Ο πολιτικός κύκλος ζωής της κυβέρνησης Μάκρι φαίνεται πως πλησιάζει στο τέλος του. Το μόνο που απομένει είναι να δούμε με ποιον τρόπο θα γίνει αυτό.
Η φύση της τωρινής κατάστασης περιέχει στοιχεία αβεβαιότητας για το πολιτικό καθεστώς της χώρας. Αυτό σημαίνει ότι (εκτός απροόπτου) οι εκλογές του Οκτωβρίου είναι σίγουρα χαμένες για τον Μάκρι. Επιπλέον, δεν υπάρχουν αποφασιστικά στοιχεία που να δείχνουν ότι ο Μάκρι θα καταφέρει να φτάσει το δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στις 10 Δεκεμβρίου, κάτι που δείχνει τη ρευστότητα της κατάστασης.
Το πολιτικό «τσουνάμι» που είχε ως αποτέλεσμα την συντριπτική εκλογική ήττα στις προκριματικές εκλογές, έχει θέσει την κυβέρνηση σε στενό κλοιό, έχοντας χάσει τη νομιμοποίηση και το κύρος της, όταν ακόμα απομένει ενάμισης μήνας μέχρι τις προεδρικές εκλογές και τρεις μήνες πριν από οποιαδήποτε αλλαγή εντολής.
Τα μέτρα που ο «Μακρισμός» προωθεί τις τελευταίες μέρες ώστε να αποφύγει μια οδυνηρή ήττα, μοιάζουν σαν κάποιον που προσπαθεί να σβήσει μια τεράστια πυρκαγιά με ένα κουβά με νερό.
Υπάρχει μόνο ένας λόγος που ο Μάκρι παραμένει στην εξουσία και αυτός είναι η ρητή υποστήριξη που του παρέχει το “Frente de Todos” (το κόμμα της Κίρχνερ) ως εγγυητής της πολιτικής σταθερότητας. Η μόνη ανησυχία σύσσωμου του πολιτικού κατεστημένου είναι η διατήρηση της ακεραιότητας των επίσημων θεσμών. Αν έχουν πάρει ένα μάθημα από το Argentinazo τον Δεκέμβριο του 2001 (μια αυθόρμητη πανεθνική διαμαρτυρία), είναι ότι η πίεση των μαζών μπορεί να προκαλέσει την κατάρρευση των θεσμών. Μόλις η εργατική τάξη καταλάβει την ίδια της τη δύναμη και οργανωθεί για ένα βήμα παραπέρα, θα αποτελέσει άμεση απειλή για το κράτος, που από την πίεση από τα κάτω θα αναγκαστεί να κάνει παραχωρήσεις για να καταφέρει να αποκαταστήσει τον έλεγχο και την τάξη. Όταν οι μάζες αρχίσουν να κινούνται, είναι πολύ δύσκολο να τις σταματήσουν.
Όλες οι πολιτικές δυνάμεις προσπαθούν με διάφορους τρόπους να αποφύγουν μια έκρηξη των μαζών, επακόλουθη της αυξανόμενης εξαθλίωσης που έχει προκαλέσει η περικοπή μισθών κατά 25%. Αυτό το μέτρο είχε την υποστήριξη του Μάκρι (που άφησε το νόμισμα να πέσει στην ισοτιμία 66 πέσοςανά δολάριο ως πολιτική εκδίκηση τη Δευτέρα μετά τις προκριματικές εκλογές) και του “Frente de Todos” (που συμφώνησε στη νέα ισοτιμία).
Η κρίση στην Αργεντινή είναι μέρος της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης που συνεχίζει να βαίνει σταθερά προς μια νέα παγκόσμια ύφεση. Πρόσφατα στοιχεία από τη Γερμανία, δείχνουν ότι η μηχανή του ευρωπαϊκού καπιταλισμού σταματά, γεγονός που σπρώχνει κάτω την ήδη φθίνουσα παγκόσμια οικονομία. Ας σημειώσουμε ότι η οικονομία της Βραζιλίας έχει πέσει κατά 0,13% το δεύτερο τρίμηνο, σε συνέχεια των δύο πρώτων αρνητικών τριμήνων και περιμένει το τέταρτο τρίμηνο να είναι το ίδιο ή χειρότερο. Τεχνικά βρίσκεται ήδη σε ύφεση.
Η αργεντίνικη οικονομία εν τω μεταξύ, είναι μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί. Τα επίπεδα χρέους δείχνουν μια τόσο σοβαρή κρίση που σπάνια έχει εμφανιστεί. Την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, τα ομόλογα του αργεντίνικου χρέους έχουν πέσει κατά 9% και το ρίσκο της χώρας έχει εκτοξευθεί κατά 14%, φτάνοντας στο 1897%.
