Έχουν περάσει δύο εβδομάδες από την έκρηξη των διαδηλώσεων σε ολόκληρο το Ιράν, όταν το καθεστώς εφάρμοσε μια αιφνίδια περικοπή στην επιδότηση καυσίμων. Παρά τον ηρωικό αγώνα του λαού στους δρόμους, το καθεστώς τσάκισε το κίνημα μέσα σε πέντε ημέρες. Αυτή όμως δεν ήταν καθόλου μια θριαμβευτική νίκη του καθεστώτος, το οποίο είναι πλέον πιο αδύναμο από ποτέ.
Αφού άρθηκε ο ασφυκτικός αποκλεισμός του διαδικτύου και άρχισαν να εμφανίζονται αναφορές από ολόκληρη τη χώρα, σχηματίστηκε μια φρικτή εικόνα κρατικής βίας χωρίς προηγούμενο.
Ένα βίντεο που έχει κυκλοφορήσει ευρέως δείχνει μια ομάδα κρατικών δυνάμεων να χτυπούν επανειλημμένα με τσεκούρι ένα νεαρό και στη συνέχεια να τον πυροβολούν τρεις φορές. Μια άλλη αναφορά εξηγούσε το πώς ένας γνωστός υποστηρικτής της κυβέρνησης “ξεφορτώθηκε” το απανθρακωμένο πτώμα του νεαρού σε ένα φαρμακείο. Μετά από αυτά τα γεγονότα, όλοι οι άνθρωποι που ήταν παρόντες στο φαρμακείο και τον αναγνώρισαν, συνελήφθησαν.
Ανάμεσα στους νεκρούς υπήρχαν πολλά νέα παιδιά ηλικίας 12 και 13 ετών, ενώ αναφέρθηκε και η δολοφονία ενός επτάχρονου κοριτσιού. Σε κάποια μέρη, παρακρατικοί τραμπούκοι του καθεστώτος άνοιξαν πυρ αδιακρίτως απέναντι σε πλήθη που διαμαρτύρονταν ειρηνικά καθώς και σε περαστικούς, ενώ σε μια περίπτωση στο Μπεχμπαχάν, αναφέρθηκε ότι χρησιμοποιήθηκε εναντίον των διαδηλωτών ένα τανκ. Πολλές περιοχές έμοιαζαν με εμπόλεμες ζώνες, με όλους τους δρόμους τους να έχουν εκραγεί και διαλυθεί.
Ενώ το καθεστώς και διεθνείς οργανισμοί όπως η Διεθνής Αμνηστία τοποθετούν τον αριθμό των νεκρών μεταξύ 100-200, ο πραγματικός αριθμός είναι κατά πολύ μεγαλύτερος. Μια από τις πολλές αναφορές που κυκλοφόρησαν μετά την άρση του αποκλεισμού του διαδικτύου έγραφε:
“Η σύζυγος μου εργάζεται στο χειρουργείο σε ένα από τα νοσοκομεία της πόλης Ισφαχάν. Την περασμένη εβδομάδα, πολλοί από τους συναδέλφους της που έκαναν την απογευματινή βάρδια έμειναν μέχρι το πρωί. Από επαφές που κάναμε ανακαλύψαμε ότι είχαν φέρει πολλούς σκοτωμένους στα νοσοκομεία, όμως εξαιτίας του χάους δεν υπήρχαν κανονικά στατιστικά στοιχεία γι’ αυτούς… Όταν [η σύζυγος μου] επέστρεψε από τη βάρδιά της είπε ότι υπήρχαν πολλοί νεκροί. Έκλαιγε. Δεν είχε ξαναδεί κάτι τέτοιο. Οι άνθρωποι που εργάζονται σε χειρουργεία έχουν κάπως συνηθίσει να βλέπουν ανθρώπους να πεθαίνουν, όμως αυτή τη φορά είδαν τόσα πολλά αποτρόπαια περιστατικά που [εκείνη] βρισκόταν σε κατάσταση σοκ. Είπε ότι τους είχαν έρθει 20-25 άνθρωποι σε αυτήν την κατάσταση μέσα σε εκείνες τις δύο ημέρες [Σάββατο και Κυριακή 16-17 Νοεμβρίου]. Ήταν άνθρωποι που είχαν πεθάνει στη διαδρομή για το νοσοκομείο. Δεν είχε καμία πληροφόρηση για τους ανθρώπους που είχαν σκοτωθεί επιτόπου και τα πτώματα τους είχαν απομακρυνθεί. Και όλα αυτά μόνο από μία γειτονιά (Μάλακ Σαχ) της πόλης Ισφαχάν. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι αυτό το συγκεκριμένο νοσοκομείο ήταν μια ειδική περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν περισσότερα από 20 νοσοκομεία σε ολόκληρη την πόλη Ισφαχάν, τα νούμερα είναι τρομακτικά. Επιπλέον, ο αριθμός των τραυματιών [στο νοσοκομείο] ήταν περίπου 140-150.”
