Στις 21 του περασμένου Ιουλίου ο «Υπηρέτης του Λαού», το κόμμα του νέου Ουκρανoύ προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σάρωσε στις βουλευτικές εκλογές, κερδίζοντας 254 από τις 424 έδρες. Αυτό αντιπροσωπεύει μία από τις μεγαλύτερες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες στην ουκρανική ιστορία, αλλά με ενα χαμηλό επίπεδο προσέλευσης, λιγότερο από το μισό του συνόλου των ψηφοφόρων.
Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς δεν υπήρχε κανένας αριστερός υποψήφιος, δεδομένης της σκληρής κρατικής καταστολής εναντίον τους, ιδιαίτερα εναντίον του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ουκρανίας. Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι πολλοί ψηφοφόροι εργάζονται στο εξωτερικό λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης της Ουκρανίας.
Το εκλογικό μπλοκ του Ποροσένκο – μετονομασμένο σε «Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη», με «βάση» την υπόσχεσή του να φέρει την Ουκρανία πιο κοντά στην ένταξη στην ΕΕ κέρδισε μόλις 26 έδρες από τις 132 το 2014 (σε σύνολο ψήφων 3,4 εκατομμύρια είχε λάβει λίγο πάνω από 1 εκατομμύριο). Αυτό επιβεβαιώνει και πάλι το μίσος που έχει ο ουκρανικός λαός ενάντια στην κυβέρνησή του, όπως εκφράζεται και στις δημοσκοπήσεις. Ακόμη και οι πλειοψηφίες στα οχυρά του, τις δυτικές περιοχές, σχεδόν εξαφανίστηκαν.
Η ειρωνεία είναι ότι το πρόγραμμα του Ζελένσκι αποτελεί συνέχεια της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων και της λιτότητας του Ποροσένκο προς το συμφέρον των ουκρανών ολιγαρχών, ενώ παράλληλα, υποτάσεται στις πιέσεις του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Σε ένα πρόσφατο βίντεο που απευθύνεται στους δυτικούς καπιταλιστές, ο Ζελένσκι τόνισε την επιθυμία του να «απελευθερώσει» τη βιομηχανία και υποστήριξε πως οι επενδυτές θα μπορούσαν να «κερδίσουν χρήματα τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά» από τους Ουκρανούς. Το εξωτερικό σκέλος απευθύνεται σαφώς σε εκείνες τις επιχειρήσεις της ΕΕ που αναζητούν σήμερα περισσότερους Ουκρανούς εργαζόμενους για να τους βάλουν να εργαστούν σε άθλιες συνθήκες.
Ο κύριος λόγος για τον οποίο κέρδισε το κόμμα του Ζελένσκι όμως, δεν είναι ασφαλώς το δεξιό οικονομικό πρόγραμμα. Ο κύριος λόγος ήταν η αίσθηση «φρέσκου αέρα» που υποτίθεται ότι ο Ζελένσκι αντιπροσώπευε σε σχέση με τον Ποροσένκο και την προηγούμενη κυβέρνηση. Είναι ένας διάσημος τηλεοπτικός κωμικός που έκανε την ουκρανική πολιτική θέμα της κωμωδίας. Επιπλέον, δεν χρησιμοποίησε την ίδια ποσότητα δεξιού εθνικισμού με αυτή στην οποία βάσισε την εκστρατεία του ο Ποροσένκο.
Το Λαϊκό Μέτωπο, το κοινοβουλευτικό σχήμα που είχε αρχικά συνασπιστεί με τον Ποροσένκο και συμπεριλάμβανε πολλούς ακροδεξιούς και νεοναζιστές βουλευτές όπως ο κοινοβουλευτικός ομιλητής Αντρέι Παρούμπι και ο ηγέτης του Τάγματος Αζόφ, Αντρέι Μπιλέτσκι, δεν πήρε μέρος στις εκλογές ως κόμμα και επίσημα πλέον δεν έχει καμία έδρα.
