H Αιγυπτιακή επανάσταση απλώνεται σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο
Του Φρεντ Γουέστον
Η αιγυπτιακή επανάσταση, ακολουθώντας κατά βήμα την τυνησιακή εξέγερση, έχει συνταράξει ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Όλοι οι σοβαροί στρατηγοί του κεφαλαίου συζητούν το «ντόμινο» από τα γεγονότα που εκτυλίσσονται στην Αίγυπτο. Κανένας από αυτούς, ωστόσο, δεν είχε προβλέψει τίποτα από όλα αυτά.
Μία εβδομάδα πριν αναγκαστεί να φύγει ο Μπεν Αλί, το περιοδικό «Economist» αρνιόταν το ενδεχόμενο ανατροπής του, ή ότι το καθεστώς του θα μπορούσε καν να αντιμετωπίσει προβλήματα. Στη συνέχεια, αφού ο Μπεν Αλί εκδιώχθηκε, συνέχισαν το σφάλμα τους καθησυχάζοντας τους αναγνώστες τους ότι η τυνησιακή επανάσταση δεν θα εξαπλωθεί σε χώρες όπως η Αίγυπτος, επειδή η Αίγυπτος ήταν απλά «διαφορετική». Μέσα σε λίγες ημέρες είδαμε την εξέγερση στην Αίγυπτο.
Οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, ιδιαίτερα οι Ηνωμένες Πολιτείες, νόμιζαν ότι είχαν την κατάσταση υπό έλεγχο, και ότι τα καθεστώτα που βρίσκονταν υπό την προστασία τους, παρέμειναν σταθερά. Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση που αναδεικνύει τη λογική των αστών εμφανίστηκε σε ένα άρθρο των «Financial Times» στις 28 Ιανουαρίου. Έτσι έβλεπαν την κατάσταση μέχρι πριν λίγο καιρό: «Πριν από το 2007, οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία εμφανιζόταν τόσο ήρεμη και προβλέψιμη που ολόκληρη η περίοδος αυτή ονομάστηκε μερικές φορές ως η εποχή της «μεγάλης μετριοπάθειας».
Αυτή η ειδυλλιακή περίοδος, ωστόσο, ξαφνικά γκρεμίστηκε από την κρίση το 2008. Και τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή ήρθαν ως ακόμη μεγαλύτερο σοκ. Το άρθρο συνεχίζει: «… οι επενδυτές ζουν σήμερα σε έναν κόσμο που είναι όλο και περισσότερο απρόβλεπτος τόσο από οικονομική, όσο και πολιτική άποψη. Ή για να χρησιμοποιήσουμε ορολογία της αγοράς, αυτό που τώρα αποδεικνύει η Μέση Ανατολή είναι το ενδεχόμενο των «παχιών ουρών» (γεγονότα που φαίνονται τόσο απίθανο να εμφανιστούν που συνήθως αγνοούνται μέχρι που ξαφνικά ξεσπούν έντονα).» Το άρθρο αναφέρει το Simon Williams, αναλυτής της HSBC στη Μέση Ανατολή, ως εξής: «Αυτό που συνέβη στην Τυνησία μας εξέπληξε όλους. Μας ανάγκασε όλους να επανεξετάσουμε τις παλιές βεβαιότητες [στην περιοχή]».
Το πρόβλημα με τους λεγόμενους αστούς ειδικούς είναι ότι δεν μπορούν να ανιχνεύσουν το τι συμβαίνει στα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας, ανάμεσα στα εκατομμύρια των καταπιεσμένων εργαζομένων και των φτωχών. Αυτό συμβαίνει διότι, καθώς ζουν στους γυάλινους πύργους τους, συνήθως αγνοούν αυτά τα στρώματα. Και επειδή η φαινομενική ηρεμία μπορεί να διαρκέσει ακόμη και για δεκαετίες, άρχισαν να πιστεύουν ότι τα πράγματα θα είναι έτσι για πάντα. Αυτό αποκαλύπτει και το πόσο κοντόφθαλμοι είναι.
Οι μαρξιστικές προοπτικές
Από την άλλη, ο μαρξισμός, επειδή βλέπει την ιστορία σε βάθος χρόνου, και λαμβάνει υπόψη του όλες τις αντιφάσεις καθώς και το πώς αυτές θα επηρεάσουν μια κατάσταση στην πάροδο του χρόνου, είναι εργαλείο που μας επιτρέπει να αντιληφθούμε την κατάσταση πολύ πιο καλά. Ήδη από το 2007 είχαμε γράψει άρθρα (www.marxist.com) για τις επαναστατικές διαδικασίες που λάμβαναν χώρα υπογείως στις κοινωνίες του αραβικού κόσμου.
Ήμασταν σε θέση να τα γράψουμε όλα αυτά πολύ πριν αρχίσουν οι σημερινές επαναστατικές διαδικασίες, επειδή καταλάβαμε τις επιπτώσεις από δεκαετίες καταπίεσης, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και την αυξανόμενη κοινωνική πόλωση. Αλλά όταν θέσαμε τις προοπτικές της επανάστασης στη Μέση Ανατολή, μας απάντησαν με μια εκκωφαντική κακοφωνία κυνισμού και σκεπτικισμού που αρνήθηκε ότι η επανάσταση ήταν δυνατή. Τώρα η επανάσταση ξέσπασε στην Τυνησία, την Αίγυπτο και εξαπλώνεται στην Υεμένη, την Ιορδανία και σε πολλές άλλες αραβικές χώρες.
Οι δυτικοί ιμπεριαλιστές τρέχουν τώρα προσπαθώντας να ανακτήσουν τον χαμένο χρόνο. Η απάντηση του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ και των δυτικοευρωπαίων συμμάχους τους, ήταν να ζητήσουν από το Μουμπάρακ μετριοπάθεια και να προετοιμάσουν τη μετάβαση σε ένα πιο δημοκρατικό πολίτευμα. Το κάνουν αυτό λόγω φόβου εξάπλωσης της επανάστασης από τη μία χώρα στην άλλη έως ότου κάθε σάπιο, δεσποτικό καθεστώς στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική καταρρεύσει. Και αυτό είναι μια πιθανότητα που μπορούν να προβλέψουν!
Ωστόσο, δεν πιέζουν όλοι οι «παγκόσμιοι ηγέτες» για αυτό το αποτέλεσμα. Υπάρχει και μια άλλη πλευρά στην ιστορία! Στην περίπτωση που η Αίγυπτος – η χώρα-κλειδί στον αραβικό κόσμο ακολουθήσει το παράδειγμα της Τυνησίας, και ο Μουμπάρακ τελικά εκδιωχτεί, οι επιδράσεις θα είναι ακόμη μεγαλύτερες από τα γεγονότα που οδήγησαν στην πτώση του Μπεν Αλί. Μετά την Αίγυπτο, χώρες όπως η Ιορδανία, η Υεμένη, η Αλγερία και ούτω καθεξής θα μπορούσαν να περάσουν σε μια επαναστατική κατάσταση. Και κάτι τέτοιο θα απειλήσει άμεσα, ισχυρά υλικά συμφέροντα στην περιοχή.
Έτσι, ενώ ο Ομπάμα κάνει έκκληση για «μετάβαση», μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι στο παρασκήνιο πολλοί Άραβες ηγέτες ενθαρρύνουν το Μουμπάρακ να αντισταθεί. Εάν μπορέσει να συγκρατήσει την παλίρροια, υπάρχει ακόμη ελπίδα για αυτούς τους δεσποτικούς ηγέτες. Η ισραηλινή άρχουσα τάξη επίσης δεν επιθυμεί να δει μια επανάσταση στη διπλανή της πόρτα. Αν και περηφανεύεται ότι είναι «η μόνη δημοκρατία» στη Μέση Ανατολή, δεν φαίνεται και τόσο πρόθυμη να δει τις δικτατορίες που την περιβάλλουν, να καταρρέουν.
Οι ηγέτες αυτοί έχουν σοβαρό λόγο να ανησυχούν. Οι ίδιες συνθήκες που υπάρχουν στην Τυνησία και την Αίγυπτο, υπάρχουν επίσης, σε όλες τις αραβικές χώρες. Και σε αυτές τις συνθήκες, η εξάπλωση της επανάστασης από τη μια αραβική χώρα στην άλλη, επίσης διευκολύνεται από το γεγονός ότι υπάρχει μια κοινή γλώσσα που ομιλείται σε όλες αυτές τις χώρες (χωρίς να αγνοούμε τις διάφορες μειονότητες που υπάρχουν σε αυτές τις χώρες, και που επίσης συμμετέχουν στο κίνημα), υπάρχει μια κοινή πολιτιστική κληρονομιά, μια κοινή θρησκεία (τουλάχιστον για το 90% του πληθυσμού), εδαφική συνέχεια (παρά τα τεχνητά σύνορα που επέβαλλε η αποικιοκρατία), η αντίληψη ότι όλοι έχουν τα ίδια προβλήματα, η κοινή αντίσταση στην καπιταλιστική και ιμπεριαλιστική κυριαρχία. Όλο αυτό έχει δημιουργήσει μια ισχυρή δύναμη στη συνείδηση των μαζών. Και οι παρόμοιες αιτίες έχουν παρόμοια αποτελέσματα. Ολόκληρη η περιοχή εγκυμονεί επαναστατικές διαδικασίες.
Ο ρυθμός με τον οποίο τα γεγονότα θα εκτυλιχτούν στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική εν μέρει εξαρτάται από το τι θα συμβεί στην Αίγυπτο μέσα στις επόμενες μέρες και εβδομάδες. Στην περίπτωση που το κίνημα αποτύχει να ανατρέψει το Μουμπάρακ άμεσα, αυτό θα μπορούσε να επιβραδύνει τη διαδικασία. Αν η ανατροπή γίνει σύντομα, αυτό με τη σειρά του θα επιταχύνει τη διαδικασία αλλού. Εφόσον το αποτέλεσμα καθορίζεται από μια πάλη ζωντανών δυνάμεων, δεν μπορεί κανείς να πει εκ των προτέρων πόσο γρήγορα ή πόσο αργά θα έρθει το αποτέλεσμα αυτό. Αλλά η κατεύθυνση της διαδικασίας είναι πολύ σαφής. Αργά ή γρήγορα ο Μουμπάρακ θα πρέπει να φύγει και μια νέα περίοδος θα ανοίξει, κατά την οποία η ταξική πάλη στην Αίγυπτο θα φτάσει σε υψηλότερο επίπεδο. Δεν υπάρχει έξοδος από την προοπτική αυτή, και σίγουρα θα έχει αντίκτυπο σε ολόκληρη την περιοχή.
Η ακόλουθη σύντομη περιγραφή της κατάστασης, είναι μια ένδειξη των διεθνών επιπτώσεων που ήδη έχουν η αιγυπτιακή επανάσταση, μετά από την τυνησιακή.
Η Ιορδανία είναι ένας πρώτης τάξεως υποψήφιος για να ακολουθήσει τον αιγυπτιακό δρόμο. Διαμαρτυρίες κατά της αυξανόμενης φτώχειας, της αύξησης των τιμών των τροφίμων, της ανεργία και της διαφθορά έχουν αρχίσει εδώ και εβδομάδες. Η ανεργία είναι επισήμως στο 14% σε μια χώρα έξι εκατομμυρίων ανθρώπων. Το 70% του πληθυσμού είναι νέοι, ηλικίας κάτω των 30 ετών και το 25% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Χιλιάδες άνθρωποι στην Ιορδανία έχουν βγει στους δρόμους διαδηλώνοντας, απαιτώντας την παραίτηση του πρωθυπουργού και μείωση των τιμών. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης. Η Ιορδανία έχει ένα έλλειμμα ρεκόρ 2 δισ. δολάρια για το τρέχον έτος, ενώ ο πληθωρισμός αυξήθηκε σε 6,1%.
Σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τις μάζες, ο βασιλιάς Αμπντάλα έχει υποσχεθεί κάποιες «μεταρρυθμίσεις», ιδιαίτερα σε σχέση με ένα αμφιλεγόμενο εκλογικό νόμο. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε επίσης νέες επιδοτήσεις αξίας 550 εκατομμύριων δολαρίων για καύσιμα και βασικά προϊόντα όπως το ρύζι, τη ζάχαρη και τα κτηνοτροφικά ζώα. Ανήγγειλε επίσης αύξηση μισθών για τους δημοσίους υπαλλήλους καθώς και τα σώματα ασφαλείας.
Αλλά όλα αυτά δεν είχαν αποτελέσματα. Αυτό εξηγεί γιατί την 1η Φεβρουαρίου, ο Βασιλιάς Αμπντάλα, ανακοίνωσε την παύση του Σαμίρ Ριφάι, του πρωθυπουργού και μαζί του ολόκληρου του υπουργικό συμβούλιου – αντικαθιστώντας τον με το Maruf Bakhit, δίνοντάς του το καθήκον να σχηματίσει νέα κυβέρνηση που πρέπει «να λαμβάνει πρακτικά, γρήγορά και απτά μέτρα για την έναρξη αληθινών πολιτικών μεταρρυθμίσεων.» Ο βασιλιάς υποσχέθηκε άμεσο πρόγραμμα δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων, καθώς προσπαθεί απεγνωσμένα να ανακόψει το αυξανόμενο κίνημα διαμαρτυρίας και να αποφύγει ένα σενάριο τύπου Αιγύπτου. Ο Bakhit, όμως, δεν διαφέρει ουσιαστικά από τον απερχόμενο πρωθυπουργό. Έγινε γνωστός λόγω της εποπτείας των τοπικών και βουλευτικών εκλογών το 2007, όταν ήταν τελευταία φορά στην κυβέρνηση, όπου παρατηρήθηκε κραυγαλέα εκλογική απάτη.
Παράλληλα, ακτιβιστές στη διαδήλωση της προηγούμενης Παρασκευής, στο Αμμάν φώναζαν «Κάτω η κυβέρνηση» έξω από το γραφείο του πρωθυπουργού, δείχνοντας ότι δεν θα δεχθούν οποιαδήποτε ημίμετρα. Η αποτυχία να ικανοποιηθούν τα αιτήματα του λαού μπορεί να απειλήσει την ίδια την επιβίωση της μοναρχίας και να ρίξει ολόκληρο το καθεστώς.
Υεμένη
Η ευρεία φτώχεια στην Υεμένη, με το 45 τοις εκατό του πληθυσμού να ζει με λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα, αποτελεί τη ρίζα του σημερινού κινήματος διαμαρτυρίας εκεί. Τα τελευταία νέα από την Υεμένη είναι ότι την Πέμπτη [3 Φεβρουάριου], πάνω από 20.000 άνθρωποι – το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής μέχρι σήμερα, διαδήλωσε στους δρόμους της πρωτεύουσας Sanaa, απαιτώντας από την αποχώρηση του πρόεδρου Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ.
Όπως και στην Αίγυπτο, οι αντεπαναστάτες υποστηρικτές του Σαλέχ συνάντησαν μια τεράστια διαδήλωση ενάντια στον πρόεδρο και υπήρξαν συγκρούσεις, που όμως διαλύθηκαν από την αστυνομία. Στην πόλη του Άντεν, στα νότια, χρησιμοποιήθηκαν δακρυγόνα και πραγματικά πυρά για να διαλυθούν οι διαδηλωτές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καταστολή θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα όπως και στην Αίγυπτο: να ενισχύσει την αποφασιστικότητα του επαναστατικού κινήματος.
Την Τετάρτη, ο Πρόεδρος Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ είχε ανακοινώσει ότι δεν θα είναι, ούτε αυτός ούτε ο γιος του, υποψήφιος στις επόμενες εκλογές το 2013. Και πάλι, αυτό είναι παρόμοιο με αυτό που ανακοίνωσε ο Μπεν Αλί πριν ανατραπεί, και φαίνεται σχεδόν ακριβές αντίγραφο της συμπεριφοράς του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο. Προσπάθησε να κατευνάσει τις μάζες με την υπόσχεση ότι θα αποχωρήσει, αλλά αυτό αποδείχθηκε ότι είναι απλώς ένα τέχνασμα για να φύγουν οι μάζες από τους δρόμους, προκειμένου να επανακτήσει τον έλεγχο της κατάστασης.
Ανακοινώσε επίσης αυξήσεις μισθών και περικοπές φόρων, τη δημιουργία ενός ταμείου για την παροχή θέσεων εργασίας σε πτυχιούχους πανεπιστημίου, την επέκταση της κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και την απαλλαγή των φοιτητών από την καταβολή του υπόλοιπου των διδάκτρων τους για το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, καθώς και μείωση των διδάκτρων.
Αυτοί είναι προφανώς χειρισμοί για να αποφευχθεί η ανάπτυξη του κινήματος διαμαρτυρίας και να γίνει έτσι η κατάσταση αντίστοιχη με εκείνη στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Αλλά για τους διαδηλωτές, αυτό δεν είναι αρκετό. Τα 20.000 άτομα στους δρόμους την Πέμπτη φώναζαν, «Ο λαός θέλει αλλαγή καθεστώτος» και «Όχι στη διαφθορά, όχι στη δικτατορία» και «αλλαγή του καθεστώτος και αποχώρηση του προέδρου.»
Η Αλγερία έζησε κινήματα διαμαρτυρίας ενάντια στην αύξηση των τιμών των βασικών ειδών διατροφής στο τέλος του Δεκεμβρίου περίπου την ίδια ώρα που οι διαμαρτυρίες ξέσπασαν στην Τυνησία. Στις 30 Δεκεμβρίου υπήρξαν αναφορές ότι τουλάχιστον 53 άνθρωποι είχαν τραυματιστεί και 29 άλλοι συνελήφθησαν καθώς η αστυνομία κατέστειλε διαδήλωση κατά των κακών συνθηκών στέγασης σε μια περιοχή του Αλγερίου. Η αποφασιστικότητα της αντεπίθεση των διαδηλωτών γίνεται αντιληπτή από το γεγονός ότι από τους 53 τραυματισθέντες, οι 52 ήταν μέλη των δυνάμεων ασφαλείας.
Ταραχές ξέσπασαν και πάλι στις αρχές Ιανουαρίου ενάντια στις αυξανόμενες τιμές των τροφίμων και την έλλειψη θέσεων εργασίας. Το καθεστώς αντέδρασε με έναν συνδυασμό καταστολής (σε διάστημα πέντε ημερών είχαμε πέντε νεκρούς και περισσότερους από 800 τραυματίες) και μείωσης των τιμών του πετρελαίου, της ζάχαρης και άλλων βασικών αγαθών, καθώς και την αγορά ενός εκατομμυρίου τόνων σίτου για τη δημιουργία αποθεμάτων ενώ υποσχέθηκε επίσης ότι οι επιδοτήσεις σε βασικά τρόφιμα όπως το αλεύρι, θα συνεχιστούν.
Με τον τρόπο αυτό το καθεστώς έλπιζε να κατευνάσει τις μάζες και να σταματήσει τις επαναστατικές κινητοποιήσεις που είχαν αρχίσει να ξετυλίγονται. Αλλά τα θεμελιώδη προβλήματα που οδήγησαν στην εξέγερση δεν έχουν ακόμα επιλυθεί. Η ανεργία, ιδίως μεταξύ των νέων, οι οποίοι αποτελούν το μισό του πληθυσμού, παραμένει υψηλή. Σύμφωνα με την κυβέρνηση βρίσκεται στο 10% περίπου, αλλά πιο ρεαλιστικά νούμερα τη θέτουν περίπου στο 25%.
Ο θυμός συνέχισε να σιγοβράζει κάτω από την επιφάνεια, περιμένοντας να εκραγεί ανά πάσα στιγμή. Στις 22 Ιανουαρίου, για παράδειγμα, αρκετοί άνθρωποι τραυματίστηκαν, αφού δέχθηκαν επίθεση από την αστυνομία κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης στο Αλγέρι υπέρ της δημοκρατίας, εναντία σε έναν νόμο που απαγορεύει τις δημόσιες συγκεντρώσεις. Εκατοντάδες αψήφησαν την απαγόρευση, βγήκαν στους δρόμους και βρέθηκαν αντιμέτωποι με βαριά οπλισμένες αστυνομικές δυνάμεις.
Την 1η Φεβρουαρίου, χιλιάδες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Τοπικής Φοιτητικής Συντονιστικής Επιτροπής (CLE), του Πανεπιστημίου του Τίζι Ούζου. Σύμφωνα με τους οργανωτές, 15.000 άτομα έλαβαν μέρος στην εκδήλωση διαμαρτυρίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένοι από τους διαδηλωτές κρατούσαν τυνησιακές σημαίες, μια σαφή ένδειξη ότι επιθυμούν να δουν ένα κίνημα στην Αλγερία, που μπορεί να ανατρέψει το μισητό καθεστώς του Μπουτεφλίκα. Ένα από τα συνθήματα ήταν «Bout-Ali dιgage!», ένα λογοπαίγνιο με τα ονόματα Μπουτεφλίκα και Μπεν Αλί.
Στις 3 Φεβρουαρίου, ο Πρόεδρος Μπουτεφλίκα ανακοίνωσε ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης της χώρας θα αιρόταν στο «πολύ κοντινό μέλλον». Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει τεθεί σε εφαρμογή από το 1992, αρχικά για την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Όσο ο ίδιος έκανε αυτήν την ανακοίνωση, κάλεσε την κυβέρνηση του να υιοθετήσει πολιτικές που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και ανακοίνωσε επίσης ότι η εθνική τηλεόραση και το ραδιόφωνο θα πρέπει να προβάλλουν τις απόψεις όλων των πολιτικών κομμάτων.
Μέχρι τώρα, αυτά παραμένουν μόνο υποσχέσεις. Είναι λόγια που αποσκοπούν στο να καθησυχάσουν το κίνημα διαμαρτυρίας, στο να γίνει πιστευτό ότι θα έρθουν μέτρα «δημοκρατικής μεταρρύθμισης». Όμως, καμία ημερομηνία δεν δόθηκε για την άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Και όσο για τις θέσεις εργασίας, το πώς αυτές πρόκειται να δημιουργηθούν στο παρόν οικονομικό κλίμα είναι μυστήριο.
Οι συνεχιζόμενες διαδηλώσεις δείχνουν ότι ο λαός της Αλγερίας είναι ανήσυχος και θα μπορούσε να κινηθεί και πάλι, ακολουθώντας το παράδειγμα των Τυνησίων γειτόνων τους.
Μαρόκο
Εκατοντάδες φοιτητές διαδήλωσαν στη μαροκινή πόλη της Φεζ την Κυριακή, 30 Ιανουαρίου, ενάντια στις αυξήσεις των τιμών και της επιδείνωσης των κοινωνικών συνθηκών. Οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα που συνέδεαν την τύχη του βασιλιά Μοχάμετ 6ου με εκείνη του Μπεν Αλί. Είχε προηγηθεί διαμαρτυρία στη πόλη της Tetouan, στις 20 Ιανουαρίου, που διοργάνωσε η τοπική επιτροπή ενάντια στις αυξήσεις στις τιμές και τις επιθέσεις στο κράτος πρόνοιας. Η διαδήλωση στη Tetouan όπου συμμετείχαν πάνω από 300 άνθρωποι έγινε επίσης σε ένδειξη αλληλεγγύης προς την τυνησιακή επανάσταση.
Τις τελευταίες μέρες, τα ισπανικά μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν πληροφορίες ότι ο στρατός και τα ΜΑΤ έχουν μεταφερθεί από τη Σαχάρα στις κυριότερες πόλεις του Μαρόκου, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για σοβαρές ταραχές. Η μαροκινή κυβέρνηση διέψευσε κατηγορηματικά αυτές τις πληροφορίες, αλλά είναι σαφές ότι ανησυχούν πολύ για το ενδεχόμενο εξάπλωσης της επανάστασης στη χώρα τους. Η Ημέρα Οργής, που οργανώνεται από το «Κίνημα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία Τώρα» και έχει εξαγγελθεί για τις 20 Φεβρουάριου, θα μπορούσε να καταστεί το επίκεντρο για διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα.
Και ακριβώς όπως ο Economist προσπαθούσε να καταπραΰνει τα νεύρα των αναγνωστών του ότι η Αίγυπτος «ήταν διαφορετικά» και δεν θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Τυνησίας, η Ισπανίδα Υπουργός Εξωτερικών, Τρινιδάδ Χιμένεθ, δήλωσε πρόσφατα: «Ειλικρινά πιστεύω ότι η κατάσταση στην Τυνησία και την Αίγυπτο είναι σαφώς διαφορετική από εκείνη στο Μαρόκο», ο λόγος είναι ότι το Μαρόκο έχει ήδη ξεκινήσει τη «δημοκρατική πορεία». Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η ισπανική κυβέρνηση δεν θα ευχαριστηθεί ιδιαίτερα να δει την επανάσταση να ξεσπάει ακριβώς απέναντι στο στενό του Γιβραλτάρ!
Ωστόσο, κάποιος πολύ πιο κοντά στον βασιλιά του Μαρόκου, ο πρώτος του ξάδελφος, πρίγκιπας Moulay Hicham, έχει διαφορετική άποψη. Σε μια συνέντευξη του στην El Pais, είπε ότι «το Μαρόκο πιθανόν να μην αποτελεί εξαίρεση … Σχεδόν όλα τα αυταρχικά συστήματα θα επηρεαστούν από το μεγάλο κύμα διαμαρτυριών.»
Η Γάζα και η Δυτική Όχθη
Ακριβώς δίπλα στα ανατολικά σύνορα της Αιγύπτου στη Λωρίδα της Γάζας, όπου η αντιδραστική Χαμός έχει τον έλεγχο, το κίνημα του αιγυπτιακού λαού επηρεάζει τους Παλαιστινίους. Ορισμένοι αυτοαποκαλούμενοι μαρξιστές στο παρελθόν είχαν απεικονίσει τη Χαμάς ως δήθεν προοδευτική δύναμη που αξίζει την υποστήριξη της αριστεράς. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια εντελώς αντιδραστική δύναμη που έχει γεμίσει απλώς ένα κενό, λόγω της διεφθαρμένης φύσης της ηγεσίας της PLO που κυβερνά την Παλαιστινιακή Αρχή.
Η Χαμάς προσπαθεί να παρουσιαστεί ως «επαναστατική»και «αντί-ιμπεριαλιστική». Εάν ήταν έτσι, τότε θα πρέπει να αναμένεται ότι θα είναι υπέρ της επανάστασης που εκτυλίσσεται στην Αίγυπτο. Αντιθέτως! Την προηγούμενη εβδομάδα η αστυνομία της Χαμάς διέλυσε μια μικρή συγκέντρωση στην πόλη της Γάζας, που έγινε για την υποστήριξη του επαναστατικού κινήματος στην Αίγυπτο, συλλαμβάνοντας αρκετές γυναίκες.
Η Χαμάς ανησυχεί τόσο για τις επαναστατικές εξελίξεις στην Αίγυπτο, όσο και η κυβέρνηση του Ισραήλ. Επιπλέον δυνάμεις ασφαλείας έχουν τοποθετηθεί στα σύνορα Αιγύπτου-Γάζας, όχι στην αιγυπτιακή πλευρά, αλλά στην παλαιστινιακή. Το γεγονός είναι ότι η Χαμάς δεν θέλει το κίνημα της Αιγύπτου να εξαπλωθεί στη Λωρίδα της Γάζας. Αν κάποιος ψάχνει για μια απάντηση στο αν όσα συμβαίνουν στην Αίγυπτο είναι μια ισλαμική εξέγερση, απλά πρέπει να κοιτάξει την αντίδραση της Χαμάς.
Η Χαμάς έχει δίκιο να φοβάται τον κίνδυνο μόλυνσης από την Αίγυπτο. Μια ένδειξη της λαϊκής διάθεσης είναι το γεγονός ότι αρκετές χιλιάδες Παλαιστίνιοι που ζουν στη Λωρίδα της Γάζας συμμετέχουν σε ένα γκρουπ στο Facebook που κάλεσε σε μια διαμαρτυρία κατά της Χαμάς για την Παρασκευή 4 Φεβρουάριου. Αυτή είναι η απάντηση σε όλους εκείνους τους σκεπτικιστές που βλέπουν μόνο ισλαμική αντίδραση στη Γάζα. Η πραγματική φωνή των Παλαιστινίων που κατοικούν αυτή τη μικρή λωρίδα γης μόλις τώρα εμφανίζεται.
Κάτι παρόμοιο διοργανώνεται και στη Δυτική Όχθη. Οι Παλαιστίνιοι ηγέτες της Δυτικής Όχθης στην πραγματικότητα, αναγνωρίζουν το γεγονός ότι οι διαμαρτυρίες στην Τυνησία και την Αίγυπτο θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κατάσταση και στα παλαιστινιακά εδάφη. Και η αστυνομία εκεί έχει παρόμοια προβλήματα με εκείνη της Χαμάς. Κατά τη διάρκεια της Ημέρας Αλληλεγγύης με την Αιγυπτιακή Επανάσταση, στη Ραμάλα της Παλαιστίνης στις 5 Φεβρουαρίου η αστυνομία της Παλαιστινιακής Αρχής επιτέθηκε στη συγκέντρωση που έγινε σε ένδειξη αλληλεγγύης προς την αιγυπτιακή εξέγερση.
Έχουν δίκιο να φοβούνται ότι εξεγέρσεις θα μπορούσαν να ξεσπάσουν και στη Δυτική Όχθη. Ας μην ξεχνάμε ότι μόλις πολύ πρόσφατα, διέρρευσαν παλαιστινιακά έγγραφα που αποκάλυψαν την κρυφή συνεννόηση μεταξύ των ηγετών της PLO και του κράτους του Ισραήλ, που περιελάμβανε ακόμα και τη διαπραγμάτευση για τη δολοφονία ενός Παλαιστίνιου μαχητή.
Φοβούμενοι νέες αναταραχές, και προσπαθώντας να ανακόψουν κάθε πιθανό κίνημα διαμαρτυρίας, ο πρωθυπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής, Σαλάμ Φαγιάντ ανακοίνωσε πρόσφατα δημοτικές και κοινοτικές εκλογές στο εγγύς μέλλον, και γίνεται λόγος και για διεξαγωγή γενικών εκλογών. Ο Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούτ Αμπάς, θεωρείται ότι είναι κοντά στο Μουμπάρακ, και αν ο τελευταίος ανατραπεί, η θέση του Αμπάς θα καταρρακωθεί ακόμη περισσότερο στα μάτια του παλαιστινιακού λαού.
Στα Παλαιστινιακά Εδάφη, ουσιαστικά, προετοιμάζονται όλες οι προϋποθέσεις για μια Ιντιφάντα, αυτή τη φορά σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, και ως μέρος ενός γενικότερου αραβικού κινήματος, και όχι μιας μεμονωμένης εξέγερσης. Ας θυμηθούμε ότι η Ιντιφάντα είχε πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ισραηλινή κοινωνία απ’ ότι δεκαετίες ατομικής τρομοκρατίας. Οι ρουκέτες που πλήττουν τις εργατικές γειτονιές του Ισραήλ, ή οι βομβιστές αυτοκτονίας που σκοτώνουν αθώους ισραηλινούς άνδρες, γυναίκες και παιδιά στα λεωφορεία ή στα σούπερ μάρκετ δεν παρά αμυχές στη σιωνιστική κρατική μηχανή. Στην πραγματικότητα, οι δράσεις αυτές χρησίμευσαν για την ενίσχυση του σιωνιστικού κράτους, δεδομένου ότι ώθησαν το σύνολο του πληθυσμού στην υποστήριξη της κυβέρνησης τους, καθώς αισθάνονται ότι απειλούνται ως λαός.
Επιπλέον, το γεγονός ότι όλα τα αραβικά καθεστώτα είναι δεσποτικές δικτατορίες, και ότι εκμεταλλεύονται πάντα το παλαιστινιακό ζήτημα προς όφελός τους, κατηγορώντας το Ισραήλ για τα δεινά που υφίσταται ο αραβικός λαός, έχει επίσης χρησιμοποιηθεί επιδέξια από τη σιωνιστική ελίτ για να ζωγραφίσει μια εικόνα του Ισραήλ ως μια χώρα που περιβάλλεται από κράτη που θέλουν να την καταστρέψουν. Ένα επαναστατικό κίνημα των Αράβων εργαζομένων και της νεολαίας θα επηρέαζε, χωρίς αμφιβολία τους απλούς, εργαζόμενους ανθρώπους στο Ισραήλ.
Συρία
Η Συρία θεωρούταν επί μακρόν «ανεπιθύμητο κράτος», με το φίλο-σοβιετικό παρελθόν της και την εθνικοποιημένη της οικονομία. Αλλά κάτω από την ηγεσία του al-Assad, το καθεστώς έχει προχωρήσει σε κάποιο βαθμό στο άνοιγμα της οικονομίας και την ανάπτυξη της «οικονομίας της αγοράς». Έτσι έχουμε ένα καθεστώς με όλα τα «στολίδια» του παρελθόντος από την άποψη του κρατικού μηχανισμού καταστολής, αλλά τώρα προστίθενται τα αποτελέσματα του ανοίγματος στον καπιταλισμό, που οδηγεί σε αυξανόμενη κοινωνική πόλωση, με την αυξανόμενη ανισότητα του πλούτου που έχει συσσωρεύσει η ελίτ και της φτώχειας στα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας.
Ο Al-Assad, ο δικτάτορας της Συρίας, υπό το φως των επαναστάσεων στην Τυνησία και την Αίγυπτο παραδέχτηκε ότι οι Άραβες ηγέτες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να ικανοποιήσουν τις αυξανόμενες πολιτικές και οικονομικές προσδοκίες των λαών της περιοχής. Σχεδιάζει να προωθήσει πολιτικές μεταρρυθμίσεις αυτό το έτος, συμπεριλαμβανομένων και δημοτικών εκλογών, παρόλο που ο ίδιος έχει δηλώσει ότι η σταθερότητα και η οικονομία είναι πιο ψηλά στη λίστα με τις προτεραιότητες του. Πράγματι, ανακοίνωσε, επίσης, κάποιες μικρές οικονομικές παραχωρήσεις σε μια προσπάθεια να υπονομεύσει οποιαδήποτε σχέδια που θα έβγαζαν τους ανθρώπους στους δρόμους. Η κυβέρνηση ανακοινώσε επιδοτήσεις και ενίσχυση για τους φτωχούς. Στους δασκάλους θα δοθούν άτοκα δάνεια για την αγορά λάπτοπ, ενώ συνελήφθησαν κάποιοι αξιωματούχοι για διαφθορά στην πόλη Αλέππο. Ακόμα, δόθηκε αύξηση 17% σε δύο εκατομμύρια δημοσίους υπαλλήλους.
Αυτό που ο al-Assad εννοεί λέγοντας ότι η σταθερότητα και η οικονομία είναι η προτεραιότητα του είναι ότι ελπίζει ότι με την επίτευξη κάποιου είδους οικονομικής ανάπτυξης μπορεί να διατηρήσει την εξουσία του. Ωστόσο, η ανεργία στη Συρία βρίσκεται επίσημα σε 10%, αλλά μερικοί πιστεύουν ότι μπορεί να είναι υψηλότερη, ακόμη και στο 25% του πληθυσμού.
Τα αυξανόμενα κοινωνικά προβλήματα συμβάλλουν στη ζύμωση ενός πνεύματος εξέγερσης στους νέους της χώρας. Χρησιμοποιώντας την περιορισμένη πρόσβαση στο Internet που επιτρέπεται από το καθεστώς, έχουν δημιουργήσει πολλές σελίδες στο Facebook, με στόχο την οργάνωση διαμαρτυριών προς την κατεύθυνση του κινήματος που ξεκίνησε στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Η προκήρυξη κάλεσε για διαμαρτυρίες την Παρασκευή και το Σάββατο [4 και 5 Φεβρουάριου], αλλά απέτυχε να προσελκύσει αρκετούς διαδηλωτές. Όπως δήλωσε ένας ανώνυμος ακτιβιστής, «Είναι ακόμα νωρίς για εμάς. Έχουμε χρόνο. Ο δρόμος δεν είναι σίγουρα έτοιμος ακόμα.»
Το συριακό καθεστώς είναι από τα πιο άγρια στην περιοχή, όταν πρόκειται για την αντιμετώπιση των διαφωνούντων. Υπάρχουν αναφορές ότι οι συριακές δυνάμεις ασφαλείας διέλυσαν βίαια μια αγρυπνία στη Δαμασκό για τη στήριξη της αιγυπτιακής εξέγερσης την Τετάρτη της προηγούμενης εβδομάδας. Το Διαδίκτυο είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό αστυνομευόμενο. Το Facebook, για παράδειγμα, έχει επισήμως παγώσει από τον Νοέμβριο του 2007, αν και πολλοί νέοι Σύριοι βρίσκουν τρόπους να ξεπερνούν τις απαγορεύσεις.
Το καθεστώς χρησιμοποίει ένα συνδυασμό της ισχυρής κατασταλτικής μηχανής και παραχωρήσεων που έχουν οικονομικό χαρακτήρα, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν κάθε προσπάθεια για να πυροδοτήσει ένα κίνημα όπως αυτό στην Αίγυπτο. Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι παρόλο που το καθεστώς δεν αντιμετωπίζει ακόμη το ίδιο επίπεδο διαδηλώσεων όπως σε άλλες χώρες, το καθεστώς έχει λάβει προληπτικά μέτρα αυξάνοντας τον αριθμό ιστοσελίδων που μπλοκάρει. Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι η Συρία αντιμετωπίζει και αυτή μια αυξανόμενη αναταραχή, που, με δεδομένη την εξαιρετικά βίαιη φύση του καθεστώτος αυτού, θα μπορούσε να ξεσπάσει αναπάντεχα και με μαζικό τρόπο σε κάποια στιγμή.
Σουδάν
Αμέσως μετά την πτώση του Μπεν Αλί, οι δυνάμεις ασφαλείας στο Σουδάν συνέλαβαν τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Χασάν Άλ Του Ραμπί αυτό συνέβη μετά την έκκληση του κόμματος του για μια «Λαϊκή επανάσταση» εάν η Σουδανέζικη κυβέρνηση δεν αποσύρει τις αυξήσεις τιμών.
«Αυτή η χώρα έχει γνωρίσει λαϊκές εξεγέρσεις» είπε ο Του Ρα Μπί σε μία συνέντευξη στο πρακτορείο ειδήσεων AFP. «Αυτό που συνέβη στην Τυνησία είναι μια προειδοποίηση. Αυτό κάλλιστα μπορεί να συμβεί στο Σουδάν ……αν αυτό δεν συμβεί, τότε θα έχουμε λουτρό αίματος ολόκληρη η χώρα είναι ένοπλη. Στις πόλεις θα είναι μια λαϊκή εξέγερση αλλά στο Νταρφούρ και Κορντοφάν επίσης έχουν όπλα».
Από τότε ένα κίνημα έχει ξεσπάσει στη χώρα με φοιτητές στους δρόμους την προηγούμενη εβδομάδα. Την Δευτέρα 31/01 ένας φοιτητής ο Μοχάμεντ Αβδούλραχμάν από το πανεπιστήμιο της Άχλια πέθανε μετά από ξυλοκόπημα από τους αστυνομικούς. Αυτό έκανε το καθεστώς να κλείσει πολλά πανεπιστήμια και να αναπτύξει τις δυνάμεις της αστυνομίας γύρω από τις φοιτητικές εστίες. Στο πανεπιστήμιο του Χαρτούμ η αστυνομία προσπάθησε να σταματήσει 300 φοιτητές από το να αφήσουν τις φοιτητικές εστίες οι οποίοι φώναζαν «επανάσταση ενάντια στην δικτατορία» !
Το καθεστώς αποπειράθηκε να φιμώσει τα ΜΜΕ σχετικά με αυτές τις φοιτητικές διαμαρτυρίες από το φόβο ότι θα υπάρχουν απρόβλεπτες επιπτώσεις. Στην πραγματικότητα τις τελευταίες εβδομάδες το Σουδάν έχει γνωρίσει έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια, καθώς η χώρα βυθίζεται βαθύτερα στην οικονομική κρίση με τον πληθωρισμό να αναπτύσσεται και τις τιμές των βασικών αγαθών να αυξάνεται. Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα η κυβέρνηση έκοψε τις επιδοτήσεις στα προϊόντα πετρελαίου και τη ζάχαρη, που είναι ένα αγαθό- κλειδί για το Σουδάν. Ξεκάθαρα το Σουδάν είναι επίσης στα πρόθυρα μιας θύελλας.
Σαουδική Αραβία
Η Σαουδική Αραβία είναι μια χώρα-κλειδί στην περιοχή, καθώς είναι η μεγαλύτερη εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο. Οι ιμπεριαλιστές φοβούνται εξαιρετικά ότι αυτό το «φιλικό καθεστώς» θα μπορούσε να πέσει, και να διακινδυνεύσει έτσι η σταθερότητα του εφοδιασμού πετρελαίου, του τόσο απαραίτητου για τα γρανάζια της παγκόσμιας οικονομίας.
Το επίσημο επίπεδο ανεργίας φτάνει το 10% και ο πληθωρισμός ανεβαίνει. Οι Δυτικοί και οι Σαουδάραβες αναλυτές, επαναπαύονται με το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία έχει τεράστιο πλούτο σε πετρέλαιο και ότι μπορεί να τον χρησιμοποιήσει για να εκτονώσει την οργή και τον ξεσηκωμό. Μπορεί να αυξήσει τις επιδοτήσεις στα τρόφιμα, για παράδειγμα, χωρίς μεγάλη δυσκολία. Η Σαουδική Αραβία πέρασε έναν προϋπολογισμό- ρεκόρ τον Δεκέμβρη και σχεδιάζει να ξοδέψει 400 δις δολάρια, μέσα σε 5 χρόνια από το 2013, για να αναβαθμίσει τις υποδομές. Δεν υπάρχουν πολιτικά κόμματα ή ενώσεις. Οι διαμαρτυρίες και οι απεργίες είναι παράνομες. Δεν υπάρχουν φοιτητικές οργανώσεις, συνδικάτα, ή πολιτικά κόμματα. Και παρόλα αυτά, η Σαουδική κυβέρνηση βλέπει με άγχος αυτό που συμβαίνει στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Αυτές οι δύο χώρες λογαριάζονταν για σταθερές και με ανοσία απέναντι στην επανάσταση.
Στις 31 Γενάρη, η Banq Saudi Fransi δημοσίευσε ένα κείμενο, «Το κάλεσμα για αφύπνιση: Η μεταδοτικότητα της Αιγύπτου εμφανίζεται, όμως διαχειρίσιμη.» Ο Τζον Σφακιανάκης, κορυφαίος οικονομολόγος της Banq Saudi Fransi, εξήγησε ότι: «Οι Σαουδάραβες έχουν μέσα για να διατηρήσοπυν τις επιδοτήσεις, όμως δεν είναι εξασφαλισμένοι σε σχέση με αυτό που συμβαίνει στην Αίγυπτο… είναι ένα κάλεσμα για αφύπνιση για τον καθένα σε όλη την περιοχή. Πρέπει να κρατήσουν στο μυαλό ότι η ανεργία και η δημιουργία θέσεων εργασίας θα πρέπει να είναι κορυφαία προτεραιότητα στη Σαουδική Αραβία.»
Οι Financial Times στις 5 Φλεβάρη, δημοσίευσαν, ένα ενδιαφέρον σχόλιο πάνω στο δίλημμα που αντιμετωπίζει η διοίκηση του Ομπάμα σε σχέση με τη Σαουδική Αραβία: «(η κυβέρνηση των ΗΠΑ) πρέπει να θέτει στον εαυτό της το ερώτημα: τι θα γίνει αν η Σαουδική Αραβία, η μεγαλύτερη εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, όμως επίσης και μια χώρα όπου ένας νεαρός πληθυσμός δεν έχει νιώσει ποτέ τα οφέλη του πετρελαικού πλούτου, ταρακουνιόταν από παρόμοιες αναταραχές;»
Τον προηγούμενο μήνα, 200 καθηγητές διοργάνωσαν διαμαρτυρίες έξω από το υπουργείο Παιδείας απαιτώντας από την κυβέρνηση, θέσεις εργασίας. Τέτοιου είδους διαμαρτυρίες, εξελίσσονται εδώ και κάποιο καιρό. Η τελευταία ήταν την Παρασκευή, όταν οι διαδηλωτές που μαζεύτηκαν στη Τζεντάχ για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στις φτωχές υποδομές συνελήφθησαν. Οι διαδηλωτές φαίνεται ότι διαδήλωσαν για κάποια λεπτά έπειτα από τις προσευχές της Παρασκευής, σε έναν κεντρικό δρόμο της Τζεντάχ, πριν οι αρχές σπάσουν την διαδήλωση και συλλάβουν τους συμμετέχοντες.
