Από την πρώτη στιγμή της υπόθεσης του εγκλήματος των Τεμπών, η ηγεσία του ΚΚΕ υπέδειξε σωστά ως βασικό ένοχο του εγκλήματος το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα και τη λειτουργία των μεταφορών με γνώμονα το κέρδος. Ωστόσο, από αυτή τη γενική διαπίστωση δεν απορρέουν τα αναγκαία συμπεράσματα για τα αιτήματα που πρέπει να υιοθετήσει το κίνημα. Συγκεκριμένα, η ηγεσία του ΚΚΕ υποστηρίζει ότι είναι λάθος να τίθενται ως στόχοι του κινήματος η ανατροπή της κυβέρνησης και η επανακρατικοποίηση των σιδηροδρόμων. Όπως τόνισε ο Γ. Γραμματέας του κόμματος σε ομιλία του λίγο μετά το έγκλημα: «Κανείς δεν πρέπει να παγιδευτεί ξανά…από μία δήθεν “πιο προοδευτική κυβέρνηση” την επόμενη μέρα. Δεν θα μας σώσει μία καλύτερη ιδιωτικοποίηση…ούτε μία “επανακρατικοποίηση χωρίς αποζημίωση”».
Σύμφωνα λοιπόν, με την ηγεσία του ΚΚΕ, το αίτημα για την ανατροπή αυτής της κυβέρνησης από το μαζικό κίνημα είναι λάθος, καθώς αυτή θα αντικατασταθεί από μια άλλη αστική κυβέρνηση που δεν θα αντιμετωπίσει την πηγή του προβλήματος, δηλαδή τον ίδιο τον καπιταλισμό. Επιπρόσθετα, το σύνθημα της κρατικοποίησης των σιδηροδρόμων θεωρείται λανθασμένο, καθώς, όπως τόνισε ο Δ. Κουτσούμπας, «ακόμα και αν ανήκουν οι επιχειρήσεις μεταφορών στο κράτος του κεφαλαίου, θα λειτουργούν με γνώμονα το κέρδος τους και τα στρατηγικά συμφέροντα της άρχουσας τάξης».
Το καθήκον μιας κομμουνιστικής ηγεσίας, ωστόσο, δεν είναι να περιορίζεται στις γενικά σωστές διατυπώσεις, όπως το ότι στον καπιταλισμό δεν μπορεί να υπάρξει πραγματικά μια φιλολαϊκή κυβέρνηση. Ένα επαναστατικό κόμμα χρειάζεται να επεξεργάζεται τα κατάλληλα μεταβατικά αιτήματα που θα ξεκινούν από την υπάρχουσα συνείδηση του κινήματος και θα τη συνδέουν με την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού.
Το αίτημα της ανατροπής της κυβέρνησης έχει ωριμάσει μέσα στο ίδιο το κίνημα. Αυτό φάνηκε όταν εκατοντάδες χιλιάδες λαού φώναξαν επανειλημμένα το σύνθημα «δολοφόνοι» στις 26/1. Το βασικό ερώτημα είναι: το αίτημα αυτό είναι προοδευτικό, αντιδραστικό ή αδιάφορο, και ποια πρέπει να είναι η στάση των κομμουνιστών απέναντι του;
Η ανατροπή μιας αστικής κυβέρνησης από ένα μαζικό κίνημα με προοδευτικά χαρακτηριστικά, όπως αυτό του κινήματος για το έγκλημα των Τεμπών, άσχετα από τη δυνατότητα ή μη του επαναστατικού κόμματος να δώσει άμεσα εναλλακτική λύση εξουσίας, θα είναι ένα θετικό βήμα για το κίνημα. Μια τέτοια εξέλιξη θα κλονίσει το αστικό καθεστώς και θα δώσει αυτοπεποίθηση στις αγωνιζόμενες μάζες. Επιπρόσθετα, ακόμα κι αν επιτευχθεί ο σχηματισμός μιας νέας αστικής κυβέρνησης, αυτή θα αναλάβει να υλοποιήσει το πρόγραμμα της από μειονεκτική θέση απέναντι στο κίνημα. Φυσικά, οι κομμουνιστές δεν πρέπει να αρκεστούν στο σύνθημα για ανατροπή της κυβέρνησης, αλλά πρέπει να προτείνουν μια εναλλακτική λύση εξουσίας, δηλαδή μια εργατική κυβέρνηση που θα εφαρμόσει ένα επαναστατικό σοσιαλιστικό πρόγραμμα.
Από την άλλη πλευρά, το ζήτημα της κρατικοποίησης των σιδηροδρόμων δεν πρέπει να προβάλλεται ως λύση στα πλαίσια του καπιταλισμού, όπως συνηθίζεται από τους αριστερούς ρεφορμιστές, αλλά ως ένα μεταβατικό αίτημα, συνοδευόμενο από την ανάγκη για εργατικό έλεγχο και διοίκηση και ως παράδειγμα που πρέπει να γενικευθεί και σε άλλες επιχειρήσεις μέχρι μια εργατική – επαναστατική κυβέρνηση να τις εντάξει στα πλαίσια μιας εθνικοποιημένης κεντρικά σχεδιασμένης οικονομίας.
Τελικά η ηγεσία του ΚΚΕ έχει δύο διαφορετικά προγράμματα για τους σιδηροδρόμους (όπως και για κάθε άλλο ζήτημα), ένα μάξιμουμ πρόγραμμα για ασφαλείς μεταφορές στον σοσιαλισμό και ένα «άμεσο» πρόγραμμα. Το άμεσο πρόγραμμα βέβαια, μην περιλαμβάνοντας αιτήματα όπως η κρατικοποίηση των τρένων, περιορίζεται σε εκκλήσεις στην κυβέρνηση, την Hellenic Train (δηλαδή τους άμεσα εμπλεκόμενους στο έγκλημα) και στα αστικά δικαστήρια (δηλαδή τον βασικό συνεργό στη συγκάλυψη), για δικαιοσύνη, ασφαλείς μετακινήσεις και καλές συνθήκες εργασίας. Αυτά τα αιτήματα όμως είναι πολύ πίσω από τη συνείδηση των μαζών που δεν έχουν καμιά εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση, τα δικαστήρια και το αστικό κοινοβούλιο, όπως χαρακτηριστικά έδειξε δημοσκόπηση της Metron Analysis που διεξάχθηκε 24-29 Ιανουαρίου. Στην ουσία τους, τα αιτήματα της ηγεσίας του ΚΚΕ καταλήγουν να είναι μια πρόταση παθητικής αναμονής και συμφιλίωσης με την μακροημέρευση της κυβέρνησης και την καπιταλιστική ιδιοκτησία των σιδηροδρόμων.
Ηλίας Κυρούσης
