Το προσωπείο της «ταπεινότητας» και του «μεσαίου χώρου» είναι οριστικά παρελθόν για την κυβέρνηση. Τη θέση των «σόου» ενάντια στους «νταβατζήδες» πήρε ο καθημερινός μόχθος για την υπηρέτηση του «υπέρτατου σκοπού»: τη μεγιστοποίηση των κερδών των αφεντικών στο δυσμενές τοπίο που διαμορφώνουν η ευρωπαϊκή ύφεση και η παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα εν μέσω έκρηξης των τιμών του πετρελαίου, η συρρίκνωση των κοινοτικών κονδυλίων και η περικοπή των δημόσιων επενδύσεων λόγω της εκτόξευσης των ελλειμμάτων. Αυτό το τοπίο σε συνδυασμό με την αδράνεια της πολιτικής και συνδικαλιστικής ηγεσίας της εργατικής τάξης κάνει την κυβέρνηση Καραμανλή την σκληρότερη απέναντι στους εργαζόμενους και τη δουλικότερη απέναντι στο κεφάλαιο κυβέρνηση των τελευταίων χρόνων.
Εύνοια σε όλες τις μερίδες του κεφαλαίου
Ο κατάλογος των μέτρων εύνοιας προς όλες τις μερίδες του κεφαλαίου είναι μακρύς. Η κυβέρνηση μείωσε τη φορολογία για τις Α.ΕΦΠΑ στα καταναλωτικά αγαθά, με αποτέλεσμα οι εισοδηματικές απώλειες για μια εργατική οικογένεια φέτος να ανέρχονται περίπου σε 400 ευρώ. Ταυτόχρονα το οικονομικό της επιτελείο παρακολουθεί με απάθεια το όργιο κερδοσκοπίας στην αγορά, που έχει μετατρέψει – σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στον καθημερινό Τύπο στις αρχές Σεπτεμβρίου – την Ελλάδα σε 4η ακριβότερη χώρα στην Ε.Ε. σταδιακά κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, την ίδια ώρα που αύξανε τον
Με την πρόσφατη ρύθμιση για το Ασφαλιστικό των τραπεζών η κυβέρνηση χάρισε στους τραπεζίτες 14 δις ευρώ από τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους απέναντι στους εργαζόμενους. Οι εφοπλιστές πήραν και αυτοί το μερίδιό τους, μέσα από γιγαντιαίες επιδοτήσεις δρομολογίων για σαπιοκάραβα 30-35 χρόνων (εφ. «Το Θέμα» 7 και 14/8), πέτυχαν απελευθέρωση των ναύλων και επιδοτούμενες συμβάσεις 12 ετούς διάρκειας, ενώ η κυβέρνηση τους εξασφάλισε με ευνοϊκούς όρους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και δάνειο 3 δις ευρώ.
Επίσης με άλλοθι το υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα οι «μεταρρυθμιστές» έχουν βάλει πωλητήριο για τμήματα ή το σύνολο δημόσιων επιχειρήσεων όπως η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ, η ΕΥΔΑΠ, ο ΟΠΑΠ, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, η Ο.Α, η Εμπορική και η Αγροτική Τράπεζα., η ΔΕΠΑ, τα ΕΛΠΕ, οι εταιρείες δημόσιων μεταφορών και συγκοινωνιών, το αεροδρόμιο «ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» κ.αΔΕΠΑ) έναν πακτωλό κερδών. Οι εν λόγω επιχειρηματικοί όμιλοι μάλιστα πιέζουν να προβλεφθεί με ειδικό νόμο η υποχρέωση της ΔΕΗ να διαθέτει ένα μέρος του ρεύματος που η ίδια παράγει για να το εμπορεύονται αυτοί! («Ελευθεροτυπία» 21/8). Απελευθερώνοντας την εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου η κυβέρνηση σχεδιάζει να χαρίσει σε ντόπιους και ξένους επιχειρηματικούς ομίλους μια «πίτα» 4,5 δις ευρώ, στερώντας τα από τη ΔΕΗ και τη Δημόσια Επιχείρηση Αερίου.
