Ζούμε σε μια τομή της Ιστορίας. Ο κλάδος του θεάτρου, εδώ και περίπου ένα χρόνο βιώνει μια δυστοπική σιωπή, που εντείνεται δραματικά με τα λουκέτα στους θεατρικούς χώρους και τις δραματικές σχολές. Ή, φυτοζωεί μέσα από μια στρεβλή εικονική πραγματικότητα, που προσβάλλει την ίδια τη φύση αυτής της τέχνης. Η τέχνη του θεάτρου ή θα είναι ζωντανή ή θα πάψει να υπάρχει! Κι όμως, αυτή τη στιγμή βαριανασαίνει στην αθλιότητα των κελιών του διαδικτύου…για πόσο ακόμα;
Μέσα από τον ψυχικό κλυδωνισμό που προκαλεί σε κάθε άτομο η υγειονομική κρίση του κορονοϊού, καθώς αλληλεπιδρά με τη δεκαετή κρίση του ίδιου του συστήματος, οι καλλιτέχνες αποκαλύπτουν τα τραύματά τους… Βία αντρών εργοδοτών, πρωταγωνιστών, σκηνοθετών, πάνω σε γυναίκες και άντρες εργαζόμενους/ες και παιδιά, βία αντρών δασκάλων πάνω σε γυναίκες και άντρες σπουδαστές/ριες, ακόμα και βία γυναικών πάνω σε γυναίκες ή και άντρες ηθοποιούς και σπουδαστές/ριες…
Η τολμηρή αφήγηση αυτών των τραυμάτων, αναδύεται από έναν χώρο με διαλυμένες εργασιακές, καλλιτεχνικές και εκπαιδευτικές σχέσεις, όπου η διαστροφή, η κακοποίηση, η ανάγκη να εξουσιαστεί ένα σώμα που έχει ήδη γίνει “αντικείμενο” ή και αναλώσιμο προϊόν προς αγορά και πώληση, θεωρείται από τους “ισχυρούς” και τις “αυθεντίες” καλλιτεχνική δημιουργικότητα, αιρετική ματιά, τολμηρή εκφραστικότητα.
Η αυθόρμητη δυναμική που παίρνει μέρα με τη μέρα το Ελληνικό “’me too’’ έχει την τάση να καταργήσει την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων στο θέατρο, ίσως και στην ίδια την κοινωνία. Από εδώ και πέρα, το θέατρο δεν θα είναι πια το ίδιο. Και είναι στο χέρι μας. Η δυναμική αυτή δεν μπορεί να ελεγχθεί από “συστημικά” ή ελεγχόμενα από την κυβέρνηση των “αρίστων” ΜΜΕ. Όταν οι καταπιεσμένες/οι αποφασίζουν να βγουν στο προσκήνιο, η δύναμη της αφήγησης των τραυμάτων που τους έπνιγαν εδώ και χρόνια, έρχεται ως ωστικό κύμα να συντρίψει τα σάπια σχήματα συμπεριφοράς που επιβάλλονται στους καλλιτεχνικούς κύκλους.
Η στιγμή αυτή, οι δυνατότητες που περιέχει και οι δυναμικές που γεννάει, δεν πρέπει να χαθούν. Χρειάζεται να δημιουργηθούν οι κατάλληλες δομές και μορφές αυτοοργάνωσης των ηθοποιών σε κάθε θέατρο, σε κάθε θίασο και των σπουδαστών σε κάθε σχολή, σε συνεργασία με το ΣΕΗ, ώστε οι όποιες κακοποιητικές συμπεριφορές να αντιμετωπίζονται εδώ-και-τώρα, χωρίς τον φόβο ότι θα χαθεί η δουλειά, χωρίς την απειλή της ψυχολογικής βίας ή της απόρριψης που θα επακολουθήσει αν δεν υπάρξει ανταπόκριση στις επιθυμίες των κάθε είδους καταπιεστών. Γι’ αυτό, οραματιζόμαστε και παλεύουμε για ένα σωματείο στην πρωτοπορία των κοινωνικών αγώνων, υπερασπιστή των εργασιακών και καλλιτεχνικών δικαιωμάτων των ηθοποιών, που να θέτει την αλληλεγγύη μεταξύ συναδέλισσών/ων ως την υπέρτατη αξία της ζωής και της τέχνης μας.
