Η πρόσφατη έκθεση της «Ανεξάρτητης Επιτροπής για την Ετοιμότητα και την Αντιμετώπιση Πανδημιών» του ΠΟΥ αποτελεί μια συμπυκνωμένη και παραστατική περιγραφή της πλήρους ανικανότητας του παγκόσμιου καπιταλισμού αρχικά να αποτρέψει την εμφάνιση της πανδημίας και στη συνέχεια να την αντιμετωπίσει. Ήδη στην πρώτη φράση της σύνοψης, διατυπώνεται το βασικό συμπέρασμα πως η πανδημία, που έχει επιφέρει μέσα σε λίγους μήνες περισσότερους από τρία εκατομμύρια (μόνο επίσημα καταγεγραμμένους) θανάτους παγκοσμίως, είναι «μια καταστροφή που θα μπορούσε να έχει αποτραπεί»!
Εξαιρώντας τις κατά κανόνα γενικόλογες εκκλήσεις στις οποίες καταλήγει για τα αναγκαία επόμενα βήματα, η έκθεση αναδεικνύει τις εγκληματικές πολιτικές που οδήγησαν στην εμφάνιση της πανδημίας και ακολούθως στην αδυναμία αυτή να αντιμετωπιστεί, αποτελώντας ένα απόλυτα καταδικαστικό πόρισμα ουσιαστικά για το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα. Από αυτήν τη σκοπιά, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το τμήμα της έκθεσης που περιγράφει τα «13 καθοριστικής σημασίας σημεία για την εξέλιξη της πανδημίας». Ορισμένα από αυτά τα σημεία αξίζει να ιδωθούν ένα προς ένα, ενώ παράλληλα είναι αναγκαίο να εξεταστούν και τα πεπραγμένα της ελληνικής κυβέρνησης ως προς κάθε ένα τέτοιο “καθοριστικό σημείο”.
Η Ελλάδα ουραγός σε ετοιμότητα και αντοχές του συστήματος Υγείας
Το πρώτο σημείο έχει τον αποκαλυπτικό τίτλο: «Παρά τις προειδοποιήσεις, ο πλανήτης δεν ήταν προετοιμασμένος». Σε αυτό το σημείο υποστηρίζεται ότι ενώ οι ειδικοί, βλέποντας τα αυξανόμενα ξεσπάσματα επιδημιών όπως του SARS, της γρίπης, του Έμπολα και του Ζίκα, προειδοποιούσαν επίμονα για την ανάγκη προετοιμασίας όλων των χωρών για την αντιμετώπιση πιθανών πανδημιών, «η COVID-19 έπιασε προ εκπλήξεως μεγάλα τμήματα του πλανήτη». Συνεχίζοντας, διαπιστώνεται πως ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα των αυτο-αξιολογήσεων που είχαν πραγματοποιήσει οι διάφορες χώρες ως προς τα κριτήρια ετοιμότητας που είχε θέσει ο ΠΟΥ ή άλλους σχετικούς δείκτες, στη ζωντανή δοκιμασία από τη σημερινή πανδημία αποκαλύφθηκε ότι «πάρα πολλές κυβερνήσεις συνεχίζουν να στερούνται στέρεων πλάνων ετοιμότητας, επαρκών πόρων για τα συστήματα Υγείας τους και οργανωμένου συντονισμού μεταξύ κρατικών φορέων». Για τις δυνατότητες της Ελλάδας στην αντιμετώπιση μιας πανδημίας, και μόνο η αδυναμία επαρκούς αντιμετώπισης της εποχικής γρίπης όλα τα προηγούμενα χρόνια από το δημόσιο σύστημα Υγείας, είναι επαρκής ένδειξη για το βαθμό στον οποίο αυτό είχε διαλυθεί από τις συνεχιζόμενες πολιτικές λιτότητας και περικοπών.
Το επόμενο σημείο που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το τρίτο, όπου περιγράφεται ότι από τη στιγμή που ο ΠΟΥ κήρυξε το συναγερμό ανώτατου διεθνούς κινδύνου, «αυτό δεν οδήγησε σε μια κατεπείγουσα, συντονισμένη και διεθνή αντίδραση», αλλά «πολλές κυβερνήσεις πήραν σοβαρά μέτρα αποτροπής της μετάδοσης μόνο αφού βρέθηκαν αντιμέτωπες με μια δραματικά μεγάλη μετάδοση στο εσωτερικό τους». Έτσι, «ο Φεβρουάριος (σ.: του 2020) υπήρξε ένας χαμένος μήνας για τον περιορισμό της μετάδοσης, παρότι οι ενδείξεις διεθνούς εξάπλωσης των μολύνσεων ήταν εμφανείς». Στοχοποιώντας καταφανώς τους κυβερνητικούς επικεφαλής που αναδείχθηκαν σε «πρωτοπόρους» αρνητές της πανδημίας (Τραμπ, Μπολσονάρο κλπ), η έκθεση αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «οι χώρες με τα λιγότερο καλά αποτελέσματα είχαν υιοθετήσει μια ασυντόνιστη στάση που υποτιμούσε τα επιστημονικά δεδομένα, αρνιόταν τις επιπτώσεις της πανδημίας, καθυστέρησε την αποτελεσματική δράση και επέτρεψε την αύξηση της δυσπιστίας».
