Ιστορία ξεπουλήματος “με τη βούλα” στις πολυεθνικές!
Στα τέλη του 2003, επί της δεύτερης συνεχόμενης θητείας του Κώστα Σημίτη, η κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., με αμεσότερα εμπλεκομένους τους Άκη Τσοχατζόπουλο (υπουργό Ανάπτυξης), Χρήστο Πάχτα (υφυπουργό Οικονομικών) και Νίκο Χριστοδουλάκη (υπουργό Οικονομικών), μεσολάβησε, ώστε να μεταβιβαστούν τα μεταλλεία Κασσάνδρας από την καναδική εταιρία ‘’TVX’’ στην εταιρία ‘’Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.’’ που είχε προσφάτως συσταθεί.
Η μεσολάβηση του ελληνικού Δημοσίου έγινε εξαιτίας της εμπλοκής του σε δικαστική διαμάχη με την καναδική εταιρία. Η ‘’TVX’’ κατηγορούσε το Δημόσιο για κωλυσιεργία και παρεμπόδιση της προόδου της επένδυσης και διεκδικούσε αποζημιώσεις εις βάρος του. Αντίθετα, το Δημόσιο διεκδικούσε αποζημιώσεις από την ‘’TVX’’ λόγω αθέτησης των συμφωνηθέντων της αρχικής Σύμβασης εκ μέρους της.
Η ‘’Ελληνικός Χρυσός’’ (θυγατρική των ‘’European Goldfields’’ και ‘’Ελλάκτωρ’’, συμφερόντων Μπόμπολα), με το νόμο 3220 (ΦΕΚ 28/01/2004), αποκτά την ιδιοκτησία των μεταλλείων χρυσού της Χαλκιδικής. Η μεταβίβαση έγινε έναντι μόλις 11 εκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, τα χρήματα αυτά δεν πήγαν στο ελληνικό Δημόσιο, όπως θα ήταν λογικό, αλλά στην ‘’TVX’’ για την αγορά των δικαιωμάτων εξόρυξης στην περιοχή. Επομένως, δεν υπήρξε κανένα απολύτως όφελος για το Δημόσιο από την αγοραπωλησία αυτή!
Επιπλέον, το Δημόσιο προέβη στη μεταβίβαση χωρίς κανέναν έλεγχο του ενεργητικού και χωρίς ανοιχτό διαγωνισμό, πράγμα που καθιστά την όλη διαδικασία καταδικαστέα εξ’ αρχής. Η ‘’Ελληνικός Χρυσός’’, με τη συμφωνία μεταβίβασης, απαλλάχθηκε από οποιοδήποτε φόρο μεταβίβασης ή άλλους φόρους, αλλά και από οποιαδήποτε οικονομική υποχρέωση από τη λειτουργία των μεταλλείων. Επιβεβαιώνεται λοιπόν, ο ανώφελος χαρακτήρας της επένδυσης για το κράτος και κυρίως τον ελληνικό λαό!
Στις 26 Φεβρουαρίου 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με απόφασή της, έκρινε ότι το τίμημα των 11 εκατομμυρίων ευρώ που κατέβαλε η ‘’Ελληνικός Χρυσός’’ στην ‘’TVX’’ και όχι στο Δημόσιο ήταν εξαιρετικά μικρό και ισοδύναμο με κρατική ενίσχυση. Το ποσό της παράνομης ενίσχυσης υπολογίστηκε γύρω στα 15,4 εκατομμύρια ευρώ και η ‘’Ελληνικός Χρυσός’’ κλήθηκε να τα επιστρέψει στο Δημόσιο. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση στις 28 Απριλίου 2011, προσέφυγε στο Γενικό Δικαστήριο με αίτημα την ακύρωση της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρότι η Ε.Ε. είχε κρίνει ήδη πως η Ελλάδα προέβη στην πώληση των μεταλλείων Κασσάνδρας χωρίς ανοικτό, διαφανές και υπό όρους διαγωνισμό υποβολής προσφορών σε τιμή πολύ χαμηλότερη της αγοραίας. Αυτό δείχνει το εύρος του σκανδάλου σε όλο του το μεγαλείο!
