Τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της παρούσας παγκόσμιας κατάστασης. Το πρώτο είναι η πολύπλευρη εκδήλωση της οργανικής κρίσης του καπιταλισμού. Το σύστημα δεν βιώνει σήμερα απλώς μια κυκλική, παροδική κρίση στον αέναα επαναλαμβανόμενο οικονομικό καπιταλιστικό κύκλο, αλλά εκδηλώνει παντού την παρακμή και το ιστορικό του αδιέξοδο.
Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα σε οικονομικό επίπεδο είναι η διαρκής αύξηση του συνολικού παγκόσμιου χρέους, το οποίο από 270% της παγκόσμιας παραγωγής κατά τη χρονιά της μεγάλης κρίσης, το 2008, έχει φτάσει το 2025 «αισίως» στο 325% (Reuters / Global Debt Monitor της IIF). Δηλαδή οι παρασιτικές απαιτήσεις της άρχουσας τάξης αυξάνονται περισσότερο από την πραγματική παγκόσμια παραγωγή, φανερώνοντας έτσι γλαφυρά το ότι ο παραγόμενος πλούτος της ανθρωπότητας είναι απόλυτα δεσμευμένος από τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης. Κάθε πραγματική κοινωνική πρόοδος είναι ασυμβίβαστη με τη διατήρηση αυτού του συστήματος.
Το δεύτερο βασικό χαρακτηριστικό της κατάστασης διεθνώς είναι η κρίση νομιμοποίησης των αστικών θεσμών στη συνείδηση των μαζών της εργατικής τάξης και των μικροαστικών στρωμάτων. Καρπός αυτού του φαινομένου είναι η τάση για κατάρρευση της απήχησης των παραδοσιακών αστικών κομμάτων, η στροφή κυρίως σε ψευτο-αντισυστημικά κόμματα και ηγέτες που προέρχονται από το στρατόπεδο της αστικής δημαγωγίας, με προεξάρχουσα μορφή τον Τραμπ, αλλά και επίσης, τις τελευταίες εβδομάδες, η διακριτή τάση επανάκαμψης του αριστερού ρεφορμισμού, με εκφραστές το υπό ίδρυση κόμμα των Κόρμπιν-Σουλτάνα στη Βρετανία και την φιλολαϊκών διακηρύξεων υποψηφιότητα του Μαμντάνι στις δημοτικές εκλογές της Ν. Υόρκης. Αυτή η παγκόσμια κρίση νομιμοποίησης των αστικών θεσμών συνεχίζει να παράγει μαζικές εξεγέρσεις στον πρώην αποικιακό κόσμο, όπως αυτές που εξελίσσονται τις τελευταίες μέρες στην Ινδονησία και το Νεπάλ, οι οποίες διαψεύδοντας τους κάθε είδους σκεπτικιστές, υπογραμμίζουν τον επαναστατικό ρόλο της εργατικής τάξης και της νεολαίας.
Το τρίτο βασικό στοιχείο στην παγκόσμια κατάσταση είναι η σοβαρή αλλαγή στον συσχετισμό δύναμης μεταξύ των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων του πλανήτη, με τη ραγδαία αποδυνάμωση της ΕΕ, τη σχετική αποδυνάμωση των ΗΠΑ και τη μεγάλη ισχυροποίηση της Κίνας, αλλά και της Ρωσίας και άλλων μικρότερων περιφερειακής εμβέλειας δυνάμεων (Ινδίας, Τουρκίας κ.ά.). Μόνο υπό το πρίσμα της συνειδητοποίησης αυτής της αλλαγής μπορούμε να καταλάβουμε τη θερμή υποδοχή του Πούτιν από τον Τραμπ στην Αλάσκα και τη ντε φάκτο αποδοχή από την πλευρά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού της στρατιωτικής νίκης της Ρωσίας στην Ουκρανία, την πλήρη υποβάθμιση του ρόλου των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών φίλων του Ζελένσκι στην εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, και βέβαια, την επιβλητική επίδειξη δύναμης της Κίνας κατά την πρόσφατη Σύνοδο της Σαγκάης.
