Με το σχέδιο νόμου που κατέθεσε η κυβέρνηση στις 4/9/2020 στη Βουλή και αναμένεται να ψηφιστεί εντός των επόμενων ημερών, προχωράει σε μία ακόμη επίθεση στους εργαζόμενους και τα δικαιώματα τους. Με το πρόσχημα της στήριξης της αγοράς εργασίας και της οικονομίας από τις συνέπειες της διάδοσης του κορωνοϊού, θεσπίζει μια σειρά αντεργατικές διατάξεις και δείχνει την πρόθεση της να φορτώσει όλο το βάρος της κρίσης στις πλάτες των εργαζόμενων.
Συγκεκριμένα, το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
Απλήρωτες Υπερωρίες
Για πρώτη φορά, νομοθετείται απλήρωτη υπερωρία. Συγκεκριμένα προβλέπεται (άρθρο 10) ότι εργοδότης, που απασχολεί εργαζόμενο ο οποίος τίθεται σε περιορισμό 7 ή 14 ημερών, προληπτικά για τον περιορισμό της διάδοσης του κορωνοϊού σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες του ΕΟΔΥ, μπορεί να καθορίσει με απόφασή του, ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο αυτόν, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας. Εάν δεν είναι δυνατή η εξ αποστάσεως παροχή της εργασίας, τότε ο εργοδότης μπορεί να απασχολεί τον εργαζόμενο, σύμφωνα με τις ανάγκες της επιχείρησης, πέραν του ημερήσιου συμβατικού ωραρίου του, κατά μία ώρα την ημέρα σε άλλες εργάσιμες ημέρες, μετά τη λήξη του περιορισμού του εργαζόμενου μέχρι τη συμπλήρωση των μισών ωρών από τις εργάσιμες ώρες που παρέμεινε σε περιορισμό ο εργαζόμενος. Ο χρόνος αναπλήρωσης δεν λογίζεται ως υπερεργασία ή υπερωριακή απασχόληση, σε περίπτωση πλήρους απασχόλησης, ούτε ως πρόσθετη εργασία, σε περίπτωση μερικής απασχόλησης, ενώ ο εργαζόμενος δεν δικαιούται, κατά τον χρόνο αυτό της αναπλήρωσης καμία αμοιβή ή προσαύξηση. Το μέτρο αυτό έχει ισχύ από 1/9/2020. Με τον τρόπο αυτό, οι εργαζόμενοι που έλαβαν την ετήσια καλοκαιρινή άδεια τους και επιστρέφοντας τέθηκαν σε περιορισμό από τον εργοδότη, θα έρθουν προ της δυσάρεστης εκπλήξεως να δουλεύουν υπερωρίες χωρίς να τις πληρώνονται.
Υπερωριακή απασχόληση χωρίς έγκριση
Προβλέπεται (άρθρο 18) ότι: έως και 31/12/2020, εργοδότες που έχουν εξαντλήσει τα νομίμως προβλεπόμενα ανώτατα όρια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων τους, μπορούν να τους απασχολήσουν επιπλέον υπερωριακά χωρίς σχετική απόφαση έγκρισης του Υπουργού Εργασίας, η έκδοση της οποίας απαιτεί γνωμοδότηση του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας. (Η εν λόγω ρύθμιση αποτελεί παράταση της ρύθμισης που θεσπίστηκε με την από 14/3/2020 ΠΝΠ αρχικά για 6 μήνες). Η εν λόγω υπερωριακή απασχόληση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ανώτατα ημερήσια όρια εργασίας. Συνεπώς, αντί για νέες προσλήψεις, για να αντιμετωπίσουν τυχόν έκτακτες ανάγκες ή αυξημένο φόρτο εργασίας, οι εργοδότες θα μπορούν να «ξεζουμίζουν» τους εργαζόμενους με το νόμο.
