Δημοσιεύθηκε την Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2012 στo www.marxist.com
Το Σάββατο, 8 Δεκεμβρίου, ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας Hugo Chavez ανακοίνωσε την εισαγωγή του σε νοσοκομείο της Κούβας για μια ακόμη χειρουργική επέμβαση. Στην ανακοίνωσή του προσέθεσε: «επειδή σε κάθε τέτοια διαδικασία ενυπάρχουν ρίσκα, αν κάτι συμβεί που θα με εμποδίσει από τα καθήκοντά μου, προτιμώ να είναι αντικαταστάτης μου ο αντιπρόεδρος Maduro».
Η ανακοίνωση σόκαρε τις μάζες. Ήταν η πρώτη φορά που ο Chavez μίλησε για τον αντικαταστάτη του στην ηγεσία της επανάστασης, γεγονός που προκαλεί ανησυχία για την θεραπεία του. Δεκάδες χιλιάδες Βενεζολάνοι βγήκαν την Κυριακή στους δρόμους, γέμισαν τις πλατείες προκειμένου να συμπαρασταθούν στον Πρόεδρο.
Η ολιγαρχία της Βενεζουέλας και ο ιμπεριαλισμός ενθουσιάστηκαν με την προοπτική να ξεφορτωθούν τον Τσάβες. Ισχυρίστηκαν πως σύμφωνα με το άρθρο 234 του Συντάγματος, σε περίπτωση προσωρινής απουσίας του προέδρου, ο αντιπρόεδρος Maduro οφείλει να αναλάβει πρόεδρος. Πράγματι, ο Τσάβες είχε επικαλεστεί το άρθρο αυτό για να ζητήσει άδεια να απουσιάζει εκτός της χώρας για πάνω από πέντε ημέρες. Η άδεια του παραχωρήθηκε την Κυριακή, 9 Δεκεμβρίου.
Πίσω από τα νομικίστικα επιχειρήματα κρύβεται ο στόχος της αντιπολίτευσης να απομακρύνει τον Τσάβες από την προεδρία με την ελπίδα ότι δεν θα είναι σε θέση να επιστρέψει. Ας μην ξεχνάμε ότι από το 1998 που εκλέγεται ο Τσάβες, η αντιπολίτευση, οι ολιγάρχες, οι τραπεζίτες, τα μέσα ενημέρωσης και οι επιχειρηματίες, διεξήγαγαν αμείλικτο αγώνα για να συντρίψουν την επανάσταση και να καθαιρέσουν τον Τσάβες με νόμιμα και παράνομα μέσα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται το πραξικόπημα το 2002, το σαμποτάζ και λοκ-αουτ στις κινητοποιήσεις την πετρελαιοβιομηχανίας το 2002-2003, οι εξεγέρσεις των guarimba το 2004 (κατά την οποία 100 Κολομβιανοί παρακρατικοί συνελήφθησαν σε οίκημα κοντά στην πρωτεύουσα), το δημοψήφισμα το 2004, οι απεργοσπάστες στην αλυσίδα διανομής προϊόντων και τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων του λαθρεμπορίου) κτλ. Τώρα, με την επιμονή τους να απομακρυνθεί ο Τσάβες, θέλουν να πετύχουν αυτό που δεν κατάφεραν με τις εκλογές του Οκτώβρη. Υπάρχει λόγος για τον οποίο εμμένουν τόσο έντονα στο πρόσωπο του Τσάβες, αφού αυτός παίζει ρόλο-κλειδί στην Μπολιβαριανή Επανάσταση. Υπάρχει σχεδόν μια συμβιωτική σχέση μεταξύ του προέδρου και των μαζών, που είναι η κινητήρια δύναμη της επανάστασης. Ο Τσάβες πάντα ήταν ευαίσθητος στις πιέσεις από την κοινωνία και οι μάζες τον θεωρούν «δικό» τους.