Η «ελλαδοποίηση» του δυτικού καπιταλισμού
Η αποδυνάμωση (σχετική ή απόλυτη) της καπιταλιστικής Δύσης έχει σοβαρές επιπτώσεις στη συνείδηση των μαζών και στην πάλη των τάξεων. Στις ΗΠΑ, η αποτυχία της άρχουσας τάξης υπό την προεδρία Τραμπ να επιτύχει μια πραγματική οικονομική ανάκαμψη και η διαρκής επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου της εργατικής τάξης, έχουν οδηγήσει τη δημοτικότητα του πολυεκατομμυριούχου δημαγωγού σε ελεύθερη πτώση.
Ενδεικτικά, στους νέους ψηφοφόρους, από 18 έως 29 ετών, οι οποίοι είχαν υποστηρίξει τον Τραμπ με το εντυπωσιακό ποσοστό του 51% στις εκλογές του 2024, σύμφωνα με σχετική δημοσκόπηση του CBS News τον περασμένο Ιούλιο, η υποστήριξή του έχει πέσει πλέον στο πενιχρό 28%. Επίσης, ενώ στις εκλογές ο Τραμπ κέρδισε το 48% στους Ισπανόφωνους ψηφοφόρους, δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos τον περασμένο Αύγουστο έδειξε ότι πλέον μόνο το 32% των Ισπανόφωνων εγκρίνουν τη διακυβέρνησή του.
Αλλά τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα για την αληθινή κατάσταση στις ΗΠΑ περιέχονταν σε μια έρευνα του Ινστιτούτου Cato και της YouGov, η οποία δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούλιο και έδειξε ότι το 62% των Αμερικανών ηλικίας 18–29 ετών έχει θετική άποψη για τον σοσιαλισμό, ενώ το 34% έχει θετική άποψη για τον κομμουνισμό! Τα πρωτόγνωρα αυτά υψηλά ποσοστά για τα δεδομένα της αμερικανικής κοινωνίας, δείχνουν ότι η μεγάλη πλειονότητα της νέας γενιάς προσανατολίζεται για πολιτική λύση στ’ αριστερά, χωρίς μάλιστα να υπάρχει καν ένας μαζικός αριστερός πολιτικός φορέας στη χώρα! Όλα αυτά, δεν μπορεί παρά να είναι τα σημάδια μιας επερχόμενης επαναστατικής θύελλας στις ΗΠΑ.
Ακόμα πιο βαθιά σ’ αυτόν τον δρόμο φαίνεται ότι βρίσκεται η Ευρώπη, με τη Γαλλία στην πρώτη γραμμή. Η νέα κυβερνητική κρίση στη χώρα που ήρθε ως αποτέλεσμα της εργατικής οργής ενάντια στα μέτρα σκληρής λιτότητας που εξήγγειλε τον περασμένο Ιούλιο ο πρωθυπουργός Μπαϊρού, θα μπορούσε να μετατραπεί στο σημείο καμπής για το άνοιγμα μιας προεπαναστατικής περιόδου. Οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο σύμφωνα με τη μαρξιστική αντίληψη είναι παρούσες στη σημερινή Γαλλία.
Η οικονομική κρίση είναι βαθιά, καθώς ο ξεπεσμένος γαλλικός καπιταλισμός βρίσκεται υπό την ορατή απειλή μιας κρατικής χρεοκοπίας, με τα γαλλικά κρατικά ομόλογα να τείνουν να απαξιώνονται και τα αναπόφευκτα σε καπιταλιστικά πλαίσια μέτρα σκληρότερης λιτότητας να προεξοφλούν μια βαθιά ύφεση, η οποία με τη σειρά της θα μεγαλώσει την απειλή χρεοκοπίας. Η άρχουσα τάξη είναι βαθιά διασπασμένη, με ένα της τμήμα να «γαντζώνεται» στον αντιδημοφιλή Μακρόν και ένα άλλο να στηρίζει ή να ανέχεται σαν «αναγκαίο κακό» το κόμμα της Λεπέν. Τα μεσαία στρώματα αναζητούν πυρετωδώς πολιτική λύση στρεφόμενα προς τα πολιτικά «άκρα», ενώ η εργατική τάξη και η νεολαία, μετά από δυο μακράς διάρκειας μαζικά κινήματα κατά την τελευταία πενταετία, βρίσκονται πολύ κοντά στην έναρξη ενός νέου.
