Οι βομβαρδισμοί του συριακού στρατού από τις ΗΠΑ και μιας ανθρωπιστικής νηοπομπής από της δυνάμεις του καθεστώτος Άσαντ, μόλις μια βδομάδα μετά την υπογραφή της συμφωνίας εκεχειρίας, σηματοδοτούν την κατάρρευση της τελευταίας.
Σύμφωνα με το αμερικανικό Πεντάγωνο, το συμβάν ήταν ένα «λάθος κατά τη διάρκεια ενός συνηθισμένου βομβαρδισμού της περιοχής». Τα γεγονότα όμως, δείχνουν το αντίθετο. Η συντριπτική πλειονότητα των βομβαρδισμών στη περιοχή της Ντέιρ Εζούρ δεν έχουν στόχο στρατιωτικές θέσεις, αλλά αποστολές πετρελαίου και άλλους στόχους που έχουν σχέση με τον ανεφοδιασμό.
Στην πραγματικότητα, το χτύπημα ήταν ξεκάθαρα μια ενέργεια σχεδιασμένη για να σαμποτάρει τη συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ και τον οδικό χάρτη για τη λήξη του συριακού εμφυλίου. Αν δεν είχε συμβεί ο βομβαρδισμός, η επταήμερη κατάπαυση πυρός θα είχε οδηγήσει αυτόματα σε μια κοινή επιχείρηση των δύο δυνάμεων ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) και στις – πρόσφατα μετονομασμένες – προσκείμενες στην Αλ Κάιντα δυνάμεις της Τζαμπχάτ Φατάχ αλ-Σαμ (JFS) ή αλλιώς Τζαμπχάτ αλ-Νούσρα, όπως ήταν γνωστή μέχρι τον Ιούλιο. Όμως ήταν ξεκάθαρο πως το αμερικάνικο Πεντάγωνο δεν σκόπευε να επιτρέψει κάτι τέτοιο.
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας, η διάσπαση του αμερικάνικου κατεστημένου στο ζήτημα της Συρίας έχει γίνει έκδηλη. Ενώ ο Τζων Κέρι και το Υπουργείο Εξωτερικών διαπραγματεύονταν τη συμφωνία, την οποία υποστήριζε και ο διευθυντής της CIA, ο υπουργός Άμυνας, Κάρτερ και το Πεντάγωνο, ήταν φανερά αντίθετοι. Το Πεντάγωνο δεν δεσμεύτηκε στην πραγματοποίηση της δεύτερης φάσης της συμφωνίας. Όταν o αντιστράτηγος Τζέφρυ Χαρίγκιαν, διοικητής της κεντρικής διοίκησης της αμερικάνικης αεροπορίας, ερωτήθηκε από τους «New York Times» για τη διάθεσή του να εφαρμόσει την κοινή διοίκηση με τη Ρωσία με σκοπό της επίθεση στο ΙΚ και την JFS, απάντησε πως «θα ήταν πρόωρο να πούμε πως θα συμφωνήσουμε».
Μετά από δεκαετίες κατά τις οποίες η Ρωσία (και η Σοβιετική Ένωση πριν από αυτή) θεωρούταν από τις ΗΠΑ ως ο κύριος εχθρός, οι Αμερικάνοι στρατιωτικοί διοικητές είναι διστακτικοί στο να συνεργαστούν και να μοιραστούν πληροφορίες μαζί της. Επιπλέον, οι στρατιωτικοί ηγέτες, διακατεχόμενοι από την αλαζονεία της μεγαλύτερης στρατιωτικής δύναμης στον πλανήτη, δεν μπορούν να δεχτούν την ταπείνωση να συνεργαστούν ισότιμα με τους Ρώσους.
