Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του σε μια πολύ μαζική Μπολιβαριανή διαδήλωση για την Πρωτομαγιά, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο ανακοίνωσε τη σύγκληση Εθνικής Συντακτικής Συνέλευσης, την οποία περιέγραψε ως εργατική και κοινωνική συνέλευση. Η αντιδραστική αντιπολίτευση της Βενεζουέλας καταδίκασε άμεσα αυτήν την κίνηση ως μέρος του «καθεστωτικού πραξικοπήματος» και ζήτησε την κλιμάκωση των διαμαρτυριών.
Η ανακοίνωση του Μαδούρο έρχεται μετά από σχεδόν 30 ημέρες συνεχών βίαιων διαδηλώσεων από την αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα (υποστηριζόμενων από την Ουάσιγκτον), με σκοπό να ανατρέψουν την κυβέρνηση. Τα μέσα ενημέρωσης ανά τον κόσμο έχουν, για μια ακόμη φορά, διαστρεβλώσει την πραγματική κατάσταση στη Βενεζουέλα. Η εικόνα που παρουσιάζουν είναι αυτή ενός αυταρχικού καθεστώτος χωρίς υποστήριξη που χρησιμοποιεί την καταστολή ενάντια σε ειρηνικούς διαδηλωτές για να παραμείνει στην εξουσία. Η πραγματικότητα είναι πιο πολύπλοκη. Καταρχάς, οι διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης έχουν υπάρξει εξαιρετικά βίαιες, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πάνω από 30 άνθρωποι.
Δεύτερον, αφού οι αντιπολιτευόμενοι διαδηλωτές λεηλάτησαν και επιχείρησαν να βάλουν φωτιά στο Ανώτατο Δικαστήριο, η κυβέρνηση χρησιμοποίησε την Εθνική Φρουρά για να τους αποτρέψει από το να προχωρήσουν προς τα κτίρια του Ανώτατου Δικαστηρίου και το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο. Αυτό οδήγησε σε εξαιρετικά βίαιες συγκρούσεις με μικρές ομάδες νεαρών υποστηρικτών της αντιπολίτευσης.
Τρίτον, παρότι η δημοτικότητα της κυβέρνησης είναι σε κάμψη, υπάρχει ακόμα ένας σκληρός πυρήνας εργαζομένων και φτωχών ανθρώπων που υποστηρίζουν την Μπολιβαριανή Επανάσταση και κατέβηκαν μαζικά στο δρόμο στις 19 Απριλίου και την Πρωτομαγιά ενάντια στις προσπάθειες της αντιπολίτευσης να ανατρέψει την κυβέρνηση. Τα καπιταλιστικά μέσα ενημέρωσης δεν μετέδωσαν τίποτα από αυτά.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για σύγκρουση μεταξύ διαφορετικών θεσμών του κράτους (την Εθνική Συνέλευση, όπου έχει την πλειοψηφία η αντιπολίτευση, ενάντια στην Μπολιβαριανή προεδρία) που αντανακλούν διαφορετικά ταξικά συμφέροντα. Η αντιπολίτευση, που βασίζεται κυρίως στα μεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώματα, θέλει να απομακρύνει την παρούσα κυβέρνηση και να πάρει την εξουσία, ενθαρρυμένη από την εκλογική της επιτυχία στις εκλογές για την Εθνική Συνέλευση το Δεκέμβριο του 2015. Η κυβέρνηση του Μαδούρο, που υποστηρίζεται κυρίως από την εργατική τάξη και τα φτωχά στρώματα, θέλει να παραμείνει στην εξουσία.
Όπως αποκαλύφθηκε τον τελευταίο μήνα, ο «τσαβισμός» μπορεί ακόμα να υπολογίζει σε έναν πυρήνα υποστήριξης που μπορεί να κινητοποιηθεί, ειδικά όταν έρχεται αντιμέτωπος με το μαστίγιο της αντεπανάστασης και της ξένης επέμβασης με τη μορφή εξαιρετικά προβοκατόρικων δηλώσεων και ενεργειών από το γενικό γραμματέα της Οργάνωσης Αμερικανικών Κρατών, Αλμάγκρο. Από την άλλη πλευρά, η αντιπολίτευση μπορεί να κινητοποιήσει μεγάλους αριθμούς ανθρώπων, αλλά δεν έχει καταφέρει πραγματικά να επεκταθεί έξω από τις παραδοσιακές περιοχές που την υποστηρίζουν και έχει αποτύχει να διασπάσει το στρατό, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες και τις δημόσιες εκκλήσεις για στρατιωτικό πραξικόπημα. Έτσι, η κατάσταση βρίσκεται σε αδιέξοδο.
