Το πραξικόπημα στον Νίγηρα αντιπροσωπεύει ένα σημείο καμπής στην περιοχή του Σαχέλ. Η ανατροπή της κυβέρνησης που υποστηριζόταν από τη Γαλλία στην πρωτεύουσα Νιαμέ είναι το τελευταίο σειράς πραξικοπημάτων σε μια περιοχή που πλήττεται από αστάθεια και ιμπεριαλιστικές παρεμβάσεις. Αυτά τα νέα καθεστώτα στρέφονται στη Ρωσία για υποστήριξη, δημιουργώντας ένα νέο μέτωπο ανάμεσα στον Δυτικό ιμπεριαλισμό και τη Ρωσία.
Η σύλληψη του προέδρου του Νίγηρα, Μοχάμεντ Μπαζούμ, στις 26 Ιουλίου, ακολουθούμενη από τις ανακοινώσεις της στρατιωτικής χούντας έχει προκαλέσει άμεση κλιμάκωση των εντάσεων σε ολόκληρη την περιοχή. Έχοντας υποστεί ήττες στη λεγόμενη «ζώνη του πραξικοπήματος», που εκτείνεται από τη Γουινέα στα δυτικά έως το Σουδάν στα ανατολικά, ο δυτικός ιμπεριαλισμός και οι τοπικοί σύμμαχοί του βρίσκονται σαφώς σε κατάσταση πανικού και αναζητούν μέσα για να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους στην περιοχή.
Η Οικονομική Κοινότητα των Δυτικοαφρικανικών Κρατών (ECOWAS), με επικεφαλής τη Νιγηρία και την υποστήριξη της Δύσης, ανακοίνωσε αμέσως βαριές κυρώσεις και απείλησε ακόμη και με στρατιωτική επέμβαση εάν ο Μπαζούμ δεν αποκατασταθεί στην εξουσία μέχρι το τέλος αυτής της εβδομάδας.
Αυτές οι εξελίξεις με τη σειρά τους έχουν οδηγήσει τις κυβερνήσεις του Μάλι και της Μπουρκίνα Φάσο να ανακοινώσουν ότι «στρατιωτική επέμβαση κατά του Νίγηρα θα ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου» εναντίον αυτών των κρατών, ενώ η Γουινέα τάχθηκε υπέρ του πραξικοπήματος και αρνήθηκε να επιβάλει κυρώσεις. Πρακτικά έχουμε τη δημιουργία δύο αντίπαλων στρατοπέδων στην αφρικανική ήπειρο που υποστηρίζονται από διαφορετικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.
Εάν το νέο καθεστώς σταθεροποιηθεί τότε ο πρώην αποικιακός κυρίαρχος του Νίγηρα, η Γαλλία, θα είναι ο μαγάλος χαμένος. Η Γαλλία έχει σημαντικά συμφέροντα στο Νίγηρα και έχει 1.500 στρατιώτες σταθμευμένους στη χώρα.
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε οργισμένα ότι «δεν θα ανεχθεί καμία επίθεση κατά της Γαλλίας και των συμφερόντων της» και υποσχέθηκε «άμεση και αδιάλλακτη» δράση σε οποιοδήποτε τέτοιο γεγονός. Όμως, παρά τη φλογερή ρητορική, μέχρι στιγμής, η απάντηση της Γαλλίας και της ΕΕ περιορίστηκε στη διακοπή της οικονομικής βοήθειας και την απομάκρυνση των Ευρωπαίων πολιτών. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών αρνήθηκε οποιαδήποτε πρόθεση στρατιωτικής επέμβασης.
Ιμπεριαλιστική υποκρισία
Οι διαμαρτυρίες και οι θρήνοι στα δυτικά μέσα ενημέρωσης στο όνομα της «δημοκρατίας» στην Αφρική είναι εντελώς υποκριτικοί. Στην πραγματικότητα, είναι ακριβώς οι αιώνες της ιμπεριαλιστικής εκμετάλλευσης και ανάμειξης στην περιοχή που έχουν προετοιμάσει το έδαφος για την παρούσα κρίση.
