Ένα μαζικό επαναστατικό κίνημα έχει ξεσπάσει στο Λίβανο μετά από την ανακοίνωση μέτρων λιτότητας από την κυβέρνηση. Με μια καταρρέουσα οικονομία και ένα γιγαντιαίο χρέος, η διεφθαρμένη κυβέρνηση Χαρίρι επιδίωξε να ξεπληρώσει τα χρέη στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα μέσω αιματηρών περικοπών και αυξήσεων στη φορολογία για τους φτωχούς. Η κατάσταση έφθασε στο απροχώρητο όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα νέο φόρο στις κλήσεις WhatsApp.
Οι μάζες ξεχύθηκαν στους δρόμους, με χιλιάδες νέους να διαμαρτύρονται την Πέμπτη το βράδυ. Την επόμενη μέρα, οι διαμαρτυρίες γιγαντώθηκαν. Αυτό κορυφώθηκε σε ένα μαζικό κίνημα το Σάββατο, με πάνω από 1.200.000 διαδηλωτές σε όλη τη χώρα και με 2.000.000 την Κυριακή! Ο λιβανέζικος λαός ξεσηκώνεται σπάζοντας τις διαχωριστικές γραμμές της θρησκείας. Χωρίς καμία οργάνωση ή ηγεσία, οι επαναστατικές μάζες αψηφούν τη βίαιη καταστολή για να παλέψουν ενάντια στο καθεστώς.
Το κίνημα απλώνεται σε ολόκληρη τη χώρα. Από τις βόρειες επαρχίες Τζαμπάλ και Χουφ μέχρι το νοτιότερο Τζουμπ, εκατοντάδες χιλιάδες έχουν βγει στους δρόμους. Ο λαός έχει ενωθεί ενάντια στον κοινό εχθρό αψηφώντας τις θρησκευτικές διαφορές με τις οποίες η άρχουσα τάξη χρησιμοποιούσε για να τους διαχωρίσει.
Οικονομική κρίση: Ποιος θα πληρώσει;
Το κρατικό χρέος του Λιβάνου ανέρχεται σε 74,5 δισ. δολάρια και αντιστοιχεί στο 140% του ΑΕΠ. Αυτό το γιγάντιο χρέος συνδυάζεται με μία κατάσταση ακραίας οικονομικής ανισότητας. Η χώρα έχει μία από τις υψηλότερες αναλογίες δισεκατομμυριούχων προς τον πληθυσμό. Με επτά δισεκατομμυριούχους να κυριαρχούν συνολικά στην οικονομία, αυτό ισοδυναμεί με έναν δισεκατομμυριούχο για κάθε 500.000 Λιβανέζους. Οι περισσότεροι από αυτούς τους δισεκατομμυριούχους προέρχονται από τις οικογένειες Χαρίρι και Μάκτι, οι οποίες εδώ και δεκαετίες εμπλέκονται στις κυβερνήσεις και έχουν καταχραστεί τεράστια κεφάλαια και δημόσιο χρήμα. Από την άλλη πλευρά το 25% των Λιβανέζων είναι άνεργοι και στους νέους η ανεργία ανέρχεται στο 37%.
Το 2018, η λιβανέζικη κυβέρνηση με επικεφαλής τον Χαρίρι συναντήθηκε με διεθνείς επενδυτές από την Αμερική και την Ευρώπη στο Παρίσι. Το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα δεσμεύθηκαν να δώσουν πάνω από 11 δισ. δολάρια σε δάνεια προς την κυβέρνηση του Λιβάνου, με την προϋπόθεση ότι θα προχωρήσει σε «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις». Ειδικότερα, το ΔΝΤ τόνισε ότι η μείωση του ελλείμματος είναι απαραίτητη για την αποδέσμευση αυτών των χρημάτων. Αυτές οι εκφράσεις σήμαιναν απλά ένα πρόγραμμα σκληρών περικοπών για την εργατική τάξη και τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα, ώστε να εξασφαλιστεί η αποπληρωμή των δανείων.
Η άρχουσα τάξη φόρτωσε όλο το βάρος της κρίσης στους ώμους των φτωχότερων Λιβανέζων με περικοπές συντάξεων, πάγωμα προσλήψεων στο δημόσιο και περικοπές στους μισθούς. Βασικές υπηρεσίες, όπως η ηλεκτρική ενέργεια και το νερό, μόλις και μετά βίας λειτουργούν στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Η πιο θεμελιώδης υπηρεσία, αυτή της αποκομιδής σκουπιδιών σταμάτησε για ένα διάστημα στο 2015 και ακόμη και τώρα συχνά δεν λειτουργεί. Ενώ ο λαός αγωνίζεται να επιβιώσει, οι πολιτικοί και η ολιγαρχία είναι βουτηγμένοι στη διαφθορά και τα σκάνδαλα.