Το σενάριο που εκτυλίσσεται είναι σαφές. Οι εκλογές ούτε άλλαξαν και ούτε θα αλλάξουν τίποτα, καθώς η κρίση είναι κρίση του συστήματος. Το πολιτικό καθεστώς το καταλαβαίνει αυτό και για αυτόν το λόγο προσπαθεί να επαναφέρει την ιδέα της «εθνικής συμφωνίας» ή της «ευρείας πολιτικής συνεννόησης», ενώ μιλάει για «εθνική ενότητα» λέγοντας ότι ήρθε η ώρα «να ενωθούμε όλοι μαζί».
Όλες οι επιλογές που συζητιούνται από την κυβέρνηση περιλαμβάνουν περικοπές. Αυτό που πραγματικά συζητιέται είναι οι τρόποι που θα τις εφαρμόσουν και το βάθος χρόνου εφαρμογής.
Στην περίπτωση που το “Frente de Todos” κυβερνήσει, θα καταφέρει μόνο προσωρινά να αποτρέψει κάποιες εκφάνσεις της κρίσης, όμως η έκτασή της είναι τέτοια που αυτή η σχετική βελτίωση θα απορροφηθεί γρήγορα από την οικονομική αστάθεια και από την ανάγκη για περικοπές για να συνεχιστεί περαιτέρω η διαπραγμάτευση με το ΔΝΤ.
Η ανησυχία των μαζών μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Αυτοί οι παράγοντες έχουν οδηγήσει σε έντονες συγκρούσεις γύρω από τις περικοπές του Μάκρι, τους γερουσιαστές και το ΔΝΤ κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Σε αυτή τη συγκυρία οι μάζες χρησιμοποίησαν τις εκλογές ως έναν τρόπο να επιτεθούν στην κυβέρνηση, χρησιμοποιώντας το “Frente de Todos” για να μπλοκάρουν μια νέα εντολή στο “Cambiemos” (το κόμμα του Μάκρι).
Αυτό που συνέβη είναι λογικό, εξαιτίας της μεγάλης πόλωσης που έχει αναπτυχθεί στην κοινωνία της Αργεντινής και, επίσης, επειδή μεγάλα τμήματα των μαζών ακόμα βλέπουν ότι υπάρχει πιθανότητα εξόδου από την κρίση με την εκλογή της Κίρχνερ, ελλείψει μιας βιώσιμης αριστερής εναλλακτικής από τ’ αριστερά. Αυτή η μαζική ψήφος βέβαια δεν μεταφράζεται σε πλήρη υποστήριξη. Ενώ υπάρχουν τμήματα των μαζών που υποστηρίζουν φανατικά τη φιγούρα της Κίρχνερ, υπάρχουν επίσης τμήματα που ψήφισαν διστακτικά, γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές επιλογές σε αυτό το πολωμένο κλίμα. Χωρίς αμφιβολία και για τις δυο περιπτώσεις ψηφοφόρων, αυτή η νέα περίοδος θα αποτελέσει ένα πολιτικό σχολείο από το οποίο θα μπορέσουν να εξάγουν σημαντικά συμπεράσματα.
Τα τεράστια κέρδη των καπιταλιστών και ταυτόχρονα η παραχώρηση κοινωνικών παροχών μέσα στα πλαίσια μιας οικονομίας στα πρόθυρα της κατάρρευσης, δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Αργά ή γρήγορα, η κυβέρνηση θα πρέπει να επιλέξει ποιος θα πληρώσει την κρίση. Είτε οι επιχειρηματίες, οι τραπεζίτες και οι γαιοκτήμονες, είτε οι εργάτες, οι φοιτητές και τα φτωχά λαϊκά στρώματα.
Η παραμονή στον καπιταλισμό σημαίνει ότι την κρίση θα την πληρώσουν οι εργαζόμενοι. Αυτό θα το καταλάβουν μέσα από την εμπειρία τους μεγάλα κομμάτια των μαζών και η πρωτοπορία της εργατικής τάξης, που θα καταλάβει ότι δεν υπάρχει βιώσιμο μέλλον αν δεν σπάσουν τους δεσμούς με τους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που τρέφουν την οικονομική ελίτ. Δεν υπάρχει βιώσιμο μέλλον χωρίς την απαλλοτρίωση του αγροτικού εισοδήματος από τους μεγάλους γαιοκτήμονες, που είναι μια μικρή μειοψηφία η οποία κατέχει την μεγάλη πλειοψηφία των αγροτικών εκτάσεων. Δεν υπάρχει βιώσιμο μέλλον χωρίς τον απόλυτο έλεγχο του εξωτερικού εμπορίου και την εθνικοποίηση των τραπεζών για την αποφυγή ροής κεφαλαίων στο εξωτερικό. Δεν υπάρχει βιώσιμο μέλλον χωρίς την εθνικοποίηση, υπό εργατικό έλεγχο, του ιδιωτικοποιημένου τομέα υπηρεσιών και ολόκληρου του δικτύου ενέργειας για να μπορέσουν να έχουν πρόσβαση σε χαμηλές τιμές και ποιοτικές υπηρεσίες.
