Σκηνές πανηγυρισμών από τους αντιπροσώπους σχεδόν 200 χωρών είχαμε στις 13 Δεκεμβρίου στο στρατοκρατούμενο Παρίσι της «σοσιαλιστικής» στο τέλος της 21ης Συνόδου των Μερών (COP 21), δηλαδή της 21ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή το 2015. Οι παγκόσμιοι ηγέτες (για την ακρίβεια οι μαριονέτες των πραγματικών ηγετών του πλανήτη – των καπιταλιστών), δήλωσαν ενθουσιασμένοι ότι η συμφωνία του Παρισιού είναι ιστορικό ορόσημο στην πάλη ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
Για να κατανοήσουμε την αξία της συμφωνίας, πριν ακόμα προχωρήσουμε στο περιεχόμενό της, αρκεί να σημειώσουμε ότι κατά την διάρκεια της συνόδου, από 30 Νοεμβρίου έως 11 Δεκεμβρίου, γίνονταν στάχτη εκατομμύρια στρέμματα των τροπικών δασών της Ινδονησίας. Ο GeorgeMonbiot, ένας κορυφαίος συγγραφέας για θέματα περιβάλλοντος, έγραφε στην Αγγλική εφημερίδα Guardian στις 30 Οκτωβρίου 2015: «Τα δάση της Ινδονησίας έχουν κατακερματιστεί για δεκαετίες από τις κτηνοτροφικές εταιρείες και τις εταιρείες ξυλοποιίας. Ινδονησιακές και ξένες εταιρείες χαρτοποιίας, ξυλοποιίας και φοινικέλαιου κινούνται για να καταστρέψουν ότι έχει απομείνει από το δάσος. Ο ευκολότερος τρόπος να το κάνουν είναι να το κάψουν. Κάθε χρόνο, αυτό προκαλεί καταστροφές. Αλλά σε ένα έτος ακραίου ElNino όπως αυτό, έχουμε μια τέλεια συνταγή για περιβαλλοντική καταστροφή». Η παραγωγική αναρχία του καπιταλισμού, συνδυασμένη με την κλιματική υπερθέρμανση, κατέληξε σε ανεξέλεγκτη κόλαση. Ορισμένοι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι φωτιές των δασών της Ινδονησίας προκαλούν καθημερινά περισσότερες εκπομπές CO2 από αυτές ολόκληρης της οικονομίας των ΗΠΑ. Στο διάστημα τριών εβδομάδων, οι εκπομπές CO2 υπερέβησαν τις ετήσιες εκπομπές της Γερμανικής οικονομίας. Τα ανδρείκελα των βιομηχάνων που συγκεντρώθηκαν στη σύνοδο του Παρισιού όχι μόνο δεν έκαναν τίποτα για να σβήσουν τις φωτιές, αλλά δεν ασχολήθηκαν καθόλου με αυτή την απίστευτη οικολογική καταστροφή.
Η συμφωνία αφορά στην ρητορική υιοθέτηση του στόχου περιορισμού της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2οC με κατεύθυνση τον 1,5οC έως το 2100. Στόχος που σύμφωνα με πολλούς επιστήμονες αποτελεί το όριο πέρα από το οποίο η κλιματική υπερθέρμανση θα γίνει ανεξέλεγκτη και θανατηφόρα για τα περισσότερα αν όχι όλα τα φυτικά και ζωικά είδη του πλανήτη, αν και άλλοι επιστήμονες θέτουν πολύ πιο χαμηλά αυτό το όριο. Σήμερα, η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη προσεγγίζει τον 1οC σε σχέση με την μέση θερμοκρασία της γης του 20ου αιώνα. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι είμαστε πιο κοντά σε ένα από ότι φαντάζονται οι περισσότεροι.
Η φράση «ορυκτά καύσιμα» δεν υπάρχει στο 32 σελίδων κείμενο της συμφωνίας, όταν σύμφωνα με την 5η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (ΙΡCC) απαιτείται πάνω από το 66% των γνωστών και οικονομικά εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων να παραμείνουν στο έδαφος.
