To αδιέξοδο του ελληνικού καπιταλισμού εκφράζεται με ποικίλους τρόπους και λαμβάνει εφιαλτικές διαστάσεις για την εργατική τάξη. Με πρόσχημα πάντα την «ανάπτυξη» και την «ανταγωνιστικότητα» λαμβάνει χώρα μία πρωτοφανής επίθεση σε κεκτημένα δεκαετιών των εργαζομένων, με στόχο να δημιουργηθεί ένα «ασφαλές περιβάλλον» για τις επιχειρήσεις από την μία και από την άλλη να γίνουν «ελκυστικές νέες επενδύσεις»… Αυτό όμως που βλέπουμε να συμβαίνει αντίθετα, είναι μία τάση φυγής μεγάλων επιχειρήσεων προς το εξωτερικό, η οποία αναμένεται να κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα.
Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης της καγκελαρίου Μέρκελ στην Ελλάδα, την οποία η κυβέρνηση παρουσίασε ως στήριξη της προοπτικής παραμονής της χώρας στο ευρώ, ήρθαν οι ανακοινώσεις δύο μεγάλων – για τα δεδομένα του ελληνικού καπιταλισμού – εταιριών, να διαταράξουν το υποτιθέμενα θετικό κλίμα.
Η οικογένεια Δαυίδ που ελέγχει την «Coca Cola 3E» ανακοινώσε ότι μεταφέρει την έδρα της στην Ελβετία και τη διαπραγμάτευση των μετοχών της στο Λονδίνο. Αρκετές φορές και στο παρελθόν είχε προειδοποιήσει για αυτό το ενδεχόμενο, ενώ το τελευταίο διάστημα προετοίμαζε το έδαφος για αυτή την κίνηση. Λίγες μέρες νωρίτερα, η «ΦΑΓΕ», που ελέγχεται από την οικογένεια Φιλίππου, ανακοίνωσε την μεταφορά της έδρας της στο Λουξεμβούργο. Είχε προηγηθεί επίσης τους τελευταίους μήνες, η απόφαση να φύγουν από την Ελλάδα οι «Credit Agricole», «Societe generale» και «Carrefour».
Είναι γνωστό ότι ο ελληνικός καπιταλισμός αποτελεί τον πιο «αδύναμο κρίκο» στην Ευρωζώνη. Η χαμηλή ανταγωνιστικότητά του οφείλεται κυρίως στο ότι η ελληνική αστική τάξη παρόλο που συσσώρευσε κεφάλαια μεταπολεμικά, ουδέποτε επένδυσε με ένα σοβαρό τρόπο στις νέες τεχνολογίες, στην έρευνα και στην ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής.
Η ύφεση στην Ελλάδα ξέσπασε το 2008 σαν έκφραση της διεθνούς τάσης για συρρίκνωση των παραγωγικών δυνάμεων. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα εφαρμόζεται το πιο σκληρό πρόγραμμα περικοπών στη μεταπολεμική ιστορία του καπιταλισμού. Είναι προφανές ότι η ακραία και αντιδραστική πολιτική της τρόικας και της κυβέρνησης τροφοδοτεί την ύφεση. Όσο περισσότερο τσακίζεται το βιοτικό επίπεδο της εργατικής τάξης και μειώνεται η αγοραστική της δύναμη, τόσο περισσότερο βαθαίνει η ύφεση, με αποτέλεσμα να μην είναι ελκυστικές οι επενδύσεις σε μία αγορά που δεν μπορεί να καταναλώσει.
Οι προοπτικές του ελληνικού καπιταλισμού σε συνθήκες μιας τόσο βαθειάς ύφεσης είναι ζοφερές. Αυτό που κάνει λοιπόν η τάση φυγής μεγάλων επιχειρήσεων από την Ελλάδα, είναι να προεξοφλεί την ανεξέλεγκτη χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ, ενώ παράλληλα αντανακλά την προσπάθειά τους να θωρακιστούν από το κόστος.
Ταυτόχρονα – σε ότι αφορά στους Έλληνες καπιταλιστές όπως οι Φιλίππου, Δαυίδ – για άλλη μια φορά αναδεικνύεται ξεκάθαρα και η «φιλοπατρία» τους, καθώς την ώρα που οι εργαζόμενοι της χώρας βρίσκονται σε απόγνωση πληρώνοντας το ένα χαράτσι μετά το άλλο, οι κύριοι αυτοί, αποδεικνύεται ότι ενδιαφέρονται για την ακεραιότητα των υπερκερδών τους και για τίποτε άλλο.
Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να σημειώσουμε σαν αιτία της φυγής μεγάλων εταιρειών και τον φόβο για τη μελλοντική εκλογή μιας κυβέρνησης που ΣΥΡΙΖΑ, η οποία κάτω από την πίεση της εργατικής τάξης θα μπορούσε να κινηθεί στην κατεύθυνση των εθνικοποιήσεων και της βαριάς φορολογίας του κεφαλαίου.
Η τάση φυγής μεγάλων επιχειρήσεων από τη χώρα υπογραμμίζει την αδυναμία των καπιταλιστών να διατηρήσουν ακόμα και αυτό το ισχνό επίπεδο βιωσιμότητας της ελληνικής οικονομίας και πάνω από όλα, επιβεβαιώνει περίτρανα την ιστορική ανάγκη η εργατική τάξη να πάρει τα ηνία της οικονομικής ζωής στα χέρια της.
Έτσι, τα εργοστάσια και ο γενικός εξοπλισμός κάθε μεγάλης επιχείρησης που μεταφέρει την έδρας της στο εξωτερικό για να γλιτώσει φόρους σε μια εποχή που οι εργαζόμενοι υποβάλλονται σε αιματηρές θυσίες παρά τη θέλησή τους στο όνομα της «εθνικής οικονομίας», πρέπει να καταλαμβάνονται από τους εργαζόμενους και οι επιχειρήσεις να λειτουργούν σε καθεστώς αυτοδιαχείρισης, με σκοπό όμως να εθνικοποιηθούν με εργατικό έλεγχο το συντομότερο δυνατό. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να δεσμευθεί άμεσα ότι θα εθνικοποιήσει όλες αυτές τις επιχειρήσεις με εργατικό έλεγχο, όταν έρθει στην εξουσία.
Η τάση φυγής μεγάλων επιχειρήσεων αποδεικνύει στην πράξη ότι η παρούσα κρίση δεν είναι «κρίση χρέους», αλλά κρίση του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Συνεπώς, είναι ουτοπικό να πιστεύουμε ότι αυτή η κρίση μπορεί να ξεπεραστεί με ένα πρόγραμμα «παραγωγικής ανασυγκρότησης» σε συνδυασμό με ένα «νέο σχέδιο Μάρσαλ», χωρίς να θιγούν τα αστικά θεμέλια των σχέσεων παραγωγής.
Η μόνη πραγματική διέξοδος από την κρίση προς όφελος της εργατικής τάξης είναι η εγκαθίδρυση μιας δημοκρατικά σχεδιασμένης οικονομίας. Κι επειδή ακριβώς η τάση για απόσυρση μεγάλων επιχειρήσεων εμφανίζεται σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο και θα εξαπλωθεί στον Βορά αναπόφευκτα μαζί με την ύφεση, η ανατροπή του καπιταλισμού στην Ελλάδα πρέπει να είναι μόνο το πρώτο βήμα για τις Ενωμένες Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Ευρώπης!
Γιώργος Κουνουγέρης
{fcomment}
