Αποτελεί αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα η εξάρτηση της ιατρικής επιστήμης και ιδιαιτέρως του τομέα της εφαρμοσμένης έρευνας, έρευνας δηλαδή προσανατολισμένης στην παρασκευή φαρμάκων και άλλων προϊόντων για την πρόληψη, την θεραπεία ή την συμπτωματική αγωγή διαφόρων νοσημάτων, από εταιρείες κολοσσούς. Τα εθνικά συστήματα υγείας στο καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα λειτουργούν με τους όρους της αγοράς, διαμορφώνοντας δεσμούς εξάρτησης από τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες, όχι στα πλαίσια πολιτικής αναγκαιότητας όπως θέλουν να το παρουσιάζουν οι αστοί αναλυτές αλλά στα πλαίσια συνειδητής επιλογής των αστικών κυβερνήσεων.
Οι παραπάνω σύντομες διαπιστώσεις έρχονται στο προσκήνιο λόγω της πρόκλησης που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα εθνικά συστήματα υγείας. Ο λόγος για το νέο στέλεχος Η1Ν1 του ιού της γρίπης, γνωστής και ως «γρίπη των χοίρων». Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το πώς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν επιδοθεί σε έναν ανεδαφικό αγώνα τρομοκρατίας των πολιτών, την στιγμή που μέλη της επιστημονικής κοινότητας διαβεβαιώνουν ότι τα συμπτώματα είναι όμοια με αυτά της κοινής γρίπης, εκτός αν πρόκειται για ασθενείς με βεβαρημένο ιστορικό παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος, ηλικιωμένους και γενικότερα, όσους ανήκουν στις λεγόμενες ομάδες υψηλού κινδύνου.
Τι εξυπηρετεί άραγε το διαμορφούμενο κλίμα φόβου, το οποίο είναι εντυπωσιακό, πόσο μεθοδευμένα έχει καλλιεργηθεί; Ενδιαφέρονται άραγε για την δημόσια υγεία; Η απάντηση είναι καταφατική μόνο εφόσον αυτό αποφέρει κέρδη και εργατικό δυναμικό στο κεφάλαιο (οι νοσούντες εργαζόμενοι αποτελούν οικονομικό βάρος για τους εργοδότες τους) και όσο οι πολίτες ζουν με την ψευδή εντύπωση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων υγείας των χωρών τους. Ενδεικτικό του «ενδιαφέροντος» για την υγεία των πολιτών είναι το γεγονός ότι εν μέσω κρίσης η φαρμακευτική βιομηχανία, όχι μόνο δεν είναι σε ύφεση, αλλά ετοιμάζεται για την επίτευξη εντυπωσιακών ρυθμών ανάπτυξης, χωρίς ρίσκο, αφού τα προϊόντα τους έχουν ήδη προπωληθεί.
Οι πολυεθνικοί κολοσσοί της φαρμακοβιομηχανίας λοιπόν, οι μόνες εταιρείες που έχουν τη δυνατότητα να παρασκευάσουν το εμβόλιο σε μεγάλες ποσότητες, έχουν στα συρτάρια τους παραγγελίες που ξεπερνούν τις 600 εκατ. δόσεις. Σε αυτές, πρέπει να προστεθούν άλλες 350 εκατ. δόσεις εμβολίων, είτε σε ενέσιμη μορφή (για την Ευρώπη), είτε σε ρινικό εκνέφωμα (ΗΠΑ), πράγμα που σημαίνει ότι οι πολυεθνικές του φαρμάκου έχουν σίγουρες παραγγελίες που φθάνουν το δισεκατομμύριο… Τα υπερκέρδη τους υπολογίζεται να αγγίξουν τα 10 δισ. δολάρια!
Οι μεγάλες ελληνικές εταιρείες των φαρμάκων έχουν μπει ήδη στον «χορό» για να καλύψουν την εγχώρια αγορά. Η ΒΙΑΝΕΞ του κ. Π.Γιανακόπουλου που έχει ετήσιο τζίρο πάνω από 300 εκατ. ευρώ και η Αlapis του κ. Λ.Λαυρεντιάδη με ετήσιες πωλήσεις φαρμάκων άνω των 500 εκατ. ευρώ, είναι οι δύο από τις ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες που συμμετέχουν στην «κούρσα» για την εξασφάλιση του πρώτου εμβολίου και προφανώς θα ωφεληθούν οικονομικά, αφού η Ελλάδα θα χρειαστεί 10 εκατ. εμβόλια, που θα καλύψουν το 50% του πληθυσμού (δύο δόσεις για τον καθένα). Η χώρα θα προμηθευτεί την πρώτη παρτίδα εμβολίων (4 εκατομ. εμβόλια) στις 15 Δεκέμβρη και η προμήθεια θα ολοκληρωθεί στα τέλη του Γενάρη του 2010, ενώ αναμένεται έξαρση της γρίπης με την έλευση του φθινοπώρου, τον Σεπτέμβρη(!) , οπότε θα αρχίσει και η λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Βεβαίως το κόστος θα καλύψουν τα ασφαλιστικά ταμεία, δηλαδή οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, αντί αυτό να είναι υπόθεση του κράτους, με δωρεάν παροχή για όλους.