Φαινομενικά, η Ελλάδα εμπίπτει στις χώρες που αντιμετώπισε επιτυχημένα το πρώτο κύμα της πανδημίας, κυρίως με την έγκαιρη υιοθέτηση του «λοκντάουν» πριν να υπάρξει εκτεταμένη διασπορά «στην κοινότητα». Ωστόσο, η έκθεση δεν περιγράφει ως έγκαιρη και επιτυχημένη ανταπόκριση μόνο ένα έγκαιρο «λοκντάουν» για τον περιορισμό της αρχικής μετάδοσης, αλλά κυρίως τα μέτρα που παίρνονταν παράλληλα με αυτό, όπως «η γρήγορη και εκτεταμένη ιχνηλάτηση πιθανών κρουσμάτων (…), η κοινωνική και οικονομική ενίσχυση για την πλατιά υιοθέτηση των μέτρων προστασίας (…), η γρήγορη κινητοποίηση, εκπαίδευση και ανακατονομή του ανθρώπινου δυναμικού στον τομέα της Υγείας, η ταχεία αύξηση της δυναμικότητας του συστήματος Υγείας, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και με την κατεπείγουσα ανέγερση νέων νοσοκομείων (…), και η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας». Ως ενδεικτικές περιπτώσεις αναφέρονται λοιπόν, όχι η Ελλάδα, αλλά η Ταϊλάνδη, το Βιετνάμ και η Σιγκαπούρη.
Η ελληνική κυβέρνηση αντίθετα, επέλεξε την έγκαιρη εφαρμογή του «λοκντάουν» όχι για να «κερδίσει χρόνο» παίρνοντας ταυτόχρονα ουσιαστικά και καίρια μέτρα όπως τα παραπάνω, αλλά αντίθετα, για να «ανταλλάξει» τα όποια αρχικά καλά αποτελέσματα αφενός με τη συνεχιζόμενη απουσία τέτοιων μέτρων (ιδιαίτερα όσον αφορά την ενίσχυση του ΕΣΥ) και αφετέρου με το μετέπειτα «ανεξέλεγκτο άνοιγμα» κατά την θερινή τουριστική περίοδο του 2020. Κατά συνέπεια, από το φθινόπωρο του 2020 η Ελλάδα έπαψε να ανήκει με οποιονδήποτε τρόπο στις λίγες χώρες που αντιμετωπίζουν σχετικά επιτυχημένα την πανδημία, και περιγράφεται όλο και με μεγαλύτερη ακρίβεια από τα χαρακτηριστικά που η έκθεση προσδίδει στις χώρες που απέτυχαν: «πολλές (σ.: χώρες που σημείωσαν κακά αποτελέσματα) είχαν συστήματα υγείας χαρακτηριζόμενα από μακροχρόνιο κατατεμμαχισμό, υποτίμηση των εργαζομένων στην Υγεία και υποχρηματοδότηση (…). Πολλές τέτοιες χώρες έδωσαν προτεραιότητα σε ένα μόνο μέτρο στο γενικό πληθυσμό, όπως η υποχρεωτική χρήση μάσκας ή το κλείσιμο σχολείων και επιχειρήσεων, παρά υιοθέτησαν μια συνεκτική προσέγγιση με παράλληλη επικοινωνία της στον πληθυσμό και με μέτρα κοινωνικής και οικονομικής στήριξης».
