Οι επιζώντες, αποτροπιασμένοι, αρχίζουν να φωνάζουν «η Αντιμαγιάν είναι μόνη της».
Αφού δεν έλαβαν βοήθεια, οι επιζώντες επέστρεψαν στο γραφείο του Κυβερνήτη την επόμενη μέρα, πλημμυρίζοντας το γραφείο του Κυβερνήτη για να διαμαρτυρηθούν για την έλλειψη ανταπόκρισης. Ο Τσουχαντάρ και ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Αντίλ Καραϊσμάιλογλου, τράπηκαν σε φυγή με την προστασία των σωματοφυλάκων, κάτω από μια βροχή από κλωτσιές και βρισιές.
Μια έξαρση του αντιπροσφυγικού αισθήματος – τροφοδοτημένη από το καθεστώς του AKP και τα κόμματα της αντιπολίτευσης για να εκτρέψει την οργή των μαζών από την άρχουσα τάξη προς τους πρόσφυγες – οδήγησε σε επιπρόσθετα βάσανα για τους 1,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες στη σεισμόπληκτη ζώνη.
Πρόσφυγες αναφέρουν ότι τους αρνήθηκαν βοήθεια. Πολλοί αναφέρουν ότι εκδιώχθηκαν από τα προσωρινά κέντρα φιλοξενίας και ότι η AFAD αρνείται να τους δώσει σκηνές. Μια οικογένεια από τη Συρία που ανασύρθηκε από τα συντρίμμια έδωσε μια συγκλονιστική περιγραφή της δοκιμασίας που υπέστη παγιδευμένη κάτω από τα ερείπια: «Δεν μιλάμε τουρκικά και φοβόμασταν ότι αν φωνάξουμε βοήθεια στα αραβικά, δεν θα μας σώσουν. Οπότε απλά κάναμε θόρυβο».
Ο ηγέτης του ακροδεξιού Κόμματος της Νίκης Ουμίτ Οζντάγκ και η μικροσκοπική, λυσσασμένη αντιδραστική βάση του έχουν βάλει στο στόχαστρο την κοινότητα, κατηγορώντας τους για λεηλασίες και κλοπές βοήθειας και οργάνωσαν πορείες για να τους εκδιώξουν από τα καταφύγια. Σύροι που έχουν επιζήσει από τον σεισμό έχουν δεχθεί ακόμη και επιθέσεις από αυτούς τους τραμπούκους.
Απογοήτευση από το AKP
Στην επαρχία Καχραμάνμαρας, προπύργιο του AKP και επίκεντρο των δύο σεισμών, οι επιζώντες μαθαίνουν με τον πιο οδυνηρό τρόπο ότι το AKP δεν είναι με το μέρος τους. Όταν τα μέλη της AFAD έφτασαν στην πόλη, ενώ χιλιάδες άνθρωποι περίμεναν γερανούς, οι διασώστες της AFAD χρησιμοποίησαν τον γερανό για να ανασύρουν το χρηματοκιβώτιο ενός ισλαμικού σχολείου από τα ερείπια ενός κτιρίου στο οποίο είχαν εγκλωβιστεί 12 άτομα.
Την έκτη μέρα, με χιλιάδες ανθρώπους ακόμα κάτω από τα ερείπια, εν μέσω έλλειψης γερανών, η AFAD χρησιμοποίησε έναν γερανό για να ανακτήσει τα χρηματοκιβώτια δύο τραπεζών, της İşbank και της Halkbank, εξοργίζοντας επιζώντες και μέλη οικογενειών που περίμεναν για μέρες να γίνει διάσωση των αγαπημένων τους.
Μετά από τόση ισλαμιστική και εθνικιστική ρητορική από τη συμμαχία AKP-MHP, η απόλυτη περιφρόνηση τους για τις μάζες έχει αποκαλυφθεί πλήρως. Οι αξιωματούχοι του AKP απορρίπτονται από τις μάζες όπου κι αν εμφανιστούν για να δείξουν τη «στήριξή» τους.
Ένας επιζών φώναξε: «Δεν θέλω να ξαναδώ κανέναν σας εδώ. Ούτε για ψήφους, ούτε για τίποτα. Μας αφήσατε στη μοίρα μας. Δεν έχουμε νερό να πιούμε, δεν έχουμε φαγητό να φάμε, τα παιδιά μας παγώνουν». Ένας επιζών δίπλα του επικρότησε, φωνάζοντας: «Αυτό είναι το Καχραμάνμαρας. Το Καχραμάνμαρας του AKP».