Μια άλλη αναφορά από τα νοσοκομεία των πόλεων Σιράζ και Αχβάζ τοποθετούν τον αριθμό των νεκρών μεταξύ 100-150 για τις πόλεις αυτές. Παρόμοιοι αριθμοί έχουν δημοσιευθεί και από την Τεχεράνη. Οι αριθμοί αυτοί προέρχονται είτε από νοσοκομεία είτε από πηγές της αστυνομίας και έτσι δίνουν μόνο μερική εικόνα. Επιπλέον, δεν υπάρχουν αναφορές για το πόσοι άνθρωποι πέθαναν από τα τραύματά τους αργότερα. Ο πραγματικός αριθμός σε εθνικό επίπεδο θα μπορούσε να είναι 500 νεκροί ή και περισσότεροι. Το καθεστώς απαιτεί υπέρογκα ποσά για να παραδώσει τις σωρούς των νεκρών στις οικογένειές τους.
Την ίδια στιγμή, το ίδιο το καθεστώς έχει δημοσιεύσει αναφορές για 4.800 τραυματίες. Κι εδώ πάλι, πρόκειται για συντηρητικές εκτιμήσεις, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται όσοι δεν πήγαν στα νοσοκομεία καθώς εκεί είχαν στρατοπεδεύσει κρατικές δυνάμεις που συλλάμβαναν όσους ζητούσαν περίθαλψη για τα τραύματά τους. Ο αριθμός των τραυματιών είναι τόσο μεγάλος ώστε τα νοσοκομειακά ιδρύματα να κάνουν συνεχείς εκκλήσεις για δωρεές αίματος καθώς τα αποθέματα στερεύουν.
Επιπρόσθετα, ένας βουλευτής υποστήριξε ότι 7.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί. Πολλοί από αυτούς έχουν σταλεί στη διαβόητη φυλακή Fashafuyeh, όπου βρίσκονται έγκλειστοι κάτω από βάρβαρες συνθήκες 15.000 εγκληματίες, φυλακισμένοι κυρίως για εγκλήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά. Μπορεί κανείς να υποθέσεις βάσιμα ότι περίπου 10.000 άνθρωποι έχουν είτε σκοτωθεί, είτε τραυματιστεί, είτε συλληφθεί κατά τις κατασταλτικές επιθέσεις του καθεστώτος. Αυτοί οι αριθμοί γίνονται ακόμα πιο σοκαριστικοί αν ληφθεί υπόψη ότι ο αριθμός των ανθρώπων στους δρόμους, όπως αναφέρεται από το καθεστώς, δεν ξεπερνούσε τις 170 – 200 χιλιάδες. Οι διώξεις συνεχίζονται και νέοι και νέες που πιστεύεται ότι συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις κυνηγιούνται από το καθεστώς σε ολόκληρη τη χώρα.
Αυτοί οι (κυρίως) νεαροί άνθρωποι έχουν βιώσει μια ζωή βίας με τη μορφή της ανεργίας, της λιτότητας και της φτώχειας. Έχουν αφεθεί να σαπίσουν χωρίς μέλλον, από μια άρχουσα τάξη που δεν κάνει τίποτα άλλο από το να κλέβει και να συνωμοτεί. Και μόλις επιτέλους αρχίζουν να διαμαρτύρονται για τον πόνο και τα βάσανά τους (και ναι, να καίνε και μερικά βενζινάδικα και μερικές τράπεζες, θεσμούς που πρωτοστατούν στη φρενίτιδα της κλεψιάς της άρχουσας τάξης), αντιμετωπίζονται με την ύψιστη βαναυσότητα. Τώρα μας λένε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι τραμπούκοι και εγκληματίες.