Το Αντιπολιτευτικό Μπλοκ της αντιπολίτευσης είχε άνοδο σε σχέση με τις εκλογές του 2014 όσον αφορά βουλευτές, έδρες και ψήφους. Παρόλο που απέκτησε κάποιο ρεύμα από την ρητορική του κατά του Ποροσένκο, οι σχέσεις του με την ολιγαρχία είναι σαφείς και οι αριστεροί ψηφοφόροι σωστά δεν τους εμπιστεύονται. Το Κόμμα Πατρίδας, της Γιούλια Τιμοσένκο, συνεχίζει τη στασιμότητά του, με το ίδιο περίπου αποτέλεσμα του 8%.
Ο μύθος για τα νέα πρόσωπα του Ζελένσκι στο κοινοβούλιο
Πολλοί από τους βουλευτές του Υπηρέτη του Λαού είναι πρώην αξιωματούχοι των παλιών πολιτικών κομμάτων – όπως ο πρώην αξιωματούχος του Κόμματος των Περιφερειών, Ντιμίτρο Ραζούμκοφ – ο οποίος είναι πρόεδρος του κοινοβουλίου. Αυτό όμως μπορούσε να γίνει μόνο σε κάποιο βαθμό, δεδομένου ότι ο Ζελένσκι τέθηκε αντιμέτωπος με τα υφιστάμενα κοινοβουλευτικά κόμματα. Όπως συνέβη και με το κόμμα του Μακρόν στη Γαλλία, έπρεπε να συμπληρώσουν τους καταλόγους με πολλούς υποψήφιους που δεν έχουν πολιτική πείρα.
Ενώ το Ράδιο Ελεύθερη Ευρώπη έχει επαινέσει το γεγονός αυτό σα να πρόκειται για «εκκαθάριση του κοινοβουλίου», το γεγονός παραμένει ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν δική τους πολιτική ιδεολογία. Η έλλειψη οποιασδήποτε ιδεολογίας θα τους κάνει απλώς υπηρέτες της κυρίαρχης ολιγαρχικής κλίκας του Κολομόισκι που χρηματοδοτεί το κόμμα του Ζελένσκι. Αυτό αντικατοπτρίζει τον ρόλο του ίδιου του Ζελένσκι. Αν και πολλές ολιγαρχικές κλίκες στην πρόσφατη ιστορία έχουν επιδείξει τεράστια διαφθορά, αυτή του Κολομόισκι είναι στην κορυφή της λίστας, έχοντας κερδίσει από τον εμφύλιο πόλεμο αρκετές κατασχέσεις κρατικών περιουσιακών στοιχείων.
Πόσο σταθερό θα είναι το κοινοβούλιο Ζελένσκι;
Έτσι ενώ αυτή η εκλογική νίκη παρέχει στο κόμμα του Ζελένσκι μεγάλη ελευθερία για να προωθήσει τις πολιτικές του, χτίστηκε σε ένα πολύ αδύναμο θεμέλιο: η ουκρανική οικονομία βρίσκεται στη μέση της παγκόσμιας οικονομικής αναταραχής.
Επιπλέον, το προπέτασμα του εθνικισμού που χρησιμοποίησε ο Ποροσνένκο για να προωθήσει τη λιτότητα ξεθωριάζει και η επίτευξη εκλογικής πλειοψηφίας για τον Ζελένσκι σημαίνει ότι είναι οι ψηφοφόροι του αυτοί που θα κουβαλήσουν το κύριο βάρος της λιτότητας. Παρότι κανείς δεν θα εκπροσωπεί τα συμφέροντα των εργαζομένων της Ουκρανίας στο νέο κοινοβούλιο, το πιο πιθανό είναι πάνω στο σαθρό έδαφος του ουκρανικού καπιταλισμού να ενταθεί η ταξική πάλη και να αυξηθούν οι αυθόρμητες απεργίες και τα αυθόρμητα λαϊκά ξεσπάσματα κατά την επόμενη περίοδο.
Πέτερ Μιχαηλένκο
Μετάφραση από την ιστοσελίδα www.marxist.com: Αλέξης Μητσόπουλος