Αυτό είναι άκρως αντίθετο με αυτό που ισχύει για τους υπόλοιπους ηγέτες της μπολιβαριανής Επανάστασης, υπουργούς, δημάρχους κλπ. Κανείς από αυτούς δεν έχει το ειδικό βάρος και την πολιτική απήχηση που έχει ο Τσάβες στους εργαζόμενους και τους φτωχούς, που είναι η βάση της επανάστασης. Οι περισσότεροι χαρακτηρίζονται από τον πολιτικό καριερισμό και την προσπάθεια να αποκομίσουν οφέλη από τη θέση τους στην ηγεσία. Ενώ οι επαναστάτες, οι εργαζόμενοι, οι αγρότες και οι φτωχοί ξεχύθηκαν στους δρόμους κατά το πραξικόπημα του 2002, πολλοί από τους τωρινούς «Μπολιβαριανούς» κυβερνήτες έσπευσαν να συμπαρασταθούν στην παράνομη πραξικοπηματική κυβέρνηση, μόνο για να υπαναχωρήσουν στις τάξεις του κινήματος μόλις ηττήθηκε η αντιπολίτευση για τα καλά.
Σε σημαντικούς νομούς όπως η Aragua, Lara, Monagas και άλλους, είδαμε «Μπολιβαριανούς» κυβερνήτες να αυτομολούν και να τίθενται στο πλευρό της αντιπολίτευσης. Άλλοι παρέμειναν στο στρατόπεδο της επανάστασης μόνο για να λειτουργούν ως πράκτορες των αστών μέσα στην κυβέρνηση, διαφθείροντας και εξαπατώντας για προσωπικά οφέλη.
Η γραφειοκρατία στα θεσμικά όργανα αποτελεί εμπόδιο στις επαναστατικές πρωτοβουλίες των μαζών. Σε πολλές περιπτώσεις οι φτωχοί και εργαζόμενοι απευθύνονται απευθείας στον Τσάβες, παρακάμπτοντας τους υπουργούς και κυβερνήτες, για να θέσουν τα αιτήματά τους. Παράδειγμα είναι ο ηρωικός αγώνας των εργατών της SIDOR εναντίον του τότε υπουργού εργασίας Ramon Rivero και ενάντια στον κυβερνήτη Rangel ο οποίος έστειλε την εθνοφρουρά εναντίον των εργαζομένων, γεγονός που ώθησε τελικά τον Τσάβες στην έκδοση διατάγματος αποβολής της πολυεθνικής εταιρίας και επανεθνικοποίησης της βασικής στο τομέα του ατσαλιού βιομηχανίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την απόλυση του Υπουργού Εργασίας.
Τότε, οι εργαζόμενοι στις κύριες βιομηχανικές μονάδες αγωνίστηκαν για την επαναφορά του εργατικού ελέγχου, βρίσκοντας πάλι ενάντιά τους τους διορισμένους από το κράτος διευθυντές, υπουργούς και διοικητές. Τέλος, ο Τσάβες κάλεσε σε σύσκεψη τους εργαζομένους και συμφώνησε με το αίτημά τους, προτείνοντας διευθυντές που προέρχονται από τα σωματεία των εργαζομένων στις βιομηχανίες – κλειδιά της οικονομίας.
Υπάρχουν πολλά ακόμη παραδείγματα που αποδεικνύουν τη σχέση μεταξύ του προέδρου και των επαναστατημένων μαζών. Παράλληλα όμως, υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια και καχυποψία για τους γραφειοκράτες ρεφορμιστές, που βρίσκονται στις παρυφές του κινήματος.
Η αστική τάξη και οι ιμπεριαλιστές υπολογίζουν πως, ενώ ο Τσάβες είναι απρόβλεπτος (καθώς παίρνει τολμηρές αποφάσεις ενάντια στα συμφέροντα των αστών), ο πιθανός αντικαταστάτης του θα είναι πιο εύκολος αντίπαλος στις εκλογές και θα υπόκειται περισσότερο στις πιέσεις της ολιγαρχίας. Ο Τσαβισμός δίχως τον Τσάβες, θεωρούν ότι θα έχανε την επαναστατική του πυγμή και θα γινόταν πιο ασφαλής για τα συμφέροντα της ατομικής ιδιοκτησίας.
Αμέσως μετά τη δήλωση του Τσάβες, οι οπαδοί της αντιπολίτευσης ανήρτησαν στο twitter #RIPChavez, αποδεικνύοντας την παντελή έλλειψη ηθικής στα στρώματα των πιο φανατικών στοιχείων της «δημοκρατικής» αντιπολίτευσης. Στον ίδιο παλμό, οι δημοσιογράφοι της αντιπολίτευσης έσπευσαν να ανακοινώσουν το τέλος της Επανάστασης. Ωστόσο, τα πιο οξυδερκή στοιχεία των αστών, έχουν διαφορετική άποψη. Θέλοντας να κρυφτούν πίσω από τους πανηγυρισμούς για την αρρώστια του Τσάβες, κάλεσαν για ανάγκη κυβέρνησης εθνικής ενότητας προς αποφυγή αναταραχών, με σκοπό τη «συμφιλίωση και τον διάλογο».