Πληθυσμιακά, ο εμβολιασμός προσανατολίζεται στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως αυτές ορίζονται με βάση το ιστορικό των ασθενών και την ηλικία. Δεν δίνεται καμία έμφαση στις ομάδες υψηλού κινδύνου με όρους κοινωνικούς, όπως είναι τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, οι μετανάστες καθώς και άνθρωποι που εργάζονται σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Πρόκειται για κοινωνικές ομάδες οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν εστίες διασποράς του ιού λόγω των κακών συνθηκών ζωής τους, της αδυναμίας πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας ή της ελλιπούς ενημέρωσής τους σχετικά με στοιχειώδεις συμπεριφορές υγιεινής. Είναι λοιπόν κατανοητό πως δεν πρόκειται για ένα ολιστικό σχέδιο αποτροπής της πανδημίας, αλλά για μια εναγώνια προσπάθεια κάλυψης των ελλείψεων του Ε.Σ.Υ, με αδιαφανείς προσλήψεις αστραπή και με ελπίδες προσανατολισμένες στον ιδιωτικό τομέα της υγείας.
Στις ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό, έρχεται να προστεθεί και η απουσία οργάνωσης του συστήματος υγείας, η οποία συμβάλλει στην αναποτελεσματικότητα αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων, όπως η τωρινή, καθώς και στην διαρκή εγκατάλειψή του από τους πολίτες, οι οποίοι στρέφονται ολοένα και ταχύτερα στον ιδιωτικό τομέα. Ενδεικτικά αναφέρεται ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού, οι λεγόμενοι τροχονόμοι της υγείας, που είναι απών από το ελληνικό σύστημα υγείας, με αποτέλεσμα τα νοσοκομεία ήδη να υπερφορτώνονται. Η ύπαρξη 1ο βάθμιας φροντίδας υγείας υπό την εποπτεία της τοπικής αυτοδιοίκησης και την κεντρική οργάνωση του κράτους, καθώς και η ύπαρξη γιατρών εργασίας στους χώρους δουλειάς και εκπαίδευσης θα έδινε την δυνατότητα αντιμετώπισης ήπιων κρουσμάτων άμεσα, θα λειτουργούσε σαν φίλτρο παραπέμποντας στις 2ο βάθμιες και 3ο βάθμιες υπηρεσίες υγείας, μόνο τους ασθενείς με πραγματική ανάγκη και τέλος, θα συνέβαλε στην πρόληψη ενημερώνοντας και εποπτεύοντας για την τήρηση των απαραίτητων κανόνων υγιεινής.
Οι ελλείψεις, η αναποτελεσματικότητα και η απόσταση του εθνικού συστήματος υγείας από τις ανάγκες της κοινωνίας, δεν αφορά βέβαια μόνο την ελληνική πραγματικότητα, αλλά πρόκειται για χαρακτηριστικό όλων των προηγμένων καπιταλιστικών χωρών. Δεν πρόκειται για «ανικανότητα» των κυβερνήσεων, αλλά για μεθόδευση της μετατροπής του αγαθού της υγείας σε εμπόρευμα. Παράλληλα με την αναρχία στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, η αναρχία στα συστήματα υγείας θυσιάζει στον βωμό του υπερκέρδους, ό,τι πολυτιμότερο είχαν μέχρι τώρα οι πολίτες, την υγεία τους. Συνεπώς, αποτελεί ζωτική ανάγκη ο άμεσος διπλασιασμός των δαπανών για την Υγεία (για την άμεση κάλυψη των αναγκών σε προσωπικό και υποδομές), η κοινωνικοποίηση του συνόλου του τομέα της Υγείας και η ένταξή του σε ένα ενιαίο και δωρεάν εθνικό σύστημα υγείας, καθώς και η εθνικοποίηση κάτω από εργατικό έλεγχο των φαρμακευτικών εταιρειών.