Το τέταρτο κρίσιμο για την πορεία της πανδημίας σημείο που υπογραμμίζεται στην έκθεση, είναι ο αυξημένος κίνδυνος και η ελλιπής προστασία των εργαζομένων στην Υγεία, καθώς και στους λεγόμενους τομείς «πρώτης γραμμής» όπως η διατροφή, οι συγκοινωνίες, οι κατ’ οίκον διανομές και η καθαριότητα. Για τους υγειονομικούς περιγράφεται η τεράστια πίεση που βιώνουν, η υπερκόπωση, η ψυχολογική επιβάρυνση – με εκτεταμένα ευρήματα ακόμα και διαταραχής μετα-τραυματικού στρες (PTSD) – αλλά και ο ελλιπής προστατευτικός εξοπλισμός, με συνέπεια να τίθενται μαζικά «εκτός μάχης» και να οξύνεται η αδυναμία των συστημάτων Υγείας να ανταποκριθούν μέσα στις συνθήκες της πανδημίας. Παράλληλα, καταγράφεται η εκτεταμένη διασπορά στους εργάτες σε βιομηχανίες τροφίμων, όπου στις ήδη ευνοϊκές για τη μετάδοση συνθήκες (χαμηλές θερμοκρασίες, μεταλλικές επιφάνειες κ.α.) προστίθενται «ο συνωστισμός και, συχνά, η περιορισμένη πρόσβαση των υπαλλήλων σε αναρρωτική άδεια». Τέλος, αναφέρεται ότι σε λίγες μόνο μεγαλουπόλεις, σημειώθηκαν εκατοντάδες θάνατοι εργαζομένων στις συγκοινωνίες από COVID-19.
Για όλες τις παραπάνω κατηγορίες εργαζομένων σημειώνεται ακόμα, πως «ειδικά στην αρχή, εκείνοι που ήταν αναγκασμένοι να πάνε για δουλειά και να συναναστραφούν με πιθανά μολυσμένους συναδέλφους ή μέλη του κοινού, στερούνταν προστατευτικού εξοπλισμού και οδηγιών». Ως μέτρα αντιμετώπισης αναφέρονται «η εξασφάλιση του αναγκαίου προστατευτικού εξοπλισμού, η επαρκής στελέχωση, οι δομές βρεφικής – παιδικής φροντίδας, οι δομές ψυχολογικής υποστήριξης, και η εισοδηματική ενίσχυση για όσους είναι πολύ επικίνδυνο να συνεχίζουν να πηγαίνουν για δουλειά».
Ως προς αυτό σημείο λοιπόν, μπορεί κανείς να πει ότι η ελληνική κυβέρνηση επιδίωξε να «κάνει πρωταθλητισμό» κακών επιδόσεων. Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα άρθρα μας, η κυβέρνηση μέχρι τον Νοέμβριο του 2020 είχε πραγματοποιήσει μόλις 616 προσλήψεις μόνιμων γιατρών στο ΕΣΥ, στα τέλη του έτους ψήφισε τη μείωση των δαπανών για την Υγεία στον κρατικό προϋπολογισμό για το 2021, ενώ αφήνει συστηματικά τους υγειονομικούς με απλήρωτες υπερωρίες και εφημερίες. Θέλοντας μάλιστα να αντιμετωπίσει την υποστελέχωση του ΕΣΥ χωρίς να πραγματοποιήσει τις αναγκαίες προσλήψεις, έφτασε να περικόπτει τις μέρες καραντίνας και τον αριθμό των απαιτούμενων τεστ στους υγειονομικούς που ασθενούσαν με COVID-19, με αποτέλεσμα να τίθενται ακόμα πιο μαζικά «εκτός μάχης», δεκάδες από αυτούς να πεθαίνουν από COVID-19, και χιλιάδες να νοσηλεύονται.
Παράλληλα, αρνούμενη να προχωρήσει στις αναγκαίες δαπάνες και προσλήψεις στις αστικές συγκοινωνίες, η κυβέρνηση μετέτρεψε τα ΜΜΜ στους κατεξοχήν χώρους συνωστισμού, και αδιαφορώντας για την τήρηση των αναγκαίων μέτρων προστασίας στις μεγάλες επιχειρήσεις (και ουσιαστικά ενθαρρύνοντας την παραβίασή τους με όσα είχε πράξει κατά την τουριστική περίοδο), οδήγησε στην εμφάνιση απανωτών εστιών σε βιομηχανίες κρέατος με εκατοντάδες καταγεγραμμένα κρούσματα στην καθεμία κατά την έξαρση του φθινοπώρου – χειμώνα. Και φυσικά, καμία ειδική πρόνοια δεν υπήρξε για τα πιο ευάλωτα τμήματα των εργαζομένων, παρά μόνο συνεχείς νουθεσίες για την «ατομική ευθύνη» τους.