Είναι θεμελιώδες λάθος να φαντάζεται κανείς – όπως κάνουν πολλοί καθεστωτικοί αναλυτές – ότι η υπόλοιπη ΕΕ είναι θωρακισμένη από τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις της αναπτυσσόμενης «γαλλικής» κρίσης. Σε οικονομικό επίπεδο, ήδη υπάρχει το πρόσφατο προηγούμενο της μετάδοσης της ελληνικής κρίσης σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο την περίοδο 2011-2013. Αλλά σήμερα η τάση μετάδοσης θα είναι ακόμα ισχυρότερη, γιατί η Γαλλία δεν είναι ο οικονομικά αδύναμος κρίκος της ΕΕ όπως η Ελλάδα και γιατί η συνολική κατάσταση της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομίας είναι πιο επιδεινωμένη και ασταθέστερη σε σύγκριση με τότε.
Ακόμα ισχυρότερα θα είναι τα κύματα μετάδοσης της ριζοσπαστικοποίησης. Ιστορικά, η Γαλλία υπήρξε εδώ και 250 χρόνια το επαναστατικό εργαστήρι της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου. Πάνω στο έδαφος της εξάπλωσης της κρίσης σε όλη την Ευρώπη, θα έχουμε μια «γαλλική» επιδημία αμφισβήτησης των κυβερνήσεων και μαζικών κινημάτων.
Όλα τα παραπάνω μαρτυρούν ότι πλέον στη Γαλλία, την Ευρώπη και σε ολόκληρο τον δυτικό καπιταλισμό, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες θα θυμίζουν Ελλάδα της περιόδου 2010-2015. Η «ελλαδοποίηση» του δυτικού καπιταλισμού αναπόφευκτα θα φέρει στο ιστορικό προσκήνιο την υπόθεση της παγκόσμιας επανάστασης και την αναγκαιότητα των διεθνιστικών και επαναστατικών ιδεών του γνήσιου κομμουνισμού, ο οποίος, όπως δείχνουν οι προαναφερθείσες δημοσκοπήσεις στις ΗΠΑ, ήδη αναζητείται αυθόρμητα από τις νεότερες γενιές της εργατικής τάξης.
Κυβέρνηση και καθεστώς που ζέχνει
Το ελληνικό αστικό καθεστώς έχει την κυβέρνηση που του ταιριάζει και του αξίζει, τη διεφθαρμένη και εγκληματική κυβέρνηση Μητσοτάκη. Μέσα σε 3 μόλις χρόνια, η κυβέρνηση έχει αποκαλυφθεί ότι ευθύνεται αποκλειστικά για 3 τεράστια σκάνδαλα – υποκλοπές, συγκάλυψη εγκλήματος Τεμπών, όργιο διαφθοράς ΟΠΕΚΕΠΕ – τα οποία σε οποιαδήποτε άλλη καπιταλιστική χώρα της Δύσης θα είχαν ήδη οδηγήσει σε κυβερνητική αλλαγή, πιθανότατα με πρωτοβουλία της ίδιας της άρχουσας τάξης. Στην καπιταλιστική Ελλάδα όμως, η ακραία παρασιτική άρχουσα τάξη έχει το θράσος να μανουβράρει με «παροχές» διά του διεφθαρμένου εκλεκτού της στην κυβέρνηση, εξαντλώντας κάθε δυνατότητα εκλογικής διάσωσης του παραδοσιακού της κόμματος.
Τα 1,7 δισ. ευρώ «παροχών» που εξήγγειλε ο Μητσοτάκης στη ΔΕΘ σε μορφή μείωσης φόρων στον βωμό της εκλογικής διάσωσης της ΝΔ, είναι ένα ελάχιστο ποσό σε σύγκριση με εκείνο που πραγματικά θα μπορούσε να διατεθεί σήμερα για τις πιεστικές ανάγκες της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων στην Ελλάδα. Υπάρχει ένα τεράστιο μαξιλάρι ρευστότητας ύψους 42 δισ. ευρώ (Scope Ratings, Ιουν. 2025, https://scoperatings.com/) που διατηρείται ανενεργό ως εγγύηση για τους κερδοσκόπους που δανείζουν το ελληνικό κράτος. Αυτά τα χρήματα, σε συνδυασμό με την αναγκαία βαριά φορολόγηση στα τεράστια καθαρά κέρδη των 149 μεγάλων/εισηγμένων στο ΧΑΑ επιχειρήσεων τα οποία ξεπέρασαν τα 11,48 δισ. € το 2024 σημειώνοντας ιστορικό ρεκόρ, αν δαπανιούνταν για την άμεση ανόρθωση του βιοτικού επιπέδου του εργαζόμενου λαού θα μπορούσαν να το μεταμορφώσουν άρδην, και ταυτόχρονα να αναβαθμίσουν αποφασιστικά τις δημόσιες υποδομές και να αντιμετωπίσουν το πιεστικό πρόβλημα στέγασης δεκάδων χιλιάδων νέων ανθρώπων.
