Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της Ιταλίας στις 4 Δεκέμβρη, αποτέλεσε το δεύτερο μεγαλύτερο σοκ για την ευρωπαϊκή αστική τάξη μετά το σεισμό του Brexit. Είκοσι εκατομμύρια Ιταλοί ψήφισαν μαζικά «όχι» στο δημοψήφισμα που προκάλεσε η κυβέρνηση του Ρέντσι και οδήγησαν τον πρωθυπουργό σε παραίτηση.
Οι διαρκείς απειλές των Ιταλικών ΜΜΕ για «κατάρρευση των τραπεζών», «κατάρρευση του ευρώ», όπως συνέβη και στην περίπτωση του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα, είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων έχει μπουχτίσει από τις διαρκείς απειλές των ελίτ και του συστήματος που τις υπηρετεί.
Η εργατική τάξη και η νεολαία της Ιταλίας άδραξαν την ευκαιρία που τους δόθηκε για να εκφράσουν την γνώμη τους για την κυβέρνηση Ρέντσι και την πολιτική της. «Δεν πίστευα ότι μπορούσαν να με μισούν τόσο» εξομολογήθηκε ο Ρέντσι στους συνεργάτες του. Αυτή η φράση δείχνει με γλαφυρό τρόπο το αγεφύρωτο χάσμα που χωρίζει πλέον τις ελίτ από τις πραγματικές διαθέσεις που αναπτύσσονται στην κοινωνία τα τελευταία χρόνια.
Κάποιοι από τους ευφυέστερους αστούς αναλυτές αρχίζουν να καταλαβαίνουν την πραγματικότητα. Ο Βόλφγκανγκ Μινχάου σε κύριο άρθρο στους «Financial Times» περιέγραψε αυτό το χάσμα σε άρθρο με τον τίτλο «Η στιγμή της Μαρίας Αντουανέτας για τις ελίτ», στο οποίο έβγαλε το θλιβερό συμπέρασμα ότι «οι θεματοφύλακες του δυτικού καπιταλισμού, όπως οι Βουρβόνοι πριν από αυτούς, δεν διδάχθηκαν τίποτα».
Ταξική ψήφος
Η μαζική ψήφος του «όχι» είναι μέρος του μεγάλου αντισυστημικού ρεύματος που αναπτύσσεται παγκόσμια. Γεγονότα όπως το Brexit και η εκλογή του Τραμπ στην Αμερική, δείχνουν με ξεκάθαρο τρόπο την αγανάκτηση που συσσωρεύεται στα θεμέλια της κοινωνίας και ψάχνει απεγνωσμένα διέξοδο να εκφραστεί. Η ψήφος για το «όχι» ήταν μία ξεκάθαρα ταξική ψήφος. Η νεολαία, οι άνεργοι και οι φτωχοί ψήφισαν μαζικά «όχι». Το «όχι» επικράτησε στη νότια Ιταλία η οποία έχει πληγεί πιο σκληρά από την κρίση. Στη Σαρδηνία, η οποία μαστίζεται από την ανεργία, το 70% ψήφισε «όχι».
Σε όλες τις μεγάλες πόλεις το «όχι» επικράτησε με μεγάλη διαφορά: στην Νάπολη με 70%, στο Παλέρμο με 73%. Επικράτησε επίσης με μεγάλη διαφορά στη νεολαία, η οποία βιώνει με μεγαλύτερη ένταση τις συνέπειες της κρίσης, η ανεργία ανάμεσα στους νέους πλησιάζει τα επίπεδα της Ισπανίας και της Ελλάδας, κοντά στο 39%. Δεν προκαλεί έκπληξη λοιπόν ότι στους νέους μεταξύ 18-34 χρόνων το «όχι» επικράτησε με 81% ενώ το «ναι» επικράτησε στους ψηφοφόρους άνω των 55 ετών, αν και αυτό μόνο με 53%.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν ένα σκληρό πλήγμα για την ιταλική αστική τάξη, η οποία είχε ανάγκη τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, για να μπορέσει να οξύνει την επίθεσή της στην εργατική τάξη. Είναι επίσης ιδιαίτερα ανήσυχοι, γιατί ανοίγει μπροστά τους μία περίοδο πολιτικής και οικονομικής αστάθειας. Οι εκλογές έχουν οριστεί για το Φλεβάρη του 2018, όμως η ιταλική αστική τάξη έχει χρησιμοποιήσει όλα της τα πολιτικά χαρτιά και φαίνεται απίθανο να μπορέσει να σχηματίσει σταθερή κυβέρνηση ικανή να εφαρμόσει τις πολιτικές λιτότητας που έχει ανάγκη. Το «Κίνημα των 5 Αστέρων» του Γκρίλο κερδίζει σε δημοτικότητα και θα μπορούσε κάλλιστα να βγει πρώτο κόμμα. Ο Γκρίλο ζητάει επίμονα δημοψήφισμα για την έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ. Αν πραγματοποιηθεί ένα τέτοιο δημοψήφισμα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι ίδιες αιτίες, που οδήγησαν στη νίκη του «όχι» στο πρόσφατο δημοψήφισμα, θα οδηγήσουν την έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ, το οποίο βέβαια θα αποτελούσε ένα θανάσιμο πλήγμα για την Ευρωζώνη, καθώς η Ιταλία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της.