Στις 26 Ιουλίου 2011, ο υπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος είχε μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του, υπογράφει τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που είχε καταθέσει η ‘’Ελληνικός Χρυσός’’. Να σημειωθεί πως η πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, Φωτεινή Μπιρμπίλη, είχε αντισταθεί πεισματικά στην υπογραφή της εν λόγω μελέτης, πράγμα που οδήγησε (;) στην αντικατάστασή της. Η μελέτη αφορούσε τη μεταλλευτική περιοχή της βορείου Χαλκιδικής (317.000 στρέμματα), η οποία είχε περιέλθει στην κατοχή της ‘’Ελληνικός Χρυσός’’ με τη Σύμβαση που υπέγραψε με το Δημόσιο το Δεκέμβρη του 2003 και κυρώθηκε από τη Βουλή τον Ιανουάριο του 2004. Είναι σαφές, το γιατί ο ιθύνων νους, υπογράφων ως υφυπουργός οικονομικών το 2003, Χρήστος Πάχτας, νυν δήμαρχος Αριστοτέλη, πρωταγωνιστεί στη δημόσια εκστρατεία υπέρ της επένδυσης.
Το Δεκέμβριο του 2011, η ‘’Eldorado Gold’’ προχώρησε σε προσφορά 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για φιλική εξαγορά της ‘’European Goldfields’’.
Η επένδυση στις Σκουριές
Μετά την εξαγορά της ‘’European Goldfields’’ από την ‘’Eldorado Gold Corporation (ELD)’’ το 95% της ‘’Ελληνικός Χρυσός’’ πέρασε στην ιδιοκτησία της δεύτερης. Οπότε, η ‘’Eldorado Gold’’ είναι αυτή που ελέγχει την εξέλιξη του έργου πλέον.
Η συμφωνία προβλέπει την παραχώρηση μιας συνολικής έκτασης 317.000 στρεμμάτων για επιφανειακή και υπόγεια εξόρυξη από κοίτασμα πορφυριτικού χρυσού και χαλκού με διάρκεια ζωής 27 έτη. Εξασφαλίζεται πλήρης αδειοδότηση και πλήρης υποδομή (οδικό δίκτυο, ηλεκτροδότηση και λιμενικές εγκαταστάσεις). Η αρχική κεφαλαιακή δαπάνη για την επιφανειακή εξόρυξη αγγίζει τα 340 εκατομμύρια δολάρια, ενώ προβλέπεται πως η παραγωγή από την επιφανειακή εξόρυξη θα είναι 140.000 ουγγιές χρυσού και 30.000 τόνοι χαλκού σε ετήσια βάση, με τιμή 500$/ουγγιά (καθαρό κόστος). Τα παραπάνω σημαίνουν συνολική παραγωγή 3.780.000 ουγγιών χρυσού και 810.000 τόνων χαλκού στα 27 έτη λειτουργίας του ορυχείου. Υπολογίζεται πως η πλήρης εκμετάλλευση της παραγωγής αυτού του μεγέθους θα αποφέρει στην εταιρία πάνω από 1.000.000$ σε καθημερινή βάση. Τέλος, η παραγωγή αναμένεται να ξεκινήσει το 2015.
1. Μεταλλεία στην ευρύτερη περιοχή
Η επικείμενη ανεπανόρθωτη περιβαλλοντική καταστροφή
Εξαιτίας των ανατινάξεων θειούχων πετρωμάτων με τόνους δυναμίτη θα δημιουργηθεί αναπόφευκτα τεράστια ατμοσφαιρική ρύπανση. Θειούχο νέφος θα κατακλύσει ακόμα και θεωρητικά μακρινές περιοχές. Υπολογισμοί αναφέρουν ότι στις Σκουριές, η συγκέντρωση θα είναι 3116 τόνοι/ώρα. Εξίσου μεγάλη αναμένεται να είναι η συγκέντρωση και στην Ολυμπιάδα, αλλά και στο Κιλκίς. Αξιοσημείωτο είναι ότι το νέφος από τη Σαχάρα, για το οποίο γίνεται λόγος πολύ συχνά, προέρχεται από απόσταση μεγαλύτερη των 1.100 χιλιομέτρων, άρα είναι σαφές ότι το εύρος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δε θα περιοριστεί στις περιοχές της κεντρικής Μακεδονίας. Ο υδροφόρος ορίζοντας θα αποστραγγιστεί εντελώς, εφόσον οι ποσότητες νερού θα χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες λειτουργίας των εργοστασίων. Η εταιρία διακηρύσσει ότι θα υπάρξει σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον και ότι ο όγκος του νερού που θα χρησιμοποιείται θα επαναπροωθείται, ωστόσο οι ειδικοί απορρίπτουν κατηγορηματικά κάτι τέτοιο.
