Το σκάνδαλο «Panama Papers» αναδεικνύει τη σήψη και τη διαφθορά του παγκόσμιου καπιταλισμού. Μια συνομωσία απάτης με την εμπλοκή της παγκόσμιας αστικής ελίτ.
Πρόκειται για μια υπόθεση, στην οποία εμπλέκεται σχεδόν ολόκληρο το παγκόσμιο κατεστημένο, οι πλούσιοι και η άρχουσα τάξη: τωρινοί και παλιότεροι ηγέτες κρατών, μεγιστάνες, διασημότητες. Η μεγαλύτερη διαρροή δεδομένων της ιστορίας αποκάλυψε με ποιον τρόπο η παγκόσμια ελίτ χρησιμοποιούσε 200.000 εταιρίες-κελύφη που δημιουργούσε μια παναμέζικη νομική εταιρία, η Mossack Fonseca, για να διασφαλίσει τα λεφτά της σε φορολογικούς παραδείσους για να αποφύγει τον έλεγχο.
Δε μιλάμε για μια ερασιτεχνική επιχείρηση στα πρότυπα των λαθρεμπόρων που μεταφέρουν βαλίτσες γεμάτες λεφτά στην Ελβετία. Ανάμεσα σ’ αυτούς, που έδρασαν ως μεσάζοντες για την ελίτ, βρίσκουμε τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, όπως η HSBC, η UBS, η SocieteGenerale και η CreditSuisse.
Από τη μια πλευρά, η διαρροή όλων αυτών των πληροφοριών θέτει σε αμφισβήτηση συνολικά το σύστημα, καθώς η υπόθεση δεν αφορά μόνο λίγα «χαλασμένα μήλα» μέσα σ’ αυτό. Τουλάχιστον 29 από τις 500 μεγαλύτερες εταιρίες του πλανήτη περιλαμβάνονται στα έγγραφα της έρευνας. Από την άλλη πλευρά, αυτές οι τελευταίες αποκαλύψεις δεν αποτελούν ιδιαίτερα μεγάλη έκπληξη για τον απλό κόσμο που δεν περίμεναν εξάλλου και κάτι καλύτερο από την ελίτ, η οποία εμπλέκεται εδώ και πολλά χρόνια σε σκάνδαλα και υποθέσεις φοροδιαφυγής σε όλες τις χώρες.
Στέκονται ενωμένοι
Διαβάζοντας τα ονόματα των ανθρώπων που εμπλέκονται, βλέπουμε πώς ενώ πολιτικές διαιρέσεις και προσωρινά συμφέροντα μερικές φορές προκαλούν συγκρούσεις στο εσωτερικό της άρχουσας τάξης, τα πλούτη τους ενώνουν. Έτσι, εντοπίζουμε μεταξύ των πελατών της παναμέζικης εταιρίας νομικών υπηρεσιών τον Ουκρανό πρόεδρο Ποροσένκο, αλλά και ανθρώπους με στενές σχέσεις με τον Πούτιν. Οφσόρ λογαριασμούς που ανοίχτηκαν στο όνομα του πατέρα του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, του νέου Αργεντινού προέδρου Μάκρι, του Σαουδάραβα βασιλιά Σαλμάν, του εμίρη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Καλίφα. Η λίστα περιλαμβάνει ακόμα πολλούς υψηλόβαθμους αξιωματούχους του ΚΚ Κίνας και τον άντρα της αδερφής του Κινέζου προέδρου Ξι Ζινπίνγκ. Ακόμα και ο γιος του πρώην προέδρου των Ηνωμένων Εθνών Κόφι Ανάν εμφανίζεται στη λίστα με λογαριασμό στα νησιά Κέιμαν.
Το συνολικό κεφάλαιο που διαχειριζόταν η Mossack Fonseca ακόμα δεν έχει αποκαλυφθεί, και πιθανώς να μην αποκαλυφθεί ποτέ. Σύμφωνα με τα «PanamaPapers», ένας άνθρωπος του Πούτιν, ο Σεργκέι Ροντούλκιν, διατηρούσε ένα λαθραίο σύστημα ξεπλύματος χρήματος της τάξης των 2 δις δολαρίων. Σύμφωνα με την εφημερίδα Guardian, η παράνομη φυγή κεφαλαίων από τις αναπτυσσόμενες χώρες συχνά σε οφσόρ λογαριασμούς τέτοιου τύπου ισοδυναμεί με 1 τρις δολάρια το χρόνο και το ποσό αυτό μεγαλώνει.
