Την Κυριακή 25/10 είχαμε μία σαρωτική νίκη στο δημοψήφισμα για την αλλαγή του Συντάγματος της δικτατορίας με 78% να ψηφίζει «Ναι» και μόλις 22% «Όχι». Είναι μία νίκη που η εργατική τάξη γιορτάζει και νιώθει πως είναι δική της. Μετά από ένα χρόνο μαζικών διαδηλώσεων στη Χιλή, ο λαός έχει περάσει πολλά. Είχαμε βάναυση καταστολή που άφησε πίσω της νεκρούς και ακρωτηριασμένους, καθώς και μεγάλη χειραγώγηση και εξαπάτηση από τα ΜΜΕ.
Αν λάβει κανείς υπόψη την πανδημία, είχαμε στο δημοψήφισμα μία συμμετοχή ρεκόρ, με το 50% να προσέρχεται στις κάλπες. Και αυτό την ώρα που έχουμε μπροστά μας μια εκλογική «καταιγίδα» τους επόμενους μήνες.
Τι σημαίνει αυτή η νίκη; Για κάποιους είναι ένα ακόμη βήμα για να τελειώνουμε με την κληρονομιά του Πινοσέτ και το Σύνταγμα του 1980. Είναι το τέλος της «δημοκρατικής μετάβασης », που σηματοδότησε το τέλος της δικτατορίας, στη βάση όμως της πλήρους ατιμωρησίας των υπευθύνων και της συνέχισης των καπιταλιστικών αντιμεταρρυθμίσεων. Για την άρχουσα τάξη, αποτελεί μία ευκαιρία για «δεύτερη μετάβαση». Δηλαδή για ένα νέο «συμβόλαιο» μεταξύ των κομμάτων του καθεστώτος.
Όλα τα ΜΜΕ σήμερα, σπεύδουν να χαιρετίσουν τη «γιορτή της δημοκρατίας», τη «νίκη των θεσμών ενάντια στη βία». Τόσο η κυβέρνηση, όσο και τα κόμματα της «αντιπολίτευσης», σπεύδουν να γιορτάσουν την «ενότητα των πολιτών» και αυτή τη «δημοκρατική πράξη». Το δημοψήφισμα όμως, ήταν ένα χαστούκι στην εγκληματική κυβέρνηση Πινιέρα, που είναι υπεύθυνη για συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και επίσης, αποτελεί ένα χαστούκι ενάντια στο καθεστώς που κληρονομήθηκε από τη δικτατορίας του Πινοσέτ. Είναι ένας πολιτικός θρίαμβος, μέσα σ’ ένα κλίμα όπου μαίνεται η πανδημία, όπου υπάρχει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και απαγόρευση κυκλοφορίας.
Για εμάς, η πολιτική λύση βρίσκεται στα μαθήματα της εξέγερσης του χιλιανού Οκτώβρη του 2019. Όταν ξέσπασε Γενική Απεργία, όταν βλέπαμε οργανώσεις βάσης να σχηματίζονται παντού, σε γειτονιές και χώρους δουλειάς, λαϊκές συνελεύσεις, ταξιαρχίες γιατρών και νοσηλευτών για τις πρώτες βοήθειες κ.λπ. Ο συντονισμός αυτού του είδος των οργανώσεων θα μπορούσε να γίνει ο ακρογωνιαίος λίθος μιας πραγματικής Λαϊκής Εθνοσυνέλευσης. Στο περιοδικό μας, “América Socialista” τον Φεβρουάριο του 2020 γράφαμε:«Πόσο διαφορετική θα ήταν η κατάσταση αν αντί για το διάλογο με το καθεστώς που βρίσκεται σε κρίση, είχε συγκληθεί μια Εθνοσυνέλευση του Εργαζόμενου Λαού, προετοιμασμένη διεξοδικά από όλες τις τοπικές λαϊκές συνελεύσεις και τους χώρους δουλειάς. Με αντιπροσώπους εκλεγμένους από τη βάση και ανά πάσα στιγμή ανακλητούς. Που θα άνοιγαν μία συζήτηση για όλα τα θέματα που αφορούν τις αφυπνισμένες μάζες της Χιλής. Για μισθούς και συντάξεις, για δωρεάν Παιδεία και Υγεία. Συζητήσεις για τον αθλητισμό, την κουλτούρα, την ευημερία των παιδιών και τον ενηλίκων. Συζητήσεις για τη χειραφέτηση της γυναίκας για το ζήτημα των γυναικοκτονιών. Συζητήσεις για την επιστήμη και τον πολιτισμό. Συζητήσεις για τον αγώνα, για την αυτοοργάνωση, την αυτοάμυνα κτλ. Μία συζήτηση με την ελεύθερη συμμετοχή όλων των πολιτικών τάσεων που παίρνουν μέρος στο κίνημα. Αλλά αντί αυτού, τα κόμματα του καθεστώτος θέλουν να μιλήσουμε για κοινωνική ειρήνη, για προεδρικές εκλογές και το κίνημα να κατευθυνθεί μέσα στα ακίνδυνα μονοπάτια τους αστικού κοινοβουλευτισμού, τους θεσμούς και την σάπια ομαλότητα που είχαμε συνηθίσει.» («Η έκρηξη του Χιλιανού Οκτώβρη και το τέλος της Μετάβασης»).