Από τότε που ο Νίγηρας έγινε γαλλική αποικία το 1922, κρατήθηκε σε κατάσταση ακραίας φτώχειας και οικονομικής εξάρτησης. Περισσότερο από το 41% ζει κάτω από το απόλυτο όριο της φτώχειας της Παγκόσμιας Τράπεζας των 2,25 $ την ημέρα. Μόνο το 11% του πληθυσμού έχει πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής.
Η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων του Νίγηρα ζει μια εξαιρετικά επισφαλή ζωή, βασισμένη στην κτηνοτροφία και τη γεωργία στην ύπαιθρο ή εργάζεται στον «ανεπίσημο τομέα» στις πόλεις. Η δουλεία εξακολουθεί να υπάρχει σε ορισμένα μέρη της χώρας, με το 7 % του πληθυσμού να θεωρείται ότι υποβάλλεται σε καταναγκαστική εργασία.
Ταυτόχρονα, ο Νίγηρας είναι ο έβδομος μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου στον κόσμο. Εξάγει επίσης χρυσό και πετρέλαιο. Και όμως, όπως συμβαίνει πάντα με τα φτωχά, κυριαρχούμενα έθνη, ούτε ένα σεντ αυτού του πλούτου δεν φτάνει ποτέ στους ανθρώπους της χώρας.
Η συντριπτική πλειονότητα των ορυχείων ουρανίου του Νίγηρα ανήκει και ελέγχεται από ξένες εταιρείες, από τις οποίες η γαλλική Orano είναι ο σημαντικότερος παίκτης. Εντωμεταξύ, η διεθνής αναπτυξιακή «βοήθεια» ύψους σχεδόν 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων καταλήγει στις τσέπες μιας διεφθαρμένης κρατικής γραφειοκρατίας στην πρωτεύουσα, η οποία ουσιαστικά σχηματίζει μια εξαρτημένη ελίτ που κυβερνά τη χώρα προς το συμφέρον των αφεντικών της.
Αστάθεια
Στην τρομερή φτώχεια των μαζών προστέθηκε επίσης η εξελισσόμενη ερημοποίηση της χώρας ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής και η μάστιγα της ισλαμικής τρομοκρατίας, ενός τέρατος που γεννήθηκε και τρέφεται από ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, που έχουν αποσταθεροποιήσει μαζικά ολόκληρη την περιοχή.
Η επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Λιβύη το 2011, η οποία υποστηρίχθηκε κύρια από τη Γαλλία, έσυρε τη χώρα στη βαρβαρότητα. Η κατάρρευση του κράτους της Λιβύης έφερε όπλα και μαχητές σε όλη τη Σαχάρα και στην περιοχή Σαχέλ. Η ισλαμική τρομοκρατική οργάνωση Μπόκο Χαράμ έχει δημιουργήσει μόνιμη παρουσία στη βορειοανατολική Νιγηρία, ενώ ομάδες που συνδέονται με το ISIS και την Αλ Κάιντα έχουν κατακλύσει το Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο και το Νίγηρα.
Το 2013, η «σοσιαλιστική» κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ έστειλε 1.700 Γάλλους στρατιώτες στο Μάλι μετά από πρόσκληση της κυβέρνησης του Μάλι η οποία πήρε την εξουσία με πραξικόπημα ένα χρόνο πριν. Τα επόμενα χρόνια αυτή έγινε μια μόνιμη δύναμη κατοχής που ανέρχεται σε περίπου 3.000 στρατιώτες, επιχειρώντας στρατιωτικά, ταυτόχρονα με τις αμερικανικές δυνάμεις, σε πέντε χώρες.
Και όμως, ο Δυτικός ιμπεριαλισμός όχι μόνο δεν αντιμετώπισε την τρομοκρατία αλλά έχει επιδεινώσει το πρόβλημα. Η φτώχεια και η αστάθεια στην περιοχή παρέχει ένα γόνιμο έδαφος στρατολόγησης για ισλαμικές ομάδες, οι οποίες προσφέρουν σε άπορους νεαρούς άνδρες «χρήματα, γυναίκες, κρέας και μια μηχανή», σύμφωνα με έναν πρώην ισλαμιστή μαχητή, που έδωσε συνέντευξη στο περιοδικό Economist.