Οι ευθύνες της Μπολιβαριανής ηγεσίας
Σε τι οφείλεται όμως για την πτώση της υποστήριξης στη Μπολιβαριανή κυβέρνηση; Η Βενεζουέλα βουλιάζει σε βαθιά οικονομική κρίση. Η απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου έχει αποκαλύψει όλες τις αντιθέσεις της οικονομίας της Βενεζουέλας. Από τότε που εισήχθησαν περιορισμοί στις τιμές και τις συναλλαγές με το εξωτερικό το 2003 (με σκοπό να αποφευχθούν η κερδοσκοπία και η φυγή κεφαλαίων), ο ιδιωτικός τομέας επαναστατεί εναντίον τους. Η άρχουσα τάξη έχει ξεκινήσει αποχή από τις επενδύσεις και έχει βρει πολλούς τρόπους για να παρακάμψει τους περιορισμούς στις συναλλαγές με το εξωτερικό, που τώρα έχουν μετατραπεί στο αντίθετό τους.
Τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος έχουν καταρρεύσει, περιορίζοντας τη δυνατότητα της κυβέρνησης να επιδοτεί τις εισαγωγές τροφίμων και οδηγώντας σε ελλείψεις, καθώς ο ιδιωτικός τομέας αρνείται να παράγει αγαθά που θα πωληθούν σε ελεγχόμενες τιμές. Εντωμεταξύ, η κυβέρνηση έχει θέσει ως προτεραιότητα τις αποπληρωμές ξένου χρέους, τις οποίες έχει εκπληρώσει στην ώρα τους. Για να διατηρήσει τις δημόσιες δαπάνες, η κυβέρνηση λειτουργεί με τεράστιο έλλειμμα προϋπολογισμού που αναλογεί στο 15% του ΑΕΠ, το οποίο χρηματοδοτεί μέσω της έκδοσης χρήματος. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων έχει οδηγήσει σε τεράστια υποτίμηση του νομίσματος στη μαύρη αγορά σε συνδυασμό με υπερπληθωρισμό και ελλείψεις βασικών αγαθών, ειδικά τροφίμων και φαρμάκων. Επιπλέον, τα τελευταία τρία χρόνια η κυβέρνηση του Μαδούρο, ενώ υπερασπίζεται τον εαυτό της στο πεδίο της πολιτικής, ταυτόχρονα κάνει όλων των ειδών τις παραχωρήσεις και ανοίγματα στους καπιταλιστές στο οικονομικό πεδίο.
Ωστόσο, οι αιτίες της πτώσης της υποστήριξης στην Μπολιβαριανή επανάσταση επεκτείνονται πολύ πιο μακριά από το καθαρά οικονομικό πεδίο. Η γραφειοκρατία, η διαφθορά και ο περιορισμός της συμμετοχής της βάσης είναι οι αιτίες που έχουν οδηγήσει στην απογοήτευση, το σκεπτικισμό, ακόμα και τον κυνισμό μεταξύ στρωμάτων που μέχρι πρόσφατα υπήρξαν υποστηρικτές του επαναστατικού κινήματος. Αν και είναι δύσκολο να εκτιμηθεί κάτι τέτοιο, ο πληθυσμός της Βενεζουέλας έχει πιθανότατα τριχοτομηθεί: ένα τρίτο ακόμα υποστηρίζει τη Μπολιβαριανή επανάσταση, ένα τρίτο υποστηρίζει τη δεξιά αντιπολίτευση και, τέλος, ένα τρίτο αντιτίθεται στην κυβέρνηση, αλλά είναι επίσης βαθιά καχύποπτο απέναντι στους ηγέτες της αντιπολίτευσης.
Είναι λύση η Συντακτική Συνέλευση;
Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο Μαδούρο ανακοίνωσε τη Συντακτική Συνέλευση. Η πρόταση αυτή είναι ένα άλμα στο άγνωστο. Οι μισοί από τους αντιπροσώπους της συνέλευσης (250) θα εκλεγούν σε κανονικές εδαφικές εκλογικές περιφέρειες και οι άλλοι μισοί θα εκλεγούν σε κλαδικές περιφέρειες (εργάτες, γυναίκες, νεολαίοι, άτομα με ειδικές ανάγκες, ιθαγενείς κλπ). Η Συντακτική Συνέλευση είναι πανίσχυρη, κάτι που σημαίνει ότι ξεπερνάει όλες τις εξουσίες του κράτους και αυτές θα πρέπει να ανανεωθούν (μέσω εκλογών στην περίπτωση της Εθνικής Συνέλευσης και του προέδρου) όταν η Συνέλευση τελειώσει τις εργασίες της.
Πρέπει να προειδοποιήσουμε ότι, στην πραγματικότητα, δεν είναι πολύ πιθανό η πρόταση αυτή να βελτιώσει πραγματικά τις συνθήκες για τη Μπολιβαριανή επανάσταση. Πολλοί είναι σκεπτικοί απέναντι στην ικανότητα της παρούσας κυβέρνησης να δεσμευτεί για πραγματική συμμετοχή της βάσης. Επίσης, δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι αυτή η ανακοίνωση σηματοδοτεί μια στροφή στα αριστερά στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. Σε αυτές τις συνθήκες, η ανακοίνωση του Μαδούρο θα δώσει απλά περισσότερα επιχειρήματα στην αντιπολίτευση χωρίς να αντιμετωπίζει κανένα από τα πραγματικά προβλήματα (την παροχή τροφής και φαρμάκων και τη διαφθορά) που έχουν μειώσει την υποστήριξη στο Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSUV).