Καπιταλιστικός παρασιτισμός, «εθνικισμός των μασκών» και «εθνικισμός των εμβολίων»
Το πέμπτο κρίσιμο σημείο σύμφωνα με την έκθεση αφορά τα φαινόμενα μαζικών ελλείψεων σε ιατρικό εξοπλισμό και μέσα ατομικής προστασίας, την αντίστοιχη εκτόξευση των τιμών, αλλά και τις εκτεταμένες περιπτώσεις παραβίασης των απαιτούμενων προδιαγραφών. Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Αντι-απάτης εντόπισε περισσότερες από 340 επιχειρήσεις που διακινούσαν ανεπαρκών προδιαγραφών μάσκες, τεστ, αντισηπτικά, απολυμαντικά και ιατρικές συσκευές. Οι ελλείψεις έγιναν ιδιαίτερα αισθητές σχεδόν παντού όπου εμφανίστηκε αυξημένη ανάγκη, αναδεικνύοντας τα όρια του «παγκόσμιου εμπορίου» στα πλαίσια του καπιταλισμού: μια έρευνα που έγινε σε Ινδία, Νιγηρία, Κένυα, Αιθιοπία και Ουγκάντα, διαπίστωσε ελλείψεις σε φιάλες οξυγόνου σε περισσότερα από τα μισά νοσοκομεία και ελλείψεις σε απλά οξύμετρα σε περισσότερα από το 90 τοις εκατό!
Παρότι στην έκθεση τέτοια φαινόμενα περιγράφονται ως μεμονωμένες αποτυχίες της «αγοράς» που πρέπει να διορθωθούν ή ως υποχωρήσεις από την αναγκαία «διεθνή συνεργασία» κ.ο.κ., είναι εμφανές ότι αποτελούν αναπόφευκτες συνέπειες των πιο θεμελιωδών χαρακτηριστικών του καπιταλισμού: του εθνικού κράτους με τα συνεπαγόμενα ανταγωνιστικά συμφέροντα διαφορετικών εθνικών αστικών τάξεων, και της ατομικής ιδιοκτησίας στα παραγωγικά μέσα, που «διασφαλίζει» τη λειτουργία της παραγωγής αφενός με κριτήριο το ατομικό κέρδος των καπιταλιστών αντί για τις κοινωνικές ανάγκες, και αφετέρου χωρίς τη δυνατότητα κεντρικού σχεδιασμού της, εξαιτίας των ανταγωνιστικών συμφερόντων μεταξύ των διαφορετικών καπιταλιστικών κολοσσών.
Παράλληλα, ανάμεσα στα διάφορα παραδείγματα σημαντικών ελλείψεων, αναφέρεται και η έλλειψη που αντιμετώπισε η Ιταλία όταν βρέθηκε στο επίκεντρο της πανδημίας την άνοιξη του 2020, ενώ την ίδια στιγμή χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία είχαν διακόψει κάθε εξαγωγή ιατρικού προστατευτικού εξοπλισμού. Παρότι η έκθεση το θέτει «ιδιαίτερα ευγενικά», πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι αυτό που είχε συμβεί είναι ότι η γερμανική κυβέρνηση επέβαλε απόλυτο εμπάργκο σε κάθε μεταφορά ιατρικού εξοπλισμού έξω από τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των εμπορευμάτων που είχαν παραγγείλει άλλες χώρες και βρίσκονταν αποθηκευμένα έχοντας εξαρχής ως προορισμό τις χώρες εκείνες. Με απλά λόγια, τη στιγμή που οι εικόνες από το Μπέργκαμο της Ιταλίας με τα στρατιωτικά οχήματα να μεταφέρουν κατά εκατοντάδες τα φέρετρα με τους νεκρούς συγκλόνιζαν τον πλανήτη, η γερμανική κυβέρνηση ουσιαστικά κατάσχεσε μάσκες και άλλο ιατρικό εξοπλισμό που είχε παραγγείλει το ιταλικό κράτος από γερμανικές προμηθεύτριες εταιρείες! Πρόκειται ίσως για την πλέον παραστατική περιγραφή του σε τι συνίσταται η «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» στα πλαίσια της καπιταλιστικής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικό για την κερδοσκοπική και αντικοινωνική φύση του καπιταλιστικού συστήματος είναι και το έβδομο σημείο της έκθεσης, σχετικά με την ανάπτυξη των εμβολίων. Εκεί αναφέρεται η εντυπωσιακή ταχύτητα με την οποία αναπτύχθηκαν τα εμβόλια και ο περιορισμός των εμποδίων που υπήρχαν προηγουμένως. Ωστόσο, τονίζεται χαρακτηριστικά ότι «η εκ των προτέρων κρατική χρηματοδότηση είναι αναγκαία για την επιτάχυνση της έρευνας, αλλά θα πρέπει να συνοδεύεται από ισότιμη προσβασιμότητα», καθώς και ότι «θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κρίσιμες περιπτώσεις αποτυχίας της αγοράς – όπως η υπο-επένδυση σε διαγνωστικά εργαλεία, ιδιαίτερα δεδομένης της ζωτικής σημασίας των τεστ».
