Τις τελευταίες ημέρες έχει ξεσπάσει μία θύελλα υστερικών κραυγών από τη Δεξιά και τα ΜΜΕ για το επονομαζόμενο σχέδιο «Δήμητρα» του ΜέΡΑ25 που θα οδηγήσει, σύμφωνα με αυτούς, στο κλείσιμο τραπεζών, την έξοδο από το ευρώ και την καταστροφή της χώρας.
Το σχέδιο αυτό, το οποίο θα εξετάσουμε παρακάτω, δεν είναι κάτι νέο, αλλά περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα του κόμματος όπως τόνισε ο ίδιος ο γραμματέας του ΜέΡΑ25 Γ. Βαρουφάκης, από το 2019. Που οφείλεται λοιπόν αυτή η λυσσασμένη χορωδία της ΝΔ και των αστικών ΜΜΕ ενάντια στο μέρος αυτό του γνωστού προγράμματος του ΜέΡΑ25.
Με το φόβητρο της επιστροφής στη δραχμή και του κλεισίματος των τραπεζών η ΝΔ προσπαθεί να συσπειρώσει εν όψει των εκλογών τα μικροαστικά στρώματα που φοβούνται μήπως χάσουν τις αποταμιεύσεις τους στο ενδεχόμενο μία νέας τραπεζικής κρίσης. Επιπρόσθετα, με την επίθεση στο «πάρα πολύ επικίνδυνο», όπως το χαρακτήρισε ο Μητσοτάκης, σχέδιο «Δήμητρα», η ΝΔ δείχνει ότι προσπαθεί να ανακόψει τη δυναμική του ΜέΡΑ25, που φαίνεται να ενισχύεται δημοκοπικά γιατί έτσι, θεωρεί ότι θα αποδυναμώσει έναν εν δυνάμει σύμμαχο μια κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Αν αυτές είναι οι προθέσεις των «στρατηγών» της εκλογικής καμπάνιας της ΝΔ τότε θα δυσαρεστηθούν πολύ όταν διαπιστώσουν πως πιθανότατα θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Με αυτές τις υστερικές επιθέσεις, αρκετοί εργαζόμενοι και νέοι που θέλουν να εκφράσουν την εναντίωση τους στη μισητή κυβέρνηση της ΝΔ θα βρουν ένα ακόμα λόγο να ψηφίσουν ΜέΡΑ25.
Ο γενικότερος στόχος αυτής της υστερικής χορωδίας είναι η προσπάθεια της άρχουσας τάξης να αποφύγει ένα κυβερνητικό σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ που θα μπορούσε να στηριχθεί ακόμα και σε ψήφο ανοχής από ένα από τα κόμματα που βρίσκονται στ’ αριστερά του, γιατί μια τέτοια κυβέρνηση θα ήταν πιο δεκτική στις πιέσεις της εργατικής τάξης και θα μπορούσε να εμφανίσει ταλαντεύσεις ή κωλυσιεργίες ως προς την πραγματοποίηση των αντεργατικών-αντιλαϊκών μέτρων που χρειάζεται για να φορτώσει τη νέα καπιταλιστική κρίση στις πλάτες των μαζών.
Τι περιλαμβάνει το σχέδιο Δήμητρα
Το σχέδιο Δήμητρα περιλαμβάνει ένα «Δημόσιο Δωρεάν Σύστημα Ηλεκτρονικών Συναλλαγών» ανάμεσα στο κράτος και σε ιδιώτες. Σύμφωνα με την ηγεσία του ΜέΡΑ25, το σύστημα αυτό θα ωφελήσει τόσο το Δημόσιο όσο τους ιδιώτες καθότι «το Δημόσιο θα είναι σε θέση να δανείζεται απευθείας από τους πολίτες, με αντάλλαγμα σημαντικές φοροαπαλλαγές». Επιπρόσθετα θα είναι ένα σύστημα «δωρεάν συναλλαγών μεταξύ ιδιωτών» και με αυτό τον τρόπο θα αποτελεί ένα μέσο για «άσκηση πίεσης στις τράπεζες, να μειώσουν το κόστος των συναλλαγών».
