Σε πολλές πόλεις σε ολόκληρο το Καζακστάν διαδραματίστηκαν μεγάλες διαδηλώσεις στους δρόμους τη νύχτα της 4ης προς 5η Ιανουαρίου. Το κίνημα ξεκίνησε με διαμαρτυρίες κατά της αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου στην περιφέρεια του Μανγκιστάου την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, αλλά τα γεγονότα εξελίσσονται επί του παρόντος πολύ γρήγορα και πλησιάζουν το μέγεθος μιας λαϊκής εξέγερσης. Στις πόλεις Ακτό και Ακτομπέ, οι διαδηλωτές προσπάθησαν να εισβάλουν στα κτίρια των δημοτικών και περιφερειακών διοικήσεων. Σοβαρές συγκρούσεις με το προσωπικό ασφαλείας σημειώθηκαν σε πολλές πόλεις όπου οι διαδηλωτές απέκρουσαν επιτυχώς τις προσπάθειες σύλληψής τους ή διάλυσης των συγκεντρώσεών τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν επίσης αναφερθεί απόπειρες αστυνομικών που προσχωρούν στο στρατόπεδο των διαδηλωτών.
NOW – Situation in #Almaty, Kazakhstan's largest metropolis, spirals out of control. The president imposes a curfew and deploys the military to quell the anti-government protests. pic.twitter.com/AZIsZlhEYd
— Disclose.tv (@disclosetv) January 4, 2022
Η κατάσταση είναι δριμύτερη στην πόλη με τον μεγαλύτερο πληθυσμό, την Άλμα-Άτα. Οι οδομαχίες συνεχίστηκαν όλη τη νύχτα σε διάφορα σημεία της πόλης, με την αστυνομία και τον στρατό να χρησιμοποιούν χειροβομβίδες κρότου λάμψης, δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ. Δεκάδες αυτοκίνητα της αστυνομίας κάηκαν και από ορισμένα βίντεο φαίνεται ότι οι διαδηλωτές κατέλαβαν πολλά μεταγωγικά οχήματα του στρατού.
Burning military convoy from #Almaty today. More videos and information coming in as the internet is now back in the city. #Kazakhstan pic.twitter.com/U0KHOyIGgP
— Integration Nightmares (@bad_immigrant) January 5, 2022
Ο αγώνας δεν περιορίζεται στις οδομαχίες. Έχουν σημειωθεί στάσεις εργασίας από βιομηχανικούς εργάτες που απασχολούνται σε μεγάλες βιομηχανίες της χώρας και προβάλλουν τα δικά τους αιτήματα. Η απεργιακή δράση αναπτύσσεται μεταξύ των εργαζομένων στις βιομηχανίες πετρελαίου και φυσικού αερίου του δυτικού Καζακστάν, καθώς και μεταξύ των ανθρακωρύχων και των εργατών μετάλλου.
Metal Workers in Balhashe stopped their work to join the protest #Kazakhstan pic.twitter.com/xznSHBvwmd
— Integration Nightmares (@bad_immigrant) January 5, 2022
Το καθεστώς αντέδρασε καθυστερημένα με έναν συνδυασμό παραχωρήσεων και περαιτέρω κατασταλτικών μέτρων. Εκτός από την υπόσχεση για μείωση των τιμών του φυσικού αερίου στην περιφέρεια του Μανγκιστάου, ο πρόεδρος Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ ζήτησε την παραίτηση της κυβέρνησης και ανακοίνωσε μια σειρά μέτρων, όπως η κρατική παρέμβαση στην ρύθμιση των τιμών της βενζίνης, του ντίζελ, του φυσικού αερίου και των κοινωνικά σημαντικών προϊόντων σίτισης. Υποσχέθηκε ότι το κράτος θα «εξετάσει το ενδεχόμενο» επιδότησης ενοικίων για κοινωνικά ευάλωτα νοικοκυριά, θα «εξετάσει την αναγκαιότητα» να καθιερώσει ένα πάγωμα στις τιμές των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και ότι θα ξεκινήσει τη σύνταξη σχεδίου νόμου σχετικά με την πτώχευση φυσικών προσώπων. Ωστόσο, ο Τοκάγιεφ επιμένει ότι: «αρχές όπως η (εθνική) ενότητα, η υπεροχή του νόμου, ο σεβασμός των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και η οικονομία της αγοράς, παραμένουν τα πιο σημαντικά στοιχεία της κρατικής μας πολιτικής».
Αλλά μαζί με τις υποτιθέμενες παραχωρήσεις που προτίθεται να κάνει, ο πρόεδρος του Καζακστάν προειδοποιεί ότι θα αντιμετωπίσει τους «τρομοκράτες» – όπως χαρακτήρισε τους διαδηλωτές – «όσο πιο σκληρά γίνεται». Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει κηρυχθεί η πόλη Άλμα-Άτα, οι περιφέρειες Αλμάτι και Μανγκιστάου και η πρωτεύουσα Αστάνα. Επιβάλλεται απαγόρευση κυκλοφορίας και το κύριο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων παραμένουν αποκλεισμένα.