Βέβαια, η έκθεση της Επιτροπής δεν μπαίνει σε μεγαλύτερο βάθος, έτσι ώστε να αποκαλυφθεί ανοιχτά η ακραία παρασιτική φύση του καπιταλισμού. Απουσιάζει η απάντηση στο πιο κρίσιμο ερώτημα, δηλαδή «ποιος χρηματοδότησε την ανάπτυξη των εμβολίων;», η οποία όμως δίνεται παραστατικά στην ακόλουθη εικόνα. Στο πρώτο διάγραμμα, φαίνεται η τραγικά μικρή συνεισφορά των ιδιωτικών κεφαλαίων (κόκκινα τετράγωνα) σε όλα τα εμβόλια στα αρχικά στάδια της έρευνας, ενώ δεύτερο φαίνεται η μαζική επένδυση ιδιωτικών κεφαλαίων που είχε εμφανιστεί μέχρι τον Δεκέμβριο του 2020, όταν τα περισσότερα εμβόλια είχαν πλέον μπει «στην τελική ευθεία» και οι μεγάλες επενδύσεις σήμαιναν τώρα εξασφαλισμένα υπερκέρδη:
Ωστόσο, ο αντιδραστικός χαρακτήρας του καπιταλισμού όπως αναδεικνύεται γύρω από το ζήτημα των εμβολίων, γίνεται εμφανής στην έκθεση στο άλλο σημείο που αφορά τα εμβόλια, το σημείο 11. Αυτό, χωρίς περιστροφές, τιτλοφορείται «Ο εθνικισμός των εμβολίων». Εκεί διαπιστώνεται ο αποκλεισμός των φτωχότερων χωρών από την προμήθεια εμβολίων – ακόμα και όταν αυτά παράγονται μαζικά σε εργοστάσια στο εσωτερικό τους! – την ίδια στιγμή που οι πιο πλούσιες χώρες (όπως ο Καναδάς, η Αυστραλία, οι ΗΠΑ, χώρες της ΕΕ κ.α.) έχουν εξασφαλίσει εμβόλια που αρκούν για να εμβολιάσουν πάνω από δυο φορές ολόκληρους τους πληθυσμούς τους. Έτσι, παρά την «ουδέτερη» γλώσσα που χρησιμοποιείται στο συμπέρασμα της έκθεσης για το συγκεκριμένο σημείο, το περιεχόμενο είναι αρκετά εύστοχο: «παρά τις προσπάθειες ενός έτους για την επίλυση θεμελιωδών προβλημάτων, η αποτελεσματική διανομή εμβολίων βασισμένη στις ανάγκες της δημόσιας υγείας έχει αποτύχει».
Αυτή ακριβώς η κατάσταση έχει έρθει δραματικά στην επικαιρότητα τις τελευταίες εβδομάδες, με τις συνθήκες κόλασης που έχουν εμφανιστεί στην Ινδία, την ίδια στιγμή που αποτελεί το λεγόμενο «φαρμακείο του κόσμου» εξαιτίας της μαζικής παραγωγής εμβολίων στο έδαφός της. Παρά τα υποκριτικά λόγια συμπαράστασης για το «δράμα της Ινδίας» που απλόχερα χαρίζουν οι ηγέτες της καπιταλιστικής Δύσης, συνεχίζουν να αρνούνται έστω και την παραμικρή παραχώρηση προς τις φτωχότερες χώρες στο ζήτημα των εμβολίων. Ο Μπάιντεν συνεχίζει ακόμα και αυτήν τη στιγμή να απορρίπτει την παραχώρηση πλεοναζόντων εμβολίων των ΗΠΑ στην Ινδία, συμπεριλαμβανομένων και 30 εκατομμυρίων δόσεων AstraZeneca που δεν έχουν ακόμα λάβει έγκριση από την Αμερικανική Ένωση Φαρμάκων (FDA) και καταδικάζονται σε αχρηστία! Η Μέρκελ, που πρόσφατα έκανε διεθνή έκκληση για αλληλεγγύη και υποστήριξη στην Ινδία, έχει αποτελέσει μια από τις πιο φανατικές φωνές ενάντια στην άρση των περιορισμών πνευματικής ιδιοκτησίας πάνω στα εμβόλια.