Στην πραγματικότητα, το εντυπωσιακό στοιχείο δεν είναι η βία των διαδηλωτών, αλλά η αυτοσυγκράτηση που έχουν επιδείξει δεδομένων των συνθηκών που έχουν υποχρεωθεί να υπομείνουν. Η συντριπτική πλειοψηφία των διαδηλωτών ήταν ειρηνικοί και άοπλοι. Επιπλέον, πολλές από τις τράπεζες και τα βενζινάδικα που κάηκαν στην πραγματικότητα πυρπολήθηκαν από τους ίδιους τους προβοκάτορες του καθεστώτος. Μια αναφορά πολιτών για ένα περιστατικό στο Καράτζ, μια βιομηχανική πόλη κοντά την Τεχεράνη, υποστηρίζει ότι ένοπλες δυνάμεις συνέλαβαν μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων και στη συνέχεια έκαψαν μια κοντινή τράπεζα.
Η απάντηση του καθεστώτος αντιθέτως, δεν είχε καμιά εγκράτεια και σύνεση. Πρόκειται για την πιο βίαιη καταστολή του ιρανικού καθεστώτος από την εποχή της αντεπαναστατικής τρομοκρατίας που εξαπέλυσε τη δεκαετία του 1980. Ήταν κατά πολύ βιαιότερη από εκείνη ενάντια στο Πράσινο Κίνημα του 2009, το οποίο στο αποκορύφωμα του είχε εκατομμύρια συμμετέχοντες. Αυτό που αναδεικνύεται είναι η απομόνωση και ο φόβος του καθεστώτος. Υπάρχουν βίντεο που το επιβεβαιώνουν, τα οποία έχουν κυκλοφορήσει από υπαλλήλους του δικαστικού σώματος, των ενόπλων δυνάμεων και από αλλού.
Είναι φυσικό, με δεδομένη την έκταση της βίας, την προπαγάνδα των μέσων ενημέρωσης και τις απειλές ότι το Ιράν μετατρέπεται σε νέα Συρία, ότι πολλοί άνθρωποι δεν συμμετείχαν στις διαδηλώσεις. Στην πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη οποιασδήποτε μορφής οργάνωσης, ηγεσίας ή αποτελεσματικών τρόπων επικοινωνίας, πρόκειται για μια επιβεβαίωση της δύναμης του κινήματος το γεγονός ότι 200.000 βγήκαν στους δρόμους. Σύμφωνα με τους Φρουρούς της Επανάστασης, η πλειοψηφία αυτών που διαδήλωναν ήταν νέοι, φτωχοί και άνεργοι άνδρες και γυναίκες από εργατικές περιοχές. Όμως αυτά τα στρώματα εκφράζουν την οργή και τη δυσαρέσκεια που επικρατεί στις πλατύτερες μάζες της εργατικής τάξης. Η κλίμακα της βίας που χρησιμοποίησε το κράτος, βοήθησε μόνο στο να βαθύνουν και να επεκταθούν αυτές οι διαθέσεις.
Το καθεστώς
Όμως η “νίκη” του καθεστώτος, την οποία διακηρύσσουν θριαμβευτικά μέρα και νύχτα όλα τα τηλεοπτικά κανάλια από την περασμένη εβδομάδα, φαίνεται ότι είναι “κούφια”. Μετά το τσάκισμα του κινήματος, το καθεστώς επιχείρησε να εδραιώσει τη νίκη του οργανώνοντας μια σειρά από “αυθόρμητες” φιλο-καθεστωτικές διαδηλώσεις από το “λαό” και ενάντια στους “ταραχοποιούς”, οι οποίες θα λάμβαναν χώρα τη Δευτέρα 25 Νοεμβρίου. Ήταν στο ίδιο μήκος κύματος με τις φιλο-καθεστωτικές πορείες της 30ης Δεκεμβρίου του 2009, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο για να συντριβεί το Πράσινο Κίνημα που είχε φτάσει στο αποκορύφωμα του μερικές ημέρες νωρίτερα. Τότε, οι συμμετέχοντες στις διαδηλώσεις υπέρ του καθεστώτος ήταν εκατοντάδες χιλιάδες, ίσως ακόμα και εκατομμύρια.