Όταν ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μπεκίρ Μποζντάγ, πήγε να επισκεφθεί την κουρδική επαρχία Ντιγιαρμπακίρ στις 11 Φεβρουαρίου, βρέθηκε αντιμέτωπος με διαμαρτυρίες και αποδοκιμασίες, εν μέσω κραυγών πως «η κυβέρνηση τελείωσε».
Όταν ο δήμαρχος του Ισκεντερούν, Φατίχ Τοσιάλι (AKP) πήγε επιτέλους να επισκεφθεί τον χώρο ενός κατεστραμμένου νοσοκομείου στις 14 Φεβρουαρίου, οκτώ ημέρες μετά τον σεισμό, οι επιζώντες που ακόμη περίμεναν τα πτώματα των αγαπημένων τους τον έδιωξαν.
Σε όλη τη σεισμόπληκτη περιοχή, ο κόσμος διώχνει ΜΜΕ που συνδέονται με το AKP φωνάζοντας ότι «ήρθατε μόνο για να στήσετε παράσταση, φύγετε από εδώ!».
Στην επαρχία Οσμανιγιέ, η οποία είναι η γενέτειρα του ακροδεξιού ηγέτη του MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί, οι άνθρωποι είναι σοκαρισμένοι που ο Μπαχτσελί δεν επισκέφτηκε τους πληγένετες ούτε άνοιξε τις πόρτες της (εντελώς ανέπαφης) άδειας έπαυλής του σε επιζώντες που έμειναν έξω στην παγωνιά για μέρες. Μια γυναίκα στο Οσμανιγιέ είπε: «Αν μας άφησαν να πεθάνουμε, δεν υπάρχει ψήφος γι’ αυτούς σε αυτή τη χώρα. Μετανιώνω που τους ψήφισα».
Αυτά τα στρώματα βλέπουν ότι ενώ τους άφησαν να πεθάνουν στο παγωμένο κρύο, οι έμπιστοι εκπρόσωποί τους δεν κούνησαν ούτε το μικρό τους δαχτυλάκι, ευρισκόμενοι μακριά, στα ζεστά αρχοντικά και παλάτια τους.
Βλέπουν το χάσμα που τους χωρίζει από αυτούς τους πολιτικούς και αυτό σκίζει τους παλιούς δεσμούς που τους συνέδεαν. «Τι θα έκανε ο Ερντογάν αν ήταν το παιδί του;» και, «τι θα έκανε ο Ερντογάν αν ήταν η μητέρα του;» αναρωτιούνται.
Πολλά στρώματα αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι το κόμμα που εμπιστεύτηκαν είναι στην πραγματικότητα οι ταξικοί τους εχθροί. Αυτό μετατρέπεται σε φλογερή ταξική οργή, με έναν πρώην υποστηρικτή του AKP να λέει χαρακτηριστικά: «Μας τρόμαζαν με τον φόβο της κόλασης για χρόνια, αλλά δεν υπάρχει τίποτα να φοβηθούμε πια γιατί τώρα ζούμε στην κόλαση. Από εδώ και πέρα αυτοί πρέπει να φοβούνται».
Αυτά τα προειδοποιητικά λόγια προέρχονται κατευθείαν από την παραδοσιακή βάση των AKP και MHP.
Οι εργάτες σπεύδουν να βοηθήσουν τα θύματα
Πέρα από τη στάση της χρεοκοπημένης, ανίκανης άρχουσας τάξης, υπήρξε μια τεράστια έξαρση συντονισμένης αλληλεγγύης από την τουρκική εργατική τάξη προς τη σεισμόπληκτη ζώνη. Σε όλες τις γωνιές της χώρας, οι εργαζόμενοι μάζεψαν τα δικά τους εργαλεία, φόρτωσαν υλικά βοήθειας σε φορτηγά και έσπευσαν στην περιοχή του σεισμού. Χιλιάδες πολίτες, πολλοί από τους οποίους Τούρκοι, πήγαν εθελοντικά στην περιοχή, ειδικά στις κουρδικές και αραβικές περιοχές που εγκαταλείφθηκαν από την κυβέρνηση.