Οι συνέπειες της πανδημίας είναι ταξικές
Δύο ακόμα σημεία της έκθεσης είναι απαραίτητο να σχολιαστούν. Αυτά αφορούν τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας και τις επιπτώσεις συγκεκριμένα στα φτωχότερα στρώματα της κοινωνίας. Σημειώνονται βασικά συμπεράσματα διαφόρων οικονομικών εκθέσεων, όπως για παράδειγμα το ότι «πάνω από το 90% των εθνικών οικονομιών του κόσμου σημείωσαν μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, κάτι που αποτελεί την πιο εκτεταμένη ταυτόχρονη ύφεση που έχει υπάρξει από τη Μεγάλη Ύφεση του 1930-32».
Αναφέρονται ακόμα, πολλές περιπτώσεις που αναδεικνύουν ότι η εργατική τάξη και ιδιαίτερα τα πιο ευάλωτα τμήματά της, εκτίθενται σε μεγαλύτερο βαθμό στον κίνδυνο μόλυνσης, χτυπιούνται περισσότερο από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, και είναι πολύ πιο δύσκολο να ανακάμψουν στις μετά πανδημίας συνθήκες: «Οι αδήλωτοι εργαζόμενοι, που είναι 1,6 δισεκατομμύρια σε όλο τον πλανήτη, δεν είχαν την επιλογή να δουλέψουν εξ αποστάσεως. Είτε η δουλειά τους χάθηκε, είτε συνεχίστηκε κάτω από αυξημένο κίνδυνο έκθεσης στον ιό». Και: «Η έκταση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας στους ανθρώπους είναι άμεσα σχετιζόμενη με την έκταση της κοινωνικής πρόνοιας. Αν οι πτώσεις στην οικονομία οδηγούν σε απώλειες θέσεων εργασίας, και αν η ιατροφαρμακευτική ασφάλιση είναι συνδεδεμένη με τη θέση εργασίας, τότε τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά. Αν οι επισφαλείς συνθήκες εργασίας αφήνουν τους εργαζόμενους χωρίς πρόσβαση σε αναρρωτικές άδειες, η μετάδοση θα αυξηθεί. Υπάρχει ο κίνδυνος δημιουργίας ενός αυτο-τροφοδοτούμενου φαύλου κύκλου». Τονίζεται επίσης ότι: «Σε μια ανάλυση της πορείας πάνω από 80 χωρών, διαπιστώθηκε ότι όπου υπάρχουν υψηλά ποσοστά αδήλωτης εργασίας, οι περιορισμοί στις μετακινήσεις δεν μείωσαν τον αριθμό κρουσμάτων».
Επίσης: «Ταυτόχρονα, οι μετανάστες εργαζόμενοι συχνά αποκλείονται από την ιατρική φροντίδα και τα προγράμματα εμβολιασμού, είτε μη όντες δικαιούχοι, είτε λόγω του φόβου καταγγελίας ή απέλασης» αν προσέλθουν στις σχετικές υπηρεσίες. Οι συνέπειες στα παιδιά, ιδιαίτερα των φτωχότερων χωρών ή ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, είναι επίσης δραματικές: «Παιδιά με αναπηρίες, εθνικών μειονοτήτων, προσφύγων, είναι και περισσότερο αποκλεισμένα από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και λιγότερο πιθανό να επιστρέψουν στο σχολείο μετά την κρίση. Οι συνέπειες στα κορίτσια είναι οξύτατες – έως και 11 εκατομμύρια φτωχά κορίτσια προβλέπεται να μην επιστρέψουν ποτέ στις τάξεις, και ακόμα 10 εκατομμύρια κορίτσια βρίσκονται αντιμέτωπα με τον κίνδυνο του πρόωρου γάμου». Σημειώνεται ακόμα ότι: «Τα σχολεία παρέχουν επίσης κοινωνική υποστήριξη και, σε πολλές περιπτώσεις, ένα φρέσκο γεύμα καθημερινά. Σε μια από τις εκτιμήσεις υπολογίστηκε ότι, από όταν ξεκίνησαν τα κλεισίματα σχολείων μέχρι σήμερα, έχουν χαθεί 39 δισεκατομμύρια σχολικά γεύματα».
Το συμπέρασμα είναι και αυτό χαρακτηριστικό: «Αν οι κυβερνήσεις είχαν καλύτερα συστήματα κοινωνικής προστασίας ήδη σε ισχύ, οι χώρες τους θα είχαν υπάρξει πιο ανθεκτικές και οι άνθρωποι θα είχαν υποφέρει λιγότερο, και αν υπήρχαν λιγότεροι άνθρωποι σε καθεστώς επισφαλούς ή αδήλωτης εργασίας, θα είχαν υπάρξει λιγότεροι άνθρωποι εκτεθειμένοι σε κίνδυνο».