Ωστόσο, αυτή τη φορά οι διαδηλώσεις οι οποίες διαφημίζονταν για τέσσερις – πέντε ημέρες από τα περισσότερα μέσα, και οι οποίες είχαν την πλήρη υποστήριξη ολόκληρης της κρατικής μηχανής, αποδείχθηκαν μια μεγάλη αποτυχία. Στην Τεχεράνη, η διαμαρτυρία που έλαβε χώρα μεταξύ των πλατειών Enghelab και Ferdows δεν είχε συμμετοχή άνω των 100.000 ανθρώπων με τους πιο γενναιόδωρους υπολογισμούς, ένας αριθμός πολύ μικρός για την περιοχή της ευρύτερης Τεχεράνης που αριθμεί 15 εκατομμύρια κατοίκους! Ακόμα κι έτσι, πέρα από τους δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι θα εξαναγκάστηκαν να συμμετάσχουν, οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες ήταν φτωχοί άνθρωποι που δωροδοκήθηκαν για να παραστούν. Κι ακόμα και με αυτό τον τρόπο, το καθεστώς χρειάστηκε να λάβει μια σειρά απελπισμένα μέτρα προκειμένου να “γεμίσουν οι δρόμοι”. Για παράδειγμα, όλες οι γραμμές του μετρό σταματούσαν μυστηριωδώς – για “τεχνικούς λόγους” – όταν έφταναν σε κοντινούς σταθμούς. Οι μαθητές και οι φοιτητές επίσης “σύρθηκαν” στις διαδηλώσεις από τους καθηγητές τους. Ένας φοιτητής ανέφερε ότι κάποιος μπήκε μέσα σε μια κοντινή βιβλιοθήκη πανεπιστημίου, στην οποία εκείνος μελετούσε, λέγοντας τους ότι η βιβλιοθήκη καθώς και όλα τα κοντινά ιδρύματα έπρεπε να κλείσουν και να εκκενωθούν. Παράλληλα, πολλοί άνθρωποι που παρουσιάστηκαν ως διαδηλωτές στα ΜΜΕ ήταν απλοί περαστικοί. Ήταν τέτοια η ταπείνωση που παρά τα πολλά ελικόπτερα των μέσων ενημέρωσης που πετούσαν στον αέρα, δεν προβλήθηκαν καθόλου εναέριες λήψεις στην τηλεόραση. Οι περισσότερες φωτογραφίες στις εφημερίδες πάρθηκαν από το μπροστινό τμήμα των διαδηλώσεων σε πολύ στενή γωνία προκειμένου να δώσουν την εντύπωση ενός δρόμου γεμάτου διαδηλωτές. Στην πόλη Ταμπρίζ, με 1,5 εκατομμύριο κατοίκους, η οποία ήταν ένα από τα ελάχιστα μέρη που ξεχώρισε και ευχαρίστησε ο Πρόεδρος Ρουχανί για την υποστήριξη προς το καθεστώς, βγήκαν στους δρόμους λιγότεροι από 500 άνθρωποι!