Τίποτα από αυτά δεν έχει το επιθυμητό, για το καθεστώς, αποτέλεσμα. Από τις 5 Ιανουαρίου, οι συγκρούσεις συνεχίζονται με ένταση σε όλη τη χώρα, ξεκινώντας από τα ξημερώματα. Οι διαδηλώσεις έχουν επεκταθεί γεωγραφικά σε περισσότερες πόλεις και οι εισβολές στα τοπικά διοικητικά κτίρια έχουν ξαναρχίσει. Στην Άλμα-Άτα, οι διαδηλωτές έχουν εισβάλει στο γραφείο της δημοτικής αρχής, η πλατεία της πόλης έχει γεμίσει με ήχους εκρήξεων και πυροβολισμών και μια φωτιά μαίνεται στο ισόγειο του δημαρχείου.
Kazakhstan protestors are trying to seize the presidential complex in Almaty
Guess government’s resignation really didn’t work
— Ragıp Soylu (@ragipsoylu) January 5, 2022
Το αυθόρμητο επαναστατικό κίνημα που γεννιέται μπροστά στα μάτια μας έχει υπερβεί προ πολλού τα αρχικά αιτήματα σχετικά με τις τιμές του φυσικού αερίου. Μία από τις πολλές λίστες αιτημάτων που κυκλοφορούν μέσω ομαδικών συνομιλιών και της εφαρμογής Telegram περιλαμβάνει τα ακόλουθα σημεία:
- Αλλαγή καθεστώτος.
- Λαϊκές εκλογές σε δήμους, χωριά, περιφέρειες κ.λπ. σε κάθε περιφέρεια και πόλη – ο λαός πρέπει να επιλέξει μόνος του.
- Επιστροφή στο Σύνταγμα του 1993.
- Οι ακτιβιστές δεν πρέπει να υπόκεινται σε διώξεις.
- Μεταβίβαση της εξουσίας σε άτομο που δεν εμπλέκεται με το σημερινό σύστημα, δεν ανήκει στις υπάρχουσες αρχές, σε κάποιον με επαναστατική πίστη και αφοσίωση.
Τα συνθήματα που ακούγονται στις διαδηλώσεις και στις εργατικές συλλογικότητες συνδυάζουν οικονομικά αιτήματα (μισθούς, ηλικία συνταξιοδότησης κ.λπ.) μαζί με πολιτικά αιτήματα (παραίτηση προέδρου και κυβέρνησης, δίκαιες εκλογές, κοινοβουλευτική δημοκρατία κ.λπ.).
Η απίστευτη αποφασιστικότητα των διαδηλωτών, η γενναιότητά τους και η γενικότερη ανικανότητα των αρχών είναι παράγοντες που συμβάλλουν στην επιτυχία του κινήματος. Ο κατασταλτικός μηχανισμός ηττάται από τους διαδηλωτές στους δρόμους. Χάνοντας γρήγορα και την τελευταία εναπομείνασα υποστήριξη που θα μπορούσε να έχει διατηρήσει, το καθεστώς δεν τολμά να δώσει εντολή να πνιγούν οι διαδηλώσεις στο αίμα, και απλώς υιοθετεί μια αμυντική στάση.
Ωστόσο, για να επιτευχθούν και να εδραιωθούν απτές νίκες, το κίνημα πρέπει να αποκτήσει πιο οργανωμένο χαρακτήρα – τα ριζοσπαστικά κινήματα βάσης αναπτύσσουν πάντα τα δικά τους δημοκρατικά όργανα για να καθοδηγήσουν και να κατευθύνουν το κίνημα και πάντα προκύπτουν μέσα από αυτά οι δικοί τους ηγέτες. Τα κόμματα της αστικής αντιπολίτευσης αναμφίβολα θα επιχειρήσουν να επωφεληθούν από το κίνημα. Αν τα καταφέρουν, θα αντικαταστήσουν τη μια συμμορία ολιγαρχών με μια άλλη, ενώ η μάζα της εργατικής τάξης θα συνεχίσει να υποφέρει. Οι εργάτες πρέπει να εμπιστεύονται μόνο τις δικές τους δυνάμεις.
Η εμπειρία του αγώνα της ίδιας της εργατικής τάξης του Καζακστάν δείχνει ότι τα πιο αποφασιστικά, συνεπή και ισχυρά παραδείγματα αυτοοργάνωσης προκύπτουν από τα σπλάχνα της εργατικής τάξης, όπως φάνηκε στο Ζαναοζέν το 2011 και στο κύμα απεργιών του περασμένου έτους, το οποίο κατέκτησε ένα σημαντικό μέρος των αιτημάτων του. Μόνο με τον αγώνα της εργατικής τάξης για πραγματική εξουσία –πολιτική αλλά και οικονομική – θα γεννηθεί μια δίκαιη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση. Μια κοινωνία καθολικής ευημερίας και αξιοπρέπειας των εργαζομένων.
Για τη νίκη της επανάστασης στο Καζακστάν!
Για την ηγεσία της εργατικής τάξης και ένα ταξικό πρόγραμμα!
Για τον σοσιαλισμό!
Μετάφραση: Βαγγέλης Σταθόπουλος
