Αναδιατάξεις με στόχο την ολιγοπωλιακή συγκέντρωση
Καθόλη τη μνημονιακή διετία, τρόικα και συστημικός τύπος επισήμαιναν την αναγκαιότητα συγκέντρωσης του τραπεζικού κλάδου. Οι παραινέσεις ήταν για 2-3 “μεγάλες και υγιείς” τράπεζες. Με παραλλαγές, φυσικά: η νεοφιλελεύθερη -πλήρως “απεξαρτημένο” από το Δημόσιο τραπεζικό σύστημα-, και η σοσιαλδημοκρατική -“ισχυρός” δημόσιος πυλώνας, ικανός να ανταπεξέρχεται και να “ρυθμίζει” τον ανταγωνισμό-.
Οι αναδιατάξεις αυτές έγιναν τελικά μονόδρομος. Γιατί, παρά την υπερσυσσώρευση αστρονομικών κερδών κατά τη δεκαετία της αλόγιστης πιστωτικής επέκτασης, την επί χρόνια κερδοσκοπία σε βάρος του Δημοσίου (διαφορά επιτοκίου ΕΚΤ – Ομολόγων), τα δις ενισχύσεων και εγγυήσεων από το Δημόσιο κατά τη διάρκεια της κρίσης, παρά το φόρτωμα της ανακεφαλαιοποίησης στις πλάτες του λαού με επιβάρυνση του δημοσίου χρέους, οι τραπεζίτες επιδιώκουν και πάλι να είναι οι μοναδικοί κερδισμένοι.
Αντί να βάλουν το χέρι στην τσέπη, πρωταγωνιστούν, με τις ευλογίες της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ, σε έναν κύκλο συγκέντρωσης του τραπεζικού κεφαλαίου. Στην Πειραιώς χαρίστηκε η Αγροτική, αφού αποκόπηκε το “κακό” κομμάτι της. Η Alpha πήρε τζάμπα την Εμπορική και θα εισπράξει επιπλέον 2,5 δις ως μπόνους για την ανακεφαλαιοποίησή της. Και η οικογένεια Λάτση, για να αποφύγει να βάλει 1 δις για την ανακεφαλαιοποίηση της Eurobank, την παραχωρεί στην Εθνική…
Το ισχυρό τραπεζικό κεφάλαιο, όχι μόνο ενισχύθηκε σε βάρος της κοινωνίας που συστηματικά αφαίμαξε, όχι μόνο απαλλάχθηκε από σημαντικές υποχρεώσεις, όχι μόνο ανακεφαλαιοποιείται διατηρώντας στα χέρια του την ιδιοκτησία των τραπεζών, αλλά προχωρά και σε μια γιγάντια συγκέντρωση, που δημιουργεί συνθήκες στενού ολιγοπωλίου, σε ένα τραπεζικό σύστημα που ούτως ή άλλως χαρακτηρίζεται από πρακτικές “καρτέλ”.
Ισχυρός τραπεζικός πυλώνας, με… αγοραίο προσανατολισμό
Τα μεγέθη της προτεινόμενης συγχώνευσης Εθνικής-Eurobank είναι πράγματι κολοσσιαία. Το νέο σχήμα θα έχει ηγεμονική θέση με κεφαλαιοποίηση άνω των 2,5 δις, 920 καταστήματα στην Ελλάδα και περίπου 20.000 εργαζόμενους.
Με δεδομένη, όμως, τη σταθερή προσήλωση των μνημονιακών κυβερνήσεων στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων του εγχώριου και διεθνούς κεφαλαίου και των πιστωτών της χώρας, ένα ολιγοπωλιακά συγκεντρωμένο τραπεζικό σύστημα θα έχει προσανατολισμό αγοραίο, λειτουργώντας και πάλι προς όφελος όλων αυτών και σε βάρος της κοινωνίας και της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας. Η ΕΤΕ μέχρι σήμερα, με μηδενική συμμετοχή του Δημοσίου, θεωρείται τράπεζα δημόσιου συμφέροντος και χαρακτήρα, λόγω του 16,5% που κατέχουν ασφαλιστικά (ΝΠΔΔ+ΝΠΙΔ) ταμεία. Ο ισχυρισμός, ότι ο ήδη τσαλακωμένος δημόσιος χαρακτήρας της δεν απειλείται από τη συγχώνευση, βασίζεται σε λειψές παραδοχές.
