Τις πρώτες ώρες της Παρασκευής 13 Ιουνίου, το Ισραήλ εξαπέλυσε μαζική επίθεση εναντίον του Ιράν, εξοντώνοντας μέρος της στρατιωτικής του ηγεσίας και πλήττοντας ορισμένες από τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις. Δεύτερο κύμα ισραηλινών επιδρομών είχε ως στόχους την Τεχεράνη, το Κεράτζ και την Κομ, καθώς και τις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου στη Νατάνζ για δεύτερη φορά. Αυτή η προκλητική πράξη επιθετικότητας απειλεί να πυροδοτήσει μια φονική περιφερειακή σύγκρουση με μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, φαίνεται να είναι εφτάψυχος, τουλάχιστον πολιτικά. Επιβίωσε για άλλη μια φορά από πρόταση μομφής και από μια εντεινόμενη κυβερνητική κρίση σχετικά με την επέκταση της στρατιωτικής θητείας στους Ορθόδοξους Εβραίους.
Είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ ήταν πλήρως ενήμερη για τα σχέδια του Νετανιάχου και, κατά πάσα πιθανότητα, γνώριζε τον χρόνο της επίθεσης. Θα ήταν αδύνατο για το Ισραήλ να προχωρήσει σε επίθεση χωρίς το πράσινο φως από την Ουάσινγκτον. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει παραδεχθεί σε αρκετές περιπτώσεις ότι ο Νετανιάχου σχεδίαζε εδώ και καιρό μια επίθεση κατά του Ιράν.
Ωστόσο, είναι επίσης προφανές ότι η εσκεμμένη περιφρόνηση του Νετανιάχου προς τις εκκλήσεις του Τραμπ να μην προχωρήσει στην επίθεση αποτελεί προειδοποίηση ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει σε κανέναν, ούτε καν στον Τραμπ, να καθορίσει την ατζέντα του. Είναι ξεκάθαρο ότι αισθάνεται αρκετά σίγουρος πως μπορεί να πιέσει τις σχέσεις με την Ουάσινγκτον χωρίς να τις φέρει σε σημείο ρήξης.
Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα και με την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, την οποία ο Νετανιάχου υποχρεώθηκε να υπογράψει, αλλά ήταν αποφασισμένος να υπονομεύσει από την πρώτη κιόλας μέρα. Όταν ο Νετανιάχου αποφάσισε να την παραβιάσει μονομερώς, ο Τραμπ δεν είχε κανένα πρόβλημα να αποσύρει τις πιέσεις του για κατάπαυση του πυρός.
Ωστόσο, ο Νετανιάχου χρειάζεται κάτι περισσότερο από τη συνέχιση του γενοκτονικού πολέμου στη Γάζα για να σώσει το τομάρι του και να παραμείνει στην εξουσία. Κάθε φορά που η πολεμική πίεση στην ισραηλινή κοινωνία υποχωρεί στο παρασκήνιο, η βαθιά κρίση στο εσωτερικό του Ισραήλ έρχεται στην επιφάνεια και η κυριαρχία του Νετανιάχου αποδυναμώνεται. Γι’ αυτόν τον λόγο, ο Νετανιάχου είναι τώρα πιο αποφασισμένος από ποτέ να κλιμακώσει τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, με στόχο ακριβώς να παρασύρει τις ΗΠΑ σε έναν πόλεμο με το Ιράν. Ξεκίνησε πλέον την προσπάθειά του.
Ποιο είναι όμως το συμφέρον του αμερικανικού ιμπεριαλισμού; Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, πήρε επισήμως αποστάσεις από τον Νετανιάχου, δηλώνοντας ότι το Ισραήλ ενήργησε μονομερώς κατά του Ιράν. «Δεν έχουμε εμπλοκή», είπε ο Ρούμπιο, και επανέλαβε: «Να είμαι σαφής: το Ιράν δεν πρέπει να στοχοποιήσει αμερικανικά συμφέροντα ή προσωπικό». Η δήλωση αυτή αποσκοπεί στην προστασία των αμερικανικών βάσεων στην περιοχή, αλλά μπορεί επίσης να ερμηνευτεί και ως άμεση απειλή προς το Ιράν.