Οργή των μαζών
Κατά συνέπεια, η βαθιά δυσαρέσκεια των μαζών αυξάνεται σταθερά σε ολόκληρη την περιοχή. Υπάρχει μίσος για τη γαλλική αποικιοκρατία σε αυτές τις χώρες που επανέχεται με την παρουσία γαλλικών στρατευμάτων. Έχουν αναφερθεί διαδηλώσεις σε όλη την περιοχή, με εκκλήσιες για αποχώρηση των γαλλικών δυνάμεων, ξυπνώντας συχνά τη μνήμη του αγώνα των χωρών τους για ανεξαρτησία. Στο Τσαντ πέρυσι, για παράδειγμα, οι διαδηλωτές φώναζαν: «Το Τσαντ είναι ελεύθερο, έξω η Γαλλία!»
Αυτές οι διαδηλώσεις συχνά καταπνίγονταν από καθεστώτα που είχαν οπλιστεί και χρηματοδοτηθεί από τον δυτικό ιμπεριαλισμό. Στον Νίγηρα, για παράδειγμα, που είχε χαιρετιστεί ως «καταφύγιο σταθερότητας» από τον επικεφαλής διπλωμάτη της ΕΕ, Ζοζέ Μπορέλ, η «δημοκρατική» κυβέρνηση του Μαχμαντού Ισούφου, χρησιμοποίησε επανειλημμένα βία για να καταστείλει οποιεσδήποτε αντιγαλλικές διαδηλώσεις.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο αστάθειας και ταραχών οργανώθηκαν σειρά πραξικοπημάτων. Από το 2020 έχουν γίνει πραξικοπήματα στο Μάλι, στη Γουινέα και τη Μπουρκίνα Φάσο.
Ελλείψει μιας επαναστατικής ηγεσίας που θα μπορούσε να διοχετεύσει αυτή τη διάθεση θυμού και μίσους ενάντια στον Δυτικό ιμπεριαλισμό, οι στρατιωτικοι ηγέτες εκμεταλλεύτηκαν αυτό το κενό και στο όνομα της υπεράσπισης της «εθνικής ανεξαρτησίας και της «τάξης» πήραν την εξουσία.
Στο Μάλι, τη Μπουρκίνα Φάσο και τώρα στο Νίγηρα, τα πραξικοπήματα συνοδεύτηκαν από διαδηλώσεις υποστήριξης, με χιλιάδες να φωνάζουν αντιγαλλικά συνθήματα. Πρώτα το Μάλι και μετά η Μπουρκίνα Φάσο έχουν εκδιώξει γαλλικά στρατεύματα από την επικράτειά τους. Το Μάλι έχει αφαιρέσει ακόμη και τα γαλλικά ως μία από τις επίσημες γλώσσες του.
Ο ηγέτης της προσωρινής κυβέρνησης της Μπουρκίνα Φάσο, λογαγός Ιμπραήμ Τραορέ, έχει εσκεμμένα μνημονεύσει τη φιγούρα του εξέχοντος ηγέτη του αντιαποικιακού αγώνα στη χώρα του, Τομάς Σανκαρά. Ο πρωθυπουργός του, Απολυνέρ Ιωακίμ ντε Ταμπελά, είναι ένας εξέχων «Σανκαριστής» και όλοι οι βουλευτές συμφώνησαν να κάνουν περικοπή μισθών κατά 50%.
Σίγουρα, κανένα από αυτά τα καθεστώτα δεν «έσπασε» από τον καπιταλισμό και δεν έχει απαλλοτριώσει τις πολυεθνικές, οι οποίες συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται την περιοχή. Όμως, παρ’ όλα αυτά, η αντιιμπεριαλιστική ρητορική που υιοθετούν αυτά τα καθεστώτα εκμεταλεύεται τη γενική επαναστατική διάθεση που αναπτύσεται σε πλατιά στρώματα των αφρικανικών μαζών και το βαθιά ριζωμένο μίσος τους για τον Δυτικό ιμπεριαλισμό.