Ο αντίστοιχος ΣΕΒ (που έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος του 2002), δημοσίευσε Δελτίο Τύπου με το ίδιο ύφος. Σε συνέντευξη τύπου την Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου, κάλεσαν για έκτακτο συνέδριο με τον Αντιπρόεδρο Marudo, «προς συμφωνία μακροοικονομικών προσαρμογών», τις οποίες θεωρούν πως χρειάζεται η Βενεζουέλα. Αυτό που βασικά ζητούν είναι κυβερνητική συναίνεση στον έλεγχο συναλλάγματος, αποδέσμευσης των τιμών στα ελεγχόμενα από το Κράτος προϊόντα κλπ.
O πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού επιμελητηρίου της Βενεζουέλας, Jorge Botti ήταν ξεκάθαρος στις δηλώσεις του: «Ας μην περιμένουμε μέχρι τον Ιανουάριο. Οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν τώρα. Ζητάμε από τον Αντιπρόεδρο Maduro, να λάβουμε από κοινού τις απαραίτητες αποφάσεις στο πεδίο της οικονομίας». Η αλαζονεία αυτών των ανθρώπων είναι αξιοσημείωτη. Ενώ ηττήθηκαν μόλις δυο μήνες πριν στις προεδρικές εκλογές, θέλουν τώρα να κυβερνήσουν τη χώρα και να λάβουν τις πιο σημαντικές οικονομικές αποφάσεις.
Ο οικονομικός τύπος και οι αναλυτές επενδύσεων επιμένουν να χαρακτηρίζουν τον Maduro ως έναν άνθρωπο συζητήσιμο, με τον οποίο μπορούν να κάνουν διάλογο. Τον περιγράφουν ως πραγματιστή, ενώ το fund Barclays Capital, ανέφερε πως σε ενδεχόμενη προεδρία του Maduro, περιμένουν μια πιο μετριοπαθή στάση. Αν οι καπιταλιστές έχουν απλά ευσεβείς πόθους αυτό μένει να αποδειχθεί. Αυτό που εύχονται είναι να θέσουν τον Τσάβες εκτός πολιτικού σκηνικού, έτσι ώστε να διαπραγματευτούν παρασκηνιακά με επιχειρηματικούς κύκλους και πολυεθνικές με στόχο την απομάκρυνση της Βενεζουέλας από την εφαρμογή μιας κεντρικά σχεδιασμένης οικονομίας.
Υπάρχει ακόμη ένα άλλο πεδίο στο οποίο η ολιγαρχία πειραματίζεται: Τους δήθεν πολιτικούς κρατουμένους και εξόριστους. Αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εκλογών της 7ης Οκτωβρίου, ξεκίνησαν μια καμπάνια για το ζήτημα αυτό. Ισχυρίζονται πως όλοι όσοι έχουν φυλακιστεί για πολιτικούς λόγους και όσοι αναγκάστηκαν να διαφύγουν στο εξωτερικό θα πρέπει να τους δοθεί αμνηστία.
Πρέπει να είμαστε σαφείς στο θέμα αυτό, εδώ δεν μιλάμε για ανθρώπους που έχουν διωχθεί για τις πολιτικές τους απόψεις, αλλά για πολιτικούς που έχουν παρανομήσει και βρίσκονται στην φυλακή ή για ανθρώπους που εξαιτίας των παράνομων πράξεών τους έφυγαν από τη χώρα για να αποφύγουν ποινικές κυρώσεις.
Αυτοί είναι οι ίδιοι που οργάνωσαν το πραξικόπημα του Απρίλιου 2002 (συμπεριλαμβανομένου του «εξόριστου» στην Κολομβία πραξικοπηματία Pedro Carmona), οι ίδιοι που οργάνωσαν το σαμποτάζ στην πετρελαιοβιομηχανία πριν 10 χρόνια, ο Manuel Rosales, που κατηγορήθηκε για διαφθορά και διέφυγε στο Περού, άλλοι που καταζητούνται για τη δολοφονία του εισαγγελέα Danilo Anderson (ο οποίος διερευνούσε το πραξικόπημα του Απρίλη όταν δολοφονήθηκε) κλπ. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να δικαστούν και να εκτίσουν την ποινή τους, αφού δεν έχουν δείξει καμία μετάνοια ή απολογία για τα εγκλήματα που έχουν διαπράξει.
