Η συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια διαδικασία, που παρά την απουσία αναλυτικής συζήτησης πολιτικών ντοκουμέντων, ανέδειξε με σχετική ακρίβεια τις ιδέες και τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά όλων των τάσεων και συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ.
Η κριτική μας για τις θέσεις και τις τακτικές των ηγεσιών των δυο μαζικών τάσεων του υπό ίδρυση ενιαίου κόμματος (ηγετική πλειοψηφία και «Αριστερό Ρεύμα»), έχει ήδη αναπτυχθεί σε ειδική αρθρογραφία πριν τη συνδιάσκεψη. Αυτό στο οποίο νομίζουμε πως ήρθε η ώρα εδώ να αναφερθούμε αναλυτικά, είναι η στάση των ηγεσιών των συνιστωσών που αυτο-τοποθετούνται στον χώρο του επαναστατικού μαρξισμού. Ο λόγος για την επίσημη στάση της ΔΕΑ (Διεθνιστική Εργατική Αριστερά), του «Κόκκινου» και της ΑΠΟ (Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα) που συσπειρώνονται πλέον γύρω από την ιστοσελίδα “Rproject”.
Στηρίγματα της ρεφορμιστικής διακήρυξης
Την αφορμή μας δίνει η συνολική πολιτική τους στάση, τόσο κατά την «προσυνδιασκεψιακή» περίοδο, όσο και κατά την ίδια τη συνδιάσκεψη. Το πρώτο αρνητικό δείγμα γραφής ήταν η «επί της αρχής» συμφωνία τους με την πολιτική και ιδεολογική Διακήρυξη που εκπονήθηκε από τη Γραμματεία. Στοιχειώδες καθήκον κάθε αληθινά επαναστατικής – μαρξιστικής τάσης έναντι μιας τόσο θολής και γενικόλογης ρεφορμιστικής πολιτικής πλατφόρμας, ιδιαίτερα μάλιστα από τη στιγμή που σαν ιδρυτικό ντοκουμέντο θα χαρακτηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ για τα επόμενα χρόνια της ζωής του, ήταν η «εφ’ όλης της ύλης» πολιτική και ιδεολογική αντιπαράθεση με αυτήν και όχι φυσικά η αποδοχή της.
Θεμέλιο αυτής της αντιπαράθεσης, θα έπρεπε να είναι η κατανόηση ότι οι συσχετισμοί μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ ανάμεσα στις μαζικές ρεφορμιστικές τάσεις και εκείνες που μιλούν στο όνομα του επαναστατικού μαρξισμού, δεν μπορούν να μεταβληθούν παρά μόνο με την υπομονετική υπεράσπιση των μαρξιστικών ιδεών στις συλλογικές διαδικασίες του κόμματος, στη βάση της επιβεβαίωσης τους από τα ίδια τα γεγονότα. Αυτό το δρόμο επέλεξε η «Πρωτοβουλία για έναν Επαναστατικό ΣΥΡΙΖΑ» με άξονα την υπεράσπιση μιας Εναλλακτικής Επαναστατικής Διακήρυξης, βάζοντας τη μάχη των ιδεών πάνω από τη μάχη των «λιστών».
Όμως οι ηγεσίες των αυτοπροσδιοριζόμενων ως μαρξιστικών – επαναστατικών συνιστωσών, έκαναν ακριβώς το αντίθετο. Στις δημόσιες τοποθετήσεις τους υπεράσπιζαν τη Διακήρυξη της Γραμματείας ως ένα «αριστερό κείμενο», εκπονώντας απλά «κείμενα συμβολές», τα οποία προσέθεταν ορισμένες ριζοσπαστικές διεκδικήσεις (γύρω από το θέμα της διαγραφής του χρέους, της εθνικοποίησης τραπεζών και των ΔΕΚΟ κ.α) αλλά δεν συνιστούσαν ολοκληρωμένα κείμενα σοσιαλιστικών – επαναστατικών προγραμματικών και ιδεολογικών αρχών. Αλλά ακόμα και για τα κείμενα αυτά, δεν διεξήγαγαν καμία ιδιαίτερη καμπάνια στη βάση, τόσο στις συνελεύσεις όσο και στην ίδια τη συνδιάσκεψη. Η εκπόνηση αυτών των κειμένων έμοιαζε να είναι απλά ένα στοιχείο τυπικής διαφοροποίησης από την ηγετική πλειοψηφία, προορισμένο για μέσο πίεσης σε διαπραγματεύσεις στη Γραμματεία.