Στο Πράσινο Κίνημα του 2009 κυριαρχούσαν τα στοιχεία της μεσαίας τάξης και την καθοδήγηση είχε το φιλελεύθερο Μεταρρυθμιστικό κίνημα, το οποίο δεν απολάμβανε καμιά υποστήριξη από τα φτωχά στρώματα. Το καθεστώς αυτό το γεγονός, μαζί με τη συνηθισμένη του αντι-ιμπεριαλιστική προπαγάνδα, για να εκμαιεύσει την υποστήριξη αυτών των φτωχών στρωμάτων. Ωστόσο αυτή τη φορά, είναι οι φτωχοί και οι πεινασμένοι που βρέθηκαν στους δρόμους. Και το καθεστώς, παρά τις συνηθισμένες δωροδοκίες και απειλές, δεν ήταν δυνατό να κινητοποιήσει σημαντικές δυνάμεις. Ενώ σε αυτή τη φάση δεν υπάρχουν αξιοσημείωτα φιλο-ιμπεριαλιστικά αισθήματα ανάμεσα στο λαό, είναι ξεκάθαρο ότι η αντι-ιμπεριαλιστική ρητορική του καθεστώτος δεν έχει αποτελέσματα όπως παλιότερα. Μετά από δεκαετίες επίθεσης στο βιοτικό επίπεδο από τους μουλάδες, οι οποίοι ζουν μέσα στην πολυτέλεια, το έδαφος που πατούν έχει γίνει σαθρό. Το θέατρο που παίζουν έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα καθημερινά φαινόμενα διαφθοράς και νεποτισμού που συμβαίνουν σε κοινή θέα. Σε αυτά προστίθεται η βαναυσότητα της καταστολής που εξαπέλυσαν απέναντι στα πιο φτωχά και ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας. Όλα τα παραπάνω έχουν καταφέρει ένα ανεπανόρθωτο πλήγμα στο καθεστώς.
Στο παρελθόν, το καθεστώς συνήθιζε να εναλλάσσεται ανάμεσα στις συντηρητικές κυβερνήσεις με σκληρή γραμμή και τις πιο φιλελεύθερες Μεταρρυθμιστικές κυβερνήσεις προκειμένου να κατευθύνει τη δυσαρέσκεια της κοινωνίας στα επίσημα κανάλια. Αλλά η πραγματική φύση όλων των πολιτικών στρατοπέδων εκτέθηκε πλήρως την περασμένη εβδομάδα, όταν όλες οι πτέρυγες ενώθηκαν προκειμένου να καταστείλουν το κίνημα.
Ο ίδιος ο πρόεδρος Χασάν Ρουχανί ήρθε στην εξουσία στηριζόμενος σε μια τεράστια αντικαθεστωτική διάθεση, η οποία απειλούσε να εκραγεί. Εμφανιζόμενος ως φιλελεύθερος – δημοκράτης, κέρδισε το 2013 στη βάση υποσχέσεων για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων και επέκταση των δημοκρατικών δικαιωμάτων, ιδιαίτερα για την ελευθερία του τύπου και την ελευθερία του λόγου, καθώς και άρση των περιορισμών στο διαδίκτυο. Όμως την περασμένη εβδομάδα, πιθανότατα πραγματοποίησε σκληρότερες επιθέσεις στο βιοτικό επίπεδο, συνέλαβε περισσότερους πολιτικούς κρατούμενους και περιόρισε περισσότερο τις δημοκρατικές διόδους, συμπεριλαμβανομένου του διαδικτύου, από κάθε άλλο πρόεδρο στη 40ετή ιστορία της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Όλοι οι κορυφαίοι Μεταρρυθμιστές πολιτικοί, επίσης συσπειρώθηκαν σε στήριξη του καθεστώτος. Ένας εκ των πιο δημοφιλών από αυτούς, ο πρώην πρόεδρος Μοχάμετ Χαταμί, ο οποίος εμφανίζεται ως υποστηρικτής της ειρήνης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν εξέδωσε καμία ανακοίνωση μέχρι την Τρίτη 26 Νοεμβρίου. Ακόμα και τότε, υποστήριξε τη γραμμή του καθεστώτος, με μερικές μόνο επιφυλάξεις στο ύφος του “χρειάζεται να δούμε πόσοι στους δρόμους ήταν ξένοι πράκτορες και πόσοι απλοί Ιρανοί”. Αυτό αποκαλύπτει την προδοτική φύση των φιλελεύθερων δημοκρατών, που πάντα φοβούνται το επαναστατικό κίνημα των μαζών περισσότερο από την πιο αντιδραστική δικτατορία.
