Η αποκάλυψη της χρεοκοπίας του «Κέντρου» στη Γαλλία
Ο γαλλικός καπιταλισμός ήταν σε κρίση πολύ πριν από το 2008. Αλλά οι εκλογές του προηγούμενου έτους στη Γαλλία έδωσαν στην ευρωπαϊκή αστική τάξη μια ανάπαυλα. Είχαν τρομοκρατηθεί ότι η Μαρίν Λεπέν θα ερχόταν στην εξουσία, όπως ο Τραμπ στις ΗΠΑ. Όπως ο Τραμπ, έτσι και η Λεπέν είναι αντιδραστικοί σοβινιστές. Είναι επίσης εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης κι αυτό προκάλεσε σοβαρή ανησυχία όχι μόνο στο Παρίσι, αλλά και στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο, ιδίως μετά την πανωλεθρία με το Brexit.
Η άνοδος του Μελανσόν δείχνει ότι υπάρχει αυξανόμενη πόλωση ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά. Ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν έφτασε κοντά στο να κερδίσει τη Λεπέν και θα το είχε πετύχει χωρίς την εγκληματική ανοησία των αυτο-αποκαλούμενων αριστερών κομμάτων και των «τροτσκιστών» στη Γαλλία. Εάν προσθέσει κανείς τις ψήφους των τεσσάρων αυτών μικρών κομμάτων, καλύπτουν τη διαφορά μεταξύ του Μελανσόν και της Λε Πεν στη μάχη για τον δεύτερο γύρο.
Μια μάχη ανάμεσα στον Μελανσόν και τον Μακρόν στο δεύτερο γύρο θα τα είχε αλλάξει όλα. Αλλά αυτό απετράπη από τις διασπαστικές ανοησίες των σεχτών. Θα ήταν απόλυτα εφικτό γι’ αυτούς να είχαν ξεκινήσει μια καμπάνια για ένα επαναστατικό πρόγραμμα και στη συνέχεια να αποσυρθούν, ώστε η ψήφος να δοθεί υπέρ του Μελανσόν. Δεν το έπραξαν γιατί είναι τυπικοί σεχταριστές, που βάζουν τα συμφέροντα των δικών τους μικρών σεχτών πάνω από το γενικό συμφέρον της γαλλικής εργατικής τάξης.
Στο τέλος, ο Μακρόν νίκησε και η αστική τάξη ξεφύσησε ανακουφισμένη. Οι «ακραίοι» νικήθηκαν και η «μετριοπάθεια» τελικά θριάμβευσε! Τα καλά νέα εξαπλώθηκαν από το Παρίσι στο Βερολίνο, στη Ρώμη κι ακόμα και στο Λονδίνο άνοιξαν μπουκάλια σαμπάνιας στο Σίτυ. Το Κέντρο νίκησε, αλλά τι εννοούν οι άνθρωποι αυτοί λέγοντας Κέντρο; Εννοούν τη Δεξιά που μεταμφιέζεται, παριστάνοντας κάτι που δεν είναι.
Ο Μακρόν ανήλθε στην εξουσία στη βάση της αποσύνθεσης των δύο κομμάτων που παραδοσιακά είχαν την πλειοψηφία των ψήφων (των Σοσιαλιστών και των Ρεπουμπλικάνων). Στις εκλογές αυτές, οι Σοσιαλιστές συνετρίβησαν και οι Ρεπουμπλικάνοι ηττήθηκαν βαριά, καθώς δεν έφτασαν στο δεύτερο γύρο των Προεδρικών εκλογών. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα ίσως καταλήξει όπως το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα. Οι δεξιοί Ρεπουμπλικάνοι είναι επίσης σε πολύ κακή κατάσταση και είναι σε φάση διάσπασης.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα έχει συμβιβαστεί με τους δεσμούς του με τους δυσφημισμένους Σοσιαλιστές και αποτελεί τώρα ένα περιθωριακό στοιχείο της πολιτικής στη Γαλλία. Από την άλλη, το Εθνικό Μέτωπο, παρά την εκλογική του ήττα, κέρδισε 1,3 εκατομμύρια περισσότερες ψήφους από το 2012. Αλλά και η Ανυπότακτη Γαλλία, το κόμμα του Μελανσόν, κέρδισε 3 εκατομμύρια ψήφους και τώρα, μαζί με τα συνδικάτα, αποτελούν τη βασική αντιπολίτευση στην πολιτική του Μακρόν. Σε μια δημοσκόπηση τον Οκτώβρη, το 35% των ερωτηθέντων θεωρεί την Ανυπότακτη Γαλλία ως το βασικό κόμμα της αντιπολίτευσης, το 13% υποδεικνύει το Εθνικό Μέτωπο και μόνο το 2% το ΣΚ και το ΚΚΓ! Το κόμμα του Μελανσόν είναι πλέον η βασική αντιπολίτευση, τόσο στο κοινοβούλιο όσο και στους δρόμους.