Η συμφωνία δεν έχει απολύτως κανέναν νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα. Αποκαλυπτικός είναι ο όρος της συμφωνίας «Ηθελημένη Εθνικά Καθορισμένη Συνεισφορά» («IntendedNationallyDeterminedContribution»), oοποίος σε συνδυασμό με τα ποικίλα όρια αναφοράς που χρησιμοποιεί κάθε κράτος για τον προσδιορισμό των στόχων του και με την παντελή έλλειψη πρόβλεψης μηχανισμού ελέγχων και κυρώσεων και φυσικά εν αναμονή της κύρωσής της, οδηγεί στο τελικό αποτέλεσμα μιας απλής δήλωσης καλών προθέσεων – που τέτοιες προθέσεις δεν μπορούν στην πραγματικότητα να υπάρχουν από τα πιστά σκυλιά των βιομηχάνων– η οποία δεν έχει απολύτως καμία πρακτική αξία και επιπρόσθετα ρίχνει στάχτη στα μάτια των αφελών ρεφορμιστών οικολόγων, φιλειρηνιστών, δημοκρατών κλπ.
Φυσικά, στη συμφωνία δεν γίνεται κανένας λόγος για το τεράστιο σύμπλεγμα των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, αυτοκινητοβιομηχανιών και εξοπλιστικών εταιρειών. Οι βιομηχανίες αυτές μπορούν να συνεχίσουν χωρίς εμπόδια την καταστροφή του πλανήτη. Επιπλέον, λίγες ώρες μόνο μετά την επίτευξη της συμφωνίας, τα διοικητικά στελέχη των μεγάλων εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ δήλωναν ότι δεν πρόκειται να υπάρξει καμία αλλαγή στα σχέδιά τους ως αποτέλεσμα των αποφάσεων της COP 21.
Σε τελική ανάλυση είναι οι νόμοι και η λογική του καπιταλιστικού συστήματος, δηλαδή ο ανταγωνισμός και το κυνήγι του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους με οποιοδήποτε τίμημα σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, των ζώων (και των ανθρώπων που υπερισχύουν για όσο διάστημα παραμένουμε φυλακισμένοι στα όρια της ιδιωτικής ιδιοκτησίας της γης και της βιομηχανίας και του έθνους κράτους. Μέσα στα δεσμά και τον ζουρλομανδύα του καπιταλιστικού συστήματος οι όποιες διεθνείς συμφωνίες παραμένουν στην καλύτερη περίπτωση ασταθείς και αβέβαιες. Στην χειρότερη, αυτές αποτελούν επικίνδυνες ουτοπίες και αυταπάτες
Το ανώφελο, και ακόμη η υποκρισία και η κοροϊδία αυτής όπως και των προηγούμενων διασκέψεων, φέρνει στο φως τα όρια της ρεφορμιστικής οικολογίας. Είναι επιτακτική ανάγκη η εμφάνιση μιας νέας, επαναστατικής οικολογίας, γιατί η διάσωση του πλανήτη μας προϋποθέτει έναν επαναστατικό αγώνα, έναν αγώνα για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Στη βάση του προβλήματος υπάρχει το ανυπέρβλητο εμπόδιο του εθνικού κράτους, το οποίο στα πλαίσια του καπιταλισμού υπάρχει για να υπερασπίζεται τα κέρδη και τα συμφέροντα της εθνικής αστικής τάξης μέσα στην παγκόσμια αρένα. Όπως έλεγε ο Ένγκελς, το κράτος είναι σε τελική ανάλυση ένοπλα σώματα ανθρώπων στην υπηρεσία της άρχουσας τάξης: τον στρατό και την αστυνομία. Εάν δεν συντριβούν αυτά, τότε ακόμα και τα πιο ενθουσιώδη και επαναστατικά λόγια για τον σοσιαλισμό είναι ψέματα.