Το γεγονός ότι προτάθηκε από τον Edgar Zabrano, υπαρχηγό της αντιπολίτευσης που ταξιδεύει ανά τον κόσμο για να συγκεντρώσει ονόματα «πολιτικών εξόριστων» (στο Μαϊάμι, στη Μαδρίτη, τη Μπογκοτά κλπ), πως «η κυβέρνηση μέσω του Maduro έχει εκφράσει την πολιτική βούληση να λύσει αυτό το ζήτημα», αποτελεί από μόνο του σκάνδαλο και εξόργισε πολλούς Μπολιβαριανούς ακτιβιστές. Από την πλευρά της κυβέρνησης αυτή η δήλωση δεν έχει διαψευστεί.
Αυτό που μπορούμε να διακρίνουμε είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι καπιταλιστές πιέζουν την ηγεσία του Μπολιβαριανού κινήματος προς την κατεύθυνση της συμφιλίωσης και της συναίνεσης. Από την άλλη πλευρά, οι μάζες της Βενεζουέλας επιθυμούν την ολοκλήρωση της επανάστασης, αλλά απουσιάζει από τη διαδικασία αυτή μια ξεκάθαρη επαναστατική ηγεσία με δημοκρατικές δομές μέσω της οποίας οι εργαζόμενοι θα μπορούν να αποφασίζουν για την πορεία της επανάστασης.
Αξίζει να θυμηθεί κανείς ότι τα τελευταία 14 χρόνια οι μάζες της Βενεζουέλας έχουν ανταποκριθεί σε κάθε ευκαιρία που είχαν να οργανωθούν: στους Μπολιβαριανούς Κύκλους στην αρχή του κινήματος, στις Μονάδες Εκλογικής Μάχης κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος, τη δημιουργία του συνδικάτου UNT, την ίδρυση του PSUV και της οργάνωσης Νεολαίας JPSUV, καθώς και σε πολλά άλλα. Σε αυτές τις οργανώσεις, οι μάζες έχουν αυθόρμητα στραφεί σε ηγέτες που επιδεικνύουν σταθερότητα στη σχέση τους με τη βάση των οργανώσεων και ριζοσπαστική επαναστατική στάση στην πάλη τους με την ολιγαρχία. Κάθε φορά, μετά από μια μικρή περίοδο ενθουσιασμού, η δημοκρατική συζήτηση και η επαναστατική διάθεση εγκαταλείπει τη βάση και τους ακτιβιστές, αφού η γραφειοκρατία έχει καταφέρει να κατευνάσει τις διαθέσεις και να κλείσει τις οργανώσεις της βάσης.
Η νεολαία του PSUV, διεξήγαγε το ιδρυτικό της συνέδριο το 2008, στο οποίο έγινε μια αποτυχημένη απόπειρα να εισάγει ένα αντιδημοκρατικό καταστατικό, έκτοτε δε δεν έχει κάνει συνέδριο. Το PSUV είχε μια πολύ δημοκρατική και αριστερή κλίση στο ιδρυτικό συνέδριο, αλλά στις δομές του έχει συρρικνωθεί ως επί το πλείστον σε μια εκλογική μηχανή. Τα μέλη δεν έχουν λόγο στην επιλογή των υποψηφίων για τις επικείμενες περιφερειακές εκλογές στις 16 Δεκεμβρίου.
Η Μπολιβαριανή επανάσταση βρίσκεται σαφώς σε ένα σταυροδρόμι, στο οποίο οι διάφορες πολιτικές γραμμές που εκφράζονται συνιστούν το επόμενο για την επιτυχία ή αποτυχία της επανάστασης, βήμα.