Το αποκορύφωμα μιας στάσης που δεν έχει σχέση με τις στοιχειώδεις αρχές του επαναστατικού μαρξισμού, ήταν η άρνησή τους να στηρίξουν στη σχετική ψηφοφορία της συνδιάσκεψης την Εναλλακτική Επαναστατική Διακήρυξη της «Πρωτοβουλίας για έναν Επαναστατικό ΣΥΡΙΖΑ», που κατέθεσαν 150 περίπου σύντροφοι και συντρόφισσες από όλη την Ελλάδα. Στην ψηφοφορία τέθηκε ένα πολύ συγκεκριμένο δίλλημα: είτε θα ψηφιζόταν η Διακήρυξη της Γραμματείας που ενσαρκώνει την σοσιαλδημοκρατικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, εμφανίζοντας το σοσιαλισμό σαν μια υπόθεση του αόριστου μέλλοντος, είτε η αντιπαραθετική σε αυτή, Εναλλακτική Επαναστατική Διακήρυξη, που στη βάση μιας μαρξιστικής ανάλυσης για την περίοδο και τα πολιτικά καθήκοντα του ΣΥΡΙΖΑ, πρότεινε ένα δημοκρατικό πλάνο κοινωνικοποιήσεων και επαναστατικών αλλαγών στην εξουσία. Όταν οι εκπρόσωποι της «Πρωτοβουλίας» και ανάμεσά τους και ο γράφων, απεύθυναν στους ηγετικούς εκπροσώπους των συνιστωσών του «Rproject» μια έκκληση για την υποστήριξη της Εναλλακτικής Διακήρυξης στις ψηφοφορίες ή αντίδρασή τους ήταν επιεικώς απογοητευτική: ειρωνικά χαμόγελα και υπεκφυγές για το «πολιτικό επίδικο» που τάχα είναι άλλο, για τη μη έγκαιρη ενημέρωσή τους κ.α..
Τώρα πλέον είναι αργά. Η ιστορία έχει ήδη καταγράψει ένα όχι και τόσο τιμητικό γεγονός για την «επαναστατικότητα» αυτών των συνιστωσών, με την ευθύνη των ηγεσιών τους. Στην πρώτη ενοποιητική συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ, μέσω της απαρέγκλιτης μέχρι το τέλος επίδειξης συναίνεσης στην διακήρυξη της Γραμματείας, αυτές οι συνιστώσες, στην πράξη επιδοκίμασαν τη ρεφορμιστική «θεωρία των σταδίων» και τις άλλες κλασσικές πανάκειες του ρεφορμισμού. Αυτή είναι μια «λεπτομέρεια» που στο εξής θα κάνει ακόμα λιγότερο δικαιολογημένη από την πλευρά τους, την επίκληση των αρχών και των συμβόλων του επαναστατικού μαρξισμού.
Θιασώτες των διορισμών και των αντιδημοκρατικών «ποσοστώσεων»
Η απόσταση που χωρίζει τους συντρόφους αυτούς από τον επαναστατικό μαρξισμό συμπληρώνεται σε επίπεδο οργανωτικών μεθόδων, με την υπεράσπιση κανόνων και διαδικασιών που δεν έχουν σχέση με την εσωκομματική δημοκρατία. Καθόλου τυχαία, η πρόθεση τους να γαντζωθούν τεχνητά από τις ηγετικές θέσεις, χωρίς πρώτα να χτίσουν μια πραγματικά μαζική απήχηση σ’ ένα κόμμα που αριθμεί πλέον 35.000 μέλη, αλλά και η ανάγκη να προασπίσουν τα διάφορα κρατικοδίαιτα κεκτημένα (δικαίωμα στις επιδοτήσεις, τις «αποσπάσεις» στελεχών κλπ), τους έχει μετατρέψει σε συστηματικούς υπερασπιστές των αντιδημοκρατικών μεθόδων των διορισμών και των ποσοστώσεων. Στη συνδιάσκεψη μάλιστα, για άλλη μια φορά δίχως αναστολές, έκαναν χρήση αυτών των σκανδαλωδών κανόνων, φθάνοντας να διαθέτουν δεκάδες διορισμένους αντιπροσώπους, με αριθμούς μελών που δεν ξεπερνούν επίσης τις μερικές δεκάδες.