Την ίδια στιγμή, η θέση της σκληρής πτέρυγας του καθεστώτος γύρω από τον Ανώτατο Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ και τους Φρουρούς της Επανάστασης δεν είναι καλύτερη. Όχι μόνο επιδοκίμασαν πλήρως την απόφαση της κυβέρνησης να περικόψει το επίδομα καυσίμων, αλλά ήταν στην εμπροσθοφυλακή της κασταστολής, με κάποιους από τους πιο εξέχοντες εκπροσώπους τους, όπως ο εκδότης της εφημερίδας Kayhan, Χουσεΐν Σαριατμαντάρι, και ο πρώην υποψήφιος της σκληρής πτέρυγας για την προεδρία, Εμπραχίμ Ραΐσι, να ζητούν την εκτέλεση των συλληφθέντων. Άλλοι “σχολιαστές” της σκληρής ισλαμικής πτέρυγας εμφανίστηκαν στην τηλεόραση απαιτώντας τον ακρωτηριασμό των χεριών και των ποδιών τους.
Η απώλεια νομιμοποίησης έχει φέρει το καθεστώς σε συνθήκες βαθιάς κρίσης και στην κορυφή έχουν αρχίσει να εμφανίζονται διασπάσεις. Πολιτικοί και αξιωματούχοι της σκληρής πτέρυγας κάνουν ολοένα αυξανόμενες επιθέσεις στην κυβέρνηση για το ότι δεν πραγματοποιεί τις περικοπες “με το σωστό τρόπο” και γιατί δεν προετοιμάζει το λαό. Στο μεταξύ, οι Μεταρρυθμιστές πολιτικοί επιτίθονται σε αυτούς της σκληρής πτέρυγας για τη λογοκρισία στα μέσα ενημέρωσης. Στη βουλή, η οποία προετοιμάζεται για εκλογές σε μερικούς μήνες, έχουν γίνει μια σειρά από συγκρούσεις. Ο αδέσμευτος βουλευτής Αλί Μοταχάρι έκανε πρόταση μομφής κατά του υπουργού Εσωτερικών για τους χειρισμούς του κατά τις διαδηλώσεις. Παράλληλα, βουλευτές της σκληρής πτέρυγας προετοιμάζουν πρόταση μομφής κατά του υπουργού Πετρελαίου επειδή δεν περιορίζει το λαθρεμπόριο πετρελαίου, έναν παράγοντα που χρησιμοποιήθηκε ως δικαιολογία για την αύξηση των τιμών των καυσίμων. Ο υπουργός Παιδείας επίσης βρίσκεται υπό την απειλή πρότασης μομφής, ενώ ο υπουργός Γεωργίας παραιτήθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα για να αποφύγει την καταγγελία επειδή μεταξύ άλλων δεν είχε περιορίσει τον πληθωρισμό στα αγροτικά προϊόντα.
Στην πορεία προς τις νέες βουλευτικές εκλογές, οι βουλευτές από όλες τις πλευρές προσπαθούν να κρατήσουν αποστάσεις από το Καθεστώς. Ο Χαμπιμπολάχ Κεστζάρ, βουλευτής από τη φτωχή περιοχή του Μπεχμπαχάν όπου πολλοί σκοτώθηκαν στις πρόσφατες συγκρούσεις, επιτέθηκε στην κυβέρνηση λέγοντας:
“Αντί να να βάζετε τα χέρια σας στις τσέπες του λαού, θα μπορούσατε να είχατε εξοικονομήσει χρήματα περιορίζοντας τη σπατάλη στον προϋπολογισμό, σταματώντας τα μη απαραίτητα πολυέξοδα ταξίδια στο εξωτερικό και αντιμαχόμενοι τις υπερβολές στα έξοδα μερικών μελών της κυβέρνησης σας”.
