Ένα από τα πιο κρίσιμα στοιχεία που ανέδειξαν οι πρόσφατες εκλογές είναι η ανάπτυξη της εκρηκτικής διαδικασίας της κοινωνικής πόλωσης πάνω σε ξεκάθαρα ταξικές γραμμές. Η διαδικασία αυτή, που όμοια της δεν έχει γνωρίσει η πρόσφατη ελληνική Ιστορία, ανέδειξε σαν εκφραστή των πλατιών μαζών των εργαζόμενων και της νεολαίας τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η άρχουσα τάξη μπροστά στον κίνδυνο ανάληψης της εξουσίας από μια κυβέρνηση της Αριστεράς, επέβαλε τη διαμόρφωση ενός πολιτικού πόλου προορισμένου για την υπεράσπιση των συμφερόντων και της εξουσίας της. Και φυσικά, μπορεί τελικά να πέτυχε στις 17 Ιουνίου μια «πύρρειο» νίκη, αλλά η σύνθεση των στρωμάτων που ακόμα τη στηρίζουν καθιστά τη σταθεροποίηση που εξασφάλισε απολύτως προσωρινή.
Οι τελευταίες εκλογές ανέδειξαν τον ΣΥΡΙΖΑ σε πρώτη δύναμη στην Αττική, με επίκεντρο τους εργατικούς δήμους, όπου μαζικά η εργατική κοινωνική βάση που μέχρι πρόσφατα υποστήριζε απρόθυμα το ΠΑΣΟΚ, αναγνώρισε τον ΣΥΡΙΖΑ ως τον νέο πολιτικό της φορέα. Αυτή σε καμία περίπτωση δεν είναι μια προσωρινή διαδικασία. Τελικά όμως, αυτή η ταξική ψήφος υπερκαλύφθηκε από το συντηρητισμό της περιφέρειας και ιδιαίτερα των αγροτικών περιοχών, μετατοπίζοντας την πλάστιγγα προς το μέρος της ΝΔ.
Παρότι πολλές κρίσιμες περιφέρειες κερδήθηκαν από την Αριστερά, ο πολιτικός χάρτης της Ελλάδας βάφτηκε μπλε. Πέρα όμως από την εκλογική γεωγραφία, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς με περισσότερη λεπτομέρεια την ταξική σύνθεση της ψήφου. Οι έρευνες που δημοσίευσε η εταιρία Public Issue σχετικά με το «κοινωνικό προφίλ» των κομμάτων στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, (http://www.publicissue.gr/2011/koinwniko_profil-sunoxes/ και http://www.publicissue.gr/2043/koinwniko_profil_6_2012/), αλλά και αντίστοιχη έρευνα που δημοσιεύτηκε νωρίτερα στο «Έθνος» (http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&;subid=2&pubid=63656276http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&;subid=2&pubid=63656276), φανερώνουν την έντονη ταξική διαφοροποίηση ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ από τη μια πλευρά και της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ από την άλλη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ συσπειρώνει σε πολύ μεγάλα ποσοστά τους μισθωτούς εργαζόμενους, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, τους αυταπασχολούμενους, και τους άνεργους. Οι νεότερες ηλικίες, είτε αυτοί που δεν έχουν εισέλθει στην καπιταλιστική παραγωγή, οι φοιτητές, είτε αυτοί που έχουν αποβληθεί από αυτήν, στράφηκαν μαζικά προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αντιλαμβανόμενοι με υγιές ταξικό ένστικτο πως σε συνθήκες απροκάλυπτου ταξικού πολέμου από τη μεριά του κεφαλαίου είναι απαραίτητη η διαμόρφωση ενός ισχυρού πόλου για την υπεράσπιση του κόσμου της εργασίας. Είναι εξάλλου αυτό το θεμελιώδες συμπέρασμα που διέφυγε από τις υπόλοιπες ηγεσίες της Αριστεράς που στην πράξη έκαναν ό,τι μπορούσαν για να αποφύγουν να συνδεθούν με τους πραγματικούς πόθους και τις ανάγκες των σκληρότερα εκμεταλλευόμενων, των πραγματικά προοδευτικών δυνάμεων της κοινωνίας. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ με την ενωτική πολιτική του, παρά τις μεγάλες αδυναμίες του, κατάφερε να γίνει ο κύριος πολιτικός εκφραστής τους.