Η συσσωρευμένη αγανάκτηση ξέσπασε τελικά σε αυτό το θαυμάσιο επαναστατικό κίνημα, με σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού (σχεδόν 2.000.000) στους δρόμους.
Ο λαός θέλει την ανατροπή της κυβέρνησης
Στο παρελθόν, οι περισσότερες διαμαρτυρίες και κινήματα είχαν κατασταλεί εύκολα, με την αξιοποίηση των θρησκευτικών διαφορών. Από τις απαρχές του πολιτικού συστήματος του Λιβάνου, οι κυβερνήσεις του έχουν βασιστεί στις αντιμαχόμενες θρησκευτικές ομάδες. Τα πολιτικά αξιώματα αναλαμβάνονται αποκλειστικά από Σιίτες ή Σουνίτες μουσουλμάνους, με ορισμένες θέσεις να καλύπτονται από Χριστιανούς. Αυτό ήταν ένα σχέδιο των Γάλλων ιμπεριαλιστών που ήθελαν η χώρα να είναι εξαρχής διχασμένη σε θρησκευτικές γραμμές.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι αυτό το κίνημα δεν θα ανακοπεί πλέον από τις πολιτικές του θρησκευτικού «διαίρει και βασίλευε». Με ένα εκατομμύριο διαδηλωτές μόνο στην πρωτεύουσα Βηρυτό, οι διαδηλωτές προέρχονται από όλες τις θρησκείες. Σιίτες, Σουνίτες, Χριστιανοί και Δρούζοι* βαδίζουν μαζί ενάντια σε μια διεφθαρμένη κυβέρνηση. Αυτό φαίνεται από τα δύο πιο δημοφιλή συνθήματα του κινήματος: «Επανάσταση! » και «Ο λαός θέλει την ανατροπή της κυβέρνησης!». Ακόμα και ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, ο Χασάν Νασράλα, δεν έχει γλιτώσει από την οργή του κινήματος, με συνθήματα όπως «Όλοι τους σημαίνει όλοι τους, ο Νασράλα είναι ένας από αυτούς!»
Σαν ένα άντρο κλεφτών, κυβερνητικοί υπουργοί από όλες τις θρησκείες υπερασπίστηκαν αυτήν την διεφθαρμένη κυβέρνηση. Ο Νασράλα ψήφισε υπέρ της κυβέρνησης, αναφέροντας ότι η παραίτησή της θα αποτελούσε «χάσιμο χρόνου». Η Χεζμπολάχ αντιπροσωπεύει ένα τμήμα της σιιτικής αστικής και μικροαστικής τάξης, αλλά πάντα παρουσιάζονταν ως κόμμα των φτωχών. Καθώς έχει μεγαλώσει σε επιρροή, ωστόσο, έχει αποκτήσει θέσεις μέσα στο κράτος. Είναι επίσης, ανεπίσημα μέρος της σημερινής κυβέρνησης «εθνικής ενότητας», γεγονός που σημαίνει ότι έχουμε μια κυβέρνηση όλων των κομμάτων για να εξασφαλιστεί η σταθερότητα του λιβανέζικου καπιταλισμού. Στηρίζοντας την κυβέρνηση, ο Νασράλα αποκάλυψε στις μάζες ποια συμφέροντα εξυπηρετεί.
Αυτό έδειξε στις μάζες ότι κανένα από τα σημερινά πολιτικά κόμματα δεν είναι άξιο εμπιστοσύνης. Οι διαδηλωτές επιτίθενται σε όλες τις πολιτικές πτέρυγες, με τους σιίτες διαδηλωτές να πολιορκούν γραφεία σιιτών πολιτικών στο Νότιο Λίβανο και να αντιμετωπίζουν τις πολιτοφυλακές της Χεζμπολάχ. Αυτή είναι μία πρωτόγνωρη εξέλιξη, καθώς ο Νότιος Λίβανος ήταν το οχυρό της Χεζμπολάχ για δεκαετίες. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν το βάθος της κρίσης του καθεστώτος και το ότι οι μάζες θέλουν να πάρουν τη μοίρα της ζωής τους στα χέρια τους.
“Thawra hatta al nasr!” – Επανάσταση μέχρι τη νίκη!