Η επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν περιλάμβανε περισσότερα από 200 πολεμικά αεροσκάφη, τα οποία επέστρεψαν στις βάσεις τους χωρίς απώλειες. Οι επιδρομές διαπέρασαν το ρωσικής προέλευσης σύστημα αεράμυνας του Ιράν, γεγονός που πιθανότατα προκάλεσε αμηχανία και ευρύτερες συνέπειες στη Μόσχα και πέραν αυτής.
Οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες απέδειξαν για ακόμη μία φορά – μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια τον Ιούλιο του 2024, ενώ φιλοξενούνταν από τους Φρουρούς της Επανάστασης στην Τεχεράνη – ότι έχουν άμεση πρόσβαση στο ανώτατο επίπεδο μυστικών πληροφοριών του ιρανικού καθεστώτος. Η εξόντωση αρκετών υψηλόβαθμων Ιρανών στρατηγών, όπως οι υποστράτηγοι Μοχαμάντ Μπαγκερί, Χοσεΐν Σαλαμί και Γκολάμ Αλί Ρασίντ, μαζί με επιστήμονες που ηγούνταν του πυρηνικού προγράμματος, είναι ενδεικτική αυτής της πραγματικότητας.
Η ικανότητα του Ιράν να απαντήσει άμεσα στο Ισραήλ αποδείχθηκε την 1η Οκτωβρίου 2024, όταν πάνω από 300 πύραυλοι και drones εκτοξεύθηκαν σε απάντηση στη δολοφονία του Χανίγια από το Ισραήλ. Παρά τις προειδοποιήσεις που είχε δώσει εκ των προτέρων το Ιράν, δεκάδες ιρανικοί πύραυλοι διέσπασαν τις ισραηλινές αμυντικές γραμμές και έπληξαν επανειλημμένα τους στόχους τους, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών βάσεων.
Οι Χούθι έχουν δεσμευτεί να εντείνουν τις επιθέσεις τους από την Υεμένη. Τον Μάιο, μια μαζική βομβιστική εκστρατεία των ΗΠΑ διάρκειας ενός μήνα κατά των Χούθι ανεστάλη από τον Τραμπ, καθώς είχε γίνει σαφές στο αμερικανικό επιτελείο ότι οι βομβαρδισμοί δεν είχαν πλήξει στο παραμικρό τις αμυντικές δυνατότητες ή τη στρατιωτική ισχύ των Χούθι. Ο Τραμπ υπαναχώρησε από την άμεση σύγκρουση και υπέγραψε ξεχωριστή συμφωνία με τους Χούθι για την αποτροπή επιθέσεων σε αμερικανικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. Πρέπει να σημειωθεί ότι η συμφωνία δεν περιλάμβανε τα ισραηλινά πλοία.
Μια επίθεση των Χούθι θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στις τιμές του πετρελαίου και στις διεθνείς εμπορικές διαδρομές, σε μια περίοδο κατά την οποία η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται ήδη στο χείλος μιας βαθιάς ύφεσης. Εάν το Ιράν επιλέξει να κλείσει το Στενό του Ορμούζ, απ’ όπου περνάει το 20% της παγκόσμιας προμήθειας πετρελαίου, οι συνέπειες θα είναι ακόμη πιο καταστροφικές.
Ένα προφανές αποτέλεσμα της επίθεσης είναι ότι το Ιράν θα εντείνει αμέσως το πυρηνικό του πρόγραμμα. Η επίθεση του Ισραήλ είναι απίθανο να ήταν αποτελεσματική στο να το αποτρέψει ή να το επιβραδύνει.
Ο Νετανιάχου έχει για ακόμη μία φορά επιταχύνει απότομα την κρίση στη Μέση Ανατολή, γεγονός που θα έχει βαθιές συνέπειες τόσο για τη σταθερότητα της περιοχής όσο και για την παγκόσμια οικονομία. Η κατάσταση απειλεί να επαναφέρει στην ημερήσια διάταξη την πλήρη εμπλοκή των ΗΠΑ στην περιοχή.
Φραντσέσκο Μέρλι
Μετάφραση από marxist.com: Πάτροκλος Ψάλτης