Από ‘κει και πέρα είναι εύλογες οι συνέπειες. Το θειούχο νέφος, θα επικάθεται στο έδαφος διαρκώς και θα μολύνει όλο τον υδροφόρο ορίζοντα. Επιπρόσθετα όξινες βροχές θα αποθέτουν τοξικά παντού. Η βόρεια Χαλκιδική υδροδοτείται από τον Κάκαβο, το βουνό των Σκουριών και η νότια από τον ποταμό Χαβρία, στον οποίο η εταιρία σκοπεύει να χτίσει φράγμα. Δε χρειάζεται να πούμε τι κινδύνους εγκυμονεί η υδροδότηση με τοξικό νερό. Ακόμα, πρόκειται να δημιουργηθούν φράγματα συγκέντρωσης τοξικών αποβλήτων που θα κατασκευαστούν σε ρέματα που υπάρχουν μέσα στο δάσος των Σκουριών και έτσι θα δημιουργούνται λίμνες με τεράστιες ποσότητες τοξικών αποβλήτων.
Οικονομικός μαρασμός: Η συνέπεια της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος
Η επιχείρηση εξόρυξης θα επιφέρει αναπόφευκτα την καταστροφή όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων της ευρύτερης περιοχής. Μετά τη γενική τοξική μόλυνση, δεν θα είναι δυνατή οποιαδήποτε μορφή οικονομικής δραστηριότητας, εκτός από τις εξορύξεις. Δηλαδή, θα καταστραφούν η γεωργία, η κτηνοτροφία, η μελισσοκομία και η αλιεία, όπως αναφέρει το πόρισμα της Γεωπονικής σχολής του Α.Π.Θ. και φυσικά ο τουρισμός, όπως διαπιστώνει το τμήμα τουριστικών επιχειρήσεων του Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης. Ο τουρισμός της Χαλκιδικής, ένας από τους ισχυρότερους της χώρας (3ος πανελλαδικά), θα ισοπεδωθεί και αυτός της Θεσσαλονίκης θα παρουσιάσει μεγάλη πτώση, καθώς λειτουργούν συμπληρωματικά. Κατά τη θερινή περίοδο, η Θεσσαλονίκη ενισχύεται ιδιαίτερα από τον τουρισμό της Χαλκιδικής. Η συνέπεια της μείωσης του τουρισμού, λοιπόν, θα είναι η οικονομική καθίζηση τόσο της Χαλκιδικής, όσο και της Θεσσαλονίκης. Αυτό, θα συμπαρασύρει τα εισοδήματα των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής που βασίζονται στις τουριστικές και γεωργικές δραστηριότητες.
Οι θέσεις εργασίας στις άλλες δραστηριότητες, πλην των εξορύξεων, είναι περίπου 35.000 και το καλοκαίρι, όταν προστίθενται οι εποχιακές θέσεις στον τουρισμό διπλασιάζονται τουλάχιστον και καλύπτονται κυρίως από Θεσσαλονικείς. Αυτές οι 35.000 θέσεις θα χαθούν ή θα μειωθούν δραστικά. Υπάρχουν ήδη τουριστικές εκθέσεις στο εξωτερικό που ρωτάνε για την εξόρυξη χρυσού. Είναι απορίας άξιον, ποιός τουρίστας θα έρχεται σε μια περιοχή της οποίας ο αέρας, το νερό και τα δάση θα είναι ρυπασμένα με τοξικά; Επιπλέον, στη Χαλκιδική παράγεται το 10% του μελιού πανελλαδικά και το 60% των μελισσοκόμων από όλη την Ελλάδα αφήνουν τα μελίσσια τους στον Κάκαβο-Χολομώντα. Έχει πάρει ονομασία προελεύσεως για τις ελιές της και τα ψάρια της φτάνουν σε όλη την Ελλάδα. Τα κηπευτικά της εφοδιάζουν την αγορά της Θεσσαλονίκης και έχει καλή κτηνοτροφία και πολλές μονάδες με κτηνοτροφικά προϊόντα. Ποιοί θα καταναλώνουν τα προϊόντα προέλευσής της, όταν θα γνωρίζουν για την έκταση της τοξικής ρύπανσης;