Στη διάρκεια της εβδομάδας που ακολούθησε την υπογραφή της συμφωνίας εκεχειρίας, εξελίχθηκε μια καμπάνια στα δυτικά ΜΜΕ, με στόχο να φανεί πόσο «αλλαγμένη» είναι η τέως Αλ-Νούσρα και νυν JFS. Θα ήθελαν να πειστούμε πως απομακρύνεται από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, επειδή έκοψε, τυπικά, τους δεσμούς της με την Αλ-Κάιντα. Αλλά η μετονομασία της Αλ-Νούσρα (η οποία αρχικά συγκροτήθηκε από αυτό που τώρα είναι γνωστό ως Ισλαμικό Κράτος) σε JFS ήταν απλά ένα επικοινωνιακό τέχνασμα με σκοπό να δικαιολογηθεί μια πιο άμεση επαφή με τη Δύση. Στην εκδήλωση ανακοίνωση της μετονομασίας, λίγους μήνες πριν, ο αρχηγός της οργάνωσης αυτής, ευχαρίστησε την ηγεσία της Αλ-Κάιντα, ένας εκπρόσωπος της οποίας καθόταν δίπλα του. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης επίσης, αρνήθηκε να διαχωριστεί ιδεολογικά και προγραμματικά από την Αλ-Κάιντα. Μετά την ανακοίνωση, ο υπαρχηγός της Αλ Κάιντα, Αϋμάν Ζαουάχρι, συνεχάρη την Αλ-Νούσρα για την απόφασή της.
Η JFS, μαζί με την Χαρακάτ Αχράρ αλ-Σάμ (Harakat Ahrar al-Sham), αποτελούν τον πυρήνα της, υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της, «μετριοπαθούς» αντιπολίτευσης στον Άσαντ. Συνεχίζοντας να υποστηρίζει αυτές τις οργανώσεις, η κυβέρνηση των ΗΠΑ προετοιμάζει το έδαφος για πολλές ακόμα καταστροφές στο μέλλον της Μέσης Ανατολής. Προς το παρόν, βλέπουν αυτές τις οργανώσεις ως τον καλύτερο τρόπο να περιορίσουν την επέκταση της ρώσικης και ιρανικής επιρροής στην περιοχή, κάτι που θα προτιμούσαν από τη ρωσοαμερικανική συμφωνία, η οποία δεν προσέφερε τίποτα στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.
Τουρκία και Ρωσία
Είναι ξεκάθαρο πως οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι η κατάσταση οδήγησε στην ενδυνάμωση του Ιράν, το οποίο οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να δεχτούν ως «de facto» σύμμαχο στον πόλεμο ενάντια στο ΙΚ. Προσπαθώντας να εξισορροπήσουν αυτή την εξέλιξη και να ικανοποιήσουν τους συμμάχους τους στις χώρες του Κόλπου, οι ΗΠΑ υποστήριξαν τις δυνάμεις των Κούρδων του YPG, κάτι το οποίο οδήγησε σε κρίση με τη στρατηγικό σύμμαχο και μέλος του ΝΑΤΟ, Τουρκία.
Τώρα, η Τουρκία, με την ευλογία του Πούτιν, εισέβαλλε στη Συρία, κινούμενη ενάντια στους Κούρδους, τους οποίους η τουρκική άρχουσα τάξη θεωρεί «υπαρξιακό κίνδυνο». Σύμφωνα με κάποια δημοσιεύματα, οι αμερικάνικες δυνάμεις που βρίσκονταν μαζί με τμήματα του κουρδικού στρατού χρειάστηκε να μπουν ανάμεσα στους δύο στρατούς ώστε να αποφευχθεί ανοικτή σύγκρουση μεταξύ τους. Τα παραπάνω είναι άλλη μια απόδειξη των τεράστιων αντιφάσεων στην πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Η Ρωσία αυτή τη στιγμή έχει την πρωτοβουλία στη Συρία και ο Πούτιν μπορεί να μεταβάλλει την ισορροπία δυνάμεων όπως επιθυμεί. Ξεπουλώντας το κουρδικό κίνημα ως αντάλλαγμα για μια συμφωνία με την Τουρκία, το Ιράν και η Ρωσία κατάφεραν να απομονώσουν τους Αμερικάνους, οι οποίοι δεν προτίθενται να συγκρουστούν μετωπικά με την Τουρκία, έναν Νατοϊκό σύμμαχο. Αυτό μπορεί να εξηγήσει τη θετική στάση της CIA ως προς τη συμφωνία – η οποία στο θέμα της Συρίας βρισκόταν πιο κοντά στην Τουρκία και τη Σαουδική Αραβία, απ’ ότι στο Πεντάγωνο.