Όπως ήταν αναμενόμενο, η αντιπολίτευση αποκήρυξε την κίνηση ως πραξικόπημα και κάλεσε τους υποστηρικτές της να κλιμακώσουν τις διαμαρτυρίες. Αμέσως συμμορίες της αντιπολίτευσης τοποθέτησαν τα θανατηφόρα «guayas», ατσάλινα σύρματα που διασχίζουν τους δρόμους σε ύψος 1 μέτρου με σκοπό να σκοτώσουν οδηγούς μοτοσυκλέτας! Ξέρουν πολύ καλά ότι δεν είναι εγγυημένο πως θα κερδίσουν την πλειοψηφία με το προτεινόμενο εκλογικό σύστημα. Ο στόχος τους είναι να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Μαδούρο όσο πιο γρήγορα γίνεται, με όποια μέσα κι αν χρειαστεί.
Η αντιπολίτευση θα ηττηθεί όταν η επανάσταση ολοκληρωθεί
Αν η αντιπολίτευση ανέτρεπε την κυβέρνηση, αυτό θα ήταν μία σκέτη καταστροφή για την εργατική τάξη και τα φτωχά στρώματα. Το πρόγραμμά τους έχει ήδη αναλυθεί σε άρθρα αντιπολιτευτικών εφημερίδων: σκοπεύουν να ιδιωτικοποιήσουν κρατικές επιχειρήσεις, να μειώσουν το δημοσιονομικό έλλειμμα επιβάλλοντας τεράστιες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες (κυρίως στην εκπαίδευση και την υγεία), να απολύσουν εκατοντάδες χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους, να απελευθερώσουν τις τιμές, να αποκτήσουν ελεύθερη πρόσβαση στα δολάρια των πετρελαϊκών εσόδων, να καταργήσουν τα δικαιώματα των εργατών και των συνδικάτων (κυρίως την απαγόρευση των απολύσεων), κλπ. Ως αποκορύφωμα, θα ανάγκαζαν τους εργάτες και τις επαναστατημένες μάζες να πληρώσουν ακριβά που τόλμησαν να αμφισβητήσουν την εξουσία τους για τόσο μεγάλο διάστημα.
Ως Διεθνής Μαρξιστική Τάση (IMT) είμαστε αδιαπραγμάτευτα αντίθετοι σε αυτήν την επίθεση της καπιταλιστικής τάξης και του ιμπεριαλισμού. Δηλώνουμε όμως ανοιχτά ότι δεν υποστηρίζουμε τις πολιτικές τακτικές της κυβέρνησης του Μαδούρο. Δεν τις υποστηρίζουμε, γιατί αντί να λύσουν τα θεμελιώδη προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι και τα φτωχά στρώματα, τα επιδεινώνουν και αποτελούν τον πιο σίγουρο δρόμο για την ήττα του Μπολιβαριανού κινήματος (είτε μέσω εκλογών είτε μέσω βίαιης ανατροπής).
Οι κατακτήσεις της επανάστασης είναι ακόμα πολυάριθμες και ποικίλες, όπως για παράδειγμα η περίφημη «Mision Vivienda», το στεγαστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, που μόλις ολοκλήρωσε την παράδοση 1,6 εκατομμυρίων σπιτιών σε οικογένειες που τα έχουν ανάγκη. Ο μόνος τρόπος να το υπερασπίσουμε αυτό είναι η ολοκλήρωση της επανάστασης. Αυτό σημαίνει την απαλλοτρίωση της καπιταλιστικής τάξης (που πρωτοστατεί στην παρούσα προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης), το ξεθεμέλιωμα του καπιταλιστικού κράτους και την αντικατάστασή του από μια αυθεντική εργατική δημοκρατία.
Μόνο αυτά τα είδη μέτρων είναι ικανά να αυξήσουν ξανά την κοινωνική βάση υποστήριξης στο Μπολιβαριανό κίνημα. Πρέπει να αντιταχθούμε με όλες μας τις δυνάμεις στην επίθεση της αντίδρασης και του ιμπεριαλισμού με επαναστατικά μέσα, ενώ θα διεξάγουμε μια σοβαρή καμπάνια πολιτικής εξήγησης ανάμεσα στην επαναστατική πρωτοπορία σχετικά με τις αιτίες της κρίσης και το ποιος είναι ο μοναδικός τρόπος να προχωρήσουμε μπροστά: ο σοσιαλισμός!
Ροδάνθη Λυράκη
Πηγή ενημέρωσης: www.marxist.com
