Στις 12 Σεπτεμβρίου διεξήχθησαν στην Ολλανδία βουλευτικές εκλογές. Το τελικό αποτέλεσμα της εκλογικής αναμέτρησης ήταν η πόλωση του εκλογικού σώματος μεταξύ των δεξιών Φιλελεύθερων και του Εργατικού Κόμματος. Οι αριστεροί ρεφορμιστές του Σοσιαλιστικού Κόμματος, παρότι σε κάποια στιγμή βρίσκονταν πρώτοι στις δημοσκοπήσεις ανάμεσα στα κόμματα της Αριστεράς, τελικά υποχώρησαν δίνοντας τη θέση τους στους Εργατικούς.
Το δεξιό κόμμα των Φιλελεύθερων VVD, το οποίο παραδοσιακά αποτελούσε το δεύτερο αστικό κόμμα, αναδείχθηκε πρώτο στις εκλογές, αποσπώντας το 26.6% των ψήφων. Το ποσοστό αυτό είναι το μεγαλύτερο στην ιστορία των Φιλελεύθερων.
Το κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών CDA, το οποίο συμμετείχε στην προηγούμενη κυβέρνηση συνεργασίας και αποτελεί το κύριο αστικό κόμμα της Ολλανδίας, από το 13.6% των προηγούμενων εκλογών έπεσε στο ιστορικά χαμηλότερο ποσοστό των 8.5%. Το αποτέλεσμα αυτό, αντανακλά τη μακροχρόνια πτωτική τάση του κόμματος, καθώς παραδοσιακά στηριζόταν στους αγρότες και στα Χριστιανοδημοκρατικά συνδικάτα. Όμως, η ιστορική μείωση του αγροτικού πληθυσμού από τη μία πλευρά, και η υποχώρηση της “αριστερής” πτέρυγας του CDA από την άλλη σαν αποτέλεσμα της κρίσης του καπιταλισμού που δεν αφήνει χώρο για φιλεργατικές μεταρρυθμίσεις, οδήγησαν το κόμμα σε δομική αποδυνάμωση.
Επιπλέον, ένας άλλος χαμένος αυτών των εκλογών είναι το Κόμμα της Ελευθερίας PVV, ένα λαϊκίστικο δεξιό κόμμα. Το κόμμα αυτό ουσιαστικά, προκάλεσε την κατάρρευση της προηγούμενης κυβέρνησης μειοψηφίας, αφού απέσυρε την υποστήριξη του σε αυτήν για τους δικούς του, ιδιοτελείς κυρίως λόγους. Εν τω μεταξύ, ο αρχηγός του κόμματος Geert Wilders μετατόπισε τη ρητορική του, που μέχρι πρότινος είχε αντι-μεταναστευτικό και αντι-ισλαμικό περιεχόμενο, προς την κατεύθυνση της εθνικής αντίστασης ενάντια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κατηγορώντας την ΕΕ για όλα «τα προβλήματα» της Ολλανδίας. Ωστόσο, ούτε αυτή η κίνηση κατάφερε να αυξήσει τα εκλογικά ποσοστά του PVV. Αντίθετα το ποσοστό του κόμματος μειώθηκε από το 15.4% στο 10.1%. Παρόλο που η δημοτικότητα της ΕΕ στην Ολλανδία έχει πέσει σε χαμηλά επίπεδα, η ολλανδική εργατική τάξη καταλαβαίνει ότι η έξοδος από το ευρώ και την ΕΕ δεν αποτελεί λύση για τα προβλήματα της.
Ο συσχετισμός στην Αριστερά
Στην Αριστερά, το Εργατικό Κόμμα PvdA αναδείχθηκε τελικά σε ισχυρότερο κόμμα, σημειώνοντας άνοδό από 19.6% στο 24.8%. Ωστόσο, καθόλη τη διάρκεια του καλοκαιριού το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήταν αυτό που παρουσιαζόταν ως δεύτερο ή ακόμα και πρώτο κόμμα στις δημοσκοπήσεις. Πώς εξηγείται αυτή η απότομη αλλαγή;
Κατ’ αρχήν, αντιμετωπίζοντας το ενδεχόμενο μιας ριζοσπαστικής κίνησης του εκλογικού σώματος προς τ’ αριστερά, η ολλανδική άρχουσα τάξη ξεκίνησε μια βρώμικη εκστρατεία εκφοβισμού μέσω του δεξιού αστικού τύπου, παρουσιάζοντας τον αρχηγό του Σοσ.Κ. Emile Roemer, ως εκτελεστή και «δολοφονό» της ολλανδικής οικονομίας. Από την άλλη πλευρά, τα ΜΜΕ προωθούσαν τον αρχηγό του Ερ.Κ. Diederik Samsom, ως την “ρεαλιστική” πρόταση της Αριστεράς.