Άσκησε ακόμη κριτική στον Ρουχανί επειδή “αυτοί που έχουν ανάγκη και αποζητούν το ψωμί πληρώνουν το τίμημα” για τις απατεωνιές της κυβέρνησης. Ο Μοχάμετ Γκολμοράντι, βουλευτής του Μαχσάχρ, μιας ακόμα φτωχής περιοχής με πολλά θύματα, έμπλεξε σε καβγά στη βουλή αφότου ρώτησε την κυβέρνηση σχετικά με την κρατική βία: “τι μας κάνατε που δεν είχε κάνει και ο ανόητος Σάχης”;
Όλα αυτά είναι σημάδια ενός καθεστώτος που δίνει μάχη για την επιβίωσή του. Στο επόμενο διάστημα, αυτές οι διασπάσεις θα βαθύνουν. Στο μεταξύ, κανένα από τα καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων δεν έχει λυθεί αλλά αντιθέτως, η κατάσταση χειροτερεύει μέρα με τη μέρα. Αντίθετα με τις υποσχέσεις του καθεστώτος, οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων οδηγούν σε γενικές αυξήσεις στις τιμές. Σύμφωνα με το – ελεγχόμενο από την κυβέρνηση – πρακτορείο ειδήσεων IRNA, το κόστος των μεταφορών και οι τιμές μερικών ειδών όπως αυγά, φρούτα και λαχανικά, έχουν αυξηθεί μεταξύ 25% και 50% από τις 15 Νοεμβρίου. Μια άλλη επίσημη πηγή υποστηρίζει ότι η αγοραστική δύναμη μιας μέσης εργατικής οικογένειας μειώθηκε κατά 10% την ίδια περίοδο.
Το καθεστώς υποσχέθηκε να κινητοποιήσει την πολιτοφυλακή Μπασίτζ προκειμένου να επιβάλει τον έλεγχο των τιμών, όμως αυτό είναι ουτοπικό. Ο πληθωρισμός δε μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο με τη βία. Αν το καθεστώς επιχειρήσει να επιβάλει ελέγχους, θα σημάνει μόνο ότι φορτώνει το αυξημένο κόστος των καυσίμων στους ώμους των μικρών επιχειρήσεων, πολλές από τις οποίες ήδη βρίσκονται στο όριο της χρεοκοπίας. Είναι κάτι που ο πρώην Σάχης επιχείρησε λίγο πριν την ανατροπή του. Προφανώς δε χρειάζεται να σχολιάσουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα λύσει τα προβλήματα ούτε για το σημερινό καθεστώς. Οι περικοπές στις επιδοτήσεις είναι μέρος ενός σχεδίου που έχει συντάξει το ΔΝΤ κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, το οποίο συνεχίζει η σημερινή κυβέρνηση. Μετά τις τιμές των καυσίμων, το σχέδιο προβλέπει την περικοπή των επιδοτήσεων και σε άλλα βασικά αγαθά όπως το οικιακό αέριο. Όλες αυτές οι επιθέσεις θα εντείνουν τις ταξικές αντιφάσεις και θα απομονώσουν περαιτέρω το καθεστώς.
Μια νέα περίοδος
Ανεξαρτήτως του άμεσου αποτελέσματος, αυτές οι διαδηλώσεις έχουν ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο της ταξικής πάλης στο Ιράν. Πλατιά νέα στρώματα που προηγουμένως είτε ήταν παθητικά, είτε ακόμα και υπέρ του καθεστώτος με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, στρέφονται απότομα εναντίον του. Η αντίδραση για τη βίαιη καταστολή έχει μετατραπεί από το αρχικό σοκ και τη δυσπιστία σε οργή. Αυτή η οργή αναζητά διέξοδο. Τις περασμένες μέρες, ένα βίντεο διάρκειας 15 λεπτών, το οποίο δημιούργησε ένας αντιπολιτευόμενος πρώην κληρικός, ο Χασάν Αγκαμίρι, το έχουν δει πάνω από τρία εκατομμύρια άνθρωποι στο Instagram.
Σε αυτό το βίντεο, ο Αγκαμίρι, από τον οποίο αφαιρέθηκε πρόσφατα η ιδιότητα του κληρικού και καταδικάστηκε σε διετή ποινή με αναστολή για τις αντικαθεστωτικές απόψεις του, σε πικρό και προκλητικό τόνο επιτίθεται στο καθεστώς λέγοντας πως φέρνει μόνο τη δυστυχία για τις μάζες με τη διαφθορά, την αλαζονεία και τον απολυταρχισμό του. Και παρ’ ότι ο Αγκαμίρι δεν δείχνει κάποιο δρόμο διεξόδου για τις μάζες του Ιράν, η δημοτικότητα του αντικατοπτρίζει τη διάθεση που επικρατεί ανάμεσά τους. Δεδομένων των ακραίων κοινωνικών και οικονομικών πιέσεων και την έλλειψη οποιασδήποτε ηγεσίας της εργατικής τάξης, τέτοιες τυχαίες προσωπικότητες θα μπορούσαν να σπρωχθούν στο προσκήνιο και να γίνουν το επίκεντρο για ένα μεγαλύτερο κίνημα.