Ναι μεν η σχέση ανταλλαγής μετοχών θα φέρει την οικογένεια Λάτση με ένα 2,5% στο νέο σχήμα μετά την ανακεφαλαιοποίηση και την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Τα ασφαλιστικά ταμεία, όμως, είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρουν διαθέσιμα για να συμμετέχουν στην ΑΜΚ, ειδικά μετά το “κούρεμά” τους στο βωμό του PSI+. Επιπλέον, το ΤΧΣ θα έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο, ώστε να διασφαλίζεται ότι η στρατηγική και η πολιτική της τράπεζας δεν θα παρεκκλίνει από το σχεδιασμό της τρόικας.
Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τα σενάρια που θέλουν την τεράστια ΑΜΚ της τράπεζας να καλύπτεται από ισχυρά τραπεζικά συμφέροντα του εξωτερικού, τότε μπορούμε να συνθέσουμε την πλήρη εικόνα.
Εργασιακές σχέσεις και θέσεις εργασίας
Ανησυχία επικρατεί στους εργαζόμενους των δύο τραπεζών, για το εργασιακό τοπίο. Ευνόητη, αφού η μεγάλη αλληλοκάλυψη δικτύου και υπηρεσιών θα οδηγήσει, μετά την ολοκλήρωση της λειτουργικής συγχώνευσης, σε οικονομίες κλίμακας. Δηλαδή, στο κλείσιμο καταστημάτων (περίπου 20%) και συγκέντρωση υπηρεσιών. Συνέπεια θα είναι η μείωση των θέσεων εργασίας. Η ΕΤΕ αναφέρει, ότι αυτό θα γίνει με τις “μικρότερες δυνατές κοινωνικές συνέπειες”. Όντως, ένας σημαντικός αριθμός εργαζομένων θα συνταξιοδοτηθεί μέσα στην τριετία. Αρκεί όμως;
Η πρόσφατη ΣΣΕ των μισθολογικών μειώσεων στην ΕΤΕ εμπεριέχει ρήτρα διασφάλισης των θέσεων εργασίας. Δεν αναφέρεται, όμως, σε “πλήρη απασχόληση”, κάτι που κατά τη γνώμη αρκετών μελών του ΔΣ του ΣΥΕΤΕ, αφήνει ανοιχτό το παράθυρο για εφεδρείες. Στη Eurobank, φυσικά, τα πράγματα είναι ακόμη πιο “απλά”. Ανησυχία υπάρχει και για τους εργαζόμενους στις 2 τράπεζες με άλλες σχέσεις (ενοικιασμένοι-δανεισμένοι).
Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι το ενδεχόμενο εργαζομένων 2 ταχυτήτων στη νέα τράπεζα: των ενταγμένων στον Κανονισμό Εργασίας της ΕΤΕ, και των προερχόμενων από τη Eurobank, με εντελώς διαφορετικό εργασιακό πλαίσιο. Κάτι που θα προκαλέσει όρους εσωτερικού ντάμπιγκ και συνολική πίεση στα δικαιώματα όλων.
Μόνη λύση η εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση των τραπεζών
Η διατήρηση του ιδιωτικού χαρακτήρα των τραπεζών, παρά τον πακτωλό ενισχύσεων και της ανακεφαλαιοποίησης με δημόσιο χρήμα και με πρόσθετο δανεισμό της χώρας, αποτελεί έτσι κι αλλιώς ένα τεράστιο πολιτικό σκάνδαλο σε βάρος της κοινωνίας. Ειδικά τώρα, που προχωράει η κεφαλαιοκρατική υφαρπαγή του δημόσιου πλούτου της χώρας, με τη θηλιά του δημόσιου χρέους και των μνημονιακών πολιτικών να σκοτώνουν την κοινωνία για να επιβιώσει μόνο η αναπτυξιακή δυνατότητα και η κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου.
Η συγκέντρωση του τραπεζικού κεφαλαίου στην υπηρεσία των συγκεκριμένων πολιτικών και συμφερόντων δεν αποτελεί για εμάς λύση. Η μόνη διέξοδος για ένα τραπεζικό σύστημα που θα λειτουργεί με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας, βρίσκεται στην πλήρη υπαγωγή του υπό δημόσιο, κοινωνικό και εργατικό έλεγχο, με πρώτο βήμα την εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση των τραπεζών.
{fcomment}