Οι ιδιοκτήτες μεγάλων εμπορικών αλυσίδων είδαν και αυτοί τους «μεταρρυθμιστές» να τους χαρίζουν διεύρυνση του ωραρίου, ενώ τα ξένα μεγάλα αφεντικά, οι Αμερικάνοι έμποροι όπλων κάθε άλλο παρά μένουν παραπονεμένοι, με την κυβέρνηση να τους δίνει συνολικά 2,6 δις ευρώ για την αγορά 30 F16 σε μια εποχή που στο όνομα του «ελλείμματος» του προϋπολογισμού οξύνεται η λιτότητα σε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές δαπάνες. Και φυσικά οι βιομήχανοι είχαν κι αυτοί την πλούσια μερίδα τους στο «λουκούλλειο γεύμα» του μεγάλου κεφαλαίου. Με το πρόσφατο νομοσχέδιό του «κόκκινου Πάνου» (από ντροπή μάλλον, αν και δεν το συνηθίζουν στον κύκλο τους…) σχεδόν απαλλάχτηκαν από το κόστος των υπερωριών.
Εξαθλίωση στην αντίπερα όχθη
Το τελευταίο αυτό νομοσχέδιο αποδιοργανώνει τη ζωή των εργαζομένων και συσσωρεύει περισσότερη απλήρωτη εργασία στους εργοδότες. Οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν (στην πράξη) 10-12 ώρες την ημέρα κι έτσι θα αυξάνεται το τμήμα της εργάσιμης μέρας που είναι απλήρωτο και σε αυτό παράγεται η υπεραξία που μετατρέπεται σε κέρδος για τον καπιταλιστή. Η συνεχόμενη δουλειά επί τόσες ώρες, θα προκαλεί μεγάλη φθορά στις πνευματικές και σωματικές ικανότητες των εργαζόμενων. Θα οδηγήσει σε όξυνση του προβλήματος των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών, θα προκαλέσει βλάβες στην υγεία των εργαζομένων. Με συνυπολογισμό του χρόνου μεταφοράς του εργαζόμενου στην επιχείρηση, θα υπάρξει δραστική μείωση του ελεύθερου χρόνου. Ο εργαζόμενος θα τείνει έτσι να ξεκόβεται από κάθε κοινωνική δραστηριότητα, πολιτική ή συνδικαλιστική δράση.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι αυτό το νομοσχέδιο που αυξάνει την εργάσιμη μέρα για τους υπάρχοντες εργαζόμενους, εμφανίζεται σαν αντίδοτο για το πρόβλημα της ανεργίας, σε μια περίοδο μάλιστα που καθημερινά ανακοινώνονται εκατοντάδες νέες απολύσεις, με τελευταία παραδείγματα τα Κλωστήρια Ναούσης, την «Triumph», τα Σωληνουργεία Κορίνθου και τη «Sex Form». Σύμφωνα με τις μετρήσεις της Eurostat η ανεργία στην Ελλάδα βρίσκεται στο 11,3% («Ελευθεροτυπία» 5/6), ενώ η μακροχρόνια ανεργία αυξήθηκε πέρσι από 5,3 σε 5,6% («Ε» 12/6).
Στον τομέα του εργατικού εισοδήματος, οι μισθοί των Ελλήνων εργαζομένων είναι καθηλωμένοι στο 54% του κοινοτικού μέσου όρου, ενώ μόνο οι αυξήσεις στα καύσιμα θα κοστίσουν 700 ευρώ επιπλέον σε ένα μέσο εργαζόμενο νοικοκυριό. Τέλος οι εργαζόμενοι των ΔΕΚΟ βαφτίζονται «προνομιούχοι», χωρίζονται σε δύο ταχύτητες δικαιωμάτων, σε νέους και παλιούς, στα πρότυπα της επαίσχυντης συμφωνίας του ΟΤΕ και με αιχμή τις μεταφορές, η εργασία τους εντατικοποιείται, τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα συρρικνώνονται και η μονιμότητά τους αίρεται για να γίνουν ξανά έρμαια των εκάστοτε κυβερνήσεων. Και για να μην έχει κανείς απορία για τις προθέσεις της κυβέρνησης στο Ασφαλιστικό, ήδη δεκάδες επαγγέλματα παίρνουν τον δρόμο του αποχαρακτηρισμού τους από Βαρέα και Ανθυγιεινά, στο βωμό της απαλλαγής των εργοδοτών από τα υψηλά ασφάλιστρα.