Παράταση του μηχανισμού «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ»
Προβλέπεται ότι (άρθρο 14) η διάρκεια εφαρμογής του μηχανισμού “ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ”, με βάση τον οποίο ο εργοδότης μπορεί να μειώσει μονομερώς τον χρόνο απασχόλησης του εργαζόμενου έως και 50% με ταυτόχρονη μείωση του μισθού του ( η απώλεια αναπληρώνεται κατά 60% από κρατική επιδότηση) επεκτείνεται από τις 15/10/2020 που αρχικά προβλεπόταν μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2020 (31/12) για όλες τις επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούνται και εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που προβλέφθηκαν στον αρχικό νόμου ( ν. 4690/2020). Μάλιστα στον μηχανισμό μπορούν να ενταχθούν και όσοι εργαζόμενοι είχαν σύμβαση πλήρους απασχόλησης κατά την 10.8.2020. Συνεπώς δημιουργείται η δυνατότητα να ενταχθούν στο μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» και εργαζόμενοι που στις 30.5.2020 (ημερομηνία δημοσιεύσεως του ν. 4690/2020) δεν είχαν σύμβαση πλήρους απασχόλησης και, εξ αυτού του λόγου, δεν ήταν δυνατόν να ενταχθούν στο μηχανισμό, αλλά στη συνέχεια (μέχρι και την 10.8.2020) η σύμβασή του μετετράπη σε σύμβαση πλήρους απασχόλησης, οπότε είναι πλέον δυνατόν να ενταχθεί στο μηχανισμό ΣΥΝ – ΕΡΓΑΣΙΑ. Απώλειες μισθών, μέχρι τέλος του έτους λοιπόν (και βλέπουμε;)
Αναστολή συμβάσεων εργασίας εργαζομένων σε επιχειρήσεις – εργοδότες που πλήττονται σημαντικά για τον μήνα Οκτώβριο
Επιχειρήσεις που ανήκουν στους κλάδους του τουρισμού, των αεροπορικών και ακτοπλοϊκών μεταφορών, των χερσαίων μεταφορών επιβατών, του επισιτισμού, του πολιτισμού και του αθλητισμού, καθώς και κάθε άλλου κλάδου που πλήττεται σημαντικά, βάσει ΚΑΔ, μπορούν να θέτουν σε αναστολή ή να παρατείνουν την αναστολή συμβάσεων των εργαζομένων τους, που έχουν ήδη τεθεί σε αναστολή ή και να θέτουν για πρώτη φορά σε αναστολή συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων τους, που έχουν προσληφθεί έως και τη δημοσίευση του παρόντος, για τον μήνα Οκτώβριο 2020, κατ’ ανώτατο χρονικό διάστημα έως τριάντα (30) ημερών ανά μήνα και πάντως όχι πέραν της 31ης Οκτωβρίου 2020. Οι συμβάσεις εργασίας εργαζόμενων στις παραπάνω επιχειρήσεις οι οποίες είχαν τεθεί σε αναστολή πριν από τη δημοσίευση του παρόντος και έχει ανακληθεί οριστικά η αναστολή τους, μπορούν να τίθενται εκ νέου σε αναστολή και πάντως όχι πέραν της 31ης Οκτωβρίου 2020 (άρθρο 14). Με την διάταξη αυτή διευρύνεται το μέτρο της αναστολής συμβάσεων εργασίας (και η μετατροπή των εργαζόμενων σε επιδοματούχους απορίας) στους κλάδους του επισιτισμού, του πολιτισμού και του αθλητισμού, καθώς και κάθε άλλου κλάδου που πλήττεται σημαντικά, βάσει ΚΑΔ, ενώ μέχρι τώρα είχε περιοριστεί στους κλάδους του τουρισμού και των αερομεταφορών. Βαδίζουμε λοιπόν για νέα γενίκευση της αναστολής συμβάσεων εργασίας.
Περικοπή του Δώρου Χριστουγέννων για εργαζόμενους που τέθηκαν ή θα τεθούν σε αναστολή σύμβασης εργασίας
Προβλέπεται ότι (άρθρο 17) για τις επιχειρήσεις που «έκλεισαν» (ή κλείνουν) με εντολή δημόσιας αρχής, καθώς και για τις επιχειρήσεις που ανήκουν στους κλάδους που πλήττονται σημαντικά και η σύμβαση εργασίας του προσωπικού τους τέθηκε ή τίθεται σε αναστολή, εφόσον η διάρκεια της εργασιακής σχέσης, εξαιρουμένων των διαστημάτων αναστολής, δεν καλύπτει ολόκληρη τη χρονική περίοδο από την 1η Μαΐου έως την 31η Δεκεμβρίου του 2020, το δώρο Χριστουγέννων θα καταβάλλεται μειωμένο, αναλόγως της διάρκειας της εργασιακής σύμβασης έως την αναστολή της. Στην περίπτωση κατά την οποία η σύμβαση των εργαζομένων στις παραπάνω επιχειρήσεις τίθεται σε αναστολή, το ποσό δώρου Χριστουγέννων που αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα αναστολής της εργασιακής σύμβασης καταβάλλεται από το κράτος και υπολογίζεται επί του ποσού της αποζημίωσης ειδικού σκοπού. Συνεπώς το δώρο Χριστουγέννων ψαλιδίζεται και δεν θα υπολογίζεται βάση του ονομαστικού μισθού, αλλά βάση των 534 ευρώ, για το διάστημα της αναστολής.