Περισσότεροι από 10.000 ανθρακωρύχοι έσπευσαν στη ζώνη του σεισμού για να βοηθήσουν στις προσπάθειες αναζήτησης και διάσωσης. Πάνω από 600 ανθρακωρύχοι από το Ζονγκουλντάκ, εργαζόμενοι στην Τουρκική Εταιρεία Ανθρακίτη (TTK), ήταν οι πρώτοι που βρέθηκαν στη σεισμόπληκτη ζώνη και ακολούθησαν δεκάδες χιλιάδες εργάτες οργανωμένοι μέσω συνδικαλιστικών οργανώσεων: οικοδόμοι, πυροσβέστες, μεταλλεργάτες, εργάτες σε εργοστάσια και αποθήκες, εργάτες στο εμπόριο και πολλοί ακόμα. Οι εργάτες στον τομέα της ενέργειας, στον ηλεκτρισμό, στο φυσικό αέριο, στην ύδρευση και στα φράγματα, έχουν όλοι συντονιστεί μεταξύ τους για να αναλάβουν δράση για την επισκευή ελαττωματικών και κατεστραμμένων γραμμών και υποδομών στην περιοχή. Οι εργάτες στη γεωργία και τη δασοκομία συντονίστηκαν για να προσφέρουν εθελοντικά στις αγροτικές περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό.
Οι επιδέξιες προσπάθειες των ανθρακωρύχων έχουν αποδειχθεί ανώτερες στις προσπάθειες αναζήτησης και διάσωσης. Σε όλη τη σεισμόπληκτη περιοχή, οι επιζώντες αναφέρουν ότι οι ομάδες της AFAD απομακρύνθηκαν από σημεία που θεωρήθηκαν «πολύ επικίνδυνα», παρά το γεγονός ότι ακούγονταν ήχοι από επιζώντες. Ωστόσο, οι ανθρακωρύχοι μπόρεσαν να μπουν μέσα. Κάνοντας χρήση τεχνικών εξόρυξης, άνοιξαν διαδρόμους στα ερείπια αποτρέποντας ταυτόχρονα την κατάρρευση των συντριμμιών και έτσι μπόρεσαν να φτάσουν στα βάθη των κτιρίων για να σώσουν τους επιζώντες.
Είδαμε επίσης εργαζόμενους στην Υγεία να σπεύδουν στην περιοχή για να περιθάλψουν τους τραυματίες· ταχυμεταφορείς που ανακοινώνουν ότι θα παραδίδουν βοήθεια με μοτοσικλέτες σε αδιάβατους δρόμους· δωρεές από εργάτες πολλών κλάδων· εργάτες κλωστοϋφαντουργίας που έκαναν υπερωρίες για να φτιάξουν κουβέρτες για τους επιζώντες· αρχιτέκτονες και ξυλουργούς, σιδηρουργούς και συγκολλητές να ενώνονται για να χτίσουν λυόμενα σπίτια για τους επιζώντες· εκπαιδευτικούς να οργανώνουν μαθήματα για παιδιά, καθώς και κέντρα ψυχικής υγείας και αποκατάστασης για επιζώντες. Και ο κατάλογος συνεχίζεται.
Η αλληλεγγύη των εργαζομένων έχει επεκταθεί ακόμη και διεθνώς, με το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο (ΠΑΜΕ) στην Ελλάδα να συντονίζεται με την τουρκική DİSK για τη δημιουργία κέντρων αιμοδοσίας και την αποστολή πολλών τόνων αγαθών στη σεισμόπληκτη ζώνη.
Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν την αυτοθυσία και την ικανότητα οργάνωσης της εργατικής τάξης, σε ευθεία αντίθεση με τη χρεοκοπία και την ανικανότητα της άρχουσας τάξης και του κράτους της. Αυτή είναι η γνήσια προλεταριακή ηθική: η εργατική τάξη κάνει τις πιο αξιοθαύμαστες θυσίες για να βοηθήσει τα ταξικά αδέλφια της.