Την ίδια στιγμή, καθώς βρισκόμαστε μπροστά στη διαδικασία διεκδίκησης και υπογραφής συλλογικών συμβάσεων σε Εθνικό και ελεύθερο θέατρο, είναι απαραίτητο μέσα στις ίδιες τις συμβάσεις να αποτυπώνονται οι όροι που θα αποτρέπουν την ψυχική, σωματική και πνευματική ταπείνωση του οποιουδήποτε ατόμου. Ταυτόχρονα, πρέπει να συνεχίσουμε να ΜΙΛΑΜΕ, να εκφραζόμαστε, να επιμένουμε κανένα τραύμα να μη μένει πια στο σκοτάδι, να διεκδικούμε την ανάγκη καταπολέμησης όλων των σχέσεων καταπιεστή/καταπιεζόμενου, εξουσιαστή/εξουσιαζόμενου.
Είναι αναγκαίο, η τάση αποκάλυψης όλων αυτών των βιωμάτων να ιδωθεί υπό το πρίσμα της χειραφέτησης, ατομικής και συλλογικής, κοινωνικής και πολιτικής, θέτοντας πάντα τα ερωτήματα: Πώς μπορεί να δημιουργείται ένα έργο τέχνης; Πώς μπορεί να μεταδίδεται η θεατρική παιδεία; Πώς θέλουμε να ζήσουμε; Σε ποιόν κόσμο θέλουμε να ζήσουμε;
Για την Υπουργό, την παραίτησή της και την ανατροπή της κυβέρνησης των “αρίστων”
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, μόλις ήρθε στην εξουσία, ακύρωσε μια δημόσια διαδικασία επιλογής του Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου και επέλεξε με απευθείας ανάθεση τον Λιγνάδη. Το γεγονός αυτό βαραίνει στην –ούτως ή άλλως αντικειμενική– πολιτική ευθύνη της Υπουργού Πολιτισμού και του Πρωθυπουργού. Στη συνέχεια, και μετά τη δημοσιοποίηση των καταγγελιών, η κυβέρνηση επί δύο εβδομάδες συγκάλυπτε αντί να επιδιώξει ενεργητικά την αποκάλυψη της αλήθειας. Τα περί «εξαπάτησης» λόγω «υποκριτικής τέχνης» είναι προσβλητικά, τραγελαφικά και απαράδεκτα, πόσο μάλλον όταν αρθρώνονται από το στόμα της ίδιας της Υπουργού. Μόνο και μόνο για τις δηλώσεις της αυτές στη συνέντευξη τύπου της Παρασκευής 19/2, θα έπρεπε να παραιτηθεί.
Ωστόσο, η Λ. Μενδώνη έχει πολλές φορές συνδέσει το όνομά της με καταστροφικές για τον πολιτισμό επιλογές: Η μεθοδευμένη καταστροφή των αρχαιοτήτων της Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, οι απαράδεκτες επεμβάσεις στην Ακρόπολη, η πυρκαγιά στις Μυκήνες, η προσπάθεια διάλυσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας με την αλλαγή νομικού καθεστώτος στα κρατικά μουσεία, και βέβαια η αδράνεια, σε βαθμό απάθειας, για το τι μέλλει γενέσθαι με θέατρα, δραματικές σχολές, σχολές χορού. Χρειάζεται να θυμίζουμε σε όλους τους τόνους ότι ζούμε με επιδόματα πείνας (όσα άτομα καταφέρνουν να τα πάρουν ή τα δικαιούνται) ενώ η μεγαλύτερη πλειοψηφία του κλάδου κλείνει ένα χρόνο χωρίς εργασία!
Το αίτημα παραίτησης της Υπουργού είναι ένα αίτημα που συσπειρώνει το χώρο μας. Είναι μια ηθική νίκη τον θυμάτων απέναντι στην συγκάλυψη των περασμένων ημερών. Είναι ένας μοχλός πίεσης μπροστά στους επόμενους αγώνες που έχουμε να δώσουμε. Είναι μία πράξη που μπορεί να δώσει έμπνευση και σε άλλους κλάδους.
Ωστόσο, αυτό δεν είναι καθόλου αρκετό. Η πολιτική του υπουργείου πολιτισμού αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής μιας κυβέρνησης που βήμα βήμα ακυρώνει τους δημοκρατικούς θεσμούς, χλευάζει την έννοια λαϊκή εκπροσώπηση, στερεί το δικαίωμα των πολιτών σε αξιοπρεπή διαβίωση.