Οι δύο αντίθετες πραγματικότητες της χώρας είναι εμφανείς. Η ταξική πάλη δεν είναι εφεύρεση, αλλά πραγματικότητα. Στις συνοικίες Las Condes, Lo Barnechea και Vitacura κέρδισε το «Όχι» με 55, 61 και 66 % αντίστοιχα. Αυτές είναι οι κοινότητες όπου ζουν οι πλούσιοι. Εκ των προτέρων, ο Πινιέρα άλλαξε την τοποθεσία ψηφοφορίας στο Santiago Centro για να φύγει από το Las Condes, όπου είναι το σπίτι του. Έτσι απέφυγε να ψηφίσει σε μία περιοχή όπου θα πλειοψηφούσε η χαμένη πλευρά. Από την άλλη πλευρά, σε λαϊκές συνοικίες, το «Ναι» έλαβε 86 % στο Maipu και 88 % στο Pte Alto που είναι οι μεγαλύτερες κοινότητες της πρωτεύουσας. Επίσης αξιοσημείωτο είναι το 89% στο La Pintana, ίσως την πιο εργατική κοινότητα στο Σαντιάγο. Η λίστα μπορεί να συνεχιστεί με ανάλογα ποσοστά, πάνω από 80 % και ακόμη και 90 % σε πολλές περιπτώσεις. Στην Πετόρκα, την κοινότητα που επηρεάστηκε από την έλλειψη νερού που οφείλεται στην λεηλασία των μεγάλων επιχειρήσεων το «Ναι» κέρδισε με 90 %. Η ψήφος από πολίτες στο εξωτερικό ήταν επίσης συντριπτικά υπέρ του «Ναι».
Το «Ναι» κέρδισε σε ΟΛΕΣ τις περιφέρειες της χώρας. Στις βόρειες κοινότητες, το «Ναι» σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνά το 85 %. Για παράδειγμα, στη Freirina, 92 %, στην Antofagasta, 84%, σε μία πολύ σημαντική πόλη για τη μαχητικότητα και τις λαϊκές οργανώσεις της. Στις κοινότητες της Araucanía η συμμετοχή ήταν κάπως χαμηλότερη. Αυτό μπορεί να δείχνει την απογοήτευση των κοινοτήτων της φυλής των Mapuche απέναντι στη συνταγματική διαδικασία, αν και είναι χαρακτηριστικό που παρατηρήθηκε και σε άλλες εκλογές. Στο Temuco το «Ναι» έλαβε μόνο 67 %. Οι κοινότητες αυτής της περιοχής είναι προμαχώνες της Δεξιάς, με επιχειρηματίες, δικαστές και τη ρατσιστική αστυνομία. Αποτελούν το προπύργιο και την εκλογική βάση για αυτήντην κυβέρνηση.
Ωστόσο, αρκετές συλλογικότητες της Δεξιάς εξέφρασαν επίσης την προτίμηση τους στο «Ναι», ως τρόπο για να μην εκτεθούν στις εκλογικές τους περιφέρειες. Η κυβέρνηση επιδιώκει να αποφύγει να γίνει σαφές το ότι το δημοψήφισμα δεν δείχνει μόνο την επιθυμία αλλαγής του Συντάγματος, αλλά – όπως τον Οκτώβριο του 25 πριν από ένα χρόνο – την αποφασιστική καταδίκη της κυβέρνησης.
Από τώρα και στο εξής, η συζήτηση για το περιεχόμενο ενός νέου Συντάγματος θα βρίσκεται στο επίκεντρο. Οι μαρξιστές θα αναπτύξουμε το σοσιαλιστικό μας πρόγραμμα και την ανάγκη της ανάδειξης μιας εργατικής κυβέρνησης. Γιορτάζουμε μαζί με την εργατική τάξη αυτή την εκλογική νίκη που πρέπει να ερμηνευθεί ως απόρριψη του Πινιέρα και ολόκληρου του καθεστώτος. Οι μάζες έχουν αξιοποιήσει το δημοψήφισμα για να εκφράσουν τις ιστορικές τους διεκδικήσεις, τις οποίες έθεσαν κατά τη διάρκεια της εξέγερσης πριν από έναν χρόνο. Αλλά για να νικήσουμε, δεν αρκεί να αλλάξουμε το Σύνταγμα, είναι απαραίτητο να απαλλοτριωθούν οι πολυεθνικές και οι καπιταλιστές, να ανατρέψουμε το καθεστώς που εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους και να θέσουμε την οικονομία και τους πόρους στα χέρια της εργατικής τάξης, στη βάση ενός σχεδίου προς όφελος της πλειοψηφίας. Για τον τερματισμό της στρατιωτικοποίησης στο Wallmapu και την απελευθέρωση των κρατουμένων της εξέγερσης. Κερδίσαμε αυτήν τη μάχη, ο πόλεμος συνεχίζεται!
Χιλιανοί σύντροφοι της Διεθνούς Μαρξιστικής Τάσης (IMT)