Τα «PanamaPapers» επιβεβαιώνουν ότι αυτό το σύστημα δεν μπορεί να διορθωθεί ή να μεταρρυθμιστεί. Το 2008 το τραπεζικό σύστημα της Ισλανδίας κατέρρευσε. Οι ισλανδικές τράπεζες εθνικοποιήθηκαν, αλλά χωρίς να αμφισβητηθεί το σύστημα της αγοράς, σύμφωνα με το οποίο συνέχισαν να λειτουργούν. Αλλά ποιος κατέχει τη Wintris, μια οφσόρ εταιρία με έδρα τις βρετανικές Παρθένες Νήσους, η οποία διεκδικεί 3,5 εκατομμύρια ευρώ από τις εθνικοποιημένες ισλανδικές τράπεζες (και το κράτος); Ο Ισλανδός πρωθυπουργός Σβίκμουντουρ Γκούνλανγκσον, ή για την ακρίβεια η γυναίκα του.
Μέσα σε 24 ώρες, 21.000 Ισλανδοί (σε έναν πληθυσμό 320.000) υπέγραψαν μια καμπάνια για την παραίτηση του πρωθυπουργού.
Η επιτροπή διαχείρισης των υποθέσεων της αστικής τάξης
Φυσικά, η Mossack Fonseca υπερασπίστηκε τον εαυτό της με το σκεπτικό ότι ουδέποτε συμμετείχε σε εγκληματικές ενέργειες, καθώς η τήρηση λογαριασμών στο εξωτερικό ή σε φορολογικούς παραδείσους δεν είναι έγκλημα. Όσο κι αν το επιχείρημα αυτό δείχνει πολύ κακόγουστο, βγάζει νόημα από καπιταλιστική σκοπιά. Ο Πακιστανός υπουργός Πληροφοριών παρενέβη προς υπεράσπιση του Ναγιάζ Σαρίφ, πρωθυπουργού του Πακιστάν, ο οποίος είχε δεσμούς με την εταιρία, λέγοντας: «Ο καθένας έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει με την περιουσία του: να την πετάξει στη θάλασσα, να την πουλήσει ή να την επενδύσει. Δεν είναι έγκλημα για τον πακιστανικό νόμο ούτε και για το διεθνή νόμο».
Φυσικά, αυτό είναι αλήθεια και πιθανώς μάλιστα κανείς να μη διωχθεί για την τοποθέτηση χρημάτων σε λογαριασμούς με έδρα φορολογικούς παραδείσους. Στην πραγματικότητα, στον καπιταλισμό η κατοχή τεράστιων περιουσιών είναι όχι μόνο αποδεκτή, αλλά και επιβεβλημένη. Όμως, από τη σκοπιά της πλειοψηφίας του πληθυσμού που υποφέρει σε καθεστώς στασιμότητας και λιτότητας, η κατάσταση αυτή είναι αξιοκαταφρόνητη. Την στιγμή που ο Ναγιάζ Σαρίφ τοποθετούσε εκατομμύρια δολάρια στον Παναμά, το 60% του πληθυσμού της χώρας του ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας με λιγότερα από δύο δολάρια ημερησίως.
Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο όχι μόνο προστατεύουν, αλλά και είναι οι άμεσα ωφελημένοι από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία, την ίδια στιγμή που περικόπτουν το κράτος πρόνοιας, τις συντάξεις, την υγεία και την εκπαίδευση. Με κάθε νέο σκάνδαλο οι πολιτικοί συζητούν για νέα μέτρα «ρύθμισης των χρηματοπιστωτικών αγορών», αλλά στην πράξη το κράτος απλά λειτουργεί σαν μια επιτροπή για τη διαχείριση των κοινών υποθέσεων της αστικής τάξης σα σύνολο. Ο Τζορτζ Όσμπορν, ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών, περιέγραψε τη φοροδιαφυγή ως «ηθικά απεχθή», κι όμως, περισσότεροι από τους μισούς φορολογικούς παραδείσους που χρησιμοποιούνται από τη Mossack Fonseca είναι περιοχές υπό βρετανική διοίκηση. Ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο Βρετανός πρωθυπουργός, συγκαλεί τον επόμενο μήνα διεθνή σύσκεψη στο Λονδίνο για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, αλλά αρνήθηκε να απαντήσει εάν τα σχήματα της Mossack Fonseca συνέβαλαν στην ανάπτυξη της οικογενειακής του περιουσίας.