Καθεστωτικά και κυβερνητικά στηρίγματα
Το διεφθαρμένο πολιτικό κουφάρι της κυβέρνησης Μητσοτάκη διατηρείται στην εξουσία σε τελική ανάλυση μόνο εξαιτίας της ανυπαρξίας μιας ορατής στις μάζες εναλλακτικής πολιτικής λύσης εξουσίας υπέρ των εργατικών συμφερόντων.
Ο θλιβερός Τσίπρας, αφού με την προδοσία του 2015 έσωσε το καθεστώς, τα Μνημόνια και μαζί τους και τα ίδια τα κόμματα της άρχουσας τάξης, αφού οδήγησε στην κατάρρευση το κόμμα που γιγάντωσε με τους αντιμνημονιακούς του αγώνες ο εργαζόμενος λαός και η νεολαία, τώρα με την υποστήριξη μερίδας των ΜΜΕ και των «ολιγαρχών» που τα κατέχουν, εμφανίζεται ως λαϊκός σωτήρας, επιδιώκοντας να διασώσει την κατεστραμμένη του καριέρα και λειτουργώντας αντικειμενικά ως επίδοξος κυματοθραύστης της λαϊκής οργής σε ακίνδυνα για το σύστημα μονοπάτια.
Τα 9 σημεία που παρουσίασε με περισπούδαστο ύφος, όχι μάλιστα από το βήμα κάποιας λαϊκής συγκέντρωσης αλλά από εκείνο του συνεδρίου ενός περιοδικού που εκφράζει ανοικτά τα συμφέροντα του δυτικού ιμπεριαλισμού (Economist), συνιστούν ευχολόγια εκτός τόπου και χρόνου, προορισμένα για πολιτική σπέκουλα πάνω στην απελπισία των εργατικών μαζών. Το υπάρχον διεφθαρμένο αστικό κράτος, όπως έδειξε το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ, θέλει γκρέμισμα και δεν μπορεί να μεταμορφωθεί σε ένα «δίκαιο κράτος». Η «αλλαγή παραγωγικού μοντέλου» προς όφελος τάχα του λαού δεν συμφέρει κανέναν καπιταλιστή, άρα δεν μπορεί να γίνει εφικτή χωρίς σύγκρουση με το σύστημα. Η «στήριξη της εργασίας», για να είναι μόνιμη και ουσιαστική, πρέπει να σημαίνει και αποφασιστική σύγκρουση με την καπιταλιστική «εργοδοσία». Η «ενεργειακή ασφάλεια» εν μέσω ενός αδυσώπητου διεθνούς πολέμου συμφερόντων γύρω από την ενέργεια, είναι ένα κενό πυροτέχνημα. Η «δημογραφική ανθεκτικότητα» είναι παντελώς ανέφικτη σε μια χώρα την οποία ο καπιταλισμός καταδικάζει στη μαζική εξαθλίωση. Η «μείωση του ιδιωτικού χρέους» για να είναι ουσιαστική και μόνιμη, πρέπει να συνδυαστεί με την κοινωνική ιδιοκτησία στις τράπεζες. Η «τεχνολογική αναβάθμιση και η ψηφιακή αυτονομία» και η «αναδιανομή εισοδήματος» είναι αδύνατα χωρίς τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας με μαζικές κρατικές δαπάνες και επενδύσεις, τα οποία προϋποθέτουν αυξημένα κρατικά έσοδα από φόρους στους έχοντες και κατέχοντες, και κρατική ιδιοκτησία στους μοχλούς της οικονομίας.
