Ιρλανδία: Επικύρωση της συνθήκης της Λισαβόνας

Μετά το δημοψήφισμα του Ιουλίου 2008, όπου ο Ιρλανδικός λαός αρνήθηκε να επικυρώσει τη Συνθήκη της Λισαβόνας σε ποσοστό 53,4% θέτοντας ένα ισχυρό εμπόδιο στα αντεργατικά σχέδια των αφεντικών της ΕΕ, το δεύτερο δημοψήφισμα στις 2/10/2009 ανέτρεψε το αποτέλεσμα αυτό, δίνοντας 67,1% στη θετική ψήφο. Για την ιρλανδική αστική τάξη, όντας άρρηκτα προσκολλημένη στην ΕΕ και την ευρωζώνη, ήταν ζωτικής σημασίας ζήτημα να επικυρωθεί η συνθήκη. Έτσι, οι μεγάλες επιχειρήσεις στήριξαν την καμπάνια του «ναι» με τεράστια ποσά: χαρακτηριστική περίπτωση η Ryanair, που ξόδεψε γι’ αυτό το σκοπό 500.00 ευρώ. Αλλά η θετική ψήφος, όπως ακριβώς και στο προηγούμενο δημοψήφισμα, είχε ακόμα την υποστήριξη των τριών μεγαλύτερων κομμάτων, των ΜΜΕ, καθώς και των περισσότερων συνδικαλιστών ηγετών.
Η Συνθήκη της Λισαβόνας, που έχει επικυρωθεί μέχρι τώρα μέσω των κοινοβουλίων στα 25 από τα 27 κράτη μέλη (εκκρεμεί ακόμα στην Ιρλανδία και την Τσεχία), αποτελεί στην ουσία μια προσπάθεια να περάσει από την πίσω πόρτα το Ευρωσύνταγμα, που απορρίφθηκε το 2005 από τον ολλανδικό και γαλλικό λαό. Μια ματιά στις διατάξεις της συνθήκης αποκαλύπτει ότι πρόκειται για προσπάθεια έντασης της επιβολής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στα κράτη μέλη μέσω της κατάργησης της αρχής της ομοφωνίας, αλλά και παραχώρηση αποκλειστικής εξουσίας στην ΕΕ σε ζητήματα όπως η νομισματική και η εμπορική πολιτική και οι κανόνες ανταγωνισμού για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς κάθε χώρας.  Εδραιώνει επίσης τις πολιτικές καταστολής και την ένταση των στρατιωτικών δαπανών με την πρόφαση της τρομοκρατικής απειλής, ενώ στοχεύει στην κατάργηση των όποιων προοδευτικών εργατικών κατακτήσεων έχουν απομείνει στις νομοθεσίες των χωρών, προωθώντας την ελαστική εργασία. Είναι επομένως μια βαθιά αντιδραστική συνθήκη, που όμως αποτελεί συνέχεια μιας αλυσίδας παρόμοιων «μεταρρυθμίσεων» των τελευταίων δεκαετιών, γεγονός που διαλύει κάθε αυταπάτη σχετικά με την φύση της ΕΕ.
Σχετικά με τα αίτια του αποτελέσματος του πρόσφατου δημοψηφίσματος, διαβάζουμε στην ανακοίνωση που εξέδωσε η καμπάνια για το «όχι»: «η νίκη του «ναι» στο δημοψήφισμα της Λισαβόνας είναι αποτέλεσμα συνεχούς εκφοβισμού, απειλών και ψεμάτων από την Κυβέρνηση, την Αντιπολίτευση, τους ηγέτες της ΕΕ και την πλειοψηφία της συνδικαλιστικής ηγεσίας. Ενώ δεχόμαστε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, θεωρούμε ότι η επικύρωση μιας αντι-δημοκρατικής συνθήκης έγινε με αντι-δημοκρατικά μέσα». Είναι φανερό ότι συνετέλεσε σημαντικά στο αποτέλεσμα το γεγονός ότι οι ηγέτες των συνδικάτων ακολούθησαν τη γραμμή των επιχειρήσεων σχετικά με τη «δημιουργία θέσεων εργασίας» με την εφαρμογή της συνθήκης. Αυτή η στάση ωστόσο μόνο έκπληξη δεν προκαλεί, παρά μόνο επιβεβαιώνει τη διαχρονική ύπαρξη τάσεων συμβιβασμού με τα αφεντικά στις γραμμές της συνδικαλιστικής ηγεσίας.
Μπορούμε λοιπόν να συμπεράνουμε από το αποτέλεσμα του δεύτερου αυτού δημοψηφίσματος ότι η Ιρλανδία εισέρχεται σε μια περίοδο κοινωνικής ειρήνης; Το αντίθετο συμβαίνει: στην πραγματικότητα, βρίσκεται στο κατώφλι της πιο ταραχώδους εποχής από το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Η ηρεμία και η αρμονία απαιτούν την ύπαρξη μιας κοινωνικής βάσης, και κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στην Ιρλανδία (αλλά και πουθενά στην Ευρώπη): η οικονομία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση και το κράτος αντιμετωπίζει μια βαθιά κρίση. Η ψήφος στο πρώτο δημοψήφισμα αποκάλυψε μια ενστικτώδη δυσπιστία απέναντι στη γραφειοκρατία της     ΕΕ και τις προθέσεις της, καθώς και στην πρόφαση της «Ενωμένης Ευρώπης», που εδώ και δεκαετίες χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για να δικαιολογήσει τις πιο σκανδαλώδεις αντεργατικές πολιτικές. Δεν επρόκειτο για ένα ασήμαντο δημοψήφισμα σε μια μικρή γωνιά της Ευρώπης, αλλά για την κορυφή του παγόβουνου που κρύβει από κάτω τον τεράστιο αναβρασμό στην εργατική τάξη όλων των χωρών. Η νίκη του «ναι» στο τελευταίο δημοψήφισμα ήταν μια ήττα για την εργατική τάξη. Τα σημάδια της όμως στη συνείδηση των μαζών, δε θα διαρκέσουν πολύ, καθώς η ύφεση και η χειροτέρευση των συνθηκών ζωής θα έχουν πολύ βαθύτερη επίδραση. Στην περίοδο λοιπόν των μεγάλων ταξικών αγώνων που έχουμε μπροστά μας, οι γνήσιες ιδέες του μαρξισμού και η κοινή δράση των εργατών της Ευρώπης ενάντια στις αστικές τους τάξεις πρέπει να είναι τα βασικά όπλα του εργατικού κινήματος και της νεολαίας.