Ενδεικτικά, αναφέρουμε τα εξής. Οι πανελλήνιες ομοσπονδίες των κτηνοτρόφων και των μελισσοκόμων συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα των μεταλλείων. Η Ένωση Ξενοδόχων Χαλκιδικής είναι επίσης κατά των μεταλλείων σύμφωνα με σχετική απόφαση που έχει ληφθεί σε Γενική Συνέλευση των μελών της. Ακόμα, πολλοί Δήμοι έχουν ταχθεί ενάντια στις εξορύξεις και συνεχώς πολλαπλασιάζονται. Ο καθένας οφείλει να αναρωτηθεί, γιατί κανένας επαγγελματικός κλάδος, εκτός από τους μεταλλωρύχους, δεν έχει πάρει θέση υπέρ των μεταλλείων; Γιατί όλοι οι ανεξάρτητοι επιστημονικοί φορείς, εκτός των Γεωλόγων που η δουλειά τους είναι στα μεταλλεία, έχουν πάρει θέση κατά των μεταλλείων; Τέλος, το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ. έχει βγάλει πόρισμα-καταπέλτη κατά των μεταλλείων που το προσυπέγραψαν 28 τμήματα σχετικού επιστημονικού αντικειμένου του Α.Π.Θ. Το Τ.Ε.Ε. επίσης, όπως και το Οικονομικό Επιμελητήριο. Τι συμφέροντα έχουν όλοι αυτοί να αντιτίθενται στην επιχείρηση εξόρυξης; Αντίθετα, οι επιστήμονες που πληρώθηκαν για να κάνουν την μελέτη της εταιρίας είχαν ή δεν είχαν συμφέροντα; Θα μπορούσαν να καταλήξουν σε συμπέρασμα αρνητικό για την εταιρία; Η εταιρία που τους επέλεξε δεν ήξερε από πριν τις απόψεις τους; Θα έπαιρνε άτομα που θα στρεφόταν εναντίον των συμφερόντων τους; Η λογική απαντά σε όλα αυτά τα ερωτήματα, είναι ρητορικά, ωστόσο προκαλούμε τους αναγνώστες να τα υποβάλλουν στον έλεγχο της δικής τους κρίσης και να βγάλουν τα συμπεράσματά τους. Είμαστε σίγουροι πως θα συμπίπτουν με τα δικά μας!
Εργασιακή Ευκαιρία ή Εργασιακή Εκμετάλλευση
Σύμφωνα με δηλώσεις του Πέτρου Στρατουδάκη, διευθύνοντα σύμβουλου της ‘’Ελληνικός Χρυσός’’, στον ΣΚΑΪ 100,3 στις 26 Φεβρουαρίου, θα δημιουργηθούν περίπου 1.800 θέσεις εργασίας, κάτι που θα συμβάλει στη τόνωση της απασχόλησης. Είναι απόλυτα κατανοητό, ότι σε συνθήκες άγριας καπιταλιστικής κρίσης και επακόλουθου εργασιακού ‘’μεσαίωνα’’, οι 700 περίπου εργαζόμενοι, με συμβάσεις αορίστου και ορισμένου χρόνου, με επιδοτούμενα προγράμματα από τον Ο.Α.Ε.Δ. και μέσω δίμηνων προγραμμάτων κατάρτισης που χρηματοδοτούνται από το Ε.Σ.Π.Α., δεν επιθυμούν την ακύρωση της εξόρυξης.
Ωστόσο, σύμφωνα με την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της εταιρίας, στον μέγιστο αριθμό τους, κατά την πλήρη ανάπτυξη των εργασιών τους θα είναι 1.300 κι όχι 1.800 που δηλώθηκε από τον διευθύνων σύμβουλο της ‘’Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.’’, δηλαδή, πρόκειται για μια πολύ μικρή αύξηση, γύρω στις 500 θέσεις εργασίας.