Άδεια των γονέων λόγω νόσησης των τέκνων από τον κορωνοϊό COVID -19
Οι εργαζόμενοι γονείς, σε περίπτωση ασθένειας από τον κορωνοϊό, των τέκνων τους, βρεφών, προνηπίων, νηπίων, μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς αυτών που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας αυτών, καθώς και ατόμων με αναπηρία, τα οποία, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, είναι ωφελούμενοι σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας για άτομα με αναπηρία, δικαιούνται να κάνουν χρήσης ειδικής άδειας για την ασθένεια των τέκνων για 14 ημέρες ή και περισσότερο σε περίπτωση που αυτό κρίνεται απαραίτητο με ιατρική γνωμάτευση ή σε περίπτωση νοσηλείας τέκνου. Η άδεια αυτή είναι ανεξάρτητη από άλλες δικαιούμενες άδειες. Οι γονείς κατά τη διάρκεια της άδειας αυτής λαμβάνουν αποδοχές, κατά τα δύο τρίτα από τον εργοδότη και κατά το ένα τρίτο από το κράτος. Για τη χορήγησή της δεν απαιτείται προϋπηρεσία. (άρθρο 11). Για άλλη μια φορά όμως, ενώ προβλέπεται άδεια για τους εργαζόμενους γονείς που θα νοσήσουν τα τέκνα τους, δεν προβλέπεται καμία ειδική άδεια για τους ίδιους τους εργαζόμενους που θα νοσήσουν από την ασθένεια.
Ψίχουλα αντί για ουσιαστική βοήθεια σε μεγάλες κατηγορίες εργαζομένων
Σε μεγάλες κατηγορίες εργαζομένων, οι οποίοι έχουν πληγεί σφοδρά από την κρίση, όπως οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό, καλλιτέχνες, εποχικά εργαζόμενοι στον τουρισμό και τον επισιτισμό, αντί για ουσιαστική βοήθεια, δίνονται ψίχουλα για μικρό χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα:
α) Θεσπίζεται οικονομική στήριξη καλλιτεχνών, δημιουργών και επαγγελματιών της τέχνης και του πολιτισμού, καθώς και ξεναγών και τουριστικών συνοδών, με τη χορήγηση αποζημίωσης ειδικού σκοπού ύψους 534 ευρώ ανά μήνα και για 2 μήνες (1/9/2020- 31/10/2020) Μετά τους δύο μήνες θα μείνουν και αυτοί αβοήθητοι για όλο τον χειμώνα. (άρθρο 15)
β) για όλους του εργαζόμενους που μπαίνουν σε αναστολή σύμβασης εργασίας, διατηρείται το αίσχος του υποκατώτατου μισθού των 534 ευρώ (αρθρα 14-16)
γ) Μειώνεται ο απαιτούμενος αριθμός ημερών ασφάλισης από 100 σε 50 για το επίδομα ανεργίας των εποχιακά εργαζόμενων σε τουριστικά και επισιτιστικά επαγγέλματα. Όσοι εργαζόμενοι βρήκαν δουλειά για 50 ημέρες θα πάρουν επίδομα και τους υπόλοιπους θα τους αφήσει αβοήθητους όλο των χειμώνα (άρθρο 12)
Δεν παρατείνεται κατά 2 μήνες το επίδομα ανεργίας για όσους έληξε το επίδομα Ιούνιο – Ιούλιο – Αύγουστο
Παρά τις αντίθετες δεσμεύσεις της κυβέρνησης, όλο το προηγούμενο διάστημα, δεν υπήρξε τελικά καμία πρόβλεψη για παράταση του επιδόματος ανεργίας της συγκεκριμένης κατηγορίας ανέργων, όπως είχε συμβεί με τους υπόλοιπους δικαιούχους του επιδόματος το προηγούμενο διάστημα. Φαίνεται πως υπάρχουν άλλες σημαντικότερες προτεραιότητες για τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως η επιδότηση καναλαρχών, εργολάβων διοδίων, ιδιοκτητών κλινικών και τα χρήματα δεν φτάνουν για τους άνεργους.
Αναβάλλεται πάλι η αύξηση του κατώτατου μισθού
Το υπουργείο Εργασίας, μεταθέτει για την άνοιξη του 2021 τις όποιες αποφάσεις, για αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού, προκειμένου να μην δυσαρεστήσει την πλευρά των εργοδοτών. (άρθρο 19)
Ο κατώτατος μισθός, που αυξήθηκε τον Φεβρουάριο του 2019, μετά από μια δεκαετία μειώσεων και διαμορφώθηκε στα 650 ευρώ, επρόκειτο να αυξηθεί εκ νέου και τον Φεβρουάριο του 2020. Ωστόσο το υπουργείο Εργασίας ακολούθησε παρελκυστική τακτική και ανέβαλε την έναρξη των σχετικών διαδικασιών. Έτσι από τον Φεβρουάριο του 2020 που επρόκειτο να ξεκινήσει η διαβούλευση, την ανέβαλε αρχικά για τον Σεπτέμβριο του 2020, δήθεν λόγω της πανδημίας.