Αυτή ακριβώς η πραγματικότητα προοδευτικής εξαθλίωσης των εργαζομένων είναι που οδήγησε στα υψηλά ποσοστά συμμετοχής στις πρόσφατες γενικές απεργίες και έκανε την δυσαρέσκεια για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης να βρίσκεται στο 70% («Τα Νέα» 6/9).
Η αληθινή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και οι προοπτικές
Για μια ακόμα φορά στη ΔΕΘ ο Καραμανλής ισχυρίστηκε ότι οι «επώδυνες πολιτικές» υπαγορεύονται από την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και πρόβαλε τους ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ του δεύτερου τριμήνου αυτού του χρόνου (σύμφωνα με την κυβέρνηση 3,5%), για να υποστηρίξει ότι οι «θυσίες αποδίδουν».
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μπορεί σε επίπεδο ρυθμών ΑΕΠ η ελληνική οικονομία να κινείται πάνω από τον μέσο όρο στην Ε.Ε, αλλά την ίδια στιγμή η ανάπτυξη αυτή συνοδεύεται από έναν πληθωρισμό που με 3,9 % είναι επίσης πολύ πάνω από τον κοινοτικό μέσο όρο και με τάσεις διαρκώς αυξητικές, υπονομεύοντας τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Ως γνωστόν, τα βασικά στηρίγματα αυτής της ανάπτυξης του ΑΕΠ ήταν και είναι οι δημόσιες επενδύσεις, οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις και ο υπέρογκος δανεισμός. Αυτά τα στηρίγματα όμως τώρα ένα – ένα αρχίζουν να εξασθενούν. Το τέλος των Ολυμπιακών έργων, η σταδιακή μείωση των δημόσιων επενδύσεων και των κοινοτικών εισροών και οι «επισφάλειες» που αρχίζουν να πυκνώνουν στις ελληνικές επιχειρήσεις σαν αποτέλεσμα των τεράστιων χρεών, αποδεικνύουν πως η ανάπτυξη βρίσκεται κοντά στο τέλος της.
Χαρακτηριστικά το Πρόγραμμα Δημόσιων επενδύσεων πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η ανάπτυξη ήδη έχει περικοπεί δραστικά σε σχέση με πέρσι και από 9,5 δις ευρώ θα φτάσει στα 6,5 με 7δις («Ε» 14/8). Οι εισηγμένες στο ΧΑΑ κατασκευαστικές εταιρείες, η εμπροσθοφυλακή της ανάπτυξης, εμφανίζουν πλέον δραματική μείωση των οικονομικών τους αποτελεσμάτων. Η πτώση των πωλήσεών τους το β’ τρίμηνο του έτους ήταν 25% και των κερδών τους 33% («Ε» 10/7). Όλα αυτά συμβαίνουν όταν σύμφωνα με τα λόγια του αρμόδιου υπουργού Γ. Σουφλιά «αν η χώρα δεν μετατραπεί σε ένα απέραντο εργοτάξιο η ύφεση θα είναι σύντομα γεγονός».
Παράλληλα, η οικονομική κατάσταση δεκάδων άλλων εισηγμένων στο ΧΑΑ εταιρειών είναι σε «σημείο συναγερμού» και είναι άμεση πλέον η προοπτική της δημιουργίας μιας νέας γενιάς προβληματικών επιχειρήσεων. Το 2004 οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 25%, ενώ ενδεικτικό της υπερχρέωσης των επιχειρήσεων είναι και το γεγονός ότι ο συνολικός δανεισμός 94 εισηγμένων εταιρειών το 2004 ήταν μεγαλύτερος από τον κύκλο εργασιών τους, με αποτέλεσμα να είναι ήδη σε επιτήρηση από τις τράπεζες.