Αλλά η βασική αιτία για την εκλογική ανατροπή σε βάρος του Σοσ.Κ. ήταν η προσπάθεια του τελευταίου να καλλιεργήσει την εικόνα ενός “υπεύθυνου” και “αξιόπιστου” κόμματος στα μάτια των αστών. Για το λόγο αυτό, εγκατέλειψε μερικές από τις αρχικές και βασικές του δεσμεύσεις, όπως για παράδειγμα, τη διατήρηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65 έτη, ενώ ο ηγέτης του, Emile Roemer δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο συνεργασίας με δεξιά κόμματα σε μια μελλοντική κυβέρνηση.
Την ίδια στιγμή, το Ερ.Κ. υπό την πίεση του Σοσ.Κ. μετατοπίστηκε ελαφρά προς τ’ αριστερά. Μετά την κατάρρευση της τελευταίας κυβέρνησης σχηματίστηκε μια συμμαχία μεταξύ Φιλελεύθερων, Χριστιανοδημοκρατών και του κόμματος της Πράσινης Αριστεράς, ώστε να περάσουν ένα πακέτο μέτρων λιτότητας και περικοπών πριν τις εκλογές με την ονομασία “Συμφωνία της Άνοιξης”. Η δεξιά πτέρυγα των Εργατικών επιθυμούσε το κόμμα να συμμετέχει στις συνομιλίες που οδήγησαν τελικά σε αυτή τη συμφωνία. Όμως, ο Samsom κάτω από την πίεση του Σοσ.Κ. αρνήθηκε να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις. Το γεγονός αυτό, ευνόησε το Ερ.Κ., ενώ έβλαψε εν μέρει την Πράσινη Αριστερά. Επίσης , ο Samsom κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ουσιαστικά στράφηκε ελάχιστα εναντίον του Σοσ.Κ., ενώ αρκετές φορές το υπερασπίστηκε παρουσιάζοντας βέβαια το κόμμα του ως μια πιο πρακτική και ρεαλιστική έκδοση του Σοσ.Κ.
Καθώς το Σοσ.Κ. και το Ερ.Κ. φαινομενικά έμοιαζαν σε ρητορική όλο και περισσότερο, πολλοί ψηφοφόροι, όλο και πιο δύσκολα μπορούσαν να διακρίνουν τις διαφορές μεταξύ των δυο κομμάτων. Όταν δυο ρεφορμιστικά κόμματα ανταγωνίζονται μεταξύ τους με σχεδόν πανομοιότυπα προγράμματα, οι μάζες έχουν την τάση να επιλέγουν το πιο παραδοσιακό κόμμα, στην συγκεκριμένη περίπτωση το Εργατικό, το οποίο έχει ανέβει στην εξουσία αρκετές φορές στο παρελθόν.
Οι προοπτικές
Σήμερα, ο ηγέτης των Εργατικών καλεί για “ενότητα” και συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, ώστε να σχηματιστεί μια κυβέρνηση συνεργασίας με τους Φιλελεύθερους. Η ολλανδική εργατική τάξη δεν έχει να κερδίσει τίποτα από την είσοδο των Εργατικών σε μια τέτοιου είδους κυβέρνηση, παρά μόνο μία πιθανή μείωση του ρυθμού λήψης ορισμένων μέτρων λιτότητας (με την προϋπόθεση βέβαια ότι η ολλανδική οικονομία θα μπορέσει να διατηρήσει την ισχυρή της θέση μέσα στην Ευρώπη). Το σίγουρο είναι ότι η κυβέρνηση αυτή δεν θα πάρει πίσω κανένα από τα μέτρα λιτότητας της προηγούμενης, αντίθετα καθώς η κρίση του καπιταλισμού όλο και θα βαθαίνει, θα συνεχίσει με περισσότερη λιτότητα.
Οι εργαζόμενοι της χώρας έχουν κάθε συμφέρον να αντιταχθούν σε κάθε είδους συμμαχία μεταξύ αριστερών και δεξιών κομμάτων. Μόνο μια αριστερή κυβέρνηση μ’ ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα μπορεί να δώσει λύση στα προβλήματα των Ολλανδών εργαζομένων, της νεολαίας, των συνταξιούχων και των ανέργων. Αυτό που χρειάζεται για την υπεράσπιση των συμφερόντων των Ολλανδών εργαζομένων είναι η εθνικοποίηση των τραπεζών και των μονοπωλίων κάτω από εργατικό έλεγχο και διαχείριση. Για ένα τέτοιο πρόγραμμα αγωνίζονται οι Ολλανδοί Μαρξιστές μέσα στην Αριστερά και το εργατικό κίνημα.
Ιωσήφ Σπάρταλης
{fcomment}