Τώρα, με την διάταξη που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο, την αναβάλει εκ νέου για την ερχόμενη άνοιξη. Συγκεκριμένα, η έναρξη της διαδικασίας αναπροσαρμογής του μισθού των 650 ευρώ παραπέμπεται για το τελευταίο 10ήμερο του Νοεμβρίου. Τότε, η 3μελής Επιτροπή Διαβούλευσης θα αποστείλει έγγραφη πρόσκληση προς εξειδικευμένους επιστημονικούς φορείς, ώστε να συντάξουν έκθεση για την αξιολόγηση του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου με εκτιμήσεις για την προσαρμογή τους στις επίκαιρες οικονομικές συνθήκες. Οι εκθέσεις θα πρέπει να υποβληθούν έως την 31η Δεκεμβρίου 2020. Στη συνέχεια, έως την 15η Ιανουαρίου 2021, η Επιτροπή Διαβούλευσης πρέπει να διαβιβάσει πρόσκληση για προφορική διαβούλευση στους κοινωνικούς εταίρους. Έως την 31η Ιανουαρίου 2020, θα πρέπει να διαβιβαστούν όλα τα υπομνήματα και η τεκμηρίωση των διαβουλευομένων, καθώς και η έκθεση των εξειδικευμένων επιστημονικών φορέων στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) προς σύνταξη Σχεδίου Πορίσματος Διαβούλευσης, σε συνεργασία με επιτροπή 5 εμπειρογνωμόνων.
Το Σχέδιο του Πορίσματος ολοκληρώνεται έως την 28η Φεβρουαρίου και εντός του τελευταίου δεκαπενθημέρου του Μαρτίου 2021 ο υπουργός Εργασίας εισηγείται στο υπουργικό Συμβούλιο τον νέο κατώτατο μισθό.
Ο νόμος προβλέπει ότι το ύψος του κατώτατου μισθού «πρέπει να καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη». Έτσι, θα παραμείνει παγωμένος στα 650 ευρώ, τουλάχιστον έως την άνοιξη του 2021.
Απαιτείται άμεση απάντηση από το εργατικό κίνημα
Είναι φανερό, ότι η κλιμακούμενη επίθεση που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση της ΝΔ μαζί με τους εργοδότες ενάντια στα εργασιακά δικαιώματα δεν πρόκειται να σταματήσει, αν δεν κατεδαφίσει ότι απέμεινε από το εργατικό δίκαιο και δεν τσακίσει την όποια διαπραγματευτική δύναμη των εργαζομένων, τροποποιώντας ριζικά τον συσχετισμό δύναμης. Η απόλυτη ανυπαρξία απάντησης μέχρι σήμερα από τις συνδικαλιστικές και πολιτικές οργανώσεις της εργατικής τάξης και η έλλειψη οποιουδήποτε σχεδιασμού, οποιασδήποτε σκέψης για αγώνα προκειμένου να μπει φρένο στην κυβερνητική επίθεση (τα οποία έχουμε σχολιάσει σε προηγούμενα άρθρα) τους αποθρασύνει και διασπείρει περισσότερο την απογοήτευση, τον φόβο και την μοιρολατρία στις τάξεις των εργαζόμενων. Οι κορυφαίες συνδικαλιστικές ηγεσίες έχουν αποδείξει ότι δεν θέλουν να παλέψουν. Οι πολιτικές και συνδικαλιστικές ηγεσίες της Αριστεράς πρέπει να σταθούν επιτέλους στο ύψος των καθηκόντων τους και να αναλάβουν πρωτοβουλίες για μια ενωτική και μαχητική απάντηση. Πρέπει να ξεπεράσουν την λογική των ανέξοδων καταγγελιών και των συμβολικών κινητοποιήσεων και να επεξεργαστούν και να καταθέσουν ένα σχέδιο αγώνα για να δοθεί απάντηση στην επίθεση της κυβέρνησης. Σε αυτή τη βάση πρέπει να καλέσουν συνελεύσεις όλων των συνδικαλιστικών οργανώσεων κάθε βαθμού και πρωτοβουλίες συσπείρωσης των εργαζόμενων για να πάρουν αποφάσεις πάνω σε συγκεκριμένες προτάσεις. Σε έναν τέτοιο αγώνα πρέπει να κληθούν χωρίς αποκλεισμούς και διασπαστικές λογικές, όλες οι δυνάμεις που διαφωνούν με τα αντεργατικά μέτρα, σε ένα Ενιαίο Πανεργατικό Μέτωπο και να αποδειχθεί στην πράξη ποιοι έχουν πρόθεση να παλέψουν για να τα σταματήσουν και ποιοι αρκούνται σε φραστικές καταγγελίες.
Παναγιώτης Κολοβός