Ας δούμε όμως την κατάληξη μιας από τις πιο σημαντικές διεθνείς συμφωνίες, της Συνθήκης για την Μη Διάδοση των Πυρηνικών όπλων, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1970 και υπογράφηκε από 191 κράτη. Η Συνθήκη αναγνωρίζει πέντε κράτη ως κράτη με πυρηνικά όπλα: ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Κίνα. Τέσσερα κράτη ποτέ δεν προσχώρησαν στην Συνθήκη: Ινδία, Πακιστάν, Ισραήλ, Νότιο Σουδάν. Η Βόρεια Κορέα ανακοίνωσε την αποχώρησή της από την Συνθήκη το 2003. Η Ινδία, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα έκαναν δημόσια δοκιμές και δήλωσαν ότι έχουν πυρηνικά όπλα, ενώ το Ισραήλ έχει και αυτό πυρηνικά όπλα αλλά δεν το έχει ποτέ δηλώσει δημόσια. Η Συνθήκη υποχρεώνει τα κράτη με πυρηνικά όπλα να μην τα μεταφέρουν σε άλλα κράτη, ούτε να βοηθήσουν με κανέναν τρόπο ή να παρακινήσουν κράτη που δεν κατέχουν πυρηνικά όπλα να τα αποκτήσουν. Η ίδια Συνθήκη υποχρεώνει τα κράτη που δεν έχουν πυρηνικά όπλα να μην δεχτούν στο έδαφός τους και να μην κατασκευάσουν ή αποκτήσουν πυρηνικά όπλα. Υπάρχουν περίπου 200 πυρηνικές βόμβες Β-61 των ΗΠΑ έτοιμες για εκτόξευση σε στρατιωτικές βάσεις στην Γερμανία, Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία και Τουρκία. Αυτές οι «πολιτισμένες» χώρες της καπιταλιστικής Δύσης παραβιάζουν κατάφωρα την συγκεκριμένη Συνθήκη. Οι συγκεκριμένες βόμβες πρόκειται να αντικατασταθούν από τις πυρηνικές βόμβες Β-61-12. Οι Β-61-12 είναι καινούργιες πυρηνικές βόμβες, οι οποίες εκτοξευόμενες 100 περίπου χιλιόμετρα από τον στόχο, είναι σχεδιασμένες ώστε να «αποκεφαλίσουν» τον εχθρό με το πρώτο πυρηνικό χτύπημα. Το 2013 και 2014 πραγματοποιήθηκε στις δύο βάσεις του Aviano και του Ghedi-Torre της Ιταλίας η άσκηση πυρηνικού πολέμου του ΝΑΤΟ SteadfastNoon με την συμμετοχή και βομβαρδιστικών F-16 της Πολωνίας, η οποία προσφέρθηκε να φιλοξενήσει τις νέες πυρηνικές βόμβες. Υπολογίζεται ότι η καταστροφική ισχύς των Β-61-12 ισούται με 300 βόμβες της Χιροσίμα. Ένα άλλο ανδρείκελο, των Ρώσων καπιταλιστών αυτή την φορά, ο πρόεδρος της Ρωσίας, προειδοποιεί εμμέσως πλην σαφώς τις χώρες του ΝΑΤΟ ότι οι πύραυλοι Kalibr που μπορούν να διασχίσουν 3.000 χιλιόμετρα σε χαμηλό ύψος επιταχύνοντας στην τελική φάση τρεις φορές περισσότερο από την ταχύτητα του ήχου, και οι οποίοι εκτοξεύθηκαν από ένα Ρωσικό υποβρύχιο στην Μεσόγειο ενάντια σε στόχους του Ισλαμικού Κράτους στην Συρία, μπορούν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές.
Στις 22 Δεκεμβρίου το αρχείο της κυβέρνησης των ΗΠΑ – NationalArchivesandRecordsAdministration (NARA) – δημοσίευσε έναν φάκελο 800 σελίδων, μέχρι τότε topsecret, με μια λίστα χιλιάδων στόχων στην Σοβιετική Ένωση, την ανατολική Ευρώπη και την Κίνα που οι ΗΠΑ ετοιμάζονταν να καταστρέψουν με πυρηνικά όπλα κατά την διάρκεια του ψυχρού πολέμου. Το 1959, το έτος στο οποίο αναφέρεται η «targetlist» του φακέλου, oι HΠΑ είχαν πάνω από 12.000 πυρηνικές κεφαλές με ισχύ 20.000 μεγατόνων, που ισοδυναμούσαν με ενάμιση εκατομμύριο βόμβες της Χιροσίμα, ενώ η Σοβιετική Ένωση είχε περίπου χίλιες και η Κίνα δεν είχε ακόμα πυρηνικά όπλα. Καθώς οι ΗΠΑ ήταν ανώτερες και σε φορείς (βομβαρδιστικά και πύραυλοι), το Πεντάγωνο θεωρούσε πραγματοποιήσιμη μια πυρηνική επίθεση. Το