Ήδη, μπροστά σ’ αυτό το γιγαντιαίο κίνημα, η κυβέρνηση Χαρίρι έχει πάρει πίσω πολλές από τις περικοπές. Ο φόρος για τις κλήσεις Whats App, που πυροδότησε το κίνημα, καταργήθηκε σχεδόν αμέσως μετά την έναρξη των διαδηλώσεων και τέσσερις υπουργοί έχουν έκτοτε παραιτηθεί από την κυβέρνηση. Ο νέος προϋπολογισμός που κατέθεσε ο Χαρίρι δεν υπόσχεται περικοπές ή επιπλέον εισφορές. Περιλαμβάνει ορισμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά αυτό δεν αρκεί. Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση δεν έχει καμία απάντηση για το χρέος, την ανεργία και τη γενική επιδείνωση του επιπέδου ζωής. Το κύριο πρόβλημα δεν είναι αυτός ή ο άλλος φόρος, αλλά το καπιταλιστικό σύστημα, το οποίο δεν έφερε τίποτα άλλο παρά ατελείωτη δυστυχία στους εργαζομένους και τους φτωχούς στο Λίβανο.
Γι’ αυτό, οι μάζες συνεχίζουν τον αγώνα. Βλέποντας την κυβέρνηση να κάνει παραχωρήσεις που τους είχαν πει πριν από λίγες ημέρες πως ήταν αδύνατο να γίνουν, οι μάζες αποκτούν αυτοπεποίθηση και αισθάνονται τη συλλογική τους δύναμη. Μπορεί να μην συνειδητοποιούν ακριβώς αυτό που θέλουν, αλλά γνωρίζουν τι δε θέλουν.
Παρά την έλλειψη οργάνωσης, το κίνημα έχει μία σειρά αιτήματα. Η παραίτηση της κυβέρνησης είναι το πιο προφανές. Ωστόσο, ακολουθείται από άλλα αιτήματα για τον τερματισμό των καταχρήσεων από τις δυνάμεις ασφαλείας, την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων και την ακύρωση πρόσθετων φόρων που επιβάλλονται στις μάζες. Υπάρχουν επίσης αιτήματα κατά της ανεργίας, του πληθωρισμού και της διαφθοράς.
Αυτό που είναι απαραίτητο τώρα είναι να τα θέσουμε όλα αυτά σε οργανωμένη βάση. Είναι ανάγκη να κινηθεί οργανωμένα η εργατική τάξη, η μόνη δύναμη που είναι ικανή να παραλύσει την οικονομία. Ήδη αρχίζει να κερδίζει έδαφος η ιδέα για μια γενική απεργία. Θα πρέπει να συγκροτηθούν επιτροπές αγώνα σε κάθε εργοστάσιο, Πανεπιστήμιο, γειτονιά και χωριό για να συντονίσουν την απεργία και την άμυνα κατά της κρατικής καταστολής. Πρέπει επίσης να γίνουν εκκλήσεις στους απλούς στρατιώτες του Λιβάνου να ενταχθούν στο κίνημα.
Δεν είναι οι εργαζόμενοι που πρέπει να πληρώσουν γι’ αυτήν την κρίση, αλλά τα αφεντικά, οι τραπεζίτες και οι ιμπεριαλιστές. Αυτό πρέπει να το επιβάλει ο λαός και οι εργαζόμενοι του Λιβάνου παίρνοντας την εξουσία, απαλλοτριώνοντας την ολιγαρχία και σχεδιάζοντας δημοκρατικά την οικονομία.
Όπου και να κοιτάξει κανείς στη Μέση Ανατολή, η επανάσταση σιγοβράζει κάτω από την επιφάνεια. Από το Μαρόκο μέχρι την Αλγερία, την Τυνησία, το Σουδάν, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και το Ιράκ, οι μάζες κινούνται για άλλη μια φορά εναντίον των γέρικων αρχουσών τάξεων τους. Ακόμη και σε χώρες όπως το Ιράν και η Τουρκία, τα κινήματα μπορεί να πισωγύρισαν αλλά αυτό είναι προσωρινό. Μια νικήτρια επανάσταση στο Λίβανο θα αποτελούσε μια σπίθα που θα μπορούσε να αναζωπυρώσει το κίνημα σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από ό, τι είδαμε να συμβαίνει στο 2011.
Κάτω η κυβέρνηση των κλεφτών!
Κάτω η διεφθαρμένη ελίτ!
Νίκη στη Λιβανέζικη επανάσταση!
Για μια σοσιαλιστική επανάσταση στον Λίβανο, ως τη σπίθα μιας ευρύτερης επανάστασης στη Μέση Ανατολή!
Δρούζοι*: Μονοθεϊστική θρησκεία, κράμα Ιουδαϊσμού, Χριστιανισμού, Ισλάμ και αρχαίας ελληνικής φυσιολατρίας.
Αντάμ Ζινεντίν-Χαμίντ Αλιζαντέχ
Μετάφραση από την ιστοσελίδα της Διεθνούς Μαρξιστικής Τάσης “In Defence of Marxism” (www.marxist.com): Ηλίας Κυρούσης
