Η αναρχική ομάδα Ρουβίκωνας έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια μία ιδιαίτερα πλούσια δράση συμβολικών δυναμικών ενεργειών. Μερικές από αυτές ήταν η κατάληψη των κεντρικών γραφείων της Siemens, οι «παρεμβάσεις» σε συμβολαιογράφους που ανέλαβαν τη διεκπεραίωση πλειστηριασμών, παρεμβάσεις σε σπίτια πρέσβεων της Γερμανίας, του Ισραήλ και της Τουρκίας, ανάλογα με την περίσταση, μέχρι την πρόσφατη συμβολική επίθεση στο Συμβούλιο στη Επικρατείας.
Οι δράσεις αυτές έχουν προκαλέσει τις λυσσασμένες αντιδράσεις των πολιτικών φερέφωνων της αστικής τάξης και των ΜΜΕ που απαιτούν «νόμο και τάξη», αλλά την ίδια στιγμή και τη συμπάθεια μιας υπολογίσιμης μερίδας νεολαίων και εργαζόμενων. Η συμπάθεια αυτή δεν είναι τυχαία. Αντανακλά την οργή που έχει συσσωρευτεί στα θεμέλια της κοινωνίας για το σύστημα και το κατεστημένο, σύμβολα του οποίου θεωρούνται σε αρκετές περιπτώσεις οι στόχοι δράσης του Ρουβίκωνα. Το πολιτικό σύστημα, η δικαιοσύνη, οι τράπεζες, η αστυνομία έχουν χάσει το κύρος που είχαν παλαιότερα στη συνείδηση των μαζών. Χαρακτηριστικά, στις ηλικίες 16-34, το 99% πιστεύει ότι οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι, μόλις το 4% εμπιστεύεται την αστυνομία, 2% το νομικό σύστημα, ενώ το 67% ισχυρίζεται ότι θα συμμετείχε σε μία εξέγερση ενάντια στην κυβέρνηση, αν γινόταν τις επόμενες ημέρες
Από την άλλη πλευρά, οι μαζικές οργανώσεις της εργατικής τάξης, τα κόμματα και τα συνδικάτα αντί να παίζουν το ρόλο οργάνων υπεράσπισης των συμφερόντων της εργατικής τάξης, μάλλον αποτελούν εμπόδια στο δρόμο του κινήματος. Η προδοσία και ο αστικός εκφυλισμός του ΣΥΡΙΖΑ και ο άθλιος ρόλος της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ είναι τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ακόμα και το ΚΚΕ, το μόνο πλέον μαζικό κόμμα της εργατικής τάξης, παρά το ότι προφανώς δεν έχει υποστεί την αποσύνθεση των προαναφερθέντων κομμάτων και συνδικαλιστικών οργανώσεων και δεν μπορεί να μπει στην ίδια κατηγορία μαζί τους, έχει αποτύχει μέχρι στιγμής, παρά τις γενικά ευνοϊκές συνθήκες τα τελευταία χρόνια, να πείσει και να προσελκύσει ευρύτερα στρώματα της εργατικής τάξης και της νεολαίας. Ελλείψει μίας ορατής επαναστατικής εναλλακτικής πολιτικής λύσης, γύρω από την οποία θα μπορούσε να συσπειρωθεί μαζικά το εργατικό κίνημα, δεν είναι τυχαίο που ο αναρχισμός γίνεται σημείο αναφοράς για ένα τμήμα των πρωτοπόρων νεολαίων.
Καταδίκη της βίας απ’ όπου και αν προέρχεται;
Κάθε ενέργεια του Ρουβίκωνα ακολουθείται από ένα «κονσέρτο» καταδίκης της «βίας» από τους αστούς πολιτικούς και λοιπούς απολογητές του κεφαλαίου. Καταδικάζοντας τη βία «απ’ όπου και αν προέρχεται», η αστική τάξη ζητά στην πραγματικότητα την αναγνώριση μόνο της επίσημης κρατικής βίας και την καταδίκη της βίας των μαζών, των καταπιεσμένων και των κινημάτων.
Η αστική τάξη αναφέρεται στην πιο στενή έννοια της βίας, δηλαδή στη σωματική βία, την άμεση φυσική βία. Η βία είναι παντού γύρω μας, στις αλλεπάλληλες περικοπές και τα μέτρα λιτότητας, στον άστεγο στη γωνία του δρόμου, στον παππού που ψάχνει στα σκουπίδια, στον ασθενή που πεθαίνει από τις ελλείψεις στα νοσοκομεία και την έλλειψη προσωπικού.