σχέδιο προέβλεπε την καταστροφή 1.100 αεροδρομίων και 1.200 πόλεων. Η Μόσχα θα καταστρεφόταν με 180 πυρηνικές βόμβες, το Λένινγκραντ με 145 και το Πεκίνο με 23. Πολλές κατοικημένες περιοχές θα καταστρέφονταν από πυρηνικές εκρήξεις στο έδαφος για να αυξηθεί η ραδιενεργή ισχύς. Μεταξύ αυτών το ανατολικό Βερολίνο. Το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε επειδή η Σοβιετική Ένωση, η οποία πραγματοποίησε την πρώτη πυρηνική δοκιμή της το 1949, όταν οι ΗΠΑ είχαν ήδη συσσωρεύσει από το 1945 περίπου 230 βόμβες, απόκτησε γρήγορα την ικανότητα να χτυπήσει τις ΗΠΑ. Γιατί η NARA αποφάσισε να δημοσιεύσει σήμερα την πιο εκτενή και λεπτομερή λίστα πυρηνικών στόχων που έχει ποτέ αποχαρακτηριστεί;
Η επιλογή δεν είναι τυχαία, μια και ο διευθυντής της NARA διορίζεται από τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Η δημοσίευση της «targetlist» είναι μια σαφής προειδοποίηση προς την Ρωσία και την Κίνα, τις ιμπεριαλιστικές χώρες-αντιπάλους των ΗΠΑ, για το πόσο αδίστακτη είναι η ισχυρότερη ιμπεριαλιστική χώρα του κόσμου. Και όχι μόνο αυτό. Η Ρωσία και η Κίνα προειδοποιούνται συγχρόνως μέσω της σημερινής πυρηνικής ισχύος των ΗΠΑ. Οι τελευταίες ενέκριναν ένα σχέδιο ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων για την ενίσχυση των πυρηνικών τους δυνάμεων με 12 ακόμα επιθετικά υποβρύχια, οπλισμένα με 200 πυρηνικές κεφαλές το καθένα, και με 100 νέα στρατηγικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα, οπλισμένα με πάνω από 20 πυρηνικές κεφαλές το καθένα. Και ενώ πρόκειται να αναπτύξουν σε διάφορες χώρες του ΝΑΤΟ τις νέες βόμβες Β-61-12 για το πρώτο πυρηνικό χτύπημα, οι ΗΠΑ προωθούν την αντιπυραυλική ασπίδα στην Ευρώπη. Στις 12 Δεκεμβρίου ενεργοποιήθηκε στην βάση Deveselu στην Ρουμανία η πρώτη συστοιχία επίγειων πυραύλων της αντιπυραυλικής «άμυνας» του ΝΑΤΟ, και θα ακολουθήσει μία ανάλογη στην Πολωνία, αποτελούμενη από 24 πυραύλους Aegis, ενώ τέσσερα πολεμικά πλοία των ΗΠΑ που βρίσκονται στην Μεσόγειο και την Μαύρη Θάλασσα έχουν ήδη εγκατεστημένους τέτοιους πυραύλους.
Η Ρωσία δήλωσε στις 25 Δεκεμβρίου ότι αυτές οι συστοιχίες, οι οποίες είναι σε θέση να εκτοξεύσουν πυρηνικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς Tomahawk, αποτελούν σαφή παραβίαση της συνθήκης Inf (Intermediate-RangeNuclearForcesTreaty), η οποία απαγορεύει την ανάπτυξη στην Ευρώπη πυρηνικών πυραύλων εδάφους μεσαίου βεληνεκούς. Η Ρωσία ανακοινώνει αντίμετρα, μεταξύ των οποίων νέους διηπειρωτικούς πυραύλους μετακινούμενους σε οχήματα και τρένα σε συνεχή κίνηση ώστε να αποφύγουν ένα πρώτο πυρηνικό χτύπημα. Και, για να χτυπήσει στόχους του Ισλαμικού Κράτους στην Συρία, χρησιμοποιεί στρατηγικά βομβαρδιστικά τα οποία εκπαιδεύονται έτσι και για πιθανή πυρηνική επίθεση.
Τα μέσα μαζικής πλύσης εγκεφάλου των καπιταλιστών δεν ασχολήθηκαν φυσικά με αυτά τα «ασήμαντα ζητήματα».
Το γεγονός ότι αυτοί που κυβερνούν πραγματικά είναι οι καπιταλιστές και όχι οι κυβερνήσεις, πολύ περισσότερο τα κοινοβούλια, φάνηκε καθαρά στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ ενώ ανέβηκε στην κυβέρνηση με ένα πρόγραμμα ενάντια στην λιτότητα, κατέληξε να εφαρμόζει μεγαλύτερη λιτότητα από τους δεξιούς και σοσιαλδημοκράτεςπροκατόχους του.