Παρ’ όλα αυτά, η ρωσική επέμβαση έχει και αυτή τις δικές τις αντιφάσεις. Η Ρωσία βιώνει μια βαθειά οικονομική κρίση και η υπομονή του ρωσικού λαού με την επέμβαση στη Συρία δεν θα διαρκέσει για πάντα. Επιπλέον, ο ρώσικος στρατός – ακόμα και με τη βοήθεια του Άσαντ και του Ιράν – δεν έχει τη δυνατότητα να αναλάβει μία συγκροτημένη επιχείρηση για να ανακαταλάβει όλη τη Συρία. Η δύναμή της Ρωσίας στη Συρία πηγάζει εν μέρει από την στρατιωτική της δύναμη, αλλά ακόμα περισσότερο, από τους περιορισμούς που έχει σήμερα ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός.
Για τη Ρωσία, ο κύριος στόχος της επέμβασης στη Συρία, είναι τελικά να επιτευχθεί μια συμφωνία και πιθανώς, μια κοινή επιχείρηση με τις ΗΠΑ. Θέλει έτσι να καταστήσει τον εαυτό της ως ισότιμη ή σχεδόν ισότιμη, δύναμη στην περιοχή. Έχοντας διασφαλίσει το καθεστώς σε ζωτικές περιοχές, οι Ρώσοι δεν βιάζονται να ελέγξουν όλη τη Συρία. Μαζί με την άρχουσα κλίκα του Ιράν, ενδιαφέρονται, πιο πολύ απ’ οτιδήποτε άλλο, για μια συμφωνία που θα μοιράζει την εξουσία. Ακόμα και η θέση του Άσαντ δεν είναι «ιερή» και αδιαπραγμάτευτη γι’ αυτούς.
Ο Μπασάρ αλ Άσαντ όμως, επιθυμεί να αναστήσει το συριακό καθεστώς όπως ακριβώς προϋπήρχε του εμφυλίου και να πάρει πίσω τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους (αν όχι ολόκληρης) της Συρίας. Αυτό εξηγεί και την πολιορκία του Χαλεπιού από τις δυνάμεις του, ακόμα και με την αντίθεση των Ρώσων. Θα μπορούσε επίσης να ερμηνεύσει και τον βομβαρδισμό της ανθρωπιστικής νηοπομπής. Στο «φως» του αμερικανικού βομβαρδισμού και έχοντας την ανάγκη να επιβεβαιώσει τη θέση του, ο στρατός του Άσαντ, ίσως το είδε αυτό ως ευκαιρία για να αναγκάσει τη Ρωσία να διατηρήσει στρατιωτικές δυνάμεις στη Συρία. Η Μόσχα δεν έχει άλλη επιλογή πέρα από το να δεχτεί.
Σε τελική ανάλυση, το αδιέξοδο στη Συρία είναι μια αντανάκλαση του αδιεξόδου του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, το οποίο έχει φτάσει σε σημείο να μην έχει τίποτα να προσφέρει στους εργαζόμενους λαούς της περιοχής. Μόνο θέτοντας ένα τέλος σε αυτό το σύστημα που γεννά τέτοια βαρβαρότητα, μπορεί να δοθεί μια πραγματική λύση στο πρόβλημα.
Λέανδρος Παπαδόπουλος
πηγή ενημέρωσης: www.marxist.com