Υπάρχει μια ακόμα αναφορά, η οποία μοιάζει να «φωτογραφίζει» την αποτυχία της πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης: «Το τάιμινγκ της εφαρμογής και της χαλάρωσης των υγειονομικών και κοινωνικών μέτρων είναι κρίσιμη παράμετρος. Χώρες που δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να διατηρήσουν μέτρα σε ισχύ ακόμα και σε φάσεις που η επιδημία κινούταν ανοδικά βρέθηκαν συχνά να βιώνουν και τις οικονομικές συνέπειες του λοκντάουν και τις υγειονομικές συνέπειες της ταχείας μετάδοσης. Σύντομης διάρκειας και στοχευμένα μέτρα είναι λιγότερο προβληματικά από μακροχρόνιους περιορισμούς που δεν λαμβάνουν υπόψη τις δομικές ευαλωτότητες (σ.: τμημάτων του πληθυσμού έναντι αυτών των περιορισμών)».
Η ελληνική κυβέρνηση αγνοεί την πραγματικότητα
Αυτή η αλλοπρόσαλλη εναλλαγή των μέτρων περιορισμού στις μετακινήσεις από την ελληνική κυβέρνηση έχει έρθει ως αναπόφευκτη συνέπεια, από τη μια πλευρά της άρνησής της να πάρει εκείνα τα αναγκαία και αποτελεσματικά που μέτρα που θα απαιτούσαν γενναίες κρατικές δαπάνες και «προσβολή» των συμφερόντων των μεγαλο-εργοδοτών, και από την άλλη του άγχους της να μετριάσει τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης με μια «διάσωση» των επιδόσεων του τουρισμού ενόψει της φετινής θερινής σεζόν. Προβάλλοντας υποκριτικά το σύνθημα «η υγεία πάνω από την οικονομία» στην πραγματικότητα η κυβέρνηση υλοποιεί το «η οικονομία των λίγων και προνομιούχων πάνω από την υγεία και την οικονομία των πολλών».
Η κυβέρνηση ενώ διατηρούσε για μήνες σε ισχύ περιορισμούς που δεν ήταν ικανοί να κάμψουν τη διασπορά του ιού, αλλά ταυτόχρονα λειτουργούσαν καταστροφικά για το βιοτικό επίπεδο εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων και μικρο-ιδιοκτητών, ξαφνικά στρέφεται στην ολική διακοπή όλων των περιορισμών για να σηματοδοτήσει την έναρξη της τουριστικής περιόδου. Είναι χαρακτηριστικό ότι χωρίς καμία προσπάθεια να προβληθούν έστω υποτυπωδώς επιδημιολογικά επιχειρήματα, ανακοίνωσε την κατάργηση αυτού του τελευταίου απομειναριού ανόητων διοικητικών μέτρων, του μέτρου των SMS, την ίδια ημέρα που «όλως τυχαίως» γιορτάστηκε με αψίδες νερού η άφιξη της πρώτης τουριστικής πτήσης στη Μύκονο…
Είναι τέτοιος ο ζήλος του πρωθυπουργού να κάνει τον «κράχτη» για λογαριασμό του μεγάλου τουριστικού κεφαλαίου (ελληνικού και διεθνούς) που οι δηλώσεις του πλέον μοιάζουν να περιγράφουν κάποιο παράλληλο σύμπαν. Για να γίνει εμφανές αυτό, παραθέτουμε ενδεικτικά ορισμένες τέτοιες δηλώσεις και σε παρένθεση αναγράφονται τα βασικά στοιχεία των εκθέσεων του ΕΟΔΥ τις ίδιες ημέρες:
22 Απριλίου 2021: «Είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι είμαστε στο τέλος της περιπέτειας». Ημερήσια έκθεση ΕΟΔΥ: 468 νέες εισαγωγές σε νοσοκομεία, 822 διασωληνωμένοι, 75 θάνατοι. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία της ΠΟΕΔΗΝ την ίδια ημέρα, υπήρχαν επιπλέον τουλάχιστον 48 διασωληνωμένοι ασθενείς COVID-19 που βρίσκονταν εκτός ΜΕΘ.
5 Μαΐου 2021: «Τα πρόσφατα δεδομένα είναι ενθαρρυντικά. Τα κρούσματα μειώνονται, όπως και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία». Ημερήσια έκθεση ΕΟΔΥ: 369 νέες εισαγωγές σε νοσοκομεία, 765 διασωληνωμένοι, 96 θάνατοι.
7 Μαΐου 2021: «Η Ελλάδα έχει καλά αποτελέσματα στη διαχείριση της πανδημίας επειδή οι πολίτες έχουν δείξει υπευθυνότητα και σοβαρότητα». Ημερήσια έκθεση ΕΟΔΥ: 392 νέες εισαγωγές σε νοσοκομεία, 749 διασωληνωμένοι, 63 νεκροί.