Αυτούς τους αντιπροσώπους μάλιστα, όπως ήδη αναφέραμε, δεν τους χρησιμοποίησαν ασφαλώς για «επαναστατικούς σκοπούς», αλλά για να συναινέσουν τελικά στα βασικά πολιτικά ζητήματα με την κύρια ηγετική ομάδα – καθώς ματαίωσαν τελικά ακόμα και την κατάθεση χωριστής εισήγησης για τα άμεσα πολιτικά καθήκοντα – και να μετατραπούν σε άκριτους συμμάχους του «Αριστερού Ρεύματος» (ΑΡ), χωρίς να τολμήσουν να εκστομίσουν ή να γράψουν ούτε μια λέξη κριτικής για τα λάθη πολιτικής και τακτικής των συντρόφων της ηγεσίας του ΑΡ, από μαρξιστική σκοπιά. Με αυτή τη στάση, οι ηγεσίες του «R-Project» εκθέτουν την έννοια του επαναστατικού μαρξισμού στα μάτια της βάσης του ΣΥΡΙΖΑ και δίνουν το άλλοθι στην ηγετική ομάδα, η οποία στην πραγματικότητα θέλει ένα κόμμα χωρίς τάσεις, να εμφανίζεται σαν τιμητής της δημοκρατίας και του «ΣΥΡΙΖΑ των μελών».
Συνένοχοι στην απόπειρα αποκλεισμού της «Πρωτοβουλίας»
Ακόμα και στο ακραίο παράδειγμα απαγόρευσης μιας ισότιμης παρουσίασης στη συνδιάσκεψη της Εναλλακτικής Διακήρυξης από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους της «Πρωτοβουλίας για έναν Επαναστατικό ΣΥΡΙΖΑ» συναίνεσαν οι ηγετικοί εκπρόσωποι του «Rproject» στη σχετική συνεδρίαση της Γραμματείας, με εξαίρεση, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, των σ. από το «Κόκκινο». Αυτή η πολιτική πράξη, παρά την προκλητική της διάσταση για συντρόφους αυτοπροσδιοριζόμενους ως επαναστάτες, ήταν αναμενόμενη, αφού οι ίδιοι είχαν ανεχθεί βολικά ως τότε την ηγετική απόπειρα «πνιξίματος» της Εναλλακτικής Διακήρυξης, χωρίς να εκφράσουν ίχνος αλληλεγγύης στην «Πρωτοβουλία για έναν Επαναστατικό ΣΥΡΙΖΑ» και στην προσπάθειά της να υπερασπίσει τα στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματά των συντρόφων της, που πάλευαν μόνοι ενάντια στην ηγετική άρνηση να δημοσιοποιηθεί το κείμενο τους στις τοπικές οργανώσεις και στα ευρείας απήχησης έντυπα του χώρου, αλλά και να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος παρουσίασής του στις συνελεύσεις.
Φυσικά ξέρουμε ποια θα είναι η αντίδραση των συντρόφων στους οποίους απευθύνεται αυτή εδώ η κριτική: ειρωνικά μειδιάματα και αλαζονικά σχόλια για «περιθωριακούς σεχταριστές». Αν με τον όρο «σεχταρισμό» εννοούν την αταλάντευτη υπεράσπιση ενός μαρξιστικού προγράμματος, σε συνδυασμό με μια αντίληψη για τις συνεργασίες που στηρίζεται πάνω στη βάση πολιτικών αρχών, τότε εμείς από την πλευρά μας, τους διαβεβαιώνουμε ότι αυτά συνιστούν την πολιτική και την τακτική που πηγάζει από την υπεράσπιση του επαναστατικού μαρξισμού και των παραδόσεων του μπολσεβικισμού. Ταυτόχρονα όμως, δεν διστάζουμε, χωρίς καμία αλαζονική ή ειρωνική διάθεση να χαρακτηρίσουμε τη δική τους γενική πολιτική στάση με τον όρο που της ταιριάζει: αριστερίστικος παραγοντισμός.
Ο αριστερίστικος παραγοντισμός είναι καταδικασμένος να εξαφανιστεί ή να μετατραπεί ξανά σε σκέτο αριστερισμό – συνήθεια γνώριμη για ομάδες προερχόμενες από το διεθνές ρεύμα του Τόνι Κλιφ – καθώς ολοένα και μεγαλύτεροι αριθμοί πρωτοπόρων εργαζόμενων και νέων θα πυκνώνουν τις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ στον αγώνα για μια αριστερή κυβέρνηση.Ο επαναστατικός μαρξισμός όμως, την ίδια στιγμή, θα γίνεται ο φυσικός πολιτικός εκφραστής αυτών των αγωνιστών. Η νεοσύστατη «Πρωτοβουλία για έναν Επαναστατικό ΣΥΡΙΖΑ», ξεκάθαρα διαχωρισμένη από τις πολιτικές και τις τακτικές του αριστερίστικου παραγοντισμού, αντλώντας δύναμη από τη σημαντική απήχηση των πρώτων βημάτων της στη βάση και τους απλούς υποστηρικτές του κόμματος, σκοπεύει να παίξει το ρόλο του συνεπή υπερασπιστή αυτής της προοπτικής.
Σταμάτης Καραγιαννόπουλος
{fcomment}
