Η ραγδαία εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης μέσω της πλατφόρμας Airbnb έχει οδηγήσει σε δραματική αύξηση στις τιμές των ενοικίων. Παλιότερα, αυτό αφορούσε κυρίως τουριστικούς προορισμούς, ωστόσο, με την αύξηση της τουριστικής κίνησης τα τελευταία χρόνια και με τη θέσπιση της «χρυσής βίζας» από την κυβέρνηση (παροχή άδειας παραμονής με αγορές ακινήτων αξίας 250.000 ευρώ), το Airbnb άρχισε να εξαπλώνεται και στις φτωχογειτονιές, αυξάνοντας τις τιμές των ενοικίων.
Η εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης, τα τελευταία χρόνια, κάνει σχεδόν αδύνατο σε φοιτητές, ωρομίσθιους καθηγητές και αγροτικούς γιατρούς να βρουν να νοικιάσουν σπίτι στα νησιά. Από το 2017, όμως, το Airbnb εξαπλώνεται ραγδαία στις γειτονιές της Αθήνας και άλλων μεγάλων πόλεων και δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα στέγασης για τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα. Ενδεικτικά, σε σχέση με το 2017, τα ενοίκια καταγράφουν αύξηση 34% στα Εξάρχεια και συνολικά 20% στην Αθήνα. Πλέον, όχι μόνο είναι εξαιρετικά δύσκολο να νοικιάσει κανείς σπίτι, αλλά και οι ιδιοκτήτες πολλές φορές «ξεσπιτώνουν» τους ενοίκους, για να βάλουν τα σπίτια τους σε βραχυχρόνια μίσθωση.
Οι αστοί αναλυτές, βέβαια, είναι περιχαρείς για το «κύμα επενδύσεων». Τονίζουν πόσο ωφέλιμο είναι το Airbnb για τον μικροϊδιοκτήτη, που μπορεί πλέον να τονώσει τα εισοδήματα του. Είναι αλήθεια ότι πολλοί μικροϊδιοκτήτες έχουν βάλει τα ακίνητά τους σε βραχυχρόνια μίσθωση, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος αυτών των μισθώσεων (53%, σύμφωνα με την «Καθημερινή») γίνεται από μεγαλο-κερδοσκόπους, που αγοράζουν μαζικά ακίνητα και τα βάζουν στην πλατφόρμα.
Ο παράδεισος των κερδοσκόπων είναι ένας πραγματικός εφιάλτης για τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα. Η δραματική αύξηση των ενοικίων, η μειωμένη διαθεσιμότητα (λόγω Airbnb) και οι επερχόμενοι πλειστηριασμοί φέρνουν πιο κοντά το ενδεχόμενο να μείνουν στο δρόμο χιλιάδες άνθρωποι με τις οικογένειες τους. Ήδη, η Ελλάδα έχει, σύμφωνα με την Feantsa (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εθνικών Οργανισμών για την έλλειψη στέγης), 40.000 αστέγους και η Αθήνα είναι η 13η πόλη σε αριθμό αστέγων στον κόσμο. Παράλληλα, παρά τα χαμηλά, μέχρι πρότινος, ενοίκια, το 95% των χαμηλόμισθων πληρώνει πάνω από 40% του εισοδήματος για έξοδα στέγασης και το 27,7% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες «συνωστισμού». Κι αυτά τα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν τους χιλιάδες πρόσφυγες, που ζουν σε πρόχειρα καταλύματα και σκηνές σε νησιά και κέντρα «φιλοξενίας».
Το δικαίωμα στη στέγη είναι μια διεκδίκηση που το εργατικό κίνημα πρέπει να «χαράξει στη σημαία του». Καμιά εμπιστοσύνη δεν πρέπει να υπάρχει στην παρούσα κυβέρνηση, που με τις πολιτικές της έχει γιγαντώσει το πρόβλημα. Το επίδομα ενοικίου αποτελεί μια «ασπιρίνη» για το μεγάλο αυτό θέμα, καθώς δεν καλύπτει τα μεγάλα κόστη και μακροπρόθεσμα θα συμβάλει στην περαιτέρω άνοδο των ενοικίων, καθώς οι ένοικοι τάχα θα «μπορούν πλέον να πληρώσουν».
Χρειάζεται άμεσα να παλέψουμε για την απαγόρευση του Airbnb και για την επιβολή γενικού πλαφόν στα ενοίκια κατοικιών, ίσου με το 1/5 του κατώτατου μισθού. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να καταργηθεί ο ΕΝΦΙΑ και κάθε άλλη φορολογική επιβάρυνση σε, ενοικιαζόμενες ή μη, πρώτες κατοικίες κάτω των 100 τετραγωνικών μέτρων και να αντικατασταθεί από ένα φόρο για τη μεγάλη ακίνητη περιουσία και τις εξοχικές κατοικίες. Να δοθεί πλήρης επιδότηση του ενοικίου για τους ανέργους. Να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα ανέγερσης νέων, σύγχρονων φοιτητικών εστιών, με σκοπό την πλήρη κάλυψη των αναγκών και, πάνω απ’ όλα, να σχεδιαστεί, να χρηματοδοτηθεί και να ξεκινήσει άμεσα ένα πρόγραμμα ανέγερσης σύγχρονων και υγιεινών κατοικιών για την πλήρη κάλυψη των αναγκών των εργατικών οικογενειών. Για να καλυφθούν άμεσα οι ανάγκες στέγασης των υπαρχόντων αστέγων, των απόρων και των προσφύγων, θα πρέπει να διεκδικήσουμε την άμεση απαλλοτρίωση των κλειστών ξενοδοχείων και των χρόνια ακατοίκητων μεγάλων κτιρίων και πολυκατοικιών.
Ηλίας Κυρούσης