Η γραφειοκρατία, για παράδειγμα, έχει καταστρέψει το σχέδιο Guayana Socialista που περιγράψαμε πριν, απομακρύνοντας όλους τους διοικητές των εργαζομένων στις βασικές βιομηχανίες. Αυτό γίνεται μέσω μιας συντονισμένης εκστρατείας δολιοφθοράς σαμποτάζ, απαξίωσης, συκοφαντίας και σωματικής βίας, ενορχηστρωμένα από όλους εκείνους οι οποίοι, για τους δικούς τους διαφορετικούς λόγους, αντιτίθενται στον εργατικό έλεγχο. Το σωματείο εμπόρων FBT έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο σε αυτή την εκστρατεία ομοίως και ο περιφερειακός κυβερνήτης Rangel Gómez. Η δυσαρέσκεια είναι τόσο μεγάλη μεταξύ των ακτιβιστών και των εργαζομένων της περιοχής, ώστε να διαφαίνεται αυξανόμενη υποστήριξη για την άλλη Μπολιβαριανή υποψήφια Arciniega, η οποία κατεβαίνει ως υποψήφια του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Τμήματα της Μπολιβαριανής ηγεσίας συνηγορούν υπέρ μιας μικτής οικονομίας στην οποία τα “σοσιαλιστικά” μέτρα θα εξαπλωθούν σταδιακά και τελικά, κάποια στιγμή στο μέλλον, θα ξεπεράσουν τις καπιταλιστικές δομές. Με αυτόν τον τρόπο, υποτίθεται, θα περάσουμε σε μια σοσιαλιστική κοινωνία, χωρίς να διαταραχθεί η άρχουσα τάξη. Κατά τη γνώμη μας αυτή είναι μια αυτοκτονική πορεία, γιατί σημαίνει ότι η κανονική λειτουργία της καπιταλιστικής οικονομίας διαταράσσεται δίχως την αντικατάστασή της από μια δημοκρατικά σχεδιασμένη οικονομία που θα βασίζεται στην εθνικοποίηση των μέσων παραγωγής. Η κατάσταση αυτή οδηγεί σε ελλείψεις, σαμποτάζ, πληθωρισμό και σε γενική αποδιοργάνωση της οικονομίας η οποία πλήττει κυρίως τα φτωχότερα στρώματα που είναι και η φυσική βάση της υποστήριξης της επανάστασης.
Στην ομιλία του το Σάββατο για την κατάσταση της υγείας του, ο Τσάβες έκανε έκκληση για ενότητα του κινήματος. Είμαστε οι πρώτοι υπέρ ενός ενωμένου επαναστατικού κινήματος. Όμως, οι διαφορές υπάρχουν και είναι πραγματικές. Ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί η ενότητα είναι το επαναστατικό κίνημα στο σύνολό του να μπορεί να συζητήσει τις διαφορές του και να λάβει τεκμηριωμένες αποφάσεις. Είναι ακριβώς όταν η γραφειοκρατία περιορίζει την εσωτερική δημοκρατία, η στιγμή που το κίνημα διασπάται.
Για άλλη μια φορά, οι μάζες, στις 7 Οκτωβρίου έδωσαν ακόμη μια εκλογική νίκη για την Μπολιβαριανή επανάσταση ψηφίζοντας τον Πρόεδρο Τσάβες. Υπερασπίστηκε ένα πρόγραμμα το οποίο μιλά για μια σοσιαλιστική οικονομία και την απομάκρυνση του παλιού κρατικού μηχανισμού. Τώρα δεν είναι η ώρα για συνδιαλλαγή ή για συνομιλίες με τους καπιταλιστές. Είναι καιρός να τεθεί αυτό το πρόγραμμα στην πράξη. Κατά τη γνώμη μας, αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την απαλλοτρίωση των μέσων παραγωγής, των τραπεζών και των μεγάλων κτημάτων υπό τον δημοκρατικό έλεγχο των εργαζομένων.
Η ασθένεια του προέδρου Τσάβες αναδεικνύει με σαφήνεια το γεγονός ότι ένα μόνο άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει τη σοσιαλιστική επανάσταση. Είναι η ώρα για την εργατική τάξη και τους φτωχούς να πάρουν την πρωτοβουλία στα χέρια τους.
Θα πρέπει να συγκληθεί ένα επαναστατικό πανεθνικό συνέδριο με αντιπροσώπους που εκλέγονται σε κάθε εργοστάσιο, χώρο εργασίας, εργατική συνοικία και αγροτική κοινότητα, έτσι ώστε να μπορεί να λάβει τις αναγκαίες αποφάσεις για το ποιο θα πρέπει να είναι το επόμενο βήμα.
Καμία συνδιαλλαγή – προς τα εμπρός για τον σοσιαλισμό
Μετάφραση: Σοφία Παπακωνσταντίνου
{fcomment}