Δεν είναι αλήθεια ότι ο Μακρόν κέρδισε με απόλυτη πλειοψηφία. Η απόλυτη πλειοψηφία, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ψήφισαν λευκό ή απείχαν, δεν ψήφισε τον Μακρόν! Και αυτή η «σιωπηρή πλειοψηφία» δε θα μείνει σιωπηλή για καιρό. Στην πραγματικότητα, δεν πήρε καιρό στον Μακρόν να εκτεθεί, καθώς αμέσως επιβεβαίωσε την πρόθεσή του να αλλάξει το εργατικό δίκαιο και να κάνει ευκολότερες τις απολύσεις εργαζομένων.
Ο Μαρξ έλεγε ότι η Γαλλία είναι η χώρα όπου ο ταξικός αγώνας φτάνει πάντα ως το τέλος. Η ορθότητα αυτής της αντίληψης θα είναι σύντομα ξεκάθαρη σε όλους. Οι Γάλλοι εργάτες βγαίνουν στους δρόμους ενάντια στην προσπάθεια του Μακρόν να εισάγει ένα αντιδραστικό εργατικό δίκαιο. Θα δούμε μεγάλες διαδηλώσεις, απεργίες και γενικές απεργίες. Μια επανάληψη του Μάη του 1968 δεν πρέπει καθόλου να αποκλειστεί. Στην πραγματικότητα, είναι σύμφυτη με την παρούσα κατάσταση.
Η τραπεζική κρίση και η πολιτική αστάθεια στην Ιταλία
Η Ελλάδα ήταν ο ασθενέστερος κρίκος του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Αλλά η Ιταλία είναι πλέον υποψήφια γι’ αυτό το ρόλο. Η Ισπανία βρίσκεται μόλις ένα βήμα πίσω από την Ελλάδα. Η Ιταλία είναι μόνο ένα βήμα πίσω από την Ισπανία. Και η Γαλλία ένα βήμα πίσω από την Ιταλία. Η ιταλική οικονομία είναι στάσιμη μετά το ισχυρό χτύπημα της οικονομίας το 2008. Ως εκ τούτου, μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων μικρού και μεσαίου μεγέθους δεν είναι πλέον σε θέση να αποπληρώνει τα χρέη του.
Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε καταστροφική κατάσταση. Βυθίζεται στα χρέη και συγκρατείται μόνο υποβοηθούμενο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Αυτό δε μπορεί να συνεχιστεί για πάντα, από τη στιγμή που εγγυήτρια της ΕΚΤ είναι η Γερμανία. Οι Γερμανοί δε σκοπεύουν να χρηματοδοτούν αέναα τα ελλείμματα των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου μέσω της συμμετοχής τους στην ΕΚΤ.
Στην Ιταλία συνέβη μια σοβαρότατη τραπεζική κρίση. Η αλήθεια είναι ότι οι ιταλικές τράπεζες έχουν χρεοκοπήσει. Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, οι κυβερνήσεις δεν επιτρέπεται να διασώζουν τράπεζες, αλλά η Ιταλία αποτελεί εξαίρεση. Αν το ιταλικό τραπεζικό σύστημα καταρρεύσει, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση ολόκληρου του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Αλλά οι παράνομες διασώσεις δεν έλυσαν τίποτα το θεμελιώδες. Η Ιταλία βρίσκεται σε βαθιά κρίση – όχι μόνο από οικονομική, αλλά και από πολιτική άποψη.