Το σύστημα Δήμητρα θα χρησιμοποιεί «μεταβιβάσιμες ψηφιακές δημοσιονομικές μονάδες» που θα είναι τίτλοι του δημοσίου που θα αποσβένουν φόρους. Αυτό δεν αποτελεί ένα παράλληλο νόμισμα σύμφωνα με την ηγεσία του ΜέΡΑ25 αλλά μέσο που θα δίνει στην κυβέρνηση «δημοσιονομική ευελιξία» για να κάνει πληρωμές σε περίπτωση που δεν έχει επαρκή «ρευστότητα». Επίσης η δυνατότητα δωρεάν συναλλαγών του συστήματος Δήμητρα θα επιτρέπει στους πολίτες να κάνουν πληρωμές (πχ των λογαριασμών τους) χωρίς να επιβαρύνονται με παρασιτικές χρεώσεις από τις τράπεζες. Επιπρόσθετα οι επιχειρήσεις θα μπορούν πληρώνονται με κάρτες χωρίς να πληρώνουν χαράτσι στους τραπεζίτες που βγάζουν υπερκέρδη από τις προμήθειες.
Όμως όλα αυτά τα οφέλη, και πολλά ακόμη, μπορούν να επιτευχθούν με το αναγκαίο βήμα της κρατικοποίησης των τραπεζών. Στην πραγματικότητα η ηγεσία του ΜέΡΑ25 προσπαθεί να αποφύγει αυτό το κεντρικό ζήτημα με ταχυδακτυλουργίες. Παρά το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν λάβει κρατικό χρήμα πολλαπλάσιο της χρηματιστηριακής τους αξίας, παραμένουν σε ιδιωτικά χέρια συνεχίζουν να βγάζουν υπερκέρδη. Την ίδια στιγμή όμως, το τραπεζικό σύστημα δεν είναι καθόλου σταθερό καθώς συνεχίζει να σωρεύει κόκκινα – μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Έτσι λοιπόν, καθώς η κρίση βαθαίνει, μία νέα τραπεζική κρίση είναι αναπόφευκτη.
Ποια είναι η λύση που προτείνει το ΜέΡΑ25; Εθνικοποίηση τραπεζών εφόσον χρειαστεί νέα ανακεφαλαιοποίηση. Δηλαδή αν χρειαστεί το κράτος να ξαναδώσει χρήματα στους τραπεζίτες τότε οι τράπεζες θα κρατικοποιηθούν. Αυτό σημαίνει ότι οι πακτωλοί κρατικού χρήματος που έχουν δοθεί μέχρι τώρα στις τράπεζες χαρίζονται στους τραπεζίτες.
Επιπρόσθετα, για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων, η ηγεσία του ΜέΡΑ25 προτείνει το λεγόμενο σχέδιο «Οδυσσέας». Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο όλα τα κόκκινα δάνεια (των ιδιωτικών τραπεζών) περνάνε, όχι στα ληστρικά funds, αλλά στο δημόσιο με τη μορφή μίας δημόσια επιχείρησης διαχείρισης των ιδιωτικών χρεών (∆ΕΑ∆ΙΧ ). Αυτή η πρόταση, που ντύνεται με προοδευτικό μανδύα (σταμάτημα των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας, εκδίωξη κερδοσκοπικών fund), είναι στην πραγματικότητα αντιδραστική καθώς περιλαμβάνει την κρατικοποίηση των χρεών των τραπεζών (το πέρασμα τους δηλαδή στις πλάτες των φορολογούμενων) ενώ αφήνει ανέγγιχτα τα κέρδη. Τα μέλη και οι υποστηρικτές του ΜέΡΑ25 είναι ανάγκη να παλέψουν για τη διόρθωση αυτού του σοβαρού λάθους. Το πιο στοιχειώδες μέτρο που πρέπει να λάβει μία κυβέρνηση που θα επιδιώξει να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων είναι η κρατικοποίηση των τραπεζών, χωρίς καμία αποζημίωση στους τραπεζίτες.