Ακριβώς όπως η εξωτερική πολιτική είναι επέκταση της εσωτερικής, το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της οικολογικής πολιτικής. Πώς μπορούμε να περιμένουμε από τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις να εφαρμόσουν πολιτικές οι οποίες θα προστατέψουν τον πλανήτη, όταν οι ίδιες αυτές κυβερνήσεις εφαρμόζουν παντού προγράμματα λιτότητας, καταστρέφοντας εκατομμύρια εργάτες, νέους και τους πιο αδύναμους;
Και τελικά πρόκειται για το οικονομικό ζήτημα. Η μείωση της ρύπανσης σημαίνει είτε μείωση της παραγωγής είτε επένδυση σε πράσινες τεχνολογίες προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου: για τις μεγάλες εταιρείες αυτό σημαίνει λιγότερα κέρδη. Σε μια περίοδο κρίσης του καπιταλισμούιδιαίτερα, κανένας καπιταλιστής δεν θα έκανε ποτέ μια τέτοια επιλογή. Υπάρχει ανάγκη για εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για επενδύσεις στην ανανεώσιμη ενέργεια και στις πράσινες τεχνολογίες προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να πιαστούν οι στόχοι που συμφωνήθηκαν. Τα χρήματα αυτά σίγουρα υπάρχουν. Σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας, οι επιδοτήσεις στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων ανέρχονται συνολικά στο ποσό των εξακοσίων περίπου δισεκατομμυρίων δολαρίων. Κάθε χρόνο δαπανώνται σε όλο τον κόσμο ένα τρισεκατομμύριο εξακόσια δισεκατομμύρια δολάρια για όπλα και στρατιωτικούς εξοπλισμούς για ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Οι πιο διορατικοί αστοί αναλυτές έχουν ήδη καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μία ακόμα παγκόσμια οικονομική πτώση διαφαίνεται στον ορίζοντα, η οποία θα βυθίσει την παγκόσμια οικονομία στην ύφεση και την κρίση. Ήδη βλέπουμε το πώς τα κερδισμένα με αίμα εργατικά δικαιώματα του παρελθόντος ροκανίζονται από τις ατέλειωτες επιθέσεις και την λιτότητα που επιβάλλουν οι άρχουσες τάξεις προκειμένου να διασφαλίσουν τας κέρδη τους. Παρόμοια, οι επίσης κερδισμένοι με αίμα περιβαλλοντικοί κανονισμοί και νόμοι θα είναι οι πρώτοι που θα χτυπηθούν – μαζί με ότι απομένει από τα εργατικά δικαιώματα – καθώς οι καπιταλιστές θα επιδιώξουν να ανακτήσουν τα κέρδη που έχουν χάσει ως αποτέλεσμα αυτών των νόμων.
Η ζωτική υπεράσπιση του φυσικού περιβάλλοντος είναι άμεση υπόθεση ζωής ή θανάτου και δεν μπορεί να την εμπιστευόμαστε στα συμφέροντα των βιομηχανιών και στις καπιταλιστικές κυβερνήσεις οι οποίες σε τελική ανάλυση αυτά ακριβώς τα συμφέροντα υπερασπίζονται. Δεν μπορείς να σχεδιάσεις αυτό που δεν ελέγχεις. Και δεν μπορείς να ελέγξεις αυτό που δεν είναι δικό σου. Για όσο διάστημα οι βιομηχανίες παραμένουν ιδιωτικές, είναι αυτές που θα ελέγχουν τις κυβερνήσεις και όχι το αντίστροφο. Μόνο με την κρατικοποίηση της γης, της βιομηχανίας και των βασικών μοχλών της οικονομίας σε ένα εργατικό σοσιαλιστικό κράτος θα μπορέσουν οι εργαζόμενοι να αποφασίζουν οι ίδιοι. Μόνο τότε θα γίνει δυνατό να εφαρμοστεί ένα δημοκρατικό σοσιαλιστικό σχέδιο παραγωγής όχι για το κέρδος, αλλά για τις ανάγκες των απλών ανθρώπων και ταυτόχρονα για την σωτηρία του πλανήτη.
Μέσα από όλους αυτούς τους πανηγυρισμούς του Παρισιού, εμείς ως Μαρξιστές είμαστε υποχρεωμένοι να πούμε μια ενοχλητική αλήθεια: ο μοναδικός τρόπος για να εξασφαλιστεί η υγεία και η προστασία του πλανήτη μας είναι να ανατρέψουμε το παρασιτικό καπιταλιστικό σύστημα που καταστρέφει την ζωή πάνω σε αυτόν.