Με άλλα λόγια δεν υπάρχει βιώσιμο μέλλον μέσα στον καπιταλισμό.
Τι πρέπει να γίνει τώρα;
Οι αντιφάσεις που υπάρχουν στην τωρινή πολιτική κατάσταση είναι εκρηκτικές. Το βασικό καθήκον της Αριστεράς είναι να επανεξετάσει την εκλογική της εκστρατεία και να εστιάσει σε αυτούς που θέλουν να παλέψουν σήμερα, εδώ και τώρα, για να σταματήσουν τις περικοπές του Μάκρι.
Παίρνοντας το παράδειγμα των εργατών και φοιτητών της επαρχίας Σουμπούτ, που μέσα στις διήμερες διαδηλώσεις οι οποίες διεξήχθησαν σε διάφορες πόλεις, όπως η Εσκέλ, Τρελέου Ραουσόν, Σαρμιέντο και Κομοντόρε Ριβαντάβια, ενάντια στις περικοπές του κυβερνήτη Μαριάνο Αρκιόνι, του περιφερειακού κόμματος του “Chubut Somos Todos”, το οποίο βρίσκεται σε συμμαχία με το “Frente de Todos”.
Πρέπει επίμονα να εξηγούμε ότι η νίκη ενάντια στις περικοπές, σημαίνει νίκη ενάντια στον καπιταλισμό. Αν και οι ηγεσίες των ηγετικών οργανώσεων των μαζών, κομμάτων και συνδικάτων, καλούν τον κόσμο να «περιμένει τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο», στη βάση τους συσσωρεύεται θυμός. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα κάλεσμα για τη δημιουργία συνελεύσεων σε γειτονιές, συνδικάτα, εργοστάσια, πανεπιστήμια κτλ.
Πρέπει να ανακαλύψουν ξανά την αγωνιστική παράδοση των συνελεύσεων του 2001, οι οποίες θα συνεδριάζουν στους χώρους εργασίας, συνδέοντάς τες με τις παραδόσεις του μαχητικού συνδικαλισμού και να τεθεί ως προοπτική η κορύφωση του κινήματος με λαϊκές συνελεύσεις, όπου θα συζητιέται ένας κοινός σχεδιασμός με άμεση δημοκρατία λειτουργώντας ως ένα ενιαίο μέτωπο για την πάλη ενάντια στο σύστημα.
Αυτός είναι ο ρόλος που πρέπει να διαδραματίσουν όλες οι οργανώσεις. To Ενιαίο Εργατικό Αριστερό Μέτωπο και ολόκληρη η αριστερά πρέπει να αντλήσουν δύναμη από τον μαχητικό συνδικαλισμό, τα κοινωνικά κινήματα και τις ενώσεις των φοιτητών. Με την παρέμβαση αυτή, οι οργανώσεις αυτές μπορούν να γίνουν ένας τρομερός μοχλός για το κάλεσμα σε οργάνωση των εργαζομένων και των μαζών και να συζητήσουν ένα σχέδιο αγώνα με την προοπτική της σύγκλησης ενός εθνικού συνεδρίου κοινωνικών συνελεύσεων, επιτροπών εργοστασίων και γειτονιών που θα απαρτίζονται από τους εκπροσώπους τους.
Οι γερουσιαστές στο Κογκρέσο πρέπει να δηλώσουν σαφώς την απάτη της αστικής δημοκρατίας και να συμβάλουν στην οργάνωση της λαϊκής οργής προπαγανδίζοντας το ενιαίο μέτωπο. Αυτά είναι τα επείγοντα καθήκοντα που πρέπει να αναλάβει η ηγεσία της αριστεράς, τα οποία συνδέονται με την ανάγκη δημιουργίας ενός επαναστατικού κόμματος που θα είναι σε θέση να αμφισβητήσει την αστική εξουσία και να παλέψει για μια κυβέρνηση εργατών.
Από το «Μιλιτάντε», τμήμα της Διεθνούς Μαρξιστικής Τάσης (IMT) στην Αργεντινή
Mετάφραση από την ιστοσελίδα www.marxist.com: Γιάννης Καββάκας