Το σημείο βέβαια του σχεδίου «Δήμητρα» που ξεσήκωσε τη θύελλα στα ΜΜΕ είναι εκείνο που αναφέρεται στην πιθανότητα εξόδου από το ευρώ. Όπως αναφέρεται στο σχετικό σημείο, στην περίπτωση που «ένας νέος Ντράγκι, για οποιοδήποτε λόγο, κόψει την ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες – όπως έκανε ο Ντράγκι το 2015 » τότε «οι μονάδες συναλλαγών να χριστούν “νέα δραχμή” και οι ψηφιακές συναλλαγές να συνεχιστούν απρόσκοπτα – έως ότου τυπωθούν νέα χαρτονομίσματα από μια Νέα Κεντρική Τράπεζα». Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Γ. Βαρουφάκης «Δεν σχεδιάζουμε να βγούμε από το ευρώ» αλλά «αν χρειαστεί ποτέ να βγούμε από το ευρώ, το σύστημα θα είναι έτοιμο για τη μετάβαση σε εθνικό νόμισμα χωρίς εξάρτηση από τις τράπεζες».
Εδώ παρουσιάζεται, με την ιδιαίτερη «τεχνοκρατική» πινελιά του Γ. Βαρουφάκη, μία εκδοχή του λεγόμενου «σχεδίου Β». Ενός σχεδίου επιστροφής στη δραχμή από μία αριστερή κυβέρνηση που θα έπρεπε να υλοποιηθεί, σύμφωνα με τους υπέρμαχους του, σε περίπτωση που η ΕΕ και γενικά η τρόικα στραγγάλιζε οικονομικά τη χώρα.
Το πρώτο σημείο στο οποίο πρέπει να σταθούμε είναι το γεγονός ότι η στάση των ηγετών της ΕΕ το 2015 δεν οφειλόταν στην ιδιοσυγκρασία του Ντράγκι ή του Σόϊμπλε. Ήταν η στάση του ευρωπαϊκού κεφαλαίου απέναντι στην ελληνική εργατική τάξη, το 2015, που παρεμπιπτόντως ήταν μία χρονιά παγκόσμιας ανάκαμψης. Μία κυβέρνηση που θα επιχειρήσει να περάσει στοιχειώδη μέτρα βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων θα δεχθεί με μία ακόμα χειρότερη επίθεση το 2023, χρονιά βαθέματος της καπιταλιστικής κρίσης.
Το δεύτερο σημείο είναι πως η επιστροφή σε ένα εθνικό νόμισμα, από μόνη της, δεν αποτελεί καμία λύση. Η κρίση δεν είναι νομισματική αλλά συστημική. Στα πλαίσια του βαθέματος της κρίσης του καπιταλισμού, την οποία ο γνωστός οικονομολόγος που Ρουμπινί χαρακτήρισε ως τέλεια καταιγίδα, μία επιστροφή στο εθνικό νόμισμα δεν θα έλυνε κανένα πρόβλημα. Αντίθετα, θα συνιστούσε ένα νέο πιο οξύ στάδιο αυτής της κρίσης. Το νέο νόμισμα θα έτεινε να απαξιωθεί γρήγορα στην παγκόσμια αγορά. Το μαζικό τύπωμα χρήματος για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα «ρευστότητας» του κράτος θα οδηγούσε σε εκρηκτική αύξηση του πληθωρισμού και σε νέα κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου των μαζών. Ένα ξεκάθαρο παράδειγμα αυτού του καταστροφικού σεναρίου είναι η Βενεζουέλα. Η άρνηση της μπολιβαριανής κυβέρνησης να έρθει σε «ρήξη» με τον καπιταλισμό την οδήγησε σε μαζικό τύπωμα χρήματος για να κάνει πληρωμές κάτι που οδήγησε σε υπερπληθωρισμό που τσάκισε το βιοτικό επίπεδο των φτωχών Βενεζουελάνων. Αν αυτό συνέβη στη χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο σε φάση οικονομικής ανάκαμψης θα συμβεί σίγουρα σε μία χώρα όπως η Ελλάδα σε περίοδο βαθιάς κρίσης.
Λένε μήπως με αυτό οι μαρξιστές ότι πρέπει να παραμείνουμε στο ευρώ και την ΕΕ; Φυσικά και όχι. Λέμε όμως ότι στον βέβαιο οικονομικό πόλεμο που θα εξαπολύσει το ευρωπαϊκό και ελληνικό κεφάλαιο σε μία εργατική κυβέρνηση το μόνο αντίδοτο είναι η διαγραφή του χρέους, η κρατικοποίηση των τραπεζών, η κρατικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων και ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας. Με άλλα λόγια ο σοσιαλισμός.
Ηλίας Κυρούσης