Από την άλλη μεριά, οι πολιτικές δυνάμεις που με νύχια και με δόντια υπερασπίζονται τη διατήρηση της κατεστημένης οικονομικής και κοινωνικής τάξης πραγμάτων παρουσιάζουν ιδιαίτερα μειωμένη επιρροή στα προοδευτικά στρώματα της κοινωνίας. Η ΝΔ εκτός από τα μεσαία και κυρίως μεγάλα εισοδήματα, βρήκε συμμάχους στον πολιτικά πιο καθυστερημένο πληθυσμό της υπαίθρου που παραδοσιακά τη στηρίζει – σχεδόν το 1/3 των ψήφων της οφείλεται στους αγρότες –, ενώ από τα στρώματα της πόλης οι νοικοκυρές και οι συνταξιούχοι υποστήριξαν πλειοψηφικά ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Δεν είναι τυχαίο πως τα τελευταία αποτελούν οικονομικώς ανενεργά τμήματα του αστικού πληθυσμού. Τα στρώματα αυτά παρά τα χτυπήματα που έχουν δεχτεί, μέχρι και σήμερα διατηρούν την προσδοκία πως είναι δυνατό να επιτευχθεί οικονομική και κοινωνική σταθερότητα και πως τα πενιχρά τους εισοδήματα δε θα μπουν σε περιπέτειες – προσδοκία τελείως αβάσιμη φυσικά – αν η κυβέρνηση της χώρας δεν προβεί σε «επιπόλαιες ενέργειες». Επίσης, δεν είναι τυχαίο πως αποτελούν, λόγω της θέσης τους στην κοινωνική δομή, τα πλέον εκτεθειμένα τμήματα του πληθυσμού στην μανιασμένη τρομοκρατική προπαγάνδα που εξαπέλυσε ενάντια στον ΣΥΡΙΖΑ μέσω των ΜΜΕ η άρχουσα τάξη της χώρας.
Η νίκη της ΝΔ και η δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, κάθε άλλο παρά καθησυχάζει την άρχουσα τάξη. Τα πιο συντηρητικά στρώματα που απέμειναν να την υποστηρίζουν δεν αποτελούν μια συμπαγή κοινωνική βάση. Κάθε άλλο. Ένα – ένα τα τρομοκρατικά διλήμματα που τέθηκαν τους τελευταίους μήνες, θα ανατρέπονται από την ίδια την πραγματικότητα, με αποτέλεσμα την αποστασιοποίηση αυτών των στρωμάτων. Με καθοριστικό παράγοντα την επιδείνωση της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης και τις διαλυτικές της επιδράσεις της στον πυρήνα της Ευρωζώνης, όχι μόνο η θέση της Ελλάδας στο ευρώ θα αμφισβητηθεί σύντομα, αλλά και η ύπαρξη του ίδιου του ευρώ. Με τους ταξικούς συσχετισμούς δύναμης στην κοινωνία να έχουν γείρει αποφασιστικά υπέρ της εργατικής τάξης και με μια δυναμική στροφή των πλατιών μαζών προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα που δυνητικά μπορεί να εκπροσωπήσει αποτελεσματικά τα συμφέροντά τους, η έκρηξη μιας νέας φάσης του κινήματος των εργαζόμενων και της νεολαίας τους επόμενους μήνες θα βρει τη νέα κυβέρνηση χωρίς κανένα ουσιαστικό κοινωνικό έρεισμα. Η άρχουσα τάξη τότε θα χρησιμοποιήσει κάθε είδους ύπουλο και βάναυσο μέσο προκειμένου να διατηρήσει την εξουσία της και οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένοι για αυτή την εξέλιξη. Και στη φάση αυτή, κρίσιμη παράμετρος θα είναι η στάση της ηγεσίας της Αριστεράς.
Η οργανωτική ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα ενιαίο, μαζικό, δημοκρατικό κόμμα που θα αγκαλιάσει τα πλατιά εργαζόμενα (και άνεργα) στρώματα που τον στήριξαν, η σύνδεσή του με ένα ανανεωμένο εργατικό κίνημα και η υιοθέτηση ενός προγράμματος ανατροπής του καπιταλισμού – του μοναδικού ρεαλιστικού προγράμματος στις συνθήκες σήψης του συστήματος – θα αποτελέσουν τους άξονες που θα κρίνουν εάν η Αριστερά θα μπορέσει να αναλάβει με επιτυχία τα ιστορικά καθήκοντα που τίθενται για την αμέσως επόμενη περίοδο.
Άγγελος Ηρακλείδης