12 Μαΐου 2021: «Βρισκόμαστε μπροστά σε μία πραγματικότητα όπου τα κρούσματα μειώνονται σημαντικά, οι εμβολιασμοί προχωρούν με μεγάλη ταχύτητα, τα self tests μας δίνουν τη δυνατότητα να εντοπίσουμε ασυμπτωματικούς συμπολίτες μας οι οποίοι γνωρίζοντας πια ότι είναι φορείς της νόσου μπορούν να αυτοπεριορίζονται». Ημερήσια έκθεση ΕΟΔΥ: 293 νέες εισαγωγές σε νοσοκομεία, 683 διασωληνωμένοι, 55 νεκροί. Παρά τη μείωση του αριθμού διασωληνωμένων, συνεχίζουν να υπάρχουν διασωληνωμένοι εκτός ΜΕΘ.
Την απόσταση μεταξύ της «μαγικής» εικόνας των δηλώσεων Μητσοτάκη και της πραγματικότητας, επιβεβαιώνουν και οι σχετικές ταξιδιωτικές οδηγίες διαφόρων κυβερνήσεων για την Ελλάδα ως πιθανό προορισμό. Δύο μέρες πριν από την πρώτη από τις παραπάνω δηλώσεις, δηλαδή στις 20 Απριλίου, οι ΗΠΑ «αναβάθμισαν» τη σύσταση ενάντια σε ταξίδια προς την Ελλάδα στο ανώτατο επίπεδο (επίπεδο 4 – «Μην Ταξιδέψετε»): «Μην επισκέπτεστε την Ελλάδα, λόγω της COVID-19». Στο Ηνωμένο Βασίλειο, παρότι προς το παρόν απαγορεύονται γενικά τα ταξίδια αναψυχής σε χώρες του εξωτερικού, ο αρμόδιος κρατικός φορέας αναφέρει ως προς την Ελλάδα συγκεκριμένα: «ο FCDO συστήνει να μην πραγματοποιούνται μη απολύτως απαραίτητα ταξίδια προς την Ελλάδα, εκτός των νησιών Ρόδος, Κως, Ζάκυνθος, Κέρκυρα και Κρήτη, βάσει της τρέχουσας εκτίμησης των κινδύνων σχετικά με την COVID-19 (τελευταία ενημέρωση 14 Μαΐου)».
Κάτω η κυβέρνηση του κεφαλαίου!
Όλη παραπάνω ανάλυση, τόσο ως προς τη διαχείριση της πανδημίας από την ελληνική κυβέρνηση τον τελευταίο ένα χρόνο, όσο και ως προς τα σχέδιά της για το επόμενο διάστημα, αναδεικνύει την αναγκαιότητα να ανατραπεί το συντομότερο δυνατό. Η συνεχιζόμενη υπερψήφιση αντιδραστικών νόμων, με πιο πρόσφατη την κατά μέτωπο επίθεση στα εργασιακά, αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση όχι μόνο αδιαφορεί για την υγεία της πλειοψηφίας της κοινωνίας, αλλά κυνικά βλέπει την πανδημία ως ευκαιρία για να επιτεθεί στο βιοτικό επίπεδο και τα δικαιώματα των εργαζομένων και των νέων, για λογαριασμό της ελληνικής άρχουσας τάξης.
Δυστυχώς, οι βασικές πολιτικές και συνδικαλιστικές ηγεσίες της εργατικής τάξης επιδεικνύουν ανεπίτρεπτη απάθεια. Είναι επείγουσα αναγκαιότητα να τους επιβληθεί από το ίδιο το εργατικό κίνημα και τη νεολαία μια άμεση αλλαγή στάσης, για τη δημιουργία ενός Ενιαίου Μετώπου που θα προετοιμάσει έναν μαζικό αγώνα ενάντια στην αντιδραστική και επικίνδυνη κυβέρνηση της ΝΔ. Θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα η σοβαρή και οργανωμένη προετοιμασία ενός σχεδίου γι’ αυτόν τον αγώνα, που θα περιλαμβάνει διαδοχικές πανεργατικές-παλλαϊκές κινητοποιήσεις κλιμακούμενες μέχρι την ανατροπή της μισητής κυβέρνησης της άρχουσας τάξης και την ανάδειξη μιας εργατικής κυβέρνησης για την προστασία του βιοτικού επιπέδου και της υγείας της εργαζόμενης κοινωνικής πλειοψηφίας!
Πάτροκλος Ψάλτης