Ρωσία
Ένα νέο και εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο στην εξίσωση είναι η «εναλλακτική» που προσφέρει η Ρωσία, η οποία προσπαθεί να καλύψει το κενό που αφήνει η Δύση σε μέρη της Αφρικής. Στο Μάλι, τη Μπουρκίνα Φάσο και το Νίγηρα, κάθε μία από τις στρατιωτικές κυβερνήσεις συνδύασε την αντιαποικιακή ρητορική με δηλώσεις στήριξης στη Ρωσία. Συχνά διαδηλωτές υπέρ του πραξικοπήματος φαίνονται να κυματίζουν τη ρωσική σημαία.
Η σχετική παρακμή του αμερικανικού και ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού είναι ιδιαίτερα σαφής στην αφρικανική ήπειρο. Η Κίνα έχει γίνει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Αφρικής, ενώ η Ρωσία ακολουθεί σταδιακά μια στρατηγική δημιουργίας σημείων υποστήριξης σε μια σειρά από χώρες, ιδιαίτερα σ’ αυτές που βρίσκονται υπό την επιρροή του γαλλικού ιμπεριαλισμού.
Το επίπεδο οικονομικών επενδύσεων της Ρωσίας στην Αφρική παραμένει χαμηλό σε σύγκριση με την Κίνα, αλλά η υποστήριξή της με τη μορφή όπλων και μαχητών από την εταιρεία Βάγκνερ την έχει κάνει έναν σημαντικό παράγοντα. Είναι ήδη ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στην Υποσαχάρια Αφρική, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης.
Στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η ρωσική εταιρεία μισθοφόρων Βάγκνερ έχει χρησιμοποιηθεί για να στηρίξει το καθεστώς. Σε αντάλλαγμα, έχει στην κατοχή της μια σειρά από ορυχεία χρυσού, κυρίως στο Ντασιμά, καθώς και τον έλεγχο συμβάσεων υλοτομίας. Η Βάγκνερ έχει πλέον προσκληθεί επίσημα από την κυβέρνηση του Μάλι να τη βοηθήσει στον αγώνα της κατά της τρομοκρατίας.
Ο επικεφαλής της Βάγκνερ, Πριγκόζιν, χαιρέτισε το πραξικόπημα στον Νίγηρα, αποκαλώντας το «τίποτα άλλο από τον αγώνα του λαού του Νίγηρα ενάντια στους αποικιοκράτες του». Προσέφερε επίσης τις υπηρεσίες της εταιρείας του για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Η κυβέρνηση Πούτιν διατήρησε επίσης φιλικές σχέσεις με τον Χεμεντί, τον επικεφαλής της πολιτοφυλακής RSF που πολεμά τώρα την επίσημη κυβέρνηση στο Σουδάν.
Ο πόλεμος της Ουκρανίας και η απάντηση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού αντιπροσωπεύει ένα σημείο καμπής στην κατάσταση, συμπεριλαμβανομένης της σχέσης με το Σαχέλ. Η προσπάθεια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ να απομονώσουν τη Ρωσία από τον υπόλοιπο κόσμο απέτυχε. Αντί να σύρουν την Αφρική κοντά στις ΗΠΑ και την Ευρώπη για να καταδικάσουν τη Ρωσία, οι ΗΠΑ προκάλεσαν μια ηπειρωτική μετατόπιση στην Αφρική.
Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός με τη σειρά του επιχείρησε να εκμεταλλευτεί αυτή την κατάσταση στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Ο Πούτιν έχει κάνει κυνικά μια μεγάλη επίδειξη των «αντι-αποικιακών» κινήτρων του. Σε μια ομιλία του τον Σεπτέμβριο του 2022 συνέδεσε τον πόλεμο στην Ουκρανία με τον αγώνα ενάντια στη δυτική αποικιοκρατία, τονίζοντας τον ρόλο του στο «δουλεμπόριο, τη γενοκτονία ινδιάνων στην Αμερική, τη λεηλασία της Ινδίας, της Αφρικής…».
Στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-Αφρικής στη Μόσχα, η οποία έλαβε χώρα καθώς εξελισσόταν το πραξικόπημα στο Νίγηρα, αναφέρθηκε στο Νέλσον Μαντέλα και απαρίθμησε μια σειρά από διάσημες προσωπικότητες του αγώνα της Αφρικής για εθνική απελευθέρωση κατά του ιμπεριαλισμού, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού του Κονγκό, Λουμούμπα, ο οποίος δολοφονήθηκε με τη συμμετοχή του Βελγίου και των ΗΠΑ.
Πέρα από τη ρητορική, ο Πούτιν έχει προσφέρει επίσης όπλα, φθηνά σιτηρά και διαγραφές χρέους σε αφρικανικά κράτη. Ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσίας, στρατηγός Σοιγκού, ανακοίνωσε επίσης αυτή την εβδομάδα ότι «το ρωσικό υπουργείο Άμυνας είναι έτοιμο να βοηθήσει στη βελτίωση των μαχητικών δυνατοτήτων των αλγερινών ενόπλων δυνάμεων».
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Το πραξικόπημα στον Νίγηρα αντιπροσωπεύει μια ταπεινωτική ήττα για τον γαλλικό ιμπεριαλισμό και ένα σημαντικό πλήγμα για τη Δύση στην Αφρική. Ο Νίγηρας θεωρήθηκε το «τελευταίο ντόμινο», αφού η Γαλλία αναγκάστηκε να μεταφέρει τα στρατεύματά της από το Μάλι και την Μπουρκίνα Φάσο στη χώρα. Τώρα μόνο το Τσαντ παραμένει ως βάση στήριξης, και δεν είναι καθόλου σαφές ότι θα παραμείνει έτσι, λαμβάνοντας υπόψη τις αυξανόμενες αντιγαλλικές διαδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα εκεί και τον πόλεμο στο Σουδάν στα ανατολικά του.
Η απώλεια του Νίγηρα δεν θα απειλούσε μόνο την ευρωπαϊκή πρόσβαση σε χρυσό και ουράνιο στην περιοχή. Θα έθετε σε σοβαρό κίνδυνο την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου από τη Νιγηρία προς την Αλγερία, που είχε ξεκινήσει πέρυσι, απειλώντας περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ.
Επιπλέον, η Γαλλία και η ΕΕ βασίζονταν σε καθεστώτα όπως αυτά του Νίγηρα για να προσπαθήσουν να σταματήσουν τη ροή μεταναστών από την Υποσαχάρια Αφρική προς την Ευρώπη. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που η Δύση και οι σύμμαχοί της ασκούν όσο μεγαλύτερη πίεση μπορούν για να αποκαταστήσουν την προηγούμενη κυβέρνηση.
Ωστόσο, τα περιθώρια ελιγμών τους είναι εξαιρετικά περιορισμένα λόγω του έντονου αντιαποικιακού αισθήματος στην περιοχή και της παρουσίας της Ρωσίας. Όπως είπε ένας αναλυτής από τη «δεξαμενή σκέψης» Crisis Group: «Οι δυτικές χώρες πρέπει να είναι πραγματικά χαλαρές και να προσπαθήσουν να βρουν τρόπους να συνεργαστούν με αυτές τις χώρες, μόνο και μόνο για να μην τις σπρώξουν στην άλλη πλευρά – που είναι η Ρωσία».
Αυτό έχει επιπτώσεις όχι μόνο για την Αφρική, αλλά και για την παγκόσμια κρίση του καπιταλισμού. Οποιαδήποτε έκφραση του αγώνα των αφρικανικών μαζών για απελευθέρωση από αιώνες δυτικής καταπίεσης θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από κάθε εργάτη στον πλανήτη.
Αλλά πέρα από το Σαχέλ και την αφρικανική ήπειρο, αυτή η αλλαγή σηματοδοτεί ένα νέο στάδιο στην κρίση του Δυτικού ιμπεριαλισμού και τον κατακερματισμό του κόσμου σε πολλές ανταγωνιστικές δυνάμεις ή «πολυπολικότητα», όπως συχνά αναφέρεται.