Όλα αυτά αντανακλώνται με την επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης του ΑΕΠ, αφού μπορεί στο β τρίμηνο αυτού του χρόνου το ΑΕΠ να «έτρεξε» επίσημα με 3,5 %, αλλά ο αντίστοιχος ρυθμός για το β τρίμηνο του ΑΕΠ πέρσι ήταν 4,3%. Μάλιστα η πρόσφατη έκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ αμφισβητεί τεκμηριωμένα τους επίσημους ισχυρισμούς της κυβέρνησης και μιλά για ρυθμούς ανάπτυξης 2,9 % το 2005. Η επιβράδυνση αυτή, συνεπικουρούμενης της ακρίβειας και της αύξησης των τιμών του πετρελαίου του πετρελαίου είναι βέβαιο ότι το επόμενο διάστημα θα επιταχυνθεί αποκαλύπτοντας πιο καθαρά το σαθρό χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού. Άλλωστε ο καθρέπτης του, δηλαδή η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, διαρκώς επιδεινώνεται παρά τα 8 και πλέον χρόνια συνεχούς ανάπτυξης του ΑΕΠ και τεράστιας κερδοφορίας. Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι αυτού του είδους η ανάπτυξη και οι απλόχερες παροχές της κυβέρνησης στους καπιταλιστές, που αποτελούν το «θεμέλιο λίθο» της – παροχές που φέρουν τον εκλεπτυσμένο όρο «κίνητρα» – δεν έχουν κανένα αντίκρισμα στην βελτίωση της θέσης και της παραγωγικής ισχύος του ελληνικού καπιταλισμού.
Πιο αναλυτικά, την περίοδο από τον Απρίλιο του 2004 έως τον Απρίλιο του 2005 η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας υπέστη καθίζηση, μειούμενη κατά 4,2 %, γυρνώντας δηλαδή στα επίπεδα του 1999, με βασικές αιτίες την ακρίβεια και το χαμηλό επίπεδο επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα («Ε» 12/6). Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 4% το δεύτερο τρίμηνο αυτού του έτους για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, ενώ η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε κατά 3,2% τον Απρίλιο, με πτωτικό κατά 5,5 και τον προηγούμενο μήνα (ίδια πηγή). Το μόνο σημείο στο οποίο είναι ανταγωνιστικοί οι Έλληνες καπιταλιστές είναι το εργατικό κόστος, δηλαδή η εξαθλίωση του εργατικού τους δυναμικού, με 7,17 ευρώ ανά ώρα και εργαζόμενο, με το μέσο όρο στην Ε.Ε των 15 να βρίσκεται στα 23,05 ευρώ («Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα» – Κ. Κάππος – εκδ. «Αλήθεια»).
Το φάσμα της ύφεσης της ελληνικής οικονομίας λοιπόν διαγράφεται βέβαιο και όσο έρχεται κοντύτερα, τόσο περισσότερο οι αστοί θα ζητούν από τους εργαζόμενους να πληρώσουν ακριβά για την κρίση του συστήματος. Η αποθράσυνση των μεγάλων αφεντικών, όπως έδειξαν οι πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου του ΕΒΕΑ και του προέδρου των βιομηχάνων της Β. Ελλάδας για την ανάγκη κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων και του βασικού μισθού και δημιουργίας βιομηχανικής ζώνης φθηνού εργατικού κόστους, δεν πρόκειται να σταματήσει, παρά μόνο με τη μαζική και οργανωμένη δράση της εργατικής τάξης.
Για τους εργαζόμενους η παρούσα ανάπτυξη δεν είχε, ούτε έχει τίποτα το προοδευτικό, αφού συνοδεύεται από μείωση των εισοδημάτων τους, την αύξηση της ανεργίας και την επιδείνωση των όρων εργασίας. Έτσι φθάνοντας στο τέλος αυτής της «ανάπτυξης», είναι η ανάπτυξη των δικών τους αγώνων που θα βάλει τις βάσεις για μια άλλη, ριζικά διαφορετική οικονομική ανάπτυξη, από την οποία θα ωφελείται πραγματικά το κοινωνικό σύνολο. Μια τέτοια ανάπτυξη μπορεί να υπάρξει μόνο στα πλαίσια μιας σοσιαλιστικά σχεδιασμένης οικονομίας και ενός κράτους που θα διοικούν δημοκρατικά οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Αυτή είναι η μόνη αληθινά βιώσιμη και ρεαλιστική εναλλακτική λύση για την κρίση της ελληνικής οικονομίας και για αυτή πρέπει να παλεύουν οι πρωτοπόροι αγωνιστές του εργατικού κινήματος και της νεολαίας σήμερα.
