«Η φύση δεν παράγει από την μία μεριά κατόχους χρήματος ή εμπορευμάτων
και από την άλλη ανθρώπους που κατέχουν μόνο τις εργατικές τους δυνάμεις»
Καρλ Μαρξ, «Το Κεφάλαιο», τόμος 1ος
Η ελληνική οικονομία, λένε, πάει από επιτυχία σε επιτυχία. Αποτελεί, λένε, το θαύμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Η.Π.Α., η Γερμανία, η Ιαπωνία, λένε, κρατούν γερά. Ο παγκόσμιος καπιταλισμός, λένε, αντέχει και προχωρά. Ποιοι τα λένε όμως αυτά; Σίγουρα όχι ο λαός που υποφέρει, μετά από τόσα χρόνια οικονομικής κρίσης, υγειονομικής κρίσης και εξαθλίωσης ενώ κάποιοι, παρόλα αυτά, περνούν καλά.
Τα δεδομένα τι δείχνουν; Στην τελευταία της έκθεση η ΜΚΟ Oxfam, εμφατικά διαπίστωσε πως από το 2020 μέχρι σήμερα οι οικονομικές ανισότητες έχουν μεγιστοποιηθεί σε υπερθετικό βαθμό. Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που 250-300 υπερπλούσιοι που συνέστησαν την ομάδα «Εκατομμυριούχοι Πατριώτες», ζήτησαν την φορολόγηση μέρους του πλούτου τους, υπέρ κοινωνικών υπηρεσιών και παροχών βλέποντας πως το σύστημα τους, το οικονομικό σύστημα που σθεναρά υπερασπίζονται, αρχίζει να έχει τριγμούς. Μα πόσο να φορολογηθούν και τι να δώσουν; H ίδια έκθεση δείχνει πως αν χαλούν ακόμη και ένα εκατομμύριο την ημέρα θα χρειαστούν 476 χρόνια για να ξεμείνουν από μετρητά, την ίδια ώρα μάλιστα που η ροή κεφαλαίων (η απόκρυψή τους δηλαδή) σε φορολογικούς παραδείσους φτάνει στο ποσό του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων.
Πώς αλλιώς θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τα μέτρα που προτείνουν, εκτός από σταγόνα στον ωκεανό; Η έρευνα δείχνει ότι μόλις το 0,4% από τις 1600 μεγαλύτερες εταιρείες, είναι διατεθειμένες να πληρώσουν μισθούς διαβίωσης. Πώς θα μπορέσει πραγματικά ο εργαζόμενος πληθυσμός να διαβιώσει και να προοδεύσει αν δεν κατέχει τα μέσα παραγωγής; Πώς θα τα καταφέρει αν παραμείνει παγιδευμένος στην πώληση της εργατικής του δύναμης ως μοναδικό μέσο επιβίωσης;
Είναι πια σαφές, ακόμη και στους πιο δύσπιστους πως ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα που παράγει ανισότητες και στηρίζεται σε αυτές. Αυτό που μένει να κατανοηθεί είναι πως η «κρυφή γοητεία του καπιταλισμού» είναι μια πλάνη, ένα προπέτασμα καπνού μπρος στα μάτια της εργατικής τάξης. Η ελπίδα της κοινωνικής κινητικότητας και οικονομικής ανέλιξης είναι η παγίδα που στήνει το σύστημα προκειμένου να ελέγξει τις αντιδράσεις.
Υπάρχουν όμως πρωτοπόρα τμήματα της εργατικής τάξης παντού στον κόσμο, που βλέπουν την εικόνα πίσω από τις λέξεις και παλεύουν για ένα καλύτερο αύριο, για μια δίκαιη κοινωνία. Σε παγκόσμια κλίμακα συγκροτούνται δυνάμεις αντίστασης. Εργάτες, αγρότες, μαθητές, φοιτητές αποτελούν το στρώμα εκείνο που κρύβει μέσα του τις δυνάμεις της ανατροπής. Η έκθεση της Oxfam αναφέρει πως μέσα στην επόμενη δεκαετία θα εμφανιστεί ο πρώτος τρισεκατομμυριούχος, αλλά θα χρειαστούν 230 χρόνια για να εξαφανιστεί η φτώχεια. Ο λαός, όμως, δεν μπορεί να περιμένει. Μπορεί οι αντιδραστικές κυβερνήσεις να αισθάνονται ακόμη ισχυρές, αλλά οι δυνάμεις που κινούνται από τις πραγματικές ανάγκες της διαβίωσης, ολοένα ενισχύονται. Οι απόψεις και αντιλήψεις του γνήσιου κομμουνισμού, ολοένα ενισχύονται.
Γίνεται σιγά-σιγά ξεκάθαρο πως δεν αποτελεί λύση η όποια προσπάθεια διαχείρισης του καπιταλισμού ή δίκαιης εφαρμογής του. Τέτοιες ελπίδες διαψεύστηκαν στην πράξη. Η μόνη διαφαινόμενη λύση είναι η συγκρότηση και προσπάθεια εφαρμογής πραγματικά ριζοσπαστικών ιδεών, με στόχο την ανατροπή αυτού του οικονομικού συστήματος. Ο καπιταλισμός μπορεί να προσέφερε πολλά σε σχέση με την φεουδαρχία που αντικατέστησε, αλλά έχει προ πολλού γίνει αντιδραστικός. Σχηματικά θα λέγαμε ότι δεν μπορεί να προσφέρει στην ανθρωπότητα πλέον τίποτα, μόνο παίρνει. Οι επίμονοι απολογητές του, οδηγούνται από καθαρά ιδιοτελή κριτήρια ικανοποίησης των αναγκών των λιγοστών, πλούσιων και ισχυρών. Αυτοί είναι οι μόνοι που έχουν ανησυχία, μήπως και χάσουν τα κεκτημένα τους, που προέκυψαν από την εκμετάλλευση των πολλών.
Κόντρα στις αντιστάσεις του συστήματος, κόντρα στις διαψευσμένες προοπτικές της όποιας διαχείρισης του, κόντρα στις γραφειοκρατικές και αποστειρωμένες αντιλήψεις για την συγκρότηση και ανάπτυξη του κινήματος, το στρώμα εκείνο που κατανοεί την αδυναμία του καπιταλισμού, που κατανοεί πως η μόνη λύση είναι ο γνήσιος κομμουνισμός, είναι εκεί έξω και ολοένα δυναμώνει!
Ηλίας Λεμοντζόγλου