Η παραίτηση της Υπουργού χρειάζεται να οδηγήσει σε ανατροπή της κυβέρνησης με κινηματικές διαδικασίες.. Ίσως έχουμε να κάνουμε με την πιο αντιδραστική κυβέρνηση στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης: Κανένα ουσιαστικό μέτρο ενίσχυσης του ΕΣΥ, δραματική μείωση του προϋπολογισμού για την Υγεία το 2021, σταδιακή κατάργηση της δημόσιας παιδείας και υγείας, είσοδος της αστυνομίας στα πανεπιστήμια, κατάργηση εργασιακών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, απαγόρευση συγκεντρώσεων και διαδηλώσεων, δαπάνη υπέρογκων ποσών για δημιουργία νέων αστυνομικών σωμάτων, νομιμοποίηση της βίαιης καταστολής από τα σώματα αυτά, αντισυνταγματικές απαγορεύσεις κυκλοφορίας, εγκατάλειψη στο θάνατο απεργού πείνας ο οποίος διεκδικεί τα νόμιμα δικαιώματά του.
Για την ανύπαρκτη αντιπολίτευση του Σύριζα και το συριζαίικο “Μενδώνη παραιτήσου”
Η αντιπολίτευση του Σύριζα όλη αυτή την περίοδο δίνει την εντύπωση της “δημοκρατικής” πτέρυγας της Νέας Δημοκρατίας. Δεν έχει να επιδείξει κανένα ουσιαστικό αντιπολιτευτικό επιχείρημα, κι από αυτή την άποψη προσπαθεί να παίξει το χαρτί της “ηθικής” στην πολιτική. Ακριβώς επειδή η παρούσα συνεχίζει και αναπτύσσει τις πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης, επιβάλλοντας πρόσθετα βάρη στο χειμαζόμενο λαό, ο Σύριζα μένει απλώς στο “Μενδώνη παραιτήσου”. Δεν ξεχνάμε τι σήμαινε για τις ζωές μας η περίοδος της διακυβερνησης Σύριζα: νέα μνημόνια, κατάχρηση των ιδεών και των συνθημάτων της Αριστεράς, εξαπάτηση του λαού.
Για την ανάγκη ανατροπής του συστήματος και τη “ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ”!
Σε τελική ανάλυση, καμία εναλλαγή κυβερνήσεων, καμία παραίτηση Υπουργών, καμία εναλλαγή προσώπων δεν θα οδηγήσει σε ριζική αλλαγή της ζωής και της τέχνης μας, αν δεν προχωρήσουμε θαρραλέα, με κινηματικούς όρους και μαχητικές μορφές οργάνωσης στη διαδικασία ανατροπής του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Οι καταπιεσμένες/οι/α του χθες μπορούν και πρέπει να γίνουν οι εξεγερμένες/οι/α του σήμερα, να αναλάβουν τις τύχες τους στα χέρια τους, να διεκδικήσουν το σεβασμό και την αξιοπρέπεια που δικαιούνται και να μεταμορφωθούν σε δημιουργούς των όρων της ζωής τους.
Οι πρόγονοί μας μισό αιώνα πριν διεκδικούσαν τη “Φαντασία στην Εξουσία”.
Η τέχνη, όπως την οραματιζόμαστε, χρειάζεται να είναι στρατευμένη στην υπόθεση της Ζωής.
Οφείλει να εμψυχώνει.
Μπορεί να δίνει ελπίδα.
Η καλλιτεχνική δημιουργία, ως συμβάν και διαδικασία, αποτελεί κάτι πολύ περισσότερο από το γράψιμο ενός μυθιστορήματος ή ενός ποιήματος, τη ζωγραφική ενός πίνακα, τη σύνθεση ή την εκτέλεση ενός μουσικού κομματιού, τη δημιουργία μιας θεατρικής παράστασης κλπ. Πρόκειται για μια δυναμική διαδικασία σύνδεσης του ανθρώπου με τις βαθύτερες στιβάδες του ψυχισμού του και όλες τις μορφές έκφρασης και συγκίνησης που αυτές γεννούν, μια διαδικασία απελευθέρωσης του ανθρώπινου δημιουργικού δυναμικού, ψυχοσωματικού και πνευματικού, και την ίδια στιγμή, μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού και επαναθεμελίωσης ανθρώπινων σχέσεων και κοινωνικών δεσμών.
Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών
