«Δεν είμαστε σε πόλεμο μόνο για να υποστηρίξουμε τους Ουκρανούς. Βρισκόμαστε ουσιαστικά σε πόλεμο, αν και μέσω αντιπροσώπων, με τη Ρωσία, και είναι σημαντικό να κερδίσουμε», δήλωσε ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ Σεθ Μούλτον κατά τη διάρκεια μιας εμφάνισης στο Fox News. Ερωτηθείς τι θα θεωρούσαν οι ΗΠΑ επιτυχία στον πόλεμο, ο υπουργός Άμυνας του Μπάιντεν, Λόιντ Όστιν, είπε «θέλουμε να δούμε τη Ρωσία αποδυναμωμένη».
Από την αρχή ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ θεώρησε ότι η Ρωσία θα πετύχαινε τους στόχους της γρήγορα, εξ ου και η απόσυρση της πρεσβείας των ΗΠΑ και τα σχέδια για την φυγάδευση του Ζελένσκι από τη χώρα. Στη συνέχεια, όταν η κατάσταση σταθεροποιήθηκε και οι ουκρανικές δυνάμεις προέβαλαν σκληρή αντίσταση (με τη βοήθεια πληροφοριών και προμηθειών όπλων από τους Δυτικούς), άρχισαν να βλέπουν την ευκαιρία να κλιμακώσουν τον πόλεμο για να επιφέρουν ένα πλήγμα στη Ρωσία.
Τις τελευταίες εβδομάδες ενίσχυσαν τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η υπογραφή του νομοσχεδίου «Lease and Lend» επιτρέπει στην Ουάσιγκτον να παρέχει βοήθεια στον ουκρανικό στρατό παρακάμπτοντας τη γραφειοκρατία και τον έλεγχο. Τώρα έχουν εγκρίνει βοήθεια 40 δισ. δολαρίων προς την Ουκρανία, ακόμη υψηλότερη από τα 33 δισεκατομμύρια δολάρια που είχε αρχικά ζητήσει ο Μπάιντεν. Αυτά είναι πρόσθετα στο ποσό των 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουν ήδη δοθεί τους τελευταίους δύο μήνες και αντιπροσωπεύουν μια τεράστια ενίσχυση της πολεμικής προσπάθειας από την πλευρά των ΗΠΑ.
Για να καταλάβουμε καλύτερα αυτά τα ποσά αρκεί να δούμε πως ο συνολικός αμυντικός προϋπολογισμός της Ουκρανίας το 2021 ήταν λίγο λιγότερο από 7 δισεκατομμύρια δολάρια και ο συνολικός προϋπολογισμός της χώρας για το ίδιο έτος ήταν μόλις 40 δισεκατομμύρια δολάρια. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του τελευταίου πακέτου «βοήθειας» που ψήφισαν οι ΗΠΑ πηγαίνει απευθείας σε στρατιωτική βοήθεια και προμήθειες, με μόνο 8,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε οικονομική υποστήριξη και 900 εκατομμύρια δολάρια για βοήθεια σε Ουκρανούς πρόσφυγες στις ΗΠΑ.
Δεν είναι απλώς θέμα αύξησης του χρηματικού ποσού, υπάρχει επίσης μια ποιοτική αύξηση στον τύπο των όπλων που παρέχονται, συμπεριλαμβανομένων ισχυρότερου πυροβολικού μεγαλύτερης εμβέλειας και επιθετικών drones που καταστρέφουν άρματα μάχης, ορισμένα από τα οποία βρίσκονται ήδη στην Ουκρανία. Η ιδέα είναι ότι αυτά τα όπλα και πυρομαχικά, συμπεριλαμβανομένων των οβίδων M777 που παρέχονται από τις ΗΠΑ, ραντάρ κ.λπ. θα επέτρεπαν στον ουκρανικό στρατό να αντισταθεί στο ανώτερο ρωσικό πυροβολικό και τα drones «Switchblade» θα αντισταθμίσουν τη σχεδόν ολοκληρωτική υπεροχή της Ρωσίας στον αέρα.
Η συνάντηση της 26ης Απριλίου στην αεροπορική βάση Ramstein των ΗΠΑ στη Γερμανία, στην οποία συμμετείχαν 40 χώρες, συμπεριλαμβανομένων 14 που δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ, είχε ακριβώς ως στόχο τη δημιουργία ενός συγκεντρωτικού και συντονισμένου μηχανισμού για την προμήθεια όπλων στην Ουκρανία.
Ο στόχος αυτών των μαζικών παραδόσεων είναι να υπονομεύσουν το πλεονέκτημα που διαθέτει η Ρωσία σε αεροπορία, άρματα μάχης και πυροβολικό. Ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο τι επίδραση μπορεί να έχει αυτό το πρόσφατα παραδοθέν πολεμικό υλικό στην πραγματική πορεία του πολέμου. Αυτοί οι τύποι όπλων απαιτούν εκπαίδευση Ουκρανών στρατιωτών για να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν και χρειάζονται επίσης συντήρηση. Εκατοντάδες Ουκρανοί στρατιώτες εκπαιδεύονται επί του παρόντος από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο στη χρήση αυτών των όπλων. Επιπλέον, η Ρωσία στοχεύει ολοένα και περισσότερο τις γραμμές ανεφοδιασμού της Ουκρανίας, καθιστώντας πιο δύσκολη την πρόσβαση του νέου εξοπλισμού στο μέτωπο.
Αυτό που έχουμε λοιπόν, είναι ένας πόλεμος στον οποίο ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ (με τη βοήθεια των Ευρωπαίων συμμάχων του) παρέχει στρατιωτικές πληροφορίες, χρήματα, πόρους, όπλα, εκπαίδευση… αλλά αφήνει σε κάποιον άλλον, εν προκειμένω τους Ουκρανούς, να βάλουν το κρέας για τα κανόνια και να υποστούν την καταστροφή. Ο Ρεπουμπλικανός από το Τέξας, Νταν Κρίνσοου, το έθεσε ωμά και κυνικά όταν δικαιολογούσε την ψήφο του για το πακέτο βοήθειας των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων του Μπάιντεν: «Η επένδυση στην καταστροφή του στρατού του αντιπάλου μας, χωρίς να χάσουμε ούτε έναν Αμερικάνο στρατιώτη, μου φαίνεται καλή ιδέα». Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός είναι έτοιμος να πολεμήσει τον Πούτιν μέχρι την τελευταία σταγόνα… ουκρανικού αίματος!
Ως μέρος αυτού του νέου σταδίου του πολέμου, έχει ασκηθεί ισχυρή πίεση στους Ουκρανούς, να απορρίψουν οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις. Η ουκρανική εφημερίδα «Ukrainska Pravda» αποκάλυψε τον ρόλο που έπαιξε η επίσκεψη του Μπόρις Τζόνσον στο Κίεβο στις αρχές Απριλίου. Σύμφωνα με την εφημερίδα: «Η ρωσική πλευρά… ήταν στην πραγματικότητα έτοιμη για τη συνάντηση Ζελένσκι-Πούτιν», κάτι που απαιτούσε ο Ζελένσκι. Στη συνέχεια, όμως, σύμφωνα με την UP , η οποία επικαλείται «πηγές κοντά στον Ζελένσκι… ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον… εμφανίστηκε στην πρωτεύουσα σχεδόν χωρίς προειδοποίηση, έφερε δύο απλά μηνύματα. Το πρώτο είναι ότι ο Πούτιν είναι εγκληματίας πολέμου, θα πρέπει να πιέζεται, όχι να γίνεται διαπραγμάτευση μαζί του. Και το δεύτερο είναι ότι ακόμα και αν η Ουκρανία είναι έτοιμη να υπογράψει κάποιες συμφωνίες για εγγυήσεις με τον Πούτιν, δεν είναι έτοιμη [η Δύση] ».
Εδώ η πραγματική κατάσταση είναι φανερή. Είναι ο Δυτικός ιμπεριαλισμός, στην προκειμένη περίπτωση ο Μπόρις Τζόνσον, που ενεργεί ως απεσταλμένος για την Ουάσιγκτον, ο οποίος αποφασίζει για το εάν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις ή όχι, και για το εάν οι Ουκρανοί μπορούν να υπογράψουν μια συμφωνία με τον Πούτιν! Και μας είπαν ότι αυτός ο πόλεμος γινόταν για την υπεράσπιση της ουκρανικής κυριαρχίας!
Αυτό το ζήτημα έγινε εμφανές στις αρχές Μαΐου, όταν ο Ζελένσκι άφησε να εννοηθεί ότι για να επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία δεν θα πιέσει στο ζήτημα της Κριμαίας, αλλά την επόμενη μέρα ο Γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι ενώ οι διαπραγματεύσεις ήταν θέμα της Ουκρανίας, «τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν θα συμφωνήσουν ποτέ στην παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας».
Σαφώς, οι ΗΠΑ έχουν χρησιμοποιήσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία για να προσπαθήσουν να φέρουν τους Ευρωπαίους συμμάχους τους πιο κοντά. Ο πόλεμος χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει μια αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στη Γερμανία – και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες – καθώς και την αποστολή όπλων στην Ουκρανία, κάτι που οι Γερμανοί ήταν απρόθυμοι να κάνουν στο παρελθόν. Χρησιμοποιήθηκε επίσης, ως βολική δικαιολογία για την αίτηση της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Παρεμπιπτόντως, φαίνεται τώρα ότι ο Ερντογάν έχει αντιταχθεί σε αυτό, διαφωνώντας με την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, με τη δικαιολογία ότι αυτά τα κράτη «υποθάλπτουν τρομοκρατικές οργανώσεις» (αναφορά στο PKK και το DHKP-C). Εφόσον το ΝΑΤΟ, όπως και η ΕΕ, λαμβάνει αποφάσεις όπως αυτή με συναίνεση, η Τουρκία θα μπορούσε να ασκήσει βέτο σε αυτούς τους δύο νέους υποψηφίους. Πιθανώς ο Ερντογάν απλώς προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το βέτο σαν μέσο για να τους αναγκάσει να εκδιώξουν και να απαγορεύσουν αυτές τις οργανώσεις. Επίσης, μάλλον δείχνει στον Πούτιν ότι μπορεί να είναι χρήσιμος σύμμαχος και με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να αποσπάσει κάποιες παραχωρήσεις από τη Ρωσία για να ενισχύσει τον ρόλο του στην ουκρανική σύγκρουση.
Όποια και αν είναι τα κίνητρά του, φαίνεται ότι η γρήγορη ένταξη στο ΝΑΤΟ για τη Σουηδία και τη Φινλανδία δεν θα είναι τόσο ομαλή όσο περίμενε η Ουάσιγκτον. Ο Ούγγρος Όρμπαν είναι επίσης αρκετά ικανός να εγείρει αντιρρήσεις για τους δικούς του λόγους, επίσης ως μέσο για να πάρει κάτι σε αντάλλαγμα.
Διάσπαση στην Ε.Ε
Η εικόνα απέχει πολύ από το να είναι ξεκάθαρη. Ο πόλεμος έφερε στην επιφάνεια τις εντάσεις ανάμεσα στις κεντρικές χώρες στην Ευρώπη (Γερμανία και Γαλλία), καθώς και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν πρόκειται για το μποϊκοτάζ του ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου. Η προσπάθεια να επιβληθεί απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου σε ολόκληρη την ΕΕ, έφερε αυτές τις αντιφάσεις στο προσκήνιο. Για να εισαγάγει ένα τέτοιο μέτρο, η ΕΕ θα απαιτούσε ομόφωνη ψηφοφορία από την πλευρά των 27 μελών της, και ήδη αρκετά από αυτά έχουν εκφράσει τις επιφυλάξεις τους ή την απόλυτη αντίθεσή τους, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας, της Σλοβακίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Κροατίας, χωρών που όλες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό πετρέλαιο, κατά 90% στην περίπτωση της Κροατίας για παράδειγμα.
Οι χώρες που εξαρτώνται από το ρωσικό πετρέλαιο περισσότερο από το 50% των συνολικών εισαγωγών τους περιλαμβάνουν τη Βουλγαρία, την Πολωνία, τη Λιθουανία, τη Φινλανδία και τη Λετονία. Η πλήρης απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου θα έπληττε επίσης σοβαρά την ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία, η οποία αντιπροσωπεύει το ήμισυ των συνολικών μεταφορών ρωσικού πετρελαίου υπό τη σημαία της ΕΕ.
Μέχρι στιγμής, η Ουγγαρία είναι αυτή που καθυστερεί την ψηφοφορία. Οι γραφειοκράτες της ΕΕ προσπαθούν μανιωδώς να βρουν έναν τρόπο να παρακάμψουν το βέτο, προσφέροντας χρήματα, παραχωρήσεις, καθυστερήσεις, εξαιρέσεις στις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο. Αυτό αποκαλύπτει ένα βαθύτερο πρόβλημα εντός της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εξωτερική πολιτική και τα οικονομικά συμφέροντα των διαφόρων χωρών δεν συμπίπτουν απαραίτητα, και ως εκ τούτου, η οικονομική ένωση χωρίς πολιτική ένωση δεν μπορεί να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα.
Τώρα τόσο ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν όσο και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν έχουν προτείνει τη μεταρρύθμιση του συντάγματος της ΕΕ για την κατάργηση του δικαιώματος αρνησικυρίας (αυτό που αντιπροσωπεύει στην πράξη την υποχρεωτική συναίνεση στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων). Αλλά μια τέτοια κίνηση θα απαιτούσε… ομοφωνία, την οποία είναι πολύ απίθανο να πετύχουν, για ευνόητους λόγους. Εάν η Γερμανία και η Γαλλία συνεχίσουν να προχωρούν σε αυτόν τον δρόμο, μακροπρόθεσμα κινδυνεύουν με την πραγματική διάλυση της ΕΕ.
Στην πραγματικότητα, η διαμάχη για περαιτέρω κυρώσεις στη Ρωσία από την ΕΕ δείχνει διχόνοια και όχι ενότητα από την πλευρά των συμμάχων της Ουάσιγκτον στην ήπειρο. Ο λόγος για τον οποίο συζητούν κατ’ αρχήν ένα μποϊκοτάρισμα του πετρελαίου είναι επειδή οι ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται ακόμη περισσότερο από τη Ρωσία για φυσικό αέριο, ιδιαίτερα η Γερμανία, της οποίας η άρχουσα τάξη λαμβάνει στην πραγματικότητα τις αποφάσεις στην Ευρώπη.
Ξεκινώντας αυτόν τον πόλεμο, ο Πούτιν υπολόγισε ότι η Ευρώπη ήταν πολύ εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο για να κόψει εντελώς τις πηγές χρηματοδότησής του και ότι αυτό θα τον βοηθούσε να ξεπεράσει το πλήγμα των κυρώσεων. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είχε ήδη επιφέρει ένα σημαντικό χτύπημα, παγκοσμίως, στην τιμή της ενέργειας, καθώς και στα σιτηρά και άλλα γεωργικά προϊόντα. Είναι πιθανό ότι ο Πούτιν υπολογίζει τώρα ότι είναι σε καλύτερη θέση να υποστηρίξει έναν παρατεταμένο πόλεμο και ότι οι οικονομικές επιπτώσεις θα αναγκάσουν κάποια στιγμή τους Ευρωπαίους να ζητήσουν ειρήνη.
Στην ομιλία του για την Ημέρα της Νίκης, ο Μακρόν είπε ότι «η Ευρώπη δεν βρίσκεται σε πόλεμο με τη Ρωσία». Σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον γερμανό καγκελάριο Σολτς πρόσθεσε: «Αυτό που θέλουμε να επιτύχουμε είναι μια έγκαιρη κατάπαυση του πυρός που θα επιτρέψει να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις που έχουν ξεκινήσει μεταξύ των αντιπροσωπειών της Ρωσίας και της Ουκρανίας για την επίτευξη ειρήνης και βιώσιμη απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων. Αυτός είναι ο στόχος μας». Αυτό έρχεται σαφώς σε αντίθεση με τους διακηρυγμένους στόχους των ΗΠΑ, οι οποίοι είναι να χρησιμοποιήσουν τον πόλεμο στην Ουκρανία για να αποδυναμώσουν αποφασιστικά τη Ρωσία.
Η κατάσταση στο πεδίο της μάχης
Είναι σαφές ότι δεν θα επαναληφθούν ειρηνευτικές συνομιλίες, εφόσον και τα δύο μέρη πιστεύουν ότι μπορούν να κερδίσουν περισσότερα στο πεδίο της μάχης. Σε αυτή τη νέα φάση του πολέμου, η Ρωσία συγκεντρώνει όλες τις δυνάμεις της για να καταλάβει πλήρως το Λουγκάνσκ και το Ντόνετσκ.
Σε αυτό το σημείο, η ουκρανική αντίσταση στη Μαριούπολη έχει περιοριστεί σε μια χούφτα σκληραγωγημένων νεοναζί από το τάγμα Αζόφ. Η κατάσταση στη Μαριούπολη και η αποχώρηση από το Κίεβο και τον Βορρά επέτρεψαν στη Ρωσία να μεταφέρει ορισμένες από τις δυνάμεις της σε αυτό που τώρα θεωρεί ως το κύριο θέατρο των επιχειρήσεων, το Ντονμπάς. Σε αντίθεση με την αποτυχημένη επίθεση για να περικυκλωθεί το Κίεβο, εδώ οι ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού είναι πολύ πιο μικρές και ευκολότερες στην άμυνα. Είναι αλήθεια ότι οι ουκρανικές δυνάμεις είναι πολύ οχυρωμένες και έχουν χτίσει τις θέσεις τους τα τελευταία 8 χρόνια του πολέμου, αλλά σαφώς κινδυνεύουν να αποκοπούν και να περικυκλωθούν. Η ρωσική προέλαση προχωρά με ρυθμούς χελώνας, αλλά παρ’ όλα αυτά προχωρά.
Αυτή τη στιγμή, η κύρια φυσική γραμμή της ουκρανικής άμυνας στο Ντονμπάς είναι ο ποταμός Σιβέρτσκι Ντονιέτσκ, τον οποίο οι Ρώσοι προσπάθησαν να διασχίσουν σε πολλά σημεία. Μέχρι στιγμής έχουν απωθηθεί, αλλά με συνεχείς επιθέσεις σε διαφορετικά σημεία αργά ή γρήγορα θα τα καταφέρουν. Το Σεβεροντονιέτσκ είναι ήδη περικυκλωμένο από τρεις πλευρές και μόνο ένας δρόμος παραμένει προς εδάφη που ελέγχονται από την Ουκρανία. Είναι πιθανό ότι αυτός ο δρόμος βρίσκεται ήδη υπό το βεληνεκές των ρωσικών πυρών, ή θα είναι πολύ σύντομα, πράγμα που σημαίνει ότι οι ουκρανικές δυνάμεις στην πόλη δεν μπορούν να υποχωρήσουν εύκολα. Οι Ρώσοι φαίνεται να συγκεντρώνουν όλες τους τις δυνάμεις σε αυτόν τον τομέα του μετώπου, καθώς και στην περιοχή δυτικά του Ντόνετσκ (γύρω από την Avdeevka), ενώ κρατούν τη γραμμή στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια.
Οι προελάσεις της Ουκρανίας βόρεια από το Χάρκοβο προς τα ρωσικά σύνορα είναι το αποτέλεσμα της υποχώρησης και της εγκατάλειψης από τους Ρώσους θέσεων που δεν θεωρούν πλέον κρίσιμες. Ο βασικός στρατηγικός στόχος για τις ρωσικές δυνάμεις σε αυτήν την περιοχή είναι οι γραμμές ανεφοδιασμού από το Μπελγκορόν μέχρι το Ιζίμ, τις οποίες θα πρέπει να υπερασπιστούν και να οχυρώσουν πίσω από τη φυσική γραμμή του ποταμού Σιβέρτσκι Ντονιέτσκ, που ρέει από βορρά προς νότο.
Εν τω μεταξύ, το ρωσικό πυροβολικό συνεχίζει να επιτίθεται σε ουκρανικές υποδομές, γραμμές ανεφοδιασμού, αποθήκες καυσίμων και οδούς παράδοσης δυτικής στρατιωτικής βοήθειας σε όλη την επικράτεια.
Το ηθικό των στρατευμάτων και η κοινή γνώμη
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η κατάσταση του ηθικού, τόσο των στρατιωτών που πολεμούν όσο και της κοινής γνώμης γενικότερα. Στην Ουκρανία υπάρχουν ήδη κάποια σημάδια κούρασης από τον πόλεμο, η οποία εκφράζεται με αντιπαραθέσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση και την ανώτατη διοίκηση. Στις 17 Μαρτίου, η ισραηλινή εφημερίδα «Haaretz» (που δεν είναι πηγή που μπορεί να κατηγορηθεί ότι είναι φιλορωσική) δημοσίευσε μια πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά, που έδειξε μία εικόνα για τη στάση του ουκρανικού πληθυσμού απέναντι στον πόλεμο. Ο δημοσιογράφος, Νιρ Γκόνταρζ, ταξίδεψε με αυτοκίνητο από το Κίεβο στα πολωνικά σύνορα, σταματώντας σε πολλά σημεία και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προσπάθησε να συνομιλήσει με όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Πολλοί από αυτούς με τους οποίους μίλησε, ενώ αρχικά είπαν ότι υποστήριζαν τον Ζελένσκι, στη συνέχεια στη συνομιλία πρόσθεσαν ότι μπορούσαν να κατανοήσουν τα κίνητρα του Πούτιν και απέδωσαν τον πόλεμο στις ουκρανικές προκλήσεις.
Σαφώς, η ρωσική εισβολή αρχικά θα είχε δημιουργήσει μια πατριωτική διάθεση ανάμεσα σε μεγάλα στρώματα της ουκρανικής κοινωνίας και πολλοί προσφέρθηκαν εθελοντικά να ενταχθούν στην Εδαφική Άμυνα. Αλλά καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, πολλοί θα αρχίσουν να κάνουν ερωτήσεις. Εάν ο πόλεμος τελειώσει άσχημα, με την Ουκρανία να αναγκάζεται να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία (ολόκληρο το Ντονμπάς, τη Χερσώνα και μεγάλα τμήματα της Ζαπορίζια για παράδειγμα) και μια δέσμευση να μην ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, πολλοί θα αναρωτηθούν αν όλα τα δεινά και οι καταστροφές άξιζαν τον κόπο όταν μια συμφωνία πριν από τον πόλεμο θα ήταν καλύτερη.
Τις τελευταίες μέρες σημειώθηκαν διαμαρτυρίες από συγγενείς στρατιωτών και από τους ίδιους τους στρατιώτες, για αποστολή στρατευσίμων στο μέτωπο χωρίς την κατάλληλη εκπαίδευση, ούτε τον απαραίτητο εξοπλισμό. Έτσι, στο Χούστ της Υπερκαρπαθίας, στις 29 Απριλίου, γυναίκες εισέβαλαν στο γραφείο στράτευσης διαμαρτυρόμενες για την αποστολή των συζύγων τους, μελών της Εδαφικής Άμυνας, στο μέτωπο.
«Στην αρχή του πολέμου, άνδρες εγγράφηκαν μαζικά για την άμυνα. Τους διαβεβαίωσαν ότι τα καθήκοντά τους θα περιλάμβαναν μόνο την άμυνα της περιοχής τους. Και τώρα πρόκειται να σταλούν στην πρώτη γραμμή. Τώρα, σχεδόν πεντακόσιοι άνδρες που δεν έχουν λάβει την απαραίτητη στρατιωτική εκπαίδευση θα οδηγηθούν στα ανατολικά της Ουκρανίας. Μπορεί επίσης να το “αποφύγει κανείς” – για 3-3,5 χιλιάδες δολάρια», είπε η Ιρίνα Σαγιάν από το Χουστ στους δημοσιογράφους του «Strana».
Στις 8 Μαΐου, ο προεδρικός σύμβουλος Αρέστοβιτς έδωσε μια συνέντευξη στην οποία έκανε ερωτήσεις σχετικά με το γιατί ο Νότος έπεσε τόσο εύκολα στα χέρια της Ρωσίας στην αρχή του πολέμου. Το υπονοούμενο ήταν ότι υπήρξαν λάθη από τη στρατιωτική ηγεσία. Η απάντηση ήρθε την επόμενη μέρα από τον Τάρας Χμουτ, διευθυντή του Ιδρύματος «Come Back Alive», ο οποίος λέγεται ότι είναι κοντά στον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Βαλερί Ζαλούζνι. Σε ένα καυστικό σχόλιο στη σελίδα του στο FB, είπε: «Όσο πιο μακριά από τον πόλεμο βρίσκεστε στο Κίεβο – τόσο περισσότερα πολιτικά παιχνίδια εμφανίζονται. Στη συνέχεια υπενθύμισε στον Αρέστοβιτς ότι ο στρατός ακολουθεί τις εντολές του προέδρου και επομένως αν κάποιος ευθύνεται είναι αυτός.»
Όσο ο Ζελένσκι μπορεί να παρουσιάσει μια εικόνα του πολέμου που πηγαίνει καλά, θα παραμείνει δημοφιλής. Αλλά αν ο πόλεμος γίνει πιο παρατεταμένος και οι Ρώσοι προχωρήσουν στη μάχη για το Ντονμπάς, η εικόνα της εθνικής ενότητας μπορεί γρήγορα να καταρρεύσει σε αμοιβαίες αντεγκλήσεις.
Εν τω μεταξύ, στη Ρωσία, ο πόλεμος του Πούτιν εξακολουθεί να είναι ευρέως δημοφιλής. Υπήρξαν μεμονωμένα περιστατικά επιθέσεων με εμπρηστικές βόμβες εναντίον στρατιωτικών γραφείων στρατολόγησης και επίσης δολιοφθορές εναντίον επιστημονικών ιδρυμάτων που συνδέονται με το στρατιωτικό βιομηχανικό συγκρότημα. Αυτό αντανακλά την θυμωμένη διάθεση μεταξύ ενός στρώματος της νεολαίας, το τμήμα μεταξύ του οποίου η υποστήριξη για τον πόλεμο είναι χαμηλότερη, αν και πιθανώς η πλειοψηφία να τον υποστηρίζει. Βεβαίως, σε συνθήκες σκληρής λογοκρισίας και καταστολής τυχόν αντιπολιτευτικών διαθέσεων, είναι δύσκολο να σφυγμομετρηθεί η πραγματική διάθεση.
Η κλιμάκωση της ανοιχτής συμμετοχής του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στον πόλεμο είναι ένα δώρο στην προπαγάνδα του Πούτιν, ο οποίος πάντα υποστήριζε ότι αυτή ήταν μια αμυντική κίνηση ενάντια στην επιθετικότητα του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, εάν ο πόλεμος παραταθεί, τα ρωσικά στρατεύματα βαλτώσουν και οι νεκροί αυξηθούν σημαντικά, αυτό μπορεί επίσης να δώσει τη θέση του σε μια διάθεση θυμού και δυσαρέσκειας. Αυτός ο πόλεμος είναι υπαρξιακό ζήτημα για τον Πούτιν. Όλο το καθεστώς του εξαρτάται από αυτό και για αυτόν τον λόγο θα χρησιμοποιήσει όλους τους πόρους που έχει στη διάθεσή του για να βεβαιωθεί ότι μπορεί να πετύχει ένα αποτέλεσμα που μπορεί να παρουσιάσει ως επιτυχία.
Από τον πόλεμο στην ταξική πάλη
Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται και οι οικονομικές επιπτώσεις απειλούν να οδηγήσουν την παγκόσμια οικονομία σε νέα ύφεση, αυτό μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ταξική πάλη. Σαφώς αυτό πρέπει να είναι ένα κρίσιμο στοιχείο πίσω από τις δηλώσεις του Μακρόν για την ανάγκη για διαπραγματεύσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν μια δημόσια ρήξη με τη στρατηγική του Μπάιντεν.
Οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου και η εμβάθυνση της κρίσης του καπιταλισμού θα έχουν τελικά αντίκτυπο ακόμη και στην κοινή γνώμη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ακριβώς τη στιγμή που το Κογκρέσο ψήφιζε για πολεμική βοήθεια 40 δισ. στην Ουκρανία, η χώρα επλήγη με μια πανεθνική έλλειψη γάλακτος για βρέφη. Καθώς ο οικονομικός αντίκτυπος του πολέμου γίνεται αισθητός σε μια σοβαρή κρίση κόστους ζωής, οι απλοί εργάτες των ΗΠΑ (και αλλού) δικαίως θα αναρωτηθούν, γιατί μπορούμε να ξοδέψουμε δεκάδες δισεκατομμύρια σε έναν πόλεμο σε μια μακρινή χώρα, όταν δεν μπορούμε καν να ταΐσουμε ούτε να στεγάσουμε τους δικούς μας ανθρώπους; Αυτή είναι μια τέλεια συνταγή για την ταξική πάλη και μαζική αντίθεση στους ιμπεριαλιστικούς πολεμικούς στόχους στη Δύση.
Σε αυτό το ζήτημα η θέση της λεγόμενης Αριστεράς στις περισσότερες χώρες ήταν αποκρουστική. Οι «σοσιαλδημοκρατικές» κυβερνήσεις στην εξουσία έχουν ταχθεί όλες με τον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ σε αυτόν τον πόλεμο. Τόσο στη Σουηδία, όσο και στη Φινλανδία, οι «σοσιαλδημοκράτες» πρωθυπουργοί ηγούνται της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Στη Βρετανία, ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ προσπάθησε να ξεπεράσει την πολεμοχαρή Μπόρις και απείλησε να εκδιώξει όποιον αμφισβητεί τον ρόλο του ΝΑΤΟ. Αυτό ήταν αναμενόμενο, άλλωστε, να μην ξεχνάμε ότι ο πόλεμος στο Ιράκ έγινε από κοινού από τον Μπους και τον Μπλερ. Οι δεξιοί ρεφορμιστές υπερασπίζονται πάντα τα συμφέροντα της δικής τους ιμπεριαλιστικής άρχουσας τάξης.
Πιο σκανδαλώδης είναι η θέση των αριστερών ρεφορμιστών παντού. Στο παρελθόν θα είχαν μια ειρηνιστική θέση («να παρέμβει ο ΟΗΕ », «σεβαστείτε το διεθνές δίκαιο»). Αυτή ήταν βέβαια μια άθλια θέση, καθώς θεμελιώδη ζητήματα όπως ο πόλεμος και ο ιμπεριαλισμός δεν μπορούν να λυθούν με εκκλήσεις στους διεθνείς θεσμούς, αλλά μόνο με αποφασιστική αντιιμπεριαλιστική ταξική πάλη. Ωστόσο, οι ειρηνιστικές θέσεις έδειχναν μία διάθεση αντίθεσης. Τώρα, ακόμη και ο πασιφισμός έχει πεταχτεί στα σκουπίδια.
Στις ΗΠΑ, οι Υποστηριζόμενοι από την DSA Αντιπρόσωποι ψήφισαν όλοι υπέρ του τελευταίου πακέτου στρατιωτικής βοήθειας πολλών δισεκατομμυρίων για την Ουκρανία. Ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς ψήφισε και μίλησε επίσης υπέρ του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ: «Νομίζω ότι κάθε μέρα μετράει και νομίζω ότι πρέπει να ανταποκριθούμε όσο πιο δυναμικά μπορούμε». Στην Ισπανία, η υπουργός του Κομμουνιστικού Κόμματος Γιολάντα Ντιάζ υποστήριξε την απόφαση της κυβέρνησης να στείλει όπλα στην Ουκρανία, πολλά από τα οποία κατέληξαν στα χέρια του νεοναζιστικού τάγματος Αζοφ. Στη Βρετανία, όταν απειλήθηκαν με αποβολή από την κοινοβουλευτική ομάδα, οι Εργατικοί βουλευτές της «Σοσιαλιστικής Εκστρατείας» απέσυραν τις υπογραφές τους από μια επικριτική δήλωση για το ΝΑΤΟ. Στη Φινλανδία, η Αριστερή Συμμαχία, η οποία είναι μέρος του κυβερνώντος συνασπισμού, είναι διχασμένη στο ζήτημα της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Συνήθως οι υπουργοί της είναι υπέρ, αν και ορισμένοι από τους βουλευτές της είναι κατά.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που είχε δεχθεί επίθεση από το καθεστώς πριν από τον πόλεμο, τάχθηκε σταθερά υπέρ της ιμπεριαλιστικής περιπέτειας του Πούτιν στην Ουκρανία. Η θέση ορισμένων ακροαριστερών ομάδων δεν είναι καλύτερη. Στη Βρετανία, μερικές εκατοντάδες σεχταριστές παρέλασαν με το σύνθημα «Οπλίστε την Ουκρανία!», λες και ο Μπόρις Τζόνσον δεν έκανε αυτό ακριβώς!
Αυτή είναι και η θέση της λεγόμενης «Τέταρτης Διεθνούς», η οποία ζητά «κυρώσεις στη Ρωσία, όπλα για την Ουκρανία» προσθέτοντας σε σχέση με το ζήτημα της αντίθεσης στο ΝΑΤΟ ότι «δεν είναι αυτό το ζήτημα». Φτάνοντας αυτή τη φιλο-ιμπεριαλιστική θέση στο προφανές συμπέρασμά της, ο Μάρεϊ Σμιθ δήλωσε: «Το να μιλάμε για τη διάλυση του ΝΑΤΟ ως άμεσο στόχο, όπως εξακολουθεί να κάνει μέρος της δυτικής Αριστεράς, δεν έχει νόημα. Είναι ακόμη και ανεύθυνο, γιατί θα άφηνε τις χώρες της Ανατολής, αλλά και τις Σκανδιναβικές χώρες, ανυπεράσπιστες… Ελλείψει αξιόπιστης εναλλακτικής λύσης, πρέπει να αποδεχτούμε το status quo». Ορίστε, σύμφωνα με τον σύντροφο Σμιθ, οι Σοσιαλιστές πρέπει να υποστηρίξουν το ΝΑΤΟ! Τι παρωδία!
Η υποστήριξη των αριστερών ρεφορμιστών στη δική τους ιμπεριαλιστική άρχουσα τάξη, είναι σκάνδαλο σε μια εποχή που το ζητούμενο είναι η σθεναρή αντίθεση. Επί του παρόντος, έχουμε μια κατάσταση όπου σε ορισμένες χώρες, οι δεξιοί δημαγωγοί είναι οι μόνοι που αντιτίθενται στον πόλεμο, για τους δικούς τους αντιδραστικούς λόγους.
Το καθήκον των επαναστατών είναι να αποκαλύψουν τους πραγματικούς λόγους πίσω από τους ιμπεριαλιστικούς στόχους της άρχουσας τάξης, περνώντας από την ομίχλη του ψεύδους και της προπαγάνδας με την οποία δικαιολογείται ο πόλεμος. Το ζήτημα του πολέμου πρέπει να συνδεθεί με το ζήτημα του βιοτικού επιπέδου. Σε μια εποχή που το κόστος ζωής αυξάνεται, οι κυβερνήσεις ρίχνουν δισεκατομμύρια στη φωτιά του πολέμου, δείχνοντας ξεκάθαρα πού βρίσκονται οι προτεραιότητές τους. Μια τέτοια θέση μπορεί να μην είναι πολύ δημοφιλής στην αρχή, αλλά αργά ή γρήγορα η ομίχλη του πολέμου θα αρχίσει να διαλύεται. Αυτοί που διατήρησαν μια θέση αρχών από την αρχή θα βρίσκονται σε καλύτερη θέση όταν αρχίσει να αναπτύσσεται μία μαζική αντίθεση στον πόλεμο και τις αστικές κυβερνήσεις που τον διεξάγουν.
Χόρχε Μάρτιν13 Μαΐου 2022
Απόσπασμα από άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα www.marxismos.com
Μετάφραση: Ηλίας Κυρούσης