Φυσικά, οι εργαζόμενοι και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, αντιμέτωποι με την πρωτοφανή λαίλαπα Μητσοτάκη, είναι φυσικό μέσα στην απελπισία τους να υπολογίζουν κάθε εμφανιζόμενη στα μάτια τους πολιτική λύση από το σημερινό αδιέξοδο, ακόμα και την πιο αμφίβολη. Ωστόσο, όλες αυτές οι κούφιες ιδέες ενός προωθούμενου από καπιταλιστικά συμφέροντα και πολιτικά αμετανόητου για τα εγκληματικά του ατοπήματα καριερίστα, δεν αντιπροσωπεύουν αληθινή λύση, αλλά μόνο μια συνταγή για νέες διαψεύσεις και προδοσίες. Ωστόσο οι ιδέες και η στάση του Τσίπρα και του εκκολαπτόμενου κόμματός του, δεν εκφράζουν μόνο τον ίδιο, αλλά τη συστημική φύση του συνόλου της Κεντροαριστεράς (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά, ΚΙΔΗ), όλες οι εκδοχές της οποίας υπάρχουν για να συμφιλιώνουν τον λαό με τα θλιβερά καπιταλιστικά του δεσμά, εξωραΐζοντάς τα.
Το μαζικό κόμμα που οφείλει να διεκδικήσει την υποστήριξη των εργαζόμενων και της νεολαίας με μια γνήσια και ρεαλιστική, δηλαδή επαναστατική, αντικαπιταλιστική πολιτική, είναι το ΚΚΕ. Αλλά, ενώ η Κεντροαριστερά, «τσιπρική» ή μη, αποτελεί ένα συνειδητό στήριγμα του συστήματος, η ηγεσία του ΚΚΕ με τον συνδυασμό συμβολικής, κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης και άρνησης να υπηρετήσει ένα σχέδιο ενοποίησης και κλιμάκωσης των αγώνων για τη διεκδίκηση της εξουσίας, έχει μετατραπεί δυστυχώς σ’ ένα μόνιμο, ντε φάκτο στήριγμά του.
Μην αρκείσαι στην οργή και τη διαμαρτυρία, οργανώσου!
Οι νέοι και οι εργαζόμενοι που πλημμυρίζουν ξανά τις πλατείες ζητώντας δικαιοσύνη για το έγκλημα στα Τέμπη, λευτεριά για την Παλαιστίνη και ανθρωπιά για τη Γάζα, αλλά και ματαίωση των σχεδίων της κυβέρνησης για 13ωρη μισθωτή σκλαβιά, καταστολή του φοιτητικού κινήματος και μαζική εκδίωξη εργαζόμενων φοιτητών από τις σχολές, στην πλειονότητά τους δεν έχουν αυταπάτες για καριερίστες σωτήρες ή για «κομμουνιστές» (σταλινικούς) ηγέτες που κλείνουν τα μάτια μπροστά στα στοιχειώδη κομμουνιστικά τους καθήκοντα. Όμως, φυσιολογικά, τείνουν να απογοητεύονται γιατί δεν βλέπουν στο προσκήνιο σήμερα ένα αληθινά επαναστατικό μαζικό κόμμα.
Σε εσάς, τους πιο συνειδητούς, μαχητικούς και ανιδιοτελείς από αυτούς που διαβάζετε αυτό το άρθρο, απευθύνει σήμερα η Επαναστατική Κομμουνιστική Οργάνωση, το ελληνικό τμήμα της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Διεθνούς το ακόλουθο κάλεσμα. Συναγωνιστές και συναγωνίστριες που όπως κι εμείς, επιθυμείτε να αγωνιστείτε για να ανατραπεί η φαύλη και μαφιόζικη κυβέρνηση της ΝΔ και αντιλαμβάνεστε την ανάγκη για μια μαζική επαναστατική πολιτική λύση, δεν έχετε τίποτα πιο αποτελεσματικό να κάνετε από το να βοηθήσετε να δημιουργήσουμε αυτή τη λύση από κοινού, με σημείο αναφοράς της γνήσιες ιδέες και το αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα του κομμουνισμού.
Το χτίσιμο μιας οργάνωσης που θα αποτελείται σήμερα από μερικές εκατοντάδες συνειδητούς κομμουνιστές που θα αναπτύσσουν ενθουσιώδη και συστηματική δράση σε χώρους δουλειάς, εργατικές γειτονιές, σχολεία και σχολές, μπορεί και πρέπει να γίνει το πρώτο κρίσιμο βήμα για το αναγκαίο μαζικό επαναστατικό κόμμα που θα αποτελέσει αύριο το αναγκαίο εργαλείο για την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας. Άλλοι, ευκολότεροι και συντομότεροι δρόμοι δεν υπάρχουν. Οργανωθείτε σήμερα στην Επαναστατική Κομμουνιστική Οργάνωση και την Επαναστατική Κομμουνιστική Διεθνή!
Σταμάτης Καραγιαννόπουλος