Ένα άρθρο με αφορμή τη σκανδαλώδη υπόθεση κερδοσκοπίας γύρω από φάρμακο για τον ιό HIV.
Σήμερα η κοινωνία νοσεί από ένα παράσιτο. Αυτό το παράσιτο ονομάζεται καπιταλιστική τάξη και λυμαίνεται όχι μόνο τον δημόσιο πλούτο, αλλά και τη δημόσια υγεία. Η διεθνής μονοπωλιακή αστική κλίκα, έχει πλέον χάσει την δυνατότητα της να αναπτύσσει τα παραγωγικά μέσα και να βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο της κοινωνίας. Αντίθετα κερδίζει εκατομμύρια δολάρια τζογάροντας με τη Δημόσια Υγεία, μέσω ενός περίτεχνα δομημένου συστήματος δικαιωμάτων που απορρέουν από την πνευματική ιδιοκτησία και τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε χιλιάδες φάρμακα που είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών και την επιβίωση των ανθρώπων που πάσχουν από αυτές.
Η πρόσφατη αποκάλυψη ότι μια φαρμακευτική εταιρία που διοικείται από έναν 30άρη ονόματι Martin Shkreli, αγόρασε και εκτόξευσε την τιμή ενός απλού φαρμάκου, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα της καπιταλιστικής ασυδοσίας και αισχροκέρδειας. Η εταιρία Turing Pharmaceuticals αγόρασε το φάρμακο Daraprim, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μιας κοινής ασθένειας, γνωστής ως τοξοπλάσμωση και που σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα χρησιμοποιείται επίσης για την καταπολέμηση του ιού HIV. Η τιμή του φαρμάκου αυξήθηκε σε μία νύκτα από τα 13,5 δολάρια στα 750 δολάρια το χάπι! Το κόστος της θεραπείας για τους ασθενείς έχει εκτοξευθεί στο αστρονομικό ποσό των 63 χιλιάδων δολαρίων! Η συνολική αύξηση, ενός φαρμάκου που βρίσκεται σε κυκλοφορία από το 1953, κυμαίνεται πάνω από 5000%, γεγονός αηδιαστικό ακόμη και για τα πρότυπα της «ελεύθερης και ανοιχτής αγοράς»…
Ο Martin Shkreli, ο νεαρός διευθύνων σύμβουλος της Turing Pharma, επιμένει ότι απλώς υπηρετεί τα συμφέροντα των μετόχων της φαρμακευτικής εταιρίας και πως τελικά η αύξηση της τιμής ωφελεί τους ασθενείς! Τη δήλωση αυτή την έκανε παρά το γεγονός ότι καταδικάστηκε απερίφραστα από τα αστικά ΜΜΕ.
Για τους καπιταλιστές κερδοσκόπους η αύξηση της τιμής ενός προϊόντος κατά 20%, 100% ή και 200% είναι κάτι δικαιολογημένο και συμβαίνει συχνά, ιδίως στη φαρμακευτική βιομηχανία. Όμως μια τόσο κραυγαλέα αύξηση εκθέτει τα θεμέλια της οικονομίας της αγοράς και αποκαλύπτει πλήρως τον άκαρδο, ψυχρό και άπληστο χαρακτήρα της.
Υπό την πίεση της διεθνούς κατακραυγής η Turing Pharma φαίνεται να περιορίζει την αύξηση. Ωστόσο η φαινομενική αυτή κίνηση καλής θέλησης δεν αλλάζει στο ελάχιστο την εσωτερική λογική και τα κίνητρα του Shkreli και του κάθε Shkreli παγκοσμίως. Ιδίως μετά την οικονομική κρίση του 2008, έχουν απομείνει λίγες κερδοφόρες επενδύσεις που να αποδίδουν σταθερά. Υπό αυτή την έννοια, η συμπεριφορά των καπιταλιστών δεν διαφέρει καθόλου από αυτή ενός τζογαδόρου που πάει στον ιππόδρομο για να ποντάρει στο αγαπημένο του άλογο.
Ιδιαίτερα στη φαρμακοβιομηχανία παίζεται ένα σκληρό παιχνίδι αισχροκέρδειας εδώ και δεκαετίες, που ξεκίνησε με την κατασκευή συνθετικής ινσουλίνης το 1978, καθώς για πρώτη φορά επιτεύχθηκε κατασκευή φαρμάκου από μία εταιρία που συνδεόταν με ακαδημαϊκό ίδρυμα και ως εκ τούτου, με την δημόσια χρηματοδοτούμενη Παιδεία. Αυτό άλλαξε «το παιχνίδι» για τις φαρμακευτικές εταιρίες, οι οποίες εγκατέλειψαν την οιαδήποτε χρηματοδοτούμενη από τους επενδυτές έρευνα και στράφηκαν στο ακαδημαϊκό – ερευνητικό πεδίο. Συνεργαζόμενες με εταιρίες «κολοσσούς», όπως οι Pfizer, Merck, GSK, οι μεγάλες ή μεσαίου μεγέθους φαρμακοβιομηχανίες έχουν πλέον σταματήσει την καινοτομία – έρευνα και στρέφονται στην προώθηση, το marketing, την ανασκευή και εμπορευματοποίηση των φαρμάκων, καθαρά και μόνο για λόγους κέρδους.