Ήταν ακριβώς αυτή η έλλειψη οργάνωσης, ηγεσίας και προγράμματος που στο τέλος οδήγησε στην απομόνωση της νεολαίας στους δρόμους. Πρόκειται για κατανοητές αδυναμίες στρωμάτων που δεν είχαν κάποια σημαντική πολιτική δραστηριότητα τα τελευταία 40 χρόνια.
Η τακτική του καθεστώτος ήταν διττή. Πρώτον, προσπάθησε να εξαναγκάσει όσο περισσότερους ανθρώπους ήταν δυνατό να μείνουν μακριά από τους δρόμους, και να εμποδίσει στην πράξη το κίνημα από το να συγκεντρώσει έναν ικανά μεγάλο αριθμό διαδηλωτών ώστε να αντισταθεί στην καταστολή. Δεύτερον, προσπάθησε να απομονώσει το κίνημα ωθώντας το προς μια πιο βίαιη συμπεριφορά και υποστηρίζοντας ότι το κίνημα, συνειδητά ή ασυνείδητα, γινόταν όργανο του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ. Αν ήταν πιο οργανωμένο το κίνημα, θα ήταν ικανό να δράσει σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα και να αποφύγει τους πολλούς τραγικούς θανάτους.
Επιπλέον, αν είχε ξεκάθαρο πρόγραμμα με κοινωνικά και οικονομικά αιτήματα που θα κέρδιζαν την υποστήριξη όλων των καταπιεζόμενων στρωμάτων (και ιδιαίτερα της εργατικής τάξης), αντιτιθέμενο στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και δείχνοντας έναν ξεκάθαρο δρόμο για την κατάληψη της εξουσίας στο ίδιο το Ιράν, θα μπορούσε να διαπεράσει την προπαγάνδα του καθεστώτος και να οδηγήσει τις μάζες στην ανατροπή του συστήματος. Η είσοδος της εργατικής τάξης στο προσκήνιο, με μια γενική απεργία διαρκείας, θα άλλαζε τα πάντα και θα γονάτιζε το καθεστώς.
Όπως βλέπουμε, όσο θαρραλέα και και αν είναι η νεολαία, όση αυταπάρνηση κι αν δείχνει, υπάρχουν όρια σε αυτά που μπορεί να πετύχει μαχόμενη απομονωμένη στους δρόμους. Όμως οι ηττημένοι στρατοί είναι καλοί μαθητές. Τα πικρά μαθήματα που προαναφέρθηκαν τα επεξεργάζεται και τα αφομοιώνει μια νέα γενιά επαναστατημένων νέων στις φυλακές και στις φτωχές εργατικές περιοχές σε ολόκληρο το Ιράν.
Ο αγώνας δεν έχει τελειώσει. Το σημερινό κίνημα έχει ηττηθεί, αλλά με τίμημα για το καθεστώς μια βαθιά κρίση νομιμοποίησης. Αυτό από μόνο του ανοίγει την πόρτα για νέα κινήματα το επόμενο διάστημα. Το επιτακτικό καθήκον όλων των Ιρανών επαναστατών είναι ακριβώς αυτό, να χτίσουν την ηγεσία που έλειπε αυτή τη φορά! Μια ηγεσία που θα μπορεί να ανατρέψει όχι μόνο το σημερινό καθεστώς, αλλά και το καπιταλιστικό σύστημα, το οποίο είναι η ρίζα όλης της σήψης και της αποσύνθεσης της ιρανικής κοινωνίας.
Χαμίντ Αλιζαντέχ
Μετάφραση από την ιστοσελίδα In Defence of Marxism
Μετάφραση: Γιώργος Λάλας