Η κρίση των τραπεζών
Ο νέος πρωθυπουργός Τζεντιλόνι καλείται να διαχειριστεί την κρίση του ιταλικού καπιταλισμού μέχρι τον Φεβρουάριο του 2018, όπου και θα προκηρυχτούν εκλογές. Μέχρι τότε όμως, η ιταλική αστική τάξη πρέπει να αντιμετωπίσει την γιγαντιαία κρίση του τραπεζικού της συστήματος. Τα κόκκινα δάνεια ανέρχονται στο αστρονομικό ποσό των 362 δις ευρώ και μεγάλες τράπεζες όπως η «Monte dei Paschi di Siena» και η «Banca Intesa» βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Οι πιέσεις πάνω στις ιταλικές τράπεζες θα οξυνθούν ακόμα περισσότερο καθώς, σύμφωνα με αστούς αναλυτές, το ιταλικό τραπεζικό σύστημα έχει ήδη μπει στο στόχαστρο επιθέσεων από κερδοσκοπικά funds, ως ο πιο αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης.
Η διάσωση των ιταλικών τραπεζών θα απαιτήσει μεγάλα ποσά που σύμφωνα με τις συντηρητικότερες εκτιμήσεις ξεκινούν από τα 40 δις ευρώ. Άμεσα χρειάζεται διάσωση η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας, η «Monte dei Paschi di Siena», η οποία θα χρειαστεί, απ’ ότι όλα δείχνουν, ένα κρατικό πακέτο διάσωσης. Στην περίπτωση αυτή όμως, σύμφωνα με την σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, η τράπεζα θα πρέπει να προχωρήσει σε κούρεμα καταθέσεων, κάτι που θα μπορούσε να ανοίξει τους «ασκούς του Αιόλου» για το τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας, με μαζική απόσυρση καταθέσεων.
Η οικονομική και πολιτική κρίση της Ιταλίας δεν είναι ένα ιταλικό φαινόμενο, αλλά ευρωπαϊκό και παγκόσμιο. Αντανακλά το συνολικό αδιέξοδο του καπιταλισμού, το βάθεμα της κρίσης του συστήματος και την τρομακτική οργή που συσσωρεύεται στις μάζες. Αυτή η οργή όμως, δεν έχει καταφέρει ακόμη να βρει πολιτική διέξοδο, λόγω της πρωτοφανούς χρεοκοπίας των παραδοσιακών οργανώσεων της εργατικής τάξης, των ηγεσιών των συνδικάτων, της σοσιαλδημοκρατίας και των κομμάτων της λεγόμενης «Αριστεράς». Προς το παρόν, αυτή την ανώριμη οργή την καρπώνονται εκλογικά λαϊκιστές του τύπου Τραμπ και Λεπέν που ποζάρουν σαν αντισυστημικοί ηγέτες. Όταν όμως με τη σειρά τους αποτύχουν δραματικά να λύσουν οποιοδήποτε από τα πιεστικά προβλήματα των μαζών, θα προετοιμάσουν μία απότομη στροφή στ’ αριστερά. Τότε θα μπορούσαμε να δούμε την οικονομική κρίση να μετατρέπεται σε ανοιχτά επαναστατική κρίση.
Πηγή: www.marxist.com