Τέτοιες μικρές διαμαρτυρίες συνεχίζονται και αποτελούν μια ένδειξη μιας πολύ βαθύτερης δυσαρέσκειας ανάμεσα σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού. Ο ίδιος Σφακιανάκης, που αναφέρθηκε πιο πάνω, τονίζει ότι, «Δεν μπορούμε πια να παίρνουμε σαν δεδομένη την σταθερότητα στη Μέση Ανατολή… οι λαοί στη μέση Ανατολή δεν είναι ούτε υπομονετικοί ούτε ήσυχοι πια. Μετά την Τυνησία, νομίζαμε ότι αυτό δεν θα συμβεί ποτέ στην Αίγυπτο, όμως δείτε τι συνέβη.»
Αυτό που δεν μπορούν να καταλάβουν οι αστοί αναλυτές είναι ότι δεν είναι μόνο η φτώχεια που οδηγεί στην επανάσταση. Η Αίγυπτος έχει πολλούς φτωχούς ανθρώπους, όμως δεν είναι η φτωχότερη χώρα στον κόσμο. Αυτό που προκαλεί την επαναστατική αναταραχή είναι η μετάβαση από την μια περίοδο στην άλλη, τα απότομα σκαμπανεβάσματα στον οικονομικό κύκλο. Η κατάργηση μεταρρυθμίσεων που θεωρούνταν δεδομένες στο παρελθόν μπορεί να απελευθερώσει πολύ δυναμικά κινήματα.
Υπάρχει επίσης και ένας άλλος παράγοντας. Ο πλούτος σε αυτές τις χώρες είναι συγκεντρωμένος στα χέρια λίγων. Όλες αυτές οι χώρες έχουν δει αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη. Η Αίγυπτος για παράδειγμα, από το 2003 έχει αναπτυχθεί με έναν μέσο ετήσιο ρυθμό 5,5%. Όμως αυτός ο πλούτος δεν έχει διανεμηθεί ίσα. Έτσι έχουμε έναν στρατό φτωχών που αντιμετωπίζει μια μικρή ελίτ πολύ πλούσιων. Αυτό από μόνο του μπορεί να πυροδοτήσει επαναστατικές εξελίξεις.
Και έπειτα είναι το εντεινόμενο μίσος για αυτά τα διεφθαρμένα, καταπιεστικά καθεστώτα. Δεν είναι τυχαίο που πολλές γυναίκες έχουν πάρει μέρος στα πρόσφατα κινήματα στη Σαουδική Αραβία. Όλα αυτά μπορούν να απελευθερώσουν ένα παντοδύναμο κίνημα ακόμα και σε μια χώρα που εμφανίζει προς τα έξω ένα καθεστώς τόσο σταθερό όσο αυτό της Σαουδικής Αραβίας.
Επιπτώσεις για τον Ιμπεριαλισμό
Αυτή η ξαφνική έκρηξη της επανάστασης στον Αραβικό κόσμο, έχει σοβαρές επιπτώσεις για τον Ιμπεριαλισμό. Στη δεκαετία του 60, πολλές από τις Αραβικές χώρες, είχαν αριστερή στροφή. Σημαντικότερο παράδειγμα ήταν η Συρία, όπου η οικονομία ακολούθησε το μοντέλο της Σοβιετικής Ένωσης. Ακόμα όμως και εκεί που η διαδικασία αυτή δεν ανήλθε σε τέτοια επίπεδα, καθεστώτα όπως αυτό του Νάσερ στην Αίγυπτο, κινούνταν στην ίδια κατεύθυνση. Μεγάλα κομμάτια της οικονομίας εθνικοποιήθηκαν, και ταυτόχρονα αναπτύχθηκαν μέτρα στην κατεύθυνση ενός κράτους πρόνοιας, όπως η ιατρική περίθαλψη, η παιδεία, οι επιδοτήσεις στα τρόφιμα κλπ, τα οποία βελτίωσαν τη ζωή των μαζών. Ακόμη και σήμερα, ο Νάσερ μνημονεύεται με θέρμη από πολλούς Αιγύπτιους. Επίσης ήταν σεβαστός ανάμεσα σε όλες τις αραβικές χώρες, καθώς τον έβλεπαν σαν κάποιον που αντιστάθηκε στον ιμπεριαλισμό.
Παρόλα αυτά, από τα τέλη του 70 και τις αρχές του 80, το προτσές άρχισε να αντιστρέφεται. Στην Αίγυπτο, το καθεστώς υπό τον Σαντάτ, τον διάδοχο του Νάσερ, άρχισε να κινείται πίσω, μπαίνοντας στη σφαίρα επιρροής του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ. Σε αυτή τη βάση, οι ιδιωτικοποιήσεις τέθηκαν στην ημερήσια διάταξη. Και στην διεθνή αρένα, η Αίγυπτος, από εκεί που ήταν εχθρός του Ισραήλ, υπέγραψε συμφωνία ειρήνης μαζί του και προσκολλήθηκε από τότε σε αυτήν. Η Ιορδανία επίσης υπέγραψε παρόμοια συμφωνία. Στην Τυνησία, όταν ανέβηκε στην εξουσία ο Μπεν Άλι, το 80% της οικονομίας βρισκόταν υπό κρατικό έλεγχο. Μετά από 23 χρόνια, ο Μπεν Άλι κατάφερε να την κομματιάσει, ιδιωτικοποιώντας ολόκληρους κλάδους και καταστρέφοντας μεταρρυθμίσεις του παρελθόντος. Μια παρόμοια εικόνα μπορεί να δει κανείς σε όλη την έκταση της Μέσης Ανατολής.
Αυτή η διαδικασία εξελίχθηκε στη διάρκεια μιας περιόδου 30 χρόνων και τώρα μπορούμε να δούμε τα αποτελέσματα: επανάσταση σε όλη την περιοχή. Ο Μουμπάρακ στην Αίγυπτο και ο βασιλιάς Αμπντουλάχ στην Ιορδανία θεωρούνται σύμμαχοι- κλειδιά των ΗΠΑ. Αυτή η ήρεμη, σταθερή σχέση είναι τώρα σε κίνδυνο λόγω του επαναστατικού κινήματος των μαζών. Το πρόβλημα είναι ότι μπορούν να κάνουν πολύ λίγα γι αυτό. Δημιούργησαν τις συνθήκες για επανάσταση και τώρα πρέπει να υποφέρουν τις συνέπειες.
Το άρθρο γράφτηκε και δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα www.marxist.com στις 7 Φεβρουαρίου του 2011
Μετάφραση : Θωμάς Γεωργίου, Παναγιώτης Κολοβός