Το AKP και τα αφεντικά προσπαθούν να καταπνίξουν την αλληλεγγύη των εργαζομένων
Η μαχητική αλληλεγγύη που οργανώνεται από την τουρκική εργατική τάξη και η οποία ξεπερνά τις εθνοτικές και εθνικές γραμμές, αποτελεί ένα πολύ επικίνδυνο σενάριο για την άρχουσα τάξη και την κυβέρνηση AKP-MHP. Ως εκ τούτου, έχουν ξεκινήσει μια προσπάθεια να σπάσουν την αυθόρμητη αλληλεγγύη και ενότητα που έχει προκύψει.
Πολλοί από αυτούς τους εργάτες χρειάστηκε να εναντιωθούν στους εργοδότες τους για να μπορέσουν να συμμετάσχουν στις επιχειρήσεις διάσωσης και ανακούφισης. Οι ανθρακωρύχοι αναφέρουν ότι απειλούνται με καταγγελία των συμβάσεών τους. Τα αφεντικά των ορυχείων, που ενδιαφέρονται περισσότερο για τα κέρδη τους παρά για τη διάσωση ζωών, είπαν στους ανθρακωρύχους ότι αν δεν είχαν μέρες άδειας να χρησιμοποιήσουν, θα έπρεπε να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους.
Οι οικοδόμοι αψήφησαν επίσης τα αφεντικά και έφυγαν για τη σεισμόπληκτη ζώνη. Τουλάχιστον 30 οικοδόμοι έχουν απολυθεί μετά την επιστροφή τους από την περιοχή του σεισμού. Αρκετοί ταχυμεταφορείς, εργαζόμενοι σε αποθήκες και εργαζόμενοι λιανικής επίσης απολύθηκαν επειδή συμμετείχαν στις επιχειρήσεις.
Επιπρόσθετα σε όλα αυτά, οι εργαζόμενοι έπρεπε στη συνέχεια να ξεπεράσουν τα εμπόδια που είχε στήσει το κράτος. Αν και οι ανθρακωρύχοι του Ζονγκουλντάκ ήταν οι πρώτοι που έφυγαν για την περιοχή, δεν έφτασαν στην περιοχή παρά μόνο 36 ώρες αργότερα, καθώς έπρεπε να περιμένουν στο αεροδρόμιο για να «εγκριθούν» από την AFAD και στη συνέχεια να γίνει κανονιστεί μια πτήση. Αυτό αναφέρθηκε επίσης και από άλλους εργαζόμενους καθώς και από άλλους εθελοντές που όλοι αναφέρουν ότι αναγκάστηκαν να περιμένουν μέχρι τη δεύτερη ή τρίτη ημέρα.
Το καθεστώς έχει επίσης κατασχέσει φορτηγά βοήθειας διαφόρων οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένου του κουρδικής βάσης αριστερού Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP) και του Τουρκικού Εργατικού Κόμματος (TİP). Το HDP έχει αναφέρει πολλές κατασχέσεις φορτηγών βοήθειας. Πιο πρόσφατα, το Κέντρο Συντονισμού Κρίσεων που ιδρύθηκε από το HDP στην περιοχή Πάζαρτζικ, στο Καχραμάνμαρας, κατελήφθη από την κυβέρνηση.
Το καθεστώς προβαίνει επίσης σε συλλήψεις αγωνιστών και εθελοντών από όλες τις οργανώσεις. Το Τουρκικό Κομμουνιστικό Κόμμα ανέφερε ότι 10 μέλη του συνελήφθησαν επειδή βοήθησαν στις προσπάθειες ανακούφισης. Τρεις κομμουνιστές Έλληνες εθελοντές της Εργατικής Ομάδας T-34 συνελήφθησαν στο Χατάι και στη συνέχεια τους έβαλαν σε αεροπλάνο και τους έστειλαν πίσω στην Ελλάδα. Το πάρκο Ντέφνε Σέβγκι στο Χατάι, το οποίο είχε μετατραπεί σε «κατασκήνωση Κρίσης και Συντονισμού» από ανθρωπιστικές και αριστερές οργανώσεις, εκκενώθηκε με εντολή από το γραφείο του κυβερνήτη του Χατάι.
Η αντίθεση μεταξύ της ανταπόκρισης της εργατικής τάξης και του τρόπου με τον οποίο το καθεστώς εμποδίζει αυτές τις προσπάθειες επιδρά στη συνείδηση. Ένας επιζών είπε: «Το σπίτι μου χάθηκε. Είμαι μέλος του MHP. Το MHP δεν έχει κάνει τίποτα. Δεν μας έδωσαν ούτε ένα κομμάτι ψωμί. Το TÖP [μια ακροαριστερή οργάνωση] είναι εδώ. Μια «τρομοκρατική» οργάνωση. Μας φροντίζουν. Οι Γάλλοι είναι εδώ, οι Άγγλοι είναι εδώ, άνθρωποι από όλες τις χώρες. Μας βοηθούν και μας δίνουν φαγητό».