Η άνοδος της Κίνας και της Ρωσίας στην παγκόσμια σκηνή χαιρετίστηκε από αρκετούς Αφρικανούς ηγέτες, αλλά και αρκετούς στην Αριστερά, ως μέσο για την καταπολέμηση του δυτικού ιμπεριαλισμού και την εξασφάλιση πραγματικής ανεξαρτησίας και οικονομικής ανάπτυξης για τα φτωχά και εκμεταλλευόμενα έθνη. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η Ρωσία διεξάγει έναν προοδευτικό αγώνα για να βοηθήσει τα απελευθερωτικά κινήματα στην Αφρική και ως εκ τούτου, θα πρέπει να υποστηριχθεί.
Αυτό το ζήτημα είναι υψίστης σημασίας για τον επαναστατικό αγώνα όχι μόνο στην Αφρική αλλά και στον κόσμο. Χρειάζεται λοιπόν μια σοβαρή απάντηση. Είναι η φύση της Ρωσίας σήμερα ίδια με αυτή της ΕΣΣΔ; Η απάντηση είναι όχι. Η ΕΣΣΔ, παρ’ όλα τα εγκλήματα και τους περιορισμούς του σταλινισμού, ήταν ένα παραμορφωμένο εργατικό κράτος, βασισμένο σε μια εθνικοποιημένη, σχεδιασμένη οικονομία. Το κράτος του Πούτιν είναι ένα καπιταλιστικό καθεστώς, το οποίο υπερασπίζεται τελικά τα συμφέροντα των δισεκατομμυριούχων ολιγαρχών που έκαναν την περιουσία τους λεηλατώντας τον πλούτο της ΕΣΣΔ και τη ρωσική εργατική τάξη. Τα συμφέροντα της Ρωσίας στην Αφρική είναι εξολοκλήρου ιμπεριαλιστικά: πρόσβαση σε πρώτες ύλες, πηγές ενέργειας, αγορές, πεδία επενδύσεων και σφαίρες επιρροής.
Ακριβώς όπως η Δύση καλύπτει την κυριαρχία της με ωραίες φράσεις για «δημοκρατία», «ανάπτυξη», «κράτος δικαίου» κ.ο.κ, η Ρωσία επέλεξε να παρουσιάσει τις δικές της φιλοδοξίες με όρους «αντι-αποικιοκρατίας» και «εθνικής κυριαρχίας». Αλλά ούτε η Ρωσία ούτε η Κίνα σκοπεύουν να επιτρέψουν στον τεράστιο φυσικό πλούτο της Αφρικής να περάσει απευθείας στα χέρια των Αφρικανών εργατών και αγροτών.
Η βαθιά επιθυμία των αφρικανικών μαζών να εκδιώξουν τον δυτικό ιμπεριαλισμό είναι απόλυτα προοδευτική και θα αποτελέσει κινητήρια δύναμη στην αφρικανική επανάσταση. Αλλά για να κερδίσουν αυτόν τον αγώνα, οι μάζες της Αφρικής μπορούν να βασιστούν μόνο στη δική τους δύναμη και στην υποστήριξη της παγκόσμιας εργατικής τάξης, όχι στη στήριξη αντίπαλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Μόνο ένα ανεξάρτητο και διεθνιστικό κίνημα της εργατικής τάξης μπορεί να διαλύσει τα αντιδραστικά κράτη που επιβλήθηκαν στον λαό της Αφρικής, να περάσει τον πλούτο της ηπείρου απευθείας στα χέρια του κοινωνικού συνόλου και να σχεδιάσει την οικονομία δημοκρατικά για το καλό όλων. Στην Αφρική και σε όλο τον κόσμο, η επιλογή είναι ξεκάθαρη: Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα.
Τζος Χόλροιντ
3 Αυγούστου 2023
Μετάφραση από την ιστοσελίδα www.marxist.com: Ηλίας Κυρούσης