Παρά το τεράστιο μέγεθος της διαρροής, ακόμα δεν έχουμε τη συνολική εικόνα. Η Mossack Fonseca δεν είναι παρά ένα μόνο παράδειγμα από ένα πλήθος παρόμοιων εταιριών που δραστηριοποιούνται σε μια τεράστια βιομηχανία, δουλειά της οποίας είναι να βοηθάει το 1% να χτίσει τις περιουσίες του με ψέματα και δόλο. Οι εσωτερικοί σέρβερ δεκάδων άλλων παρόμοιων εταιριών σαν τη Mossack Fonseca θα αποτελούσαν ένα πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα και πιθανότατα θα ενέπλεκαν πολλά περισσότερα μέλη της διεθνούς ελίτ που με ανακούφιση διαπίστωσαν ότι οι δικηγόροι τους δεν υπέστησαν, προς το παρόν, ανάλογες διαρροές.
Η κορυφή του παγόβουνου
Αυτές οι αποκαλύψεις έχουν μια πολιτική διάσταση. Η έρευνα των εγγράφων, που διέρρευσαν, έγινε από μια Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) με έδρα την Ουάσινγκτον που χρηματοδοτείται μεταξύ άλλων από εταιρίες όπως η Ford, η Kellogg και τα ιδρύματα Carnegie και Rockefeller, το σύνολο των οποίων προωθούν επιθετικά τα συμφέροντα της αμερικάνικης άρχουσας τάξης εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ακόμα περισσότερο, η ICIJ λαμβάνει υποστήριξη από την Υπηρεσία των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID), η οποία «παρέχει οικονομική ανάπτυξη και ανθρωπιστική βοήθεια σε όλο τον κόσμο υποστηρίζοντας τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ» – με άλλα λόγια είναι μέρος της κυβέρνησης των ΗΠΑ και εργάζεται στενά με τη CIA.
Τα ευρήματα της έρευνας εστιάζουν έντονα στους Ρώσους που εμπλέκονται στο σχήμα και στους δεσμούς τους με τον Πούτιν. Το ίδιο ισχύει και με τον Άσαντ και τα μέλη της οικογένειας του. Κι όμως, δεν εμφανίζεται στις διαρροές ούτε ένας πολιτικός ή καπιταλιστής των ΗΠΑ. Ως η πιο ισχυρή και διεφθαρμένη άρχουσα τάξη στον κόσμο, δεν είναι πιστευτό ότι τα μέλη του 1% των ΗΠΑ δε φοροδιαφεύγουν, τουλάχιστον όσο οι «συνάδελφοί» τους στις άλλες χώρες. Τα Wikileaks καταδίκασαν το γεγονός ότι η ICIJ δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα όλα τα έγγραφα από τη διαρροή, προκειμένου τέτοια κενά να διερευνηθούν.
Είναι πιθανό τα στοιχεία των Αμερικάνων πελατών της Mossack Fonseca να δημοσιευτούν σε μεταγενέστερο στάδιο, προκειμένου να προκληθεί η μέγιστη επίδραση από τη διαρροή. Μπορεί απλά η αμερικάνικη άρχουσα τάξη να προτιμούσε άλλη εταιρία νομικής υποστήριξης, για να κρύβει τα μετρητά της. Αλλά είναι επίσης δυνατό η επιρροή ανθρώπων όπως ο Τζορτζ Σόρος, ο οποίος χρηματοδοτεί την ICIL και έχει ενισχύσει με εκατομμύρια δολάρια την καμπάνια της Χίλαρι Κλίντον για το χρίσμα των Δημοκρατικών, να χρησιμοποιείται προκειμένου να αποφευχθεί η διαρροή πληροφοριών που θα μπορούσαν να δώσουν τεράστια ώθηση στην καμπάνια του Μπέρνι Σάντερς.
Σε κάθε περίπτωση, τα «Panama Papers» αποκάλυψαν για ακόμα μια φορά ότι οι ισχυροί του κόσμου είναι ενωμένοι στην προστασία του πλούτου τους και στη φροντίδα αυτός να αυξάνεται. Η μόνη εναλλακτική λύση είναι να απαλλοτριωθεί ο πλούτος και να τεθεί κάτω από τον έλεγχο της εργατικής τάξης – της πλειοψηφίας του πληθυσμού. Με απλά λόγια, η μόνη εναλλακτική λύση είναι ο αγώνας για μια σοσιαλιστική κοινωνία.
Ρομπέρτο Σάρτι – Μπεν Γκλινιέκι
Μετάφραση από την ιστοσελίδα www.marxist.com : Άγγελος Ηρακλείδης