Έχει καταρρεύσει η εμπιστοσύνη στα πολιτικά κόμματα. Αυτό αποκαλύφθηκε ξεκάθαρα στο δημοψήφισμα του 2016 για τη συνταγματική μεταρρύθμιση, όπου ο Ρέντσι υπέστη μεγάλη ήττα. Το πρόβλημα για την ιταλική αστική τάξη είναι ότι δεν έχει στην υπηρεσία της μια ισχυρή κυβέρνηση. Αλλά πώς να αποκτήσει ισχυρή κυβέρνηση, όταν δεν έχει κανένα ισχυρό κόμμα; Είχε στο παρελθόν τη Χριστιανοδημοκρατία, αλλά πλέον αυτή δεν υφίσταται. Η Forza Italia του Μπερλουσκόνι έχει εξασθενίσει κι αυτή. Και το Δημοκρατικό Κόμμα, ένα αστικό κόμμα που σχηματίστηκε από την ενοποίηση ενός τμήματος του παλιού Κομμουνιστικού Κόμματος με ό,τι είχε απομείνει από τη Χριστιανοδημοκρατία και άλλες αστικές οργανώσεις, είναι σε πτώση.
Εξελίσσεται μια διαδικασία πολυδιάσπασης της λεγόμενης Αριστεράς, η οποία αθροιστικά δεν παίρνει ούτε 7% στις δημοσκοπήσεις. Στο παρελθόν, η ιταλική άρχουσα τάξη μπορούσε να βασιστεί στους ηγέτες του ΚΚΙ για να συγκρατήσει την εργατική τάξη. Αλλά σαν αποτέλεσμα δεκαετιών σταλινικού εκφυλισμού και πολυάριθμων προδοσιών της εργατικής τάξης, από το άλλοτε πανίσχυρο ΚΚΙ δεν έχει απομείνει τίποτα.
Σ’ αυτό το κενό, είδαμε την εμφάνιση του Μπέπε Γκρίλο και του «Κινήματος των Πέντε Αστέρων». Πρόκειται για ένα κίνημα διαμαρτυρίας, κυρίως μικροαστικής σύνθεσης, με ένα συγχυσμένο συνονθύλευμα από πολιτικές – κάποιες από αυτές αντιδραστικές στο χαρακτήρα τους. Στην πραγματικότητα, δεν είναι καν κόμμα και δεν έχει δομή. Το κύριο πρόγραμμά του είναι η απόρριψη του ευρώ. Αλλά δεδομένης της απουσίας οποιασδήποτε εναλλακτικής λύσης από τ’ αριστερά, προσελκύει εργατικές ψήφους, στη βάση μιας γραμμής κατά του κατεστημένου, η οποία μπορεί να συνοψιστεί στο σύνθημα: «Διώξτε τους όλους».
Το κίνημα του Γκρίλο είναι ένα ασταθές και αντιφατικό φαινόμενο, το οποίο δεν είναι πιθανό να διαρκέσει πολύ. Οι εσωτερικές του αντιφάσεις θα έρθουν σύντομα στην επιφάνεια και θα εισέλθει ταχύτατα σε κρίση. Είναι αδύνατο να πούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, αλλά σίγουρα δεν πρόκειται για μια ευνοϊκή κατάσταση για την ιταλική αστική τάξη.
Η ιταλική αστική τάξη, από την άλλη πλευρά, έχει εξαιρετικές επαναστατικές παραδόσεις. Η κρίση του ιταλικού καπιταλισμού αναπόφευκτα θα παράξει νέες και ανεπανάληπτες εκρήξεις, παρόμοιες με τον Μάη του 1968 στη Γαλλία ή το «Θερμό Φθινόπωρο» του 1969 στην Ιταλία. Μόλις οι μεγάλες μεραρχίες της εργατικής τάξης αρχίσουν να κινούνται, όλη η κατάσταση θα μεταμορφωθεί ταχύτατα με την εμφάνιση νέων πολιτικών σχηματισμών πολύ αριστερού και ριζοσπαστικού χαρακτήρα, όπως συνέβη τα χρόνια πριν και μετά το 1969.