Όταν ο ακροδεξιός Οζντάγ πήγε να επισκεφθεί μια περιοχή στην πληγείσα ζώνη, ένας από τους εθελοντές διασώστες του αντιμίλησε: «Εδώ είναι Σύριοι, Ευρωπαίοι, άνθρωποι από όλο τον κόσμο, ακόμη και η Ελλάδα μας βοηθά. Εμείς, είτε μουσουλμάνοι είτε χριστιανοί είτε Σύροι, έχουμε βαρεθεί να ακούμε αυτού του είδους τα λόγια. Παρακαλώ φορέστε τα γάντια σας και μαζέψτε τα σκουπίδια».
Ο Ερντογάν βρίσκεται σε δεινή θέση
Όταν έγινε ο σεισμός, ο Ερντογάν κάλεσε σε «εθνική ενότητα» και κήρυξε αμέσως κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αυτό του έχει δώσει τεράστιες εξουσίες, τις οποίες χρησιμοποιεί για να σώσει πολιτικά το τομάρι του στις επερχόμενες εκλογές. Επεκτείνει επίσης τη χρήση τους για να φιμώσει και να καταστείλει κάθε είδους αντίθεση στην αντίδραση της κυβέρνησής του.
Σε τηλεοπτική ομιλία του, απείλησε όσους επικρίνουν την αντίδραση της κυβέρνησης, δηλώνοντας ότι αυτοί οι «άτιμοι» άνθρωποι «θα αντιμετωπιστούν όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή». Οι αξιωματούχοι του AKP έχουν διπλασιάσει τις απειλές τους τις τελευταίες εβδομάδες και δήλωσαν: «Σημειώνουμε τα ονόματα» όσων επικρίνουν την κυβέρνηση.
Όταν ο Ερντογάν τελικά άφησε το ζεστό του παλάτι και επισκέφτηκε τους επιζώντες που είχαν κατασκηνώσει σε ένα στάδιο στο Καχραμάνμαρας την τρίτη μέρα, κατηγόρησε τη «μοίρα» για την καταστροφή: «Πάντα συνέβαιναν τέτοια πράγματα. Είναι μέρος του πεπρωμένου». Ωστόσο, δεν εξήγησε γιατί «τέτοια πράγματα» δεν φαίνεται να είναι ποτέ το πεπρωμένο των πλουσίων. Για τον Ερντογάν, οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί είναι αναλώσιμοι. Είναι απλώς εργαλεία προς εκμετάλλευση, που του δίνουν τη δυνατότητα να ζει μέσα σε άφθονο πλούτο.
Την εβδομάδα μετά τον σεισμό, το καθεστώς συνέλαβε περισσότερους από 80 δημοσιογράφους και χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, κατηγορώντας τους ότι διαδίδουν «παραπληροφόρηση» σχετικά με την αντίδραση της κυβέρνησης. Ορισμένα τηλεοπτικά δίκτυα της αντιπολίτευσης τέθηκαν σε αναστολή και τους επιβλήθηκαν πρόστιμα για αναφορές σχετικά με την αντιμετώπιση της κατάστασης από την κυβέρνηση. Ο Ερντογάν μάλιστα μπλόκαρε το Twitter αμέσως μετά το χτύπημα του σεισμού και επιβράδυνε το διαδίκτυο για να σταματήσει τη διάδοση των ειδήσεων για την ανικανότητά του. Αυτή η σκληρή, ιδιοτελής πράξη παρεμπόδισε τον συντονισμό των επιχειρήσεων διάσωσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και τις προσπάθειες των παγιδευμένων κάτω από τα ερείπια να αναζητήσουν βοήθεια, προκαλώντας περαιτέρω θυμό.