Όχι, οι μαρξιστές δεν καταδικάζουμε τη βία απ’ όπου και αν προέρχεται. Απέναντι στη βία του δούλου και τη βία του δουλοκτήτη δεν τηρούμε ίσες αποστάσεις. Η συμπάθειά μας είναι πάντα στο πλευρό των αγωνιστών που παλεύουν ενάντια στο σύστημα και ο αγώνας μας στρέφεται ενάντια στη βία του καπιταλιστικού συστήματος και των μηχανισμών του αστικού κράτους. Η διαφωνία μας με τους αναρχικούς και τις δράσεις του Ρουβίκωνα βρίσκεται στο κατά πόσο μπορούν οι μορφές πάλης που υιοθετούν να είναι αποτελεσματικές.
Ένας νέος επαναστάτης, που θέλει να παλέψει ενάντια στο σύστημα, μπορεί να αντλήσει μαθήματα και συμπεράσματα από την ιστορία του εργατικού κινήματος. Ο 19ος και ο 20ος αιώνας είναι γεμάτος παραδείγματα της λεγόμενης «προπαγάνδας της πράξης». Η προεπαναστατική Ρωσία είναι ένα από τα παραδείγματα, που οι ιδέες του Μπακούνιν βρήκαν μαζική απήχηση στη νεολαία. Σε μια απόπειρα να παρακινήσουν τις μάζες σε δράση, χιλιάδες νέοι κατέφυγαν σε έναν ηρωικό αγώνα ενάντια στο τσαρικό κράτος με ενέργειες ατομικής τρομοκρατίας. Σε αυτό τον αγώνα, μία ολόκληρη γενιά επαναστατών αφανίστηκε χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Στο πλούσιο ιστορικό πλαίσιο ηρωικού αγώνα και θυσιών χιλιάδων αγωνιστών, πουθενά δεν είχαμε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, δηλαδή το «κέντρισμα» των μαζών στη δράση και τον αγώνα. Οι ενέργειες αυτών των ηρωικών αγωνιστών είχαν δυνητικά δύο αποτελέσματα, εξίσου αρνητικά για την εργατική τάξη. Είτε θα συσπείρωναν τις μάζες γύρω από το κράτος και την κυβέρνηση και θα δικαιολογούσαν την όξυνση της κρατικής καταστολής, είτε θα γίνονταν αντικείμενο συμπάθειας ανάμεσα στους καταπιεσμένους. Η δεύτερη περίπτωση ήταν ακόμη πιο επιβλαβής για το κίνημα. Όπως εξηγούσε ο Τρότσκι: «Οι αναρχικοί προφήτες της “προπαγάνδας της πράξης” μπορούν να λένε ό,τι θέλουν για την εξυψωτική και προωθητική επίδραση των τρομοκρατικών πράξεων πάνω στις μάζες. Θεωρητικές σκέψεις και πολιτική πείρα δείχνουν όμως κάτι διαφορετικό. Όσο “αποτελεσματικότερες” είναι οι πράξεις των τρομοκρατών, όσο η προσοχή των μαζών συγκεντρώνεται πάνω σ’ αυτές – τόσο περιορίζεται το ενδιαφέρον των μαζών στην αυτοοργάνωση και στην αυτοδιαπαιδαγώγηση». (Για την Ατομική Τρομοκρατία τη Βια και την Επανάσταση, σελ 44, εκδόσεις Κοροντζή)
Ο ρωσικός μαρξισμός αναπτύχθηκε, παλεύοντας ενάντια σε αυτό το ρεύμα με το σύνθημα «όχι στα χημικά εργαστήρια» αλλά «στα εργοστάσια», στην υπομονετική εξήγηση μέσα στις μάζες, την προπαγάνδα, στο «χτίσιμο επαναστατικών στελεχών».
Φυσικά, οι δράσεις του Ρουβίκωνα απέχουν από την ατομική τρομοκρατία. Έχουν τη μορφή συμβολικών «επιθέσεων» και καταλήψεων. Ωστόσο, η διαφορά βρίσκεται μόνο στην «ένταση» των ενεργειών και όχι στην ουσία. Παραμένουν ενέργειες ξεκομμένες από το εργατικό κίνημα, που έχουν σκοπό να κεντρίσουν τις μάζες ή να «φοβίσουν» τον ταξικό εχθρό.
Ο μόνος αποτελεσματικός δρόμος για τους νέους επαναστάτες είναι ο μαρξισμός, όχι ο αναρχισμός. Είναι η υπομονετική δουλειά μέσα στην εργατική πρωτοπορία, τη νεολαία και τις μάζες. Είναι ο εξοπλισμός με τη μαρξιστική θεωρία. Όπως έγραφε ο Τρότσκι σε ένα άρθρο του για τον αντιναζιστή «τρομοκράτη» νεολαίο Γκρύσπαν: «Αναζητήστε έναν άλλο δρόμο! Μόνο ένα μεγάλο επαναστατικό μαζικό κίνημα, και όχι ο μοναχικός εκδικητής, μπορεί να απελευθερώσει τους καταπιεσμένους, ένα κίνημα που δε θα αφήσει ούτε ίχνος από ολόκληρο το σύστημα της ταξικής εκμετάλλευσης, της εθνικής καταπίεσης και των φυλετικών διώξεων».