Επομένως, καλούμε τους πάντες να αναλογιστούν το γενικό συλλογικό συμφέρον της τοπικής κοινωνίας, των εργαζομένων συνολικά. Ο καθένας μπορεί να αναλογιστεί ότι οι θέσεις εργασίας που διακηρύσσει η εταιρία εξορύξεων θα είναι θέσεις κακοπληρωμένες και με άθλιες συνθήκες εργασίας. Επίσης, οφείλουμε όλοι να σκεφτούμε τις επιπτώσεις της περιβαλλοντικής καταστροφής που θα συντελεστεί στους υπόλοιπους εργασιακούς κλάδους (πχ. τουρισμός, γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία κτλ), ώστε να εκτιμήσουμε με ασφάλεια τη συνισταμένη των επιπτώσεων. Η Αριστερά στην προκειμένη περίπτωση, επιχειρεί να προασπίζει το συμφέρον του φυσικού περιβάλλοντος και της εργατικής τάξης που εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από αυτό. Η επιρροή των ΜΜΕ και της κυβερνητικής προπαγάνδας σε ένα πολύ μικρό κομμάτι των ντόπιων είναι απολύτως καταδικαστέα και πρέπει να αποτραπεί. Όχι στις δουλοπρεπείς, δήθεν εργασιακές ευκαιρίες που προσφέρει ‘’απλόχερα’’ το κεφάλαιο. Ναι, στον αγώνα με την τοπική κοινωνία και την Αριστερά για την κατοχύρωση ενός νέου εργασιακού περιβάλλοντος, σε ανθρώπινες συνθήκες και με αμοιβή που θα καλύπτουν τις ανάγκες των εργαζομένων και δε θα τους καθιστούν σκλάβους του 21ου αιώνα.
Τελικό Συμπέρασμα: Η Απάντηση της Αριστεράς
Όπως συνάγεται λογικά από όλα τα παραπάνω, την τελευταία περίοδο και όχι μόνο, υπάρχει μια διάχυτη ένταση στην κοινωνία που μεταφράζεται σε διάφορα τοπικά μέτωπα αντίδρασης που λαμβάνουν σταδιακά ευρύτερες διαστάσεις. Είναι σαφές ότι αυτό δεν είναι αρκετό για να αλλάξει την κατάσταση και να οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα, στην ανατροπή.
Η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη από το συστηματικό αγώνα για την ανατροπή των σχεδίων των πολυεθνικών και της κυβέρνησης. Σε αυτό τον αγώνα η αριστερά οφείλει να μπει μπροστά και να μη μείνει απλά στην διαβεβαίωση ότι αφού βγει στην κυβέρνηση θα ακυρώσει την επένδυση στις σκουριές. Είναι ανάγκη σε όλη τη βόρεια Ελλάδα να οργανωθούν απεργίες που θα κλιμακωθούν σε μία γενική απεργία με στόχο την ακύρωση της εξόρυξης.
Είναι ανάγκη ο αγώνας να γενικευτεί σε όλα τα μέτωπα των εργαζομένων, στους χώρους δουλειάς και στους δρόμους. Αρχικά, σε όλη τη βόρεια Ελλάδα και τέλος σε όλη τη χώρα. Υπάρχει ανάγκη κατανόησης των επιμέρους προβλημάτων και ανασυγκρότησης του κινήματος πανελλαδικά, με στόχο τη συγκέντρωση των επιμέρους προβλημάτων σε ένα κοινό σχέδιο δράσης, ώστε να υπάρξει προσέγγιση, ενοποίηση των μαζών και αποτελεσματικότητα στους αγώνες τους. Αν επιτευχθεί η προσέγγιση αυτή και η διεκδίκηση γίνει συλλογική, μαζική και ενιαία τότε η ανατροπή θα είναι εφικτή!
Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να δεσμευτεί από τώρα ότι θα εθνικοποιήσει τα ορυχεία σαν ένα τμήμα από την πολιτική κοινωνικοποίησης του ορυκτού πλούτου της χώρας και θα διασφαλίσει τις θέσεις εργασίας όσων δουλεύουν σήμερα στα μεταλλεία. Για να τραβήξουμε μαζί μας τα πιο καθυστερημένα και τρομοκρατημένα στρώματα που έχουν πιστέψει το παραμύθι για νέες θέσεις εργασίας, είναι ανάγκη να προβάλουμε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για την άμεση αντιμετώπιση της ανεργίας που σήμερα απουσιάζει. Είναι ανάγκη να προβάλουμε ξανά το σύνθημα για την δραστική μείωση των ωρών εργασίας-χωρίς μείωση μισθών- με στόχο να βρουν όλοι δουλειά. Αυτό σε συνδυασμό με ένα σχέδιο δημόσιων έργων στα πλαίσια μιας σχεδιασμένης οικονομίας μπορεί να εξασφαλίσει δουλειά για όλους.
Ένα τέτοιο πολιτικό πλαίσιο μπορεί να γίνει η βάση για να συσπειρωθεί όλος ο εργαζόμενος λαός της βόρειας Ελλάδας για την ανατροπή της εγκληματικής επένδυσης σαν το πρώτο βήμα στον αγώνα για την ανατροπή της τρικομματικής κυβέρνησης.
Αθήνα, 20/03/2013
{fcomment}