Ο Ερντογάν προσπαθεί να προκαλέσει φόβο για να καταστείλει και να συγκρατήσει τις μάζες, αλλά φοβάται επίσης ότι η κατάσταση είναι επικίνδυνα κοντά στο να ξεφύγει από τον έλεγχο. Έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές διαμαρτυρίες ενάντια στην αντίδραση του κράτους στον σεισμό και η φλεγόμενη οργή των μαζών αρχίζει να βγαίνει στην επιφάνεια.
Στα τέλη Φεβρουαρίου, οι οπαδοί ποδοσφαιρικών ομάδων γέμισαν τα γήπεδα με τα συνθήματα «20 χρόνια εξαπάτησης και ψεμάτων» και «κυβέρνηση παραιτήσου». Το καθεστώς πιέζει τώρα την Τουρκική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (TFF) να διεξάγει τους αγώνες χωρίς κοινό. Ο Ερντογάν δικαίως φοβάται τη διαδικασία που λαμβάνει χώρα, αλλά δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει για να κάμψει την οργή των μαζών.
Για να κατευνάσει την οργή των μαζών, το καθεστώς έχει συλλάβει περισσότερους από 230 εργολάβους και ερευνά πάνω από 600. Μερικοί από τους εργολάβους πιάστηκαν στο αεροδρόμιο, λίγο πριν το σκάσουν, εικόνες που φρόντισαν να τραβήξουν τα ΜΜΕ που συνδέονται με το AKP. Το γεγονός ότι έχει συλληφθεί ακόμη και ένας δήμαρχος του AKP, καθώς και άλλα στελέχη του AKP, δείχνει τον απτό φόβο του καθεστώτος, που προσπαθεί να χρησιμοποιήσει μερικά μεμονωμένα άτομα σαν αποδιοπομπαίους τράγους.
Η ξεδιάντροπη υποκρισία του AKP, το οποίο ρίχνει την ευθύνη στις εγκληματικές πράξεις λίγων «σάπιων μήλων», μόνο αποτροπιασμό μπορεί να προκαλέσει. Αυτά δεν είναι μεμονωμένα άτομα αλλά μέρος ενός συστήματος που επιδιώκει το κέρδος με κάθε κόστος. Το γεγονός ότι έχουν ήδη εντοπιστεί πάνω από 600 δείχνει πόσο διαδεδομένη είναι η διαφθορά. Καθώς αυξάνεται η οργή των μαζών, θα γίνουν περισσότερες συλλήψεις, αλλά δεν θα αποδοθεί δικαιοσύνη.
Μάλιστα, οι καπιταλιστές ήδη κάνουν κύκλους σαν τα όρνεα, προσπαθώντας να αποσπάσουν κέρδη από αυτή την καταστροφή. Η Τουρκική Διοίκηση Οικιστικής Ανάπτυξης (TOKİ) έχει ήδη κατακυρώσει οκτώ διαγωνισμούς κατασκευής κατοικιών αξίας 6 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών στην περιοχή του σεισμού, με σφραγισμένες οικονομικές προσφορές. Δισεκατομμύρια δολάρια θα χαριστούν σε αυτά τα αδίστακτα παράσιτα που συνδέονται με το κυβερνών AKP κατά την ανοικοδόμηση αυτών των πόλεων.
Το AKP εκτίθεται γρήγορα μπροστά στα μάτια των τουρκικών μαζών, ως τίποτα περισσότερο από μια συμμορία δολοφόνων και κλεφτών, που δεν έχουν κανένα ενδοιασμό να τους θυσιάσουν για τα κέρδη και να τους εγκαταλείψουν. Τα hashtags #HesapSoracağız και #HesapVereceksiniz που μεταφράζονται σε «θα λογαριαστούμε» και «θα το πληρώσετε» είναι τάσεις (trending) στο Twitter από τότε που χτύπησε ο σεισμός. Η οργή των μαζών δεν θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρη και τολμηρή.
Η δικαιοσύνη θα αποδοθεί μόνο όταν οι μάζες ξεκαθαρίσουν τους λογαριασμούς τους με τον Ερντογάν, το AKP και ολόκληρη την καπιταλιστική τάξη, της οποίας τα χέρια είναι όλα βαμμένα με αίμα. Και ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι μέσω της σοσιαλιστικής επανάστασης.
16 Μαρτίου 2023
Sosyalist Devrim – IMT Τουρκίας
Μετάφραση από την ιστοσελίδα marxist.com: Γιάννης Νικολάκης