Για πολλά χρόνια τα κέρδη των μεγαλο-φαρμακοβιομηχανιών κόστισαν στην εργατική τάξη, αφού το 2013 υπολογίζεται πως το 60% των πτωχεύσεων των νοικοκυριών στις ΗΠΑ οφείλονταν σε απλήρωτους ιατρικούς λογαριασμούς και νοσοκομειακές δαπάνες. Όμως τα αφεντικά της φαρμακοβιομηχανίας έχουν ένα μικρό πρόβλημα, που ονομάζεται διάρκεια του διπλώματος ευρεσιτεχνίας. Οι πατέντες των φαρμάκων έχουν ημερομηνίες λήξης και ως εκ τούτου οι φαρμακοβιομηχανίες κινδυνεύουν να χάσουν εκατομμύρια δολάρια από την παραγωγή φτηνών γενόσημων φαρμάκων. Για το λόγο αυτό, δίνουν έμφαση στα λεγόμενα «ειδικά φάρμακα» για σπάνιες ασθένειες, με άλλα λόγια, στοχεύουν σε φάρμακα των οποίων η αγορά είναι περιορισμένη και όχι ευρείας κυκλοφορίας.
Σε αυτό το πλαίσιο η εταιρία Turing κέρδισε 55 εκ. δολάρια από την Impax Laboratories μόνο τον Αύγουστο! Τα φάρμακα για σπάνιες ασθένειες είναι ασύμφορα για την παραγωγή γενοσήμων λόγω της περιορισμένης και μικρής αγοράς για την οποία προορίζονται. Βέβαια στην κλίμακα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, «μικρή αγορά» σημαίνει ότι είναι εκατομμύρια οι ασθενείς που βασίζονται σε συγκεκριμένα φάρμακα για να επιβιώσουν από σπάνιες ασθένειες. Παρ’όλο που ο Shkreli ισχυρίζεται πως τα χρήματα από την αύξηση του φαρμάκου θα επενδυθούν σε καινοτομίες, στην πραγματικότητα η μόνη καινοτομία της εταιρίας αφορά τον τρόπο χορήγησης ενός φαρμάκου, όπως για παράδειγμα τη μετατροπή από στέρεα μορφή χαπιού σε αέριο σπρέι. Δουλειές για εύκολο χρήμα, με άλλα λόγια….
Ο καπιταλισμός έχει εδώ και καιρό απολέσει κάθε προοδευτικό ιστορικό ρόλο. Σήμερα η αστική τάξη διεθνώς είναι ένα κοινωνικό καρκίνωμα που παρασιτεί. Δεν μπορεί να προσφέρει απολύτως τίποτα σε όσους υποφέρουν από ασθένειες και εφευρίσκει νέες μεθόδους για να αυξάνει τα κέρδη της. Το μοναδικό κίνητρο τους είναι να βγάζουν όσο το δυνατόν περισσότερα κέρδη από την παραγωγή ενός φαρμάκου. Δεν τους ενδιαφέρει καθόλου αν οι ασθενείς έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν τα φάρμακα από τα οποία εξαρτάται η ζωή τους. Ο καπιταλισμός είναι πολύ ευρηματικός στο να δημιουργεί φτώχεια, δυστυχία και αρρώστια και λιγότερο ευέλικτος όσον αφορά στις επενδύσεις για να θεραπευτούν οι χρόνιες και σοβαρές παθήσεις που ταλαιπωρούν εκατομμύρια ασθενείς.
Αν πάρουμε ως παράδειγμα το σύστημα Υγείας στην Κούβα, μπορούμε να δούμε κάποια πολύ θετικά στοιχεία, όπως την ανακάλυψη της μεθόδου για την αποτροπή της μετάδοσης της νόσου του HIV από την μητέρα στο έμβρυο, με ένα απλό εμβόλιο. Η Κούβα σε καμία περίπτωση δεν είναι μια πραγματικά αναπτυγμένη σοσιαλιστική κοινωνία. Παρ’ όλα αυτά, το κουβανέζικο σύστημα Υγείας είναι ένα φωτεινό παράδειγμα του τι μπορεί να πετύχει ένα εθνικοποιημένο σύστημα Υγείας όταν στρέφεται προς την καινοτομία, με γνώμονα την ανθρώπινη αλληλεγγύη.
Σε μία πραγματικά σοσιαλιστική, σχεδιασμένη οικονομία το τεράστιο πνευματικό και δημιουργικό απόθεμα γνώσης που υπάρχει, θα ανθίσει. Οι φαρμακοβιομηχανίες, που διοικούνται από αδίστακτους καπιταλιστές, θα εθνικοποιηθούν και θα λειτουργούν δημοκρατικά με εργατικό έλεγχο. Μόνο έτσι θα διασφαλιστεί ο δημόσιος και κοινωφελής χαρακτήρας της φαρμακευτικής και της ιατρικής επιστήμης. Με αυτό τον τρόπο το απαραίτητο και σωτήριο φάρμακο δεν θα είναι «μοχλός» για τα υπερκέρδη μιας χούφτας καπιταλιστών, αλλά θα υπηρετεί τον πραγματικό του σκοπό, δηλαδή να ανακουφίζει και να θεραπεύει χιλιάδες ανθρώπους.
Σοφία Παπακωνσταντίνου
Πηγή: marxist